Орынбасарова Айгул

Ақмола облысы, Ерейментау ауданы

«Майлан ауылының Балабек Жахин атындағы

ЖОББМ» КММ-нің қазақ тілі және әдебиеті

пәні мұғалімі, педагог-сарапшы

Түсінік хат

Қазақ тілі пәні бойынша ұсынылып отырған бұл көмекші құрал жалпы орта, негізгі білім беретін мектептің 6-сыныпқа көмекші құрал қызметінде пайдалануға болады. Оқушылардың теориялық білімдерін жүйелеу, алған білімдерін практикалық тұрғыда қолдануға, талдау, дәлелдеу қабілеттерін дамыту, дұрыс оқу дағдыландыру мақсатын көздейді.

Көмекші құрал оқушыларға қазақ тілі пәнінен алған теориялық білімдерін тереңдете түсуге, әр алуан тапсырмалар арқылы білім деңгейін молайтуға мүмкіндік береді. Тапсырмалар оқушылардың сабақта, сабақтан тыс кезінде жұмыс істеуіне, тіл дамыту, жазу дағдыларын қалыптастыруға мүмкіндік береді. Көмекші құралға енгізілген тапсырмалар мен жаттығуларды оқушылардың білім деңгейіне, мүмкіндігіне қарай пайдалана алады.

Жинаққа енген материалды үлестірме және жеке тапсырмалар ретінде қолданыла алады.

Деңгейлік тапсырмалармен жұмыс жасау арқылы оқушының өзіндік жолы, ынтасы, ойлауы, есте сақтауы, оқу сапасы арта түседі. Әр оқушының ой өрісі кеңейеді. Бұл көмекші құрал мұғалімдер мен оқушыларға арналған.

«Деңгейлік тапсырмалар бағдарламасы» оқушылардың білімін жан-жақты және тиімді бағалау үшін, сондай-ақ олардың логикалық ойлау, шығармашылық қабілеттері мен мәселелерді шешу дағдыларын дамыту үшін қолданылады. Бұл бағдарламаның негізгі мақсаттары мен міндеттері төмендегідей :

Мақсаттары:

1. Оқушылардың оқу бағдарламасын толық меңгеруіне, олардың танымдық қабілеттерін дамытуға бағытталған тапсырмалар әзірлеу.

2. Әр деңгейдегі тапсырмалар арқылы оқушыларды өз бетінше жұмыс істеуге, уақытты тиімді пайдалануға үйрету.

3. Тапсырмалардың әртүрлілігі оқушылардың мәселелерді шығармашылықпен шешу, талдау және синтез жасау қабілеттерін арттырады.

4. Әр оқушының мүмкіндіктері мен қажеттіліктеріне сәйкес тапсырмаларды бөлу, бұл оқушының өзіндік ерекшеліктеріне қарай білім алуды оңтайландыру.

Міндеттері:

1. Оқушылардың деңгейіне сәйкес тапсырмаларды құрып, әрқайсысына нақты мақсат қою. Бұл тапсырмалардың әртүрлі деңгейлерде болуы оқушының жеке даму жолын қамтамасыз етеді.

2. Оқушылардың тапсырмаларды орындау барысында көрсеткен нәтижелерін дұрыс бағалап, олардың күшті және әлсіз тұстарын анықтау.

Бұл мақсаттар мен міндеттер «Деңгейлік тарсырмалар» бағдарламасының тиімділігін арттыруға көмектеседі, сонымен қатар оқушылардың жеке білім алуға мүмкіндік тудырады.

6-сыныпқа арналған деңгейлік тапсырмалар

Тақырыбы: Зат есім

ІІІ деңгей. Берілген семантикалық кестені толтыр.

ІІ деңгей. Ауылдың, балаға, мұғалім сөздеріне фонетикалық талдау жаса.

І деңгей. «Туған тіл тұғырың» тақырыбына шағын эссе жаз.

Тақырыбы: Сын есім

ІІІ деңгей. Семантикалық кестені толтыр.

ІІ деңгей. Берілген сөз тіркестерін қатыстырып, сөйлем құра.

Білімді бала, өнерлі қыз, қайратты жігіт, сулы жер.

ІІІ деңгей. Туған жер туралы шағын мәтін құрап жаз.

Тақырыбы: Мәтін. Сөзжасам.

Сұраққа жауап бер.

1. Мәтін деп_________________________________

2. Кірме сөздердің астын сыз.

Телефон, адырна, жомарт, шәйнек, спорт, кебеже, атшабар, сот, таға.

3. Кәсіби сөздерге 2-3 мысал жаз.

___________________________________________

4. Берілген мақал- мәтелді толықтыр.

Ер қаруы . . .

Көз қорқақ, . . .

Жылы киім . . .

Жылы сөз . . .

5. Төмендегі сөздерді орфографиялық нормаға сай жаз.

Еңгізу, бұрыңғы, түңге ғарай, көг лақ, жоғ іздеу, башшы.

6. Тұрақты тіркестердің білдіретін мағынасын жаз.

Екі езуі екі құлағына жету -

Ат салысу -

Дымын шығармау -

Қарға адым жер -

Көзден ғайып болу -

7. Берілген cсөздерден туынды сөз жаса.

Ой, үлгі, пайда, сый, жүз.

8. Берілген сөздерден қос сөз жаса.

Әдемі, бума, тарс, қол, қатар, аралас, сый.

9. Тіркесті сөздерге 2-3 мысал келтір.

__________________________________________

10. Біріккен сөздерге 2-3 мысал келтір.

Тақырыбы: Сан есім.

І деңгей. Берілген сан есімдерді сөзбен жазып, дар, күрделісін ажырат.

20, 30-40, 45, 4, 1000, 458, 6.

ІІ деңгей. Төмендегі сөйлемдердегі сан есімдерді түріне қарай ажыратыңыз:

1. Бес оқушы тақтаға шықты.

2. Он екі кітап менің үстелімде жатыр.

3. Бөлмеде жеті бала бар.

ІІІ деңгей. Сан есімдерді қатыстырып, шағын мәтін құрап жаз.

Тақырыбы: Үстеу.

І деңгей. Үстеу сөздерге мысал келтір. Туынды үстеудің жұрнақтары қандай?

ІІ деңгей. Берілген үстеулерді мағыналарына қарай ажыратып жаз.

Сыртта, шамалы,қазір, балаша, тез, үнемі.

ІІІ деңгей. Төмендегі үстеулерді қолдана отырып, қысқаша мәтін құрастырыңыз. Әрбір үстеуді бір рет пайдалану керек. Мәтінде кем дегенде 10 сөйлем болуы тиіс.

Тақырыбы: Қайталау

1. Фонетикалық норма дегеніміз . . .

А) сөздерді мағыналарына сәйкес қолдану;

Ә) грамматикалық тұлғалардың орынды жұмсалуы;

Б) дыбыстардың дұрыс қолдануы.

2. Берілген мысал қай стильге жатады?

• Мереке құтты болсын!

• Рахмет, саған да құтты болсын!

3. Қазақ тілінде қанша стиль түрі бар?

А) 3 Ә) 4 Б) 5

4. Көптік мағынаны қажет етпейтін зат есімді тап.

А) мұнай Ә) оқушы Б) кітап

5. Шығыс септігінің сұрағын жаз.

6. Тәуелдік жалғауының ІІ жағының жалғауын жаз.

7. Берілген жұранқтар қандай шырай жасайды? Мысал келтір. – ғыш, -қай, -шіл.

8. Сапалық сын есімді тап.

А) ақ киімді Ә) бойшаң адам Б) өнерлі бала

9. Берілген сөйлемнен зат есімді тап. Зат есім сөйлемде қандай қызмет атқарып тұр? Қорқақ көлеңкесінен қорқады.

10. Берілген тұрақты тіркестердің мағынасын жаз.

Ат ізін салмады -

Жұмған аузын ашпау -

Бауыр басу -

Тіс жармау –

Қолданылған әдебиеттер тізімі:

1. «Қазақ тілі» оқулықтары

2. Қазақ тілі: әдістеме журналдары.

3. «қазақ тілі мен әдебиеті» журналдары.