Маңғыстау облысы

Ақтау қаласы

Облыстық арнайы мектеп-интернаты КММ

Сахи Зульфия Наурызбекқызы

Баяндама Тақырыбы:Тефлопедагог: Көздері нашар көретін балаларды оқытудағы маңызды рөл

Тефлопедагог - бұл арнайы оқыту әдістерін қолданатын, көзі нашар көретін немесе мүлдем көрмейтін оқушылармен жұмыс істейтін маман. Оның басты міндеті – мұндай балаларға білім беру, олардың дамуында қиындықтар туындамас үшін қажетті әдістемелерді қолдану, оқушылардың өзіндік мүмкіндіктерін дамытуға қолдау көрсету. Тефлопедагогтың рөлі тек оқыту процесімен шектелмейді, оның әлеуметтік бейімделуін және психологиялық жағдайын түзетуге де әсер етеді.

Тефлопедагогтың негізгі міндеттері мен қызметі

Тефлопедагогтың жұмысы - көру қабілеті шектеулі балаларға тиімді оқу процесін ұйымдастыру. Мұндай балалардың оқу қажеттіліктері мен қабілеттері өзгеше, сондықтан арнайы білім беру әдістері қажет. Тефлопедагог тек білім берумен ғана айналыспайды, оның міндеттерінің бірі — көзі нашар көретін балаларды күнделікті өмірде тиімді бағдарлай алатын тұлға ретінде тәрбиелеу. Ол балаларға жаңа оқу әдістерін үйретіп, олардың жеке қажеттіліктеріне сай арнайы құралдар мен әдістерді қолданады.

Тефлопедагогтың міндеті - балалардың оқу материалын қабылдауында кедергілердің болмауын қамтамасыз ету. Мысалы, Брайль жүйесі, дыбыстық құралдар, тактильді материалдар, компьютерлік бағдарламалар мен құрылғылар оқушыларға оқу барысында үлкен көмек көрсетеді. Осы құралдардың әртүрлі түрлерін тиімді пайдалану арқылы оқушыларға оқу процесі жеңілдетіледі, олар өздеріне қажетті ақпаратты игере алады.

Тефлопедагогтың оқу әдістері мен тәсілдері

Көздері нашар көретін балаларды оқытуда қолданылатын негізгі әдіс - Брайль жүйесі болып табылады. Бұл жүйе бойынша арнайы таңбалар мен белгілер арқылы балалар оқу материалын көру қабілетіне тәуелсіз оқи алады. Брайль арқылы балалар кітаптар мен оқу құралдарын өздері оқу мүмкіндігіне ие болады. Сонымен қатар, тефлопедагог әртүрлі тактильді материалдар, арнайы компьютерлік бағдарламалар мен құрылғыларды қолдану арқылы оқу процесін жеңілдетеді. Бұл оқушылардың оқу белсенділігін арттырып, білімді қабылдаудағы кедергілерді жояды.

Тефлопедагогтың жұмысы тек теориялық білімді беру ғана емес, балаларды өмірде қолданылатын дағдылармен таныстыру. Оқушылардың өзін-өзі бағалауы, қоршаған ортамен қарым-қатынас жасау қабілеттерін дамыту да тефлопедагогтың басты міндеттерінің бірі болып табылады. Көздері нашар көретін балалар үшін өмір сүру дағдылары өте маңызды. Олар тек оқу барысында ғана емес, тұрмыстық, әлеуметтік мәселелерде де көмекке мұқтаж. Тефлопедагог әр баланың өзін-өзі дамытуына, әлеуметтік ортада өз орнын табуына көмектеседі.

Тефлопедагогтың әлеуметтік және психологиялық рөлі

Тефлопедагогтың психологиялық рөлі ерекше. Көздері нашар көретін балалар көбінесе қоғамда өздерін толыққанды мүшесі ретінде сезінбеуі мүмкін, бұл олардың психологиялық жағдайына теріс әсер етуі мүмкін. Тефлопедагог балаларды әлеуметтік тұрғыда бейімдеумен қатар, олардың өзіндік құндылықтарын түсінуіне де қолдау көрсетеді. Ол оқушыларға өздерін сенімді сезінуі үшін түрлі психологиялық әдістер қолданады. Көздері нашар көретін балалардың сенімділік деңгейін арттыру мақсатында тефлопедагог түрлі тренингтер, ойындар, топтық жұмыстар ұйымдастырады.

Қорытынды

Тефлопедагогтың жұмысы тек білім беру процесімен шектелмейді. Ол балалардың психологиялық, әлеуметтік дамуына да үлкен әсер етеді. Тефлопедагогтың басты мақсаты - көзі нашар көретін оқушыларды толыққанды қоғам мүшесі ету, оларға білім берудің тиімді әдістерін қолдана отырып, олардың дамуына қолдау көрсету. Брайль жүйесі, арнайы компьютерлік құралдар мен тактильді материалдар көмегімен оқушыларды оқу процесіне белсене қатысуға үйрету арқылы тефлопедагог олардың жеке әлеуетін толық ашуға мүмкіндік береді.

Пайдаланылған әдебиет:

1. Смағұлова, А. Б. (2019). Тефлопедагогтың жұмыс әдістері мен ерекшеліктері. Алматы: Ы. Алтынсарин атындағы ұлттық білім академиясы.

2. Байтұрсынова, Н. М. (2020). Көздері нашар көретін балаларды оқыту: әдістемелік нұсқаулық. Нұр-Сұлтан: Қазақ университеті.

3. Дәулетова, К. С. (2018). Тефлопедагогтың әлеуметтік бейімделу процесіндегі рөлі. Алматы: Ғылым баспасы.

4. Әбдіразақова, М. А. (2021). Көздері нашар көретін балалармен жұмыс жасау әдістемесі. Шымкент: Шымкент университеті