Сабитаева Майра Джамбуловна магистрант КГУТИ

ЦИФРЛЫҚ ОҚЫТУ ПЛАТФОРМАСЫ НЕГІЗІНДЕ WEB-ДИЗАЙН КУРСЫН ҚҰРУ ӘДІСТЕМЕСІ

Қазіргі таңда цифрлық технологиялардың қарқынды дамуы білім беру жүйесіне жаңа мүмкіндіктер әкелуде. Электрондық оқыту платформалары, әсіресе Stepik сияқты онлайн ресурстар, білім алушыларға ыңғайлы әрі интерактивті оқыту процесін ұсынуға мүмкіндік береді. Бұл мақалада Stepik платформасы негізінде Web-жобалау курсын әзірлеу әдістемесі қарастырылады. Зерттеу барысында курстың құрылымы, оқу материалы, интерактивті тапсырмалар және бағалау жүйесі сипатталды. Сонымен қатар, әдістеменің тиімділігін бағалау мақсатында екі топ оқушылардың (дәстүрлі оқыту және Stepik платформасы негізіндегі оқыту) нәтижелері салыстырылды. Нәтижелер көрсеткендей, интерактивті платформа білім алушылардың веб-дизайн бойынша білімдерін жақсартып, практикалық дағдыларын дамытуға оң әсерін тигізді. Бұл зерттеу Stepik платформасын қолдану арқылы Web-жобалау курстарын әзірлеу әдістемесінің тиімділігін дәлелдейді және оны болашақта басқа пәндерге де енгізу мүмкіндіктерін қарастырады.

Түйінді сөздер: Web-жобалау, Stepik платформасы, электрондық оқыту, цифрлық білім беру, интерактивті оқыту.

Қазіргі заманғы ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың дамуымен бірге білім беру саласында жаңа мүмкіндіктер пайда болуда. Электрондық оқыту платформалары білім алушыларға қолжетімді, икемді және тиімді оқу ортасын ұсынуға мүмкіндік береді. Веб-дизайнды оқытуда дәстүрлі әдістер теориялық білім беруге бағытталған болса, интерактивті онлайн платформалар білім алушыларға тәжірибелік дағдыларды меңгеруге жағдай жасайды. Stepik – білім беру саласында кеңінен қолданылатын ашық онлайн платформа. Ол курстарды әзірлеуге, бейне сабақтар, тесттер және интерактивті тапсырмалар енгізуге мүмкіндік береді. Бұл мақалада Stepik платформасы негізінде Web-жобалау курсын әзірлеу әдістемесі қарастырылады. Зерттеу барысында платформаның мүмкіндіктері, курстың құрылымы және оны білім беру процесінде тиімді қолдану жолдары зерттелді. Мақаланың мақсаты – Stepik платформасында Web-жобалау курсын әзірлеудің әдістемелік негіздерін сипаттау және оның тиімділігін бағалау.

Зерттеудің негізгі міндеттері:

• Web-жобалауды оқытуда онлайн платформалардың рөлін анықтау;

• Stepik платформасының мүмкіндіктерін зерттеу;

• Stepik негізінде әзірленген курстың құрылымын сипаттау;

• Курстың тиімділігін эксперименттік тұрғыда бағалау.

Қазіргі таңда электрондық оқыту технологиялары білім беру саласында маңызды рөл атқарады. Оқушылар мен студенттерге білімді тиімді меңгеруге көмектесетін онлайн платформалар кеңінен қолданылуда. Әлемдік тәжірибеде Coursera, Udemy, edX сияқты платформалар танымал болса, Қазақстанда Stepik, OpenU, BilimLand сынды ресурстар үлкен сұранысқа ие.

Stepik – онлайн оқыту платформасы, оның көмегімен интерактивті курстар жасауға болады. Бұл бөлімде Stepik платформасында Web-жобалау курсын құрудың әдістемесі, оқыту құрылымы, тапсырмалар жүйесі, бағалау әдістері және оқыту процесін ұйымдастыру сипатталады. Оның басты артықшылықтарына мыналар жатады:

• Интерактивті тапсырмалар мен тесттер құру мүмкіндігі;

• Автоматты бағалау жүйесі;

• Оқу материалдарын құрылымдаудың икемділігі;

• Python, HTML, CSS, JavaScript сияқты технологиялар бойынша дайын курстардың болуы;

• Қашықтан оқыту мен өзіндік білім алуға ыңғайлы интерфейс.

Білім беру саласында Stepik платформасын қолдану бойынша әртүрлі зерттеулер жүргізілген. Мысалы, Ivanov A. (2023) өз зерттеуінде Stepik-тің бағдарламалау курстарында қолданылуын талдаған. Оның зерттеуі Stepik платформасы арқылы оқытудың студенттердің өз бетінше білім алу дағдыларын дамытуға көмектесетінін көрсетеді. Сонымен қатар, Smith & Johnson (2022) онлайн оқытудағы геймификацияның маңыздылығын зерттей отырып, интерактивті оқыту әдістерінің білім алушылардың мотивациясын арттыратынын атап өтті. Алайда, қазіргі зерттеулерде Stepik платформасында Web-жобалау курстарын әзірлеу әдістемесі жеткілікті деңгейде қарастырылмаған. Осы мақалада біз Stepik негізінде Web-жобалау курсын құру және оны білім беру процесіне енгізу әдістерін сипаттаймыз. Бұл зерттеу Web-дизайнды онлайн форматта оқыту әдістерін жетілдіруге және Stepik платформасының тиімділігін арттыруға бағытталған.

Stepik платформасында Web-жобалау курсын әзірлеу белгілі бір жүйелілік пен кезеңдік әдісті қажет етеді. Төменде толық алгоритм ұсынылған, ол курс құрудың барлық негізгі аспектілерін қамтиды. Бұл әдіс Stepik платформасының функционалдық мүмкіндіктерін барынша тиімді пайдалануға бағытталған. Ең алдымен, Stepik платформасына тіркеліп, жаңа курс жасау қажет.

1-қадам: Stepik платформасында курс құру

Орындау реті:

1. Браузерде Stepik.org сайтына өтіңіз.

2. Оң жақ жоғарғы бұрышта орналасқан "Кіру" (Sign in) батырмасын басыңыз.

3. Егер тіркелгіңіз жоқ болса, "Тіркелу" (Sign up) батырмасын басып, тіркеліңіз.

4. Электрондық поштаңызды енгізіңіз.

5. Құпия сөз орнатыңыз.

6. Тіркелгіңізді растау үшін электрондық поштаға келген сілтемені басыңыз.

7. Stepik жүйесіне кіріңіз.

Сурет 1 – Жүйеге кіру

2-қадам: Stepik платформасында жаңа курс жасау үшін келесі әрекеттерді орындаңыз:

Орындау реті:

1. Басты беттің жоғарғы мәзірінде "Менің курстарым" (My Courses) бөліміне өтіңіз.

2. "Жаңа курс құру" (Create Course) батырмасын басыңыз.

3. Курс туралы негізгі ақпаратты толтырыңыз:

   • Курстың атауы: Web-жобалау негіздері

   • Қысқаша сипаттама: Бұл курс HTML және CSS негіздерін меңгеруге бағытталған.

   • Қолжетімділік деңгейі:

     • Егер курсты тек өзіңіз үшін жасасаңыз – "Жабық курс" (Private course) таңдаңыз.

     • Егер курс барлық қолданушыларға ашық болсын десеңіз – "Ашық курс" (Public course) таңдаңыз.

4. "Жасау" (Create) батырмасын басыңыз.

Сурет 2 - Жаңа курс құру

1. Курстың негізгі ақпараттарын толтыру:

• Атауы: Web-жобалау негіздері

• Қысқаша сипаттама: Бұл курс Web-дизайн мен HTML/CSS негіздерін үйренгісі келетіндерге арналған.

• Қолжетімділік деңгейі: Ашық (public) немесе жабық (private)

Сурет 3 – Курс туралы ақпарат

3-қадам: Курстың құрылымын ұйымдастыру.

Stepik платформасында курс модульдер мен сабақтардан тұрады. Әр модуль белгілі бір тақырыпты қамтиды.

Орындау реті:

1. Курсыңыздың басқару бетіне өтіп, "Модуль қосу" (Add Module) батырмасын басыңыз.

2. Әр модуль үшін атау жазыңыз:

   • 1-модуль: Веб-дизайнға кіріспе

   • 2-модуль: HTML негіздері

   • 3-модуль: CSS негіздері

3. Әр модульге "Сабақ қосу" (Add Lesson) батырмасын басып, жаңа сабақтар енгізіңіз.

4. Сабақтардың мазмұнын ретке келтіріп, олардың бірізділігін орнатыңыз.

Сурет 4 – Курс бөлімдері

4-қадам: Теориялық материалдарды қосу

Stepik жүйесінде мәтіндік, бейнесабақтар, суреттер және код жазу тапсырмаларын қосуға болады.

Орындау реті:

1. Курс модулінде "Сабаққа өту" (Edit Lesson) батырмасын басыңыз.

2. "Мәтіндік материал қосу" (Add Text Lesson) батырмасын таңдаңыз.

3. Мәтіндік сабаққа теориялық материалды енгізіңіз:

   • HTML және CSS туралы ақпарат.

   • Суреттер, код блоктары.

   • Веб-дизайн мысалдары.

4. Егер бейнесабақ қосқыңыз келсе:

   • "Бейне қосу" (Add Video Lesson) батырмасын басыңыз.

   • Бейнеңізді YouTube немесе Stepik серверіне жүктеңіз.

Сурет 5 – Курстың құрылымы

5-қадам: Интерактивті тапсырмалар әзірлеу

Stepik платформасында код жазу, тест сұрақтары және ашық сұрақтар жасауға болады.

Орындау реті:

1. Код жазу тапсырмасын жасау:

1. Сабақ мәзірінде "Тапсырма қосу" (Add Problem) батырмасын басыңыз.

2. "Код жазу тапсырмасы" (Code Challenge) таңдаңыз.

3. Тапсырма мәтінін жазыңыз:
   Мысалы: "HTML-де <h1> тақырыбын қызыл түске боя."

4. Дұрыс жауап үлгісін енгізіңіз:

<h1 style="color:red;">Менің тақырыбым</h1>

1. Автоматты тексеру параметрлерін орнатыңыз.

2. Сақтау батырмасын басыңыз.

2. Тест сұрақтарын қосу:

1. Сабақ мәзірінде "Тест қосу" (Add Quiz) батырмасын таңдаңыз.

2. Сақтау батырмасын басыңыз.

Сурет 6 – Тапсырмалар тақтасы

6-қадам: Бағалау жүйесін орнату

Stepik жүйесінде автоматты бағалау жүйесін пайдалану арқылы студенттердің үлгерімін бақылауға болады.

Орындау реті:

1. Курс мәзірінде "Бағалау параметрлері" (Grading Policy) бөліміне өтіңіз.

2. Әр тапсырманың үлес салмағын белгілеңіз:

   • Тест сұрақтары – 30%

   • Код жазу тапсырмалары – 40%

   • Қорытынды жоба – 30%

3. Қорытынды тест қосу:

   • "Сертификат беру" параметрін қосыңыз.

   • "Курс аяқтау критерийлері" бөлімінде 80% жинаған студенттерге сертификат беру орнатыңыз.

Сурет 7 – Бағалау бетшесі

7-қадам: Курсты тестілеу және жариялау

Курсты жарияламас бұрын оны тестілеуден өткізу қажет.

Орындау реті:

1. Бірнеше студенттен курсты өтіп көруін сұраңыз.

2. Олардың кері байланысын жинаңыз (қолайсыз тұстарды анықтау үшін).

3. Қажетті түзетулер енгізіңіз (қате мазмұнды өзгерту, тапсырмаларды оңтайландыру).

4. "Курсты жариялау" (Publish Course) батырмасын басыңыз.

Зерттеу барысында оқушылардың веб-жобалау саласындағы бастапқы білім деңгейін анықтау үшін диагностикалық сауалнама жүргізілді. Бұл сауалнама Stepik платформасында әзірленген Web-жобалау курсының тиімділігін бағалау және оқушылардың бастапқы дайындық деңгейін анықтау мақсатында ұйымдастырылды.

Сауалнаманың мақсаты:

1. Оқушылардың веб-жобалау бойынша бастапқы білім деңгейін анықтау.

2. Оқу процесін ұйымдастыру үшін олардың қандай негізгі түсініктерді меңгергенін бағалау.

3. Курс мазмұнын оқушылардың қажеттіліктеріне сай реттеу.

Сурет 8 – Сауалнама

Сауалнама нәтижелеріне негізделген оқу процесін жетілдіру.

Осы деректерді ескере отырып, Stepik платформасындағы Web-жобалау курсына келесі өзгерістер мен толықтырулар енгізілді:

• HTML және CSS негіздері туралы кіріспе сабақтарды күшейту.

• Оқушылардың түсінігін жақсарту үшін қосымша бейне сабақтар мен интерактивті тапсырмалар енгізу.

• Қате жауап берген оқушыларға бағытталған түсіндірме материалдар қосу.

• Практикалық тапсырмалар арқылы оқушылардың HTML мен CSS-ті қолдану дағдыларын нығайту.

Осы сауалнаманың нәтижелері курстың мазмұнын оқушылардың қажеттіліктеріне бейімдеуге мүмкіндік берді және олардың білім деңгейін біртіндеп арттыруға бағытталған стратегия жасауға көмектесті. Бұл зерттеу нәтижелері Stepik платформасында Web-жобалау курсын тиімді жоспарлауға және оқушылардың білімін жақсартуға ықпал етеді.

Сурет 9 - Сауалнама нәтижесі

Қорытындылай келе, зерттеу барысында оқушылардың веб-жобалау саласындағы бастапқы білім деңгейін анықтау мақсатында диагностикалық сауалнама жүргізілді. Нәтижелер көрсеткендей, оқушылардың 50%-ы HTML-ді негізгі белгілеу тілі ретінде дұрыс таңдаса, қалғандары CSS, JavaScript немесе Python-ды таңдаған, бұл олардың бастапқы түсініктерінің әртүрлі деңгейде екенін көрсетті.

Сауалнама нәтижелеріне сүйене отырып, Stepik платформасындағы Web-жобалау курсына қосымша бейне сабақтар, интерактивті тапсырмалар және теориялық түсіндірмелер енгізілді. Бұл оқушылардың негізгі білімін нығайтып, материалды меңгеру сапасын жақсартуға көмектеседі. Осылайша, сауалнама оқу бағдарламасын оқушылардың қажеттіліктеріне бейімдеуге және Web-жобалау курсының тиімділігін арттыруға ықпал етті.

Пайдаланылған әдебиеттер

1. Балапанов, Е.Қ., Бөрібаев, Б.Б. (2019). Интернет-технологиялар және веб-программалау негіздері. Алматы: ЖШС «Бастау».

2. Шамшадинова, М.С. (2021). Цифрлық білім беру технологиялары: онлайн оқытуды ұйымдастыру әдістемесі. Нұр-Сұлтан: Ұлттық білім академиясы.

3. Stepik.org (2024). Stepik платформасында онлайн курстарды құру нұсқаулығы. [Электрондық ресурс]. Қолжетімді: https://stepik.org.

4. Робертс, Э., & Ли, Д. (2020). HTML және CSS: Веб-дизайнның негізгі принциптері. Мәскеу: БХВ-Петербург.

5. Александров, В.Ю. (2022). Интерактивті білім беру платформаларын қолдану әдістемесі: Stepik мысалында. Ғылыми-педагогикалық журнал «Цифрлық білім», №3, 45-56 б.