ЦИФРЛЫҚ ДӘУІРДЕГІ ҚАЗАҚ ТІЛІ САБАҒЫ: ИНТЕРАКТИВТІ ӘДІСТЕР МЕН ПЛАТФОРМАЛАР

Абильдина Айгүл Нагашыбаевна

оқытушы, педагогика ғылымдарының магистрі

Жапсарбай Нұрдәулет Жандосұлы

Ы.Алтынсарин ат. Арқалық педагогикалық университеті

Аннотация: В статье рассматривается эффективность использования интерактивных методов и платформ для преподавания казахского языка в цифровую эпоху. Оценены преимущества применения цифровых технологий для освоения грамматики казахского языка и развития разговорных навыков, а также роль этих технологий в повышении познавательной активности учащихся. Показано, что использование цифровых инструментов способствует развитию творческих способностей учеников, формированию критического мышления и повышению интереса к национальной культуре.

Ключевые слова: урок казахского языка, цифровые технологии, интерактивные методы, языковые навыки, творчество, образование, цифровые инструменты

Abstract: The article examines the effectiveness of interactive methods and platforms used in teaching the Kazakh language in the digital era. It evaluates the advantages of using digital technologies to master Kazakh grammar and enhance speaking skills, as well as the role of these technologies in increasing students' cognitive activity. The article shows that the use of digital tools contributes to the development of students' creative abilities, the formation of critical thinking, and an increased interest in national culture.

Keywords: Kazakh language lesson, digital technology, interactive methods, language skills, creativity, education, digital tools

XXI ғасыр – ақпараттық технологиялардың үздіксіз дамуы мен білім беру кеңістігінің жаңару дәуірі. Цифрлық ортада дүниеге келген оқушылар бүгінгі күні тек дәстүрлі оқулықпен шектеліп қоймай, интерактивті құралдар арқылы білім алуға бейім. Осыған байланысты білім беру мазмұнын жаңғырту және оқытудың жаңа әдіс-тәсілдерін енгізу қажеттілігі туындап отыр. Бұл үрдіс, әсіресе, гуманитарлық пәндер, соның ішінде қазақ тілі сабағын оқытуда өзекті мәселеге айналуда.

Қазіргі заманғы білім беру жүйесі ақпараттық технологиялармен тығыз байланысты болып отыр. Цифрландыру үдерісі әлемнің әртүрлі елдерінде білім берудің сапасын арттырудың басты құралына айналуда. Әсіресе, қазақ тілі мен әдебиетін оқыту саласында бұл өзгерістер ерекше байқалуда. Заманауи технологиялар мен цифрлық платформаларды тиімді пайдалану – оқушылардың оқу үдерісіне белсенді қатысуын қамтамасыз етіп, олардың шығармашылық ойлау дағдыларын қалыптастырады.

Қазақ тілін оқыту әдістемесі соңғы жылдары жаңа бағытқа бет бұрып, педагогикалық тәсілдер мен әдіс-тәсілдердің сан алуандығымен ерекшеленуде. Оқушылардың тілдік қабілеттерін дамыту үшін бұрынғы дәстүрлі оқыту әдістерімен қатар, инновациялық құралдар мен цифрлық ресурстарды қолданудың маңызы артып келеді. Бұл жағдай, әсіресе, ұлттық тілдің қоғамдағы рөлі мен маңызын ұғындыруда маңызды орын алады.[1]

Цифрлық құралдарды қолдану арқылы қазақ тілі сабағында оқушыларға тілдік дағдыларды қалыптастырудың жаңа мүмкіндіктері пайда болды. Бұған қоса, түрлі интерактивті әдістер мен платформалар оқу үдерісін жандандырып, оқушының ой-өрісін кеңейтуге және қазақ тілін меңгеруге деген қызығушылығын арттыруға мүмкіндік береді. Осы тұста, әрбір мұғалімнің цифрлық құзыреттілігінің жоғары болуы сабақтың сапасын арттыруда маңызды рөл атқарады.

XXI ғасырда ақпараттық технологиялар мен цифрлық құралдар білім беру жүйесіне еніп, жаңа әдіс-тәсілдерді ұсынуда. Осы технологиялардың білім беру саласында қолданылуы – оқытудың сапасын арттырып, оқушының танымдық қызығушылығын оятуға мүмкіндік береді. Қазіргі кезеңде қазақ тілін оқыту дәстүрлі әдістерден жаңа заманға сай тәсілдерге көшуде. Бұл оқушының ой-өрісін кеңейтіп, оларды шығармашылыққа баулуға, сонымен қатар, тілдің мәдениет пен қоғамдағы рөлі туралы түсініктерін қалыптастыруға бағытталады.[ 2]

Қазақ тілін оқытудағы басты мақсат – оқушыларды тілдік дағдыларға үйретумен бірге, олардың ұлттық мәдениетке деген сүйіспеншілігін қалыптастыру. Осы тұрғыда цифрлық технологияларды тиімді пайдалану – оқыту үдерісін жандандырып, тіл үйренушінің белсенділігін арттырудың таптырмас жолы.

Интерактивті оқыту әдістері – оқушының оқу үдерісіне белсенді қатысуын қамтамасыз ететін тәсілдер болып табылады. Бұл әдістер оқушының тек ақпарат қабылдаушы рөлін ғана емес, өзіндік пікір білдіруші, талдаушы және шығармашылық тұрғыдан жұмыс істейтін тұлға ретінде дамуына жағдай жасайды. Қазақ тілін оқытуда қолданылатын интерактивті әдістердің тиімділігі келесі аспектілерде көрінеді:

- Проблемалық оқыту: Қазақ тілінің грамматикалық құрылымдарын түсіндіру барысында проблемалық сұрақтар қою арқылы оқушының ойлау қабілетін дамыту.

- Рөлдік ойындар мен драмаландыру: Оқушыларды түрлі рөлдерге бөліп, олардың тілдік дағдыларын дамыта отырып, өзара қарым-қатынас дағдыларын нығайту.

- Сыни ойлау технологиялары: Оқушылардың шығармашылық және сыни тұрғыдан ойлау дағдыларын дамыту арқылы қазақ тілінің терең мәнін ұғынуға көмектесу.

- Дебат және пікірталас: Қазақ тіліндегі түрлі тақырыптарда пікір алмасу арқылы сөздік қорды байыту және дұрыс сөйлеу дағдыларын қалыптастыру.[3]

Қазіргі кезде сандық технологиялар мен интернет ресурстары оқыту әдістемесінің бір бөлшегіне айналып отыр. Қазақ тілі сабағында сандық платформаларды пайдалану оқушылардың тілдік дағдыларын меңгеруге көмектесіп, оларға тіл туралы түсінік беруге септігін тигізеді. Қолдануға тиімді платформалар:

- Kahoot!, Quizizz, Quizlet – қазақ тілі бойынша сөздік қорды бекіту үшін пайдалануға болатын оқу ойындары.

- Padlet, Linoit, Google Jamboard – оқушыларға өз пікірлерін, ойларын жазып, оларды талқылауға мүмкіндік беретін сандық платформа.

- Canva, Piktochart– графикалық дизайн жасау арқылы қазақ тілінде әртүрлі тақырыптарда ақпараттарды визуалдау мүмкіндігі.

- YouTube, TikTok – қазақ тіліндегі білім беру бейнемазмұндары мен қысқаша видеолар арқылы тілдік дағдыларды тереңдетуге бағытталған ресурстар. [4]

Цифрлық технологияларды тиімді қолдану үшін мұғалімнің педагогикалық шеберлігі мен цифрлық құзыреттілігі жоғары болуы қажет. Мұғалімнің оқу үдерісінде интерактивті әдістер мен сандық ресурстарды дұрыс қолдануы оқушылардың білім деңгейін арттырып, қазақ тілін меңгерудің сапасын жақсартады. Бұл үшін мұғалім:

- Цифрлық ресурстарды мақсатты түрде таңдап, сабақтың мазмұнына сай қолдану қажет.

- Қазақ тілінің тарихи-мәдени маңызы мен қазіргі қоғамдағы рөлін оқушыларға терең жеткізуге бағытталған әдістерді қолдану.

- Оқушылардың шығармашылық жұмысын және өз бетімен зерттеу* дағдыларын дамытуға жағдай жасау. [5]

Қазіргі заманда ақпараттық технологиялардың қарқынды дамуы білім беру саласын жаңа деңгейге көтеріп, қазақ тілін оқыту жүйесін жаңаша ұйымдастыруға мүмкіндік берді. Цифрлық платформалар мен интерактивті әдістерді қолдану — оқушының танымдық белсенділігін арттыру, шығармашылық қабілеттерін дамыту, тілдік дағдыларын тереңдету мақсатында тиімді құрал болып табылады.

Оқушылардың қазақ тіліндегі оқу және жазу дағдыларын дамыту үшін сандық технологияларды қолдану, олардың тіл мәдениеті мен ойлау қабілеттерін жетілдіруге мүмкіндік береді. Бұл әдіс арқылы оқушылар қазақ тілін жан-жақты меңгеріп, өз пікірін еркін білдіріп, сөйлеу дағдыларын жақсарта алады. Сонымен қатар, сандық ресурстарды қолдану мұғалімдердің кәсіби деңгейін арттыруға және оқыту үдерісін жетілдіруге мүмкіндік береді.

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

1. Қазақстан Республикасының орта білім мазмұнын жаңарту аясындағы әдістемелік-нұсқаулық материалдары. – Астана: Ы. Алтынсарин атындағы ҰБА, 2020.

2. Әбдікәрімұлы Б. Қазақ тілін оқытудың инновациялық әдістері. – Алматы: Мектеп, 2019.

3. Жампейісова М.М. Интерактивті оқыту әдістемесі. – Алматы: Рауан, 2021.

4. https://quizlet.com

5. Қазақ тілі және әдебиеті журналы. – 2022, №4.