ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ОҚУ –АҒАРТУ МИНИСТРЛІГІ

Алматы облысының білім басқармасы

Көпсалалы инновациялық колледжі

Диплом жұмысының тақырыбы:

«Әлеуметтік педагогтің отбасымен жұмыс жасау әдістемесі»

Мамандық : 01140100 Бастауыш білім беру

Біліктілігі: 4S01140101 Бастауыш білім беру

Орындаған : Юсупжанова Шамшинур Кудратжановна

2024- 2025 оқу жылы

Шонжы

Мазмұны

1. Титул беті

2. Мазмұны (жоспар)

3. Кіріспе

4. Негізгі бөлім

I тарау. Теориялық бөлім

II тарау. Тәжірибелік бөлім

5. Қорытынды

6. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

7. Қосымшалар (сауалнама үлгілері, әлеуметтік карталар т.б.)

1. Кіріспе

2. Негізгі бөлім

I Тарау. Теориялық бөлім

• Отбасымен жұмыс жасаудың теориялық негіздері

• Әлеуметтік педагог қызметінің мәні

• Отбасы типологиясы, әлеуметтік жағдайына байланысты мәселелері

• Педагогика мен психологиядағы отбасы мәселелері

II Тарау. Тәжірибелік бөлім

• Зерттеу жұмысының сипаттамасы (орны, қатысушылар саны)

• Әлеуметтік педагогтің жұмыс формалары (әңгіме, кеңес, тренинг, сауалнама, т.б.)

• Тәжірибелік жұмыс нәтижелері мен талдауы

• Диагностикалық әдістер (мысалы: анкеталар, сұхбат, бақылау)

• Қорытындылар мен ұсыныстар

3. Қорытынды

• Зерттеу нәтижелерін қорытындылау

• Мақсат-міндеттердің орындалуы

• Ұсыныстар

4. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

• Ғылыми еңбектер

• Заңнамалық актілер

• Мектеп практикасынан алынған мәліметтер

• Интернет-ресурстар (сенімді, мысалы eLIBRARY, kazneb.kz)

Кіріспе

Қазіргі заманауи кезде қоғамның әлеуметтік- экономикалық дамудағы кедергілер, өзгерістер , отбасына өзінің әсерін тигізуде. Диплом жұмысының өзектілігіде осында, осы әлеуметтік әлсіреуді,жақсарту мақсатында жұмыс жасаймын. Тұрмыс жағдайының тұрақсыздығы , ата –ананың жұмыссыздығы үйсіз , толық емес отбасының әлеуітінің әлсіреуі, оның отбасы мүшелеріне әсері, байқалуда, осы әлсіреуді күшейту, дамыту әлеуметтік педагогтің осындай отбасымен жұмыс істеуіне маңызды қадамдарды күтуде., істелуде, нәтижесінде тұлға тәрбиеленуде.Мектептегі жасөспірімдердің , балаллардың оқушылардың жағдайларының жақсаруына пихологиялық , әлеуетінің дамуына қазіргі өзгерістердің тұрақсыздануы, үлкен әсерін тигізуде.Осындай мәселелерді жақсарту үшін әлеуметтік педагог маман. Әлеуеттік педагог бұл мектеп немесе білім беру ұйымындағы негізгі маман емес, жасөспірімнің жеке тұлға болып дамуына ықпалы зор, отбасын қорғайтын қолдаушы, мектеппен ата- ананың арасын байланыстыратын ,бағыттаушы, ықпалдастырушы маман. Әлеуметтік педагогтің қызметііннің негізгі бағыты, өмірінде қиыншылыққа кездесіп қалған , әлеуметтік қорғалмаған , көмекке мәжбүр болған, нашар отбасылар мен жүйелі жоспар түзеп, жұмыс жасау.Басты нәрсе, отбасы ол баланың тәрбие көзі, мінезінің қалыптасуы, өмірге көзқарасыынң қалыптасуы, дүниетанымының , адамгершілік құндылықтарының қалануына ықпалы зор болады.Ұзақ мерзімді жоспар құрып, мақсат құрып, жүйелі жұмыс жасау, көмек қолын созу, әлеуметтік педагогтің құзырына тиісті .Әлеуметтік педагог отбасынң құрылымына үңіле қарап, микроскоп құралы сияқты зерделеп , әлуметтік жағдайын,тәрбие стилін ескере отырып, тәжірбиесінің мүмкіншілігіне қарай, әдіс-тәсілдерді ретімен жүйелі қолдануы қажет.Әлеуметтік картаны бірден жасап, сол арқылы мониторингілеу жүргізу, мектеп ұжымы мен сынып жетекшісімен оқушыынң әлеуметтік бірлікте болуы өте қажетті нәрсе. Сауалнамалар, сұхбаттар, сызбалар , кестелер арқылы әлеуметтік карта құрастыруды талап етеді.Мектеп пен отбасы арасындағы ықпалдастырушы көпір ретінде ғылыми зерделенуді жүргізіп, нәтижеге жетуді педагог маман басшылыққа алады, жұмыс жүргізеді.Тренингтер мен семинарлар жүйелі өткізсе, ата –аналармен баланың дамуына үлкен үлес қосады. Қоғам дамиды, тұлға тәрбиеленіп қалыптасады.Үйіне барып сұхбат жүргізу, ішкі дүниесін түсіну, әлеуметтік жағдайын білу, әлеуметтік карта жасау , сауалнама , зерттеуші әңгіме жүргізу отбасына көмек қолын созу. Қазіргі таңда білім беру жүйесінде оқушы тұлғасының үйлесімді дамуына ықпал ететін маңызды факторлардың бірі – отбасы мен мектеп арасындағы өзара ынтымақтастық. Баланың тәрбиесі мен білім алуына қатысты мәселелерде отбасының атқаратын рөлі ерекше. Ал осы екі орта арасындағы дәнекер – әлеуметтік педагог , маман осы туралы жұмысында зерттеулер келтіреді.Ол бала мен ата-ана арасындағы, сондай-ақ отбасы мен мектеп ұжымының байланысын нығайтатын маман ретінде маңызды міндет атқарады. Бастауыш мектеп оқушысының мектептегі бейімделу кезеңі, оның оқу әрекетіне дағдылануы мен әлеуметтік ортамен қарым-қатынас орнатуы – күрделі әрі маңызды үдеріс. Бұл кезеңде ата-ананың мектеппен бірлесіп жұмыс жасауы баланың ішкі жан дүниесіне оң әсер ететіні ғылыми тұрғыда дәлелденген. Сондықтан әлеуметтік педагогтің отбасымен жүйелі, ғылыми-әдістемелік негізде жұмыс істеуі – бүгінгі таңда аса өзекті мәселе. Қазіргі білім беру жүйесінде баланың жан-жақты дамуына отбасы мен мектептің бірлескен әрекеті ерекше рөл атқарады. Әлеуметтік педагог – осы екі орта арасындағы байланысты нығайтып, оқушының әлеуметтенуіне бағыт-бағдар беретін маман. Әсіресе бастауыш сынып кезеңінде баланың тұлғалық қалыптасуы жүретінін ескерсек, бұл кезде ата-анамен тиімді қарым-қатынас орнатудың маңызы зор. Отбасының әлеуметтік-мәдени деңгейі, ата-ананың тәрбиелік ұстанымы мен педагогпен байланысы – баланың оқу жетістігіне, мінез-құлқына және ортада өз орнын табуына тікелей әсер етеді.Осы диплом жұмысында әлеуметтік педагогтің отбасымен жұмыс жүргізу әдістемесіне тоқталып, бастауыш сынып оқушыларына қолдау көрсету тетіктері мен тиімді тәсілдер қарастырылады.Заманауи талапқа сай бұл мамандық заман талабына сай қосылып отырған ғылым деп айтуға болады. Бұл дипломдық жұмысытың көкейкестілігі , заманның дамуында отбасы қиыншылықтарды жақсартубағытында маманның жүргізетен жұмысының мақсаты мен міндеттері , мектеп пен обасы арасындағы зерттеушілік әңгіңме , бағдарламасыынң маманның жүзеге асырылуы, зерттеу жүргізілген бьектісінің көлемі туралы жазылады.Әдіснамалық негіздері негіздері ,ғылыми жаңалығы теориямен практиканың ұштасуы ,студенттің істеген жұмысының нәтижесі баяндалады.Қорғауға жазылған диплом жұмысының өзектілігі, оны баяндау үшін қандай қадамдар жазылғаны туралы мысалдар келтіреді.Теориялық материалдарды түсіндіруде, практикада қолданылған әдіс –тәсілдерін , слайдтар тақырыптарын, графикалық сызбаларын, тренингтер мен сұхбаттарын, сауалнама түрлерін, олардың жазбаларын келтіреді, кумулятивтік әңгіме арқауын арқау етеді. Кестелер бойынша маманның жұмысының мақсатттары мен міндеттерін айқын баяндайды. Отасындағы бала тәрбиесіне деген байланыстың қиындығы, адам құқығын сақтай отырып қоғамда жақсы жанұя құруға, оны дамытуға бағыт-бағдар беру жолдары көрсетіледі.Сыныпта баланың құқығыынң басылмай бірін –бірі құрметтеуі, баланың ортаға тартылуы, ойын ашық айтатан тұлға тәрбиелеу жолдары жазылады, түсіндіріледі. Маманның отбасына барып, сұқбаттсуы, олармен сөйлесуі, жанұя мүшелерінің жеке доукменттерін жинау, оларға жабық түрде қолдау көрсетуі туралы суреттер, жазба түрінде мысалдар келтіреді.Жағдайының алға жылжу қадамдары, оны қандай әдістер келтіргені туралы айтылады. Қазіргі таңда білім беру жүйесінде оқушы тұлғасының үйлесімді дамуына ықпал ететін маңызды факторлардың бірі – отбасы мен мектеп арасындағы өзара ынтымақтастық. Баланың тәрбиесі мен білім алуына қатысты мәселелерде отбасының атқаратын рөлі ерекше. Ал осы екі орта арасындағы дәнекер – әлеуметтік педагог , маман осы туралы жұмысында зерттеулер келтіреді.Ол бала мен ата-ана арасындағы, сондай-ақ отбасы мен мектеп ұжымының байланысын нығайтатын маман ретінде маңызды міндет атқарады. Бастауыш мектеп оқушысының мектептегі бейімделу кезеңі, оның оқу әрекетіне дағдылануы мен әлеуметтік ортамен қарым-қатынас орнатуы – күрделі әрі маңызды үдеріс. Бұл кезеңде ата-ананың мектеппен бірлесіп жұмыс жасауы баланың ішкі жан дүниесіне оң әсер ететіні ғылыми тұрғыда дәлелденген. Сондықтан әлеуметтік педагогтің отбасымен жүйелі, ғылыми-әдістемелік негізде жұмыс істеуі – бүгінгі таңда аса өзекті мәселе. Қазіргі білім беру жүйесінде баланың жан-жақты дамуына отбасы мен мектептің бірлескен әрекеті ерекше рөл атқарады. Әлеуметтік педагог – осы екі орта арасындағы байланысты нығайтып, оқушының әлеуметтенуіне бағыт-бағдар беретін маман. Әсіресе бастауыш сынып кезеңінде баланың тұлғалық қалыптасуы жүретінін ескерсек, бұл кезде ата-анамен тиімді қарым-қатынас орнатудың маңызы зор. Отбасының әлеуметтік-мәдени деңгейі, ата-ананың тәрбиелік ұстанымы мен педагогпен байланысы – баланың оқу жетістігіне, мінез-құлқына және ортада өз орнын табуына тікелей әсер етеді.Осы диплом жұмысында әлеуметтік педагогтің отбасымен жұмыс жүргізу әдістемесіне тоқталып, бастауыш сынып оқушыларына қолдау көрсету тетіктері мен тиімді тәсілдер қарастырылады.Заманауи талапқа сай бұл мамандық заман талабына сай қосылып отырған ғылым деп айтуға болады. Бұл дипломдық жұмысытың көкейкестілігі , заманның дамуында отбасы қиыншылықтарды жақсартубағытында маманның жүргізетен жұмысының мақсаты мен міндеттері , мектеп пен обасы арасындағы зерттеушілік әңгіңме , бағдарламасыынң маманның жүзеге асырылуы, зерттеу жүргізілген бьектісінің көлемі туралы жазылады.Әдіснамалық негіздері негіздері ,ғылыми жаңалығы теориямен практиканың ұштасуы ,студенттің істеген жұмысының нәтижесі баяндалады.Қорғауға жазылған диплом жұмысының өзектілігі, оны баяндау үшін қандай қадамдар жазылғаны туралы мысалдар келтіреді.Теориялық материалдарды түсіндіруде, практикада қолданылған әдіс –тәсілдерін , слайдтар тақырыптарын, графикалық сызбаларын, тренингтер мен сұхбаттарын, сауалнама түрлерін, олардың жазбаларын келтіреді, кумулятивтік әңгіме арқауын арқау етеді. Кестелер бойынша маманның жұмысының мақсатттары мен міндеттерін айқын баяндайды. Отасындағы бала тәрбиесіне деген байланыстың қиындығы, адам құқығын сақтай отырып қоғамда жақсы жанұя құруға, оны дамытуға бағыт-бағдар беру жолдары көрсетіледі.Сыныпта баланың құқығыынң басылмай бірін –бірі құрметтеуі, баланың ортаға тартылуы, ойын ашық айтатан тұлға тәрбиелеу жолдары жазылады, түсіндіріледі. Маманның отбасына барып, сұқбаттсуы, олармен сөйлесуі, жанұя мүшелерінің жеке доукменттерін жинау, оларға жабық түрде қолдау көрсетуі туралы суреттер, жазба түрінде мысалдар келтіреді.Жағдайының алға жылжу қадамдары, оны қандай әдістер келтіргені туралы айтылады.

Диплом жұмыстың өзектілігі

Әлеуметтік педагог пен қолдауды қажет ететін отбасы арасындағы қарым –қатынасты әлеуметтендіру.

Диплом жұмысының мақсаты

әлеуметтік педагог пен отбасымен жұмыс жүргізу кезіндегі әдіс-тәсілдерін,әдістемесін зерделеу,жұмыс нәтижесін айқындау. Зерттелушуі орта мынандай бөлімнен тұрады. Экономикалық, саяси, әлеуметтік моральдік рухани . Менің зерттеп отырған салам адамның әлеуетін дамытатын, қоғамға жақсы жағыныан тәрбиелеп қосатын, әлауқатын дамытататын, орта болады.Бұл сала адамның қоғамдағы барлық орнын зерттей отырып қамтиды.Адамның материалдық байлығын, бар ынтамен зерттей отырып дамыту.Білім бере отырып баланың қандай үйірмелерге қатысқаны, оның қорытындыысыда қарстырылады.Қиын оқушы мен бірге , оның ата анасымен бірге әңгіме жасап зерделеу. Көмекті қажет еттетін балаларға әлеуметтік қолдаулар көрсету.Балаларын көңіл аудармаған отбасымен кумулятивтік, зерттеуші әңгімелер жұргізу, психолог, тәрбие бөлімі, медицина қызметкерлері, сынып жетекшілермен байланыс жасап жүйелі жұмыс жүргізу.мектептегі баланың дамуын үйлестір, жақсарту да жатады.Қазіргі жағдайда мектепке осындай маман қажет. Себебі инттернеттегі зерттелмеген материалдарды оқып, қиын жолға тәрбиелеуде. Жас өспірімдер арасындағы қақтығыстар, нашақорлық, компьютер, интернет ойындарына кіріп кету , басқа бағытта кетіп қалуы ықтимал,осы мәселелермен күресу болып тұр.Осы дағдыларды қалыпқа келтіруге болады, біріге отырып ынтымақтастықты қалайды.Қиыншылық жолдарын түзеу, жандандыру мектеп педагогтеріне тиісті .

Зерттеу міндеттері

Әлеуметтік педагог қызметінің маңызын және отбасымен жұмыс жүргізудің теориясын талдау.Қазіргі қоғамдағы отбасымен олардың типтерінің ерекшелгін , олармен жұмыс жасауда қолданылатын технология әдістерін зерделеу.Практикада олар мен жүргізілетін сауалнама, сұхбат түрлерін қарастыру.

Зерттеу нысаны:

Мектеп

Зерттеу пәні:

Мектептегі әлеуметтік педагог қызметі.Әлеуметтік педагогтің отбасымен жүргізілетін жұмыс түрлері мен әдістемелік тәсілдері.

Зерттеу әдістері:

Зерттеушілік іңгіме өткізу, оқулықтарды талдап оқу, сауалнама жүргізу, тһинтерпретация әлісі, тәжірбиелк жұмыс.

ӘЛЕУМЕТТІК ПЕДАГОГТІҢ ОТБАСЫМЕН ЖҰМЫС ЖАСАУДАҒЫ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

Отбасының әлеуметтік педагогикалық мәні және оның тәрбиедегі ролі.

Әлеуметтік педагогтің жұмыс үлгісі. Нысаны-Мақсаты-Міндеттері-Әдістері –Формалары-Құралдары осы бағытта жұмы жүргізеді.Күйзеліске ұшыраған отбасыларына осы бағытта жұмыс жүргізу нәтижеге жекізеді. Маманның алдына қойған мақсаты оқушылар үшін психологиялық ұнамды шарттар түзеу, отбасы мен мектеп арасындағы келеңсіз жағдайларды болдырмау түзету үшін жұмыс жүргізеді.Сонымен бірге барлық қаама қайшылықты жеңе отырып нәтижеег жетуіне қол созады. Отбасы ол қоғамның бір құрамдас бөлігі. Отбасы ол өзінше бір мемлекет. Әлеуметтік құрылымы қалыптасқан жанұя деп айтуға болады.Жас-өспірімнің , баланың ең алғаш қоғамға тұлға болып қалыптасуына бағыт беруші тәрбие көзі.Отбасының жауапкершілігі баланы тәрбиелеуде бағыт беруші , өмірден адаспай жол табуына нұсқаушы деп айтуға болады.Ұстазы мықтының ,ұстамы мықты деп айтқан халқымыз. Әрбір тұлғаның мінезінің қалыптасуы , ғылыми көзқарасының қалыптасуы, әлеуметтік ортаға бейімделуі отбасындағы қарым-қатынас жүйесінің жүйелі болуына, тәрбиенің берілу үдерісіне тәуелді дамиды, қалыптасады. Сол үшін әлеуетін көтеру әр отбасында ,халықтық салт –дәстүргеде тәуелді болмақ. Әлеуметтік педагогиканың негізгі зерттеуші проблемеасы отбасыынң тәрбиелік әлеуетін зерттеу жолға қойылды. Педагогика ғылымында атап айтсақ отбасы екі маңызды факторға тәуелді. Біріншісі биологиялық даму болса, екіншісі әлеуметтік даму болады.Бірінші жағдайда бала -отбасында баланы өмірге әкелу. Екіншісі отбасында қоғамның негізгі тұлғасы етіп тәрбиелеу. Әлеуметтік педагогтің қызметі ,осы екінші бағытпен тікелей байланысты. Көптеген зерттеулерге (А.Г. Харчев, В.С. Мухина, Қ.Б. Жарықбаев, Ж.Ә. Назарбаев) еңбектеріне сүйенсек , отбасы бұл бала тәрбиелеп қана қоймай , бала дамуының өтетеін ортасы, зертханасы деп айтуға болады.Отбасында бала жылулықты, махабатты, эмоционалды қолдауды, сенім қалыптастыру, өтірік айтпауды, шыныдыққа жаны құмар болуы, жақсы мен жаманды ажырата білу, өзіне керекті нәрсені таңдай білуге машықтанады. Өкінішке орай ,қазіргі таңда, мұндай үдеріс келергіге үшырап, заман өзгеруде, әр өзгеріске қарсы тұралмай, отбасы жағдайы әлсіреп жатқан отбасылар көбейді.Осындай қоғамдағы болып жатқан әлеуметтік өзгеріске әлеуметтік педагог мамамн өте қажет.Бірақ қазіргі таңда кейбір отбасыларда бұл функциялар бұзылып, әлеуметтік педагогтің араласуын талап етеді.Әлуметтік педагог маманың көмегі ауадай қажет болып тұр.Отбасы мен басқада қадамдар жасалып көмек көрсетуге қоғам дайын, бірақ қалай? қашан? не үшін? Неге? Не істеу керек деген ? сұрақтарға жауап беру қиындау, сол үшін әлеуметтік педагог маманын шақырып, мектеппен байланыс жасап, ауылдық кеңес мамандары да тікелей жауап беруге өз саласындағы маманды бөледі. Осындай отбасының көбеюі жұмыссыздық табыс көзінің болмауы , отбасының деп айтуға болады.Қамқорлық көрсету, қолдау жасау, азаматтық борыш деп түсінсе ,адамгершілігі қалыптасқан адамдар, жанжағына сыни көбен қарап, сөзбен болсада қолдау жасау азаматтық міндетіміз деп ойлаймын.Себеебі, бұл қоғам жаңа өзгерістерге толы. Жаңаша ойлау, жаңаша өмір сүруді қажетсінеді. Барлық жаңа технологияның қырсырын білуге д мүмкіншілік мол деп айтуға болады. Әлеуметтік педагог қызметінің мазмұны мен міндеттеріне тоқтала өтсем, балалардың , жасөспірімдердің қоғамда қорғалуына, әлеуметтік бейімделуіне , әлеуетінің өрлеуіне , креативті дамуына, жан-жақты жағдай жасайтын маман. Бұл маманның қызметі, интернатта,мектепте білім беру орталығында, әлеуеттік ортада, отбасы мен бірге болу барысында ,іс –әрекетінің дамуы, нәтижесі жүзеге асады. Олармен мәдениетті, жылы сөйлеу, жүректеріне әдемі жеткізу қолдау сөздерін, жаныныа жақын ұстау кезінде әлеуметтік педагогтің жұмысының нәтижесі жүзеге асады.Әлеуметтік педагогтің отбасымен жұмыс жасау кезінде , мынанадай бағытта жұмыс жүргізеді, және негізгі міндеттері мыналар.

Қиын жағдайда өмір сүріп жатқан балаларды анықтау.

Отбасын анықтау.

Отбасындағы қарым-қатыасыт анықтау ,зерттеу

Отбасының әлеуметтік деңгейін анықтау

Психологиялық көмек көрсету

Әлеуметтік көмек көрсету

Баланың құқықтарын қорғау

Ата –аналармен ақылдасу

Тренинг семинар өткізу

Мектеп пен отбасы арасындағы байланысты ықпалдастыру

Мектепте ашық есік күндерін өткізу

Сынып жетекшімен үнемі байланыста болу

Құқықтық білімді болу, тренингтер жүргізу

Психологиялық тренингтер жүргізу.

Педагогикалық технологияны меңгеру керек

Үйірмелерді үйымдастыру

Ашық сабақтарға қатысу

Баланы бақылау үшін, дидактикалық материалдар жасау

Дөңгелек үстел ұйымдастыру (мұғалімдер мен сынып жетекшілер мен оқушылар коғам мүшелерімен)Отбасымен жұмыс істеудің формалары мен әдістері.Әлеуметтік педагогтің отбасы мен оның мүшелерімен жұмыс жасауда қолданылатын әдістері әртүрлі болады. Ол отбасыынң психолоиялық қабылдауына, отбасыынң тұрмыс жай күйіне, атмосфералық демалу сферасына байланысты болады.

Негізгі әдістері:

Диагностикалық әдістер: сауалнама, тест, бақылау, сұхбат – отбасылық жағдайды талдау үшін;

Кеңес беру: ата-аналарға психологиялық-педагогикалық көмек көрсету;

Түзету және дамыту жұмыстары: отбасындағы қарым-қатынас стильдерін реттеу;

Ата-аналарға арналған тренингтер мен семинарлар;

Үйге бару (патронаж) – отбасымен тікелей байланыс орнату;

Мектеп пен отбасы арасындағы серіктестік жобаларын жүзеге асыру.

Жұмыс формалары:

Жеке жұмыс (ата-анамен немесе оқушымен жеке кездесу);

Топтық жұмыс (ата-аналар жиналысы, тренинг);

Ұжымдық (мектепішілік іс-шаралар, форумдар)

Педагог өмірден алған, білім алуына байланысты жианаған тәжірбиелеріне сүйене отырып,олардың ішкі жан дүниесін түсініп дамытады.Мотивация береді, қызықтырады, қызықты тақырыптарда әңгіме айтады. Өзіне жақын тартып, өзгертеді, қоғамның белсенді бір тұлғасы етіп тәрбиелеуге атсалысып, мамандығының нәтижесін көруге ынталанады.Ерінбей халықтық педагогика әдістеріне жүгінеді.Әлеуметтік педагогтің түпкі міндеті - отбасы мен балалардың қиын жағдайына пайдалы сабақ беру, бағытын өзгерту. Түрлі іс шараларды ұйымдастырады, баланы қызықтырады, ортаға бейімдейді, үйретеді. әлеуметтік психолок ата аналарменде жақсы жүмыс жүргізе отырып, оларды жа қоғам.а бейімдеп тәрбиелейді.Маман қамқорлыққа ала отырып қолайлы жағдай жасайды.Әлеуметтік педагогтің жұмысы қиындаған өмірлеріне жеңіл психологиялық көмек жасау, алдарына мақсат қойып, қоғамға қызығушылығын арттыру, дамыту, полицияменде кәмелетке толмағандар мен жұмысына араласып оң бағыт беру, Олармен жақсы байланыста болуды жоспарына енгізеді.Отбасымен баланың келеңсіз ортаға беімделуіне ықпал жасап отырады.Әлеуметтік педагогика өмір бойы адамдардың арасына қамқорлық пен білім беру үдерісін жалғастырып келеді.Шет елдерде ежелден келе жатқан әдіс тәсілдерге ие болды.Әлеуметтік өзгерістерге ықпал етіп келеді.Ортаның оң өзгерістеріне жаны құмар мамандық.Бұл мамандық әлеуметтану, философия, психология, барлық пәндердің теориясын біріктіре отырып, халық ортасына ыңғайлап тұжырымдайды, дамытады.Педагогика ғылымы, баланы тәрбиелеу,оны жетектеу,әл ауқатын жақсартуға қамқоршы болуға дайындайды, баланы үйретеді,алдына қойған мақсатына жетуге бағыттайды.Әдістерді әлеуметтік педагогикаға зерделеу, жинақтап қолдана білген дұрыс кездесетін отбасылардың жағдайы сантүрлі, сол үшін оларға арналған әдістерді реттеу, қолдану маман үшін ,үлкен тәжірбиені қажет етеді.

Әлеуметтік педагог гуманистік құндылықтарды қамти отырып қалыптастырады, олар, өзаар сыйласу, адамгершілік, сенім орнату адамдар арасында, адамдардың сү»спеншілігін арттыру, барлық нәрсеге позитивті болуға шақырады, тәрбиелейді.Балаға көңіл бөле отырып жан жақты дамуына ықпал жасау.Бай мен кедейдің арасында адам теңдігін дұрыс қалаыптастыру.Сынау жол бермеу, ұсыныс ретінде дұрыс қабылдауларын қамтамасыз ету, әсіресе балалар арасында осы мүмкііншілікті қалыптастыру.Өз мүмкіндіктерін барынша дамыта отырып диапозонын кеңейтіп отыруға атсалысу.Отбасыынң әлеуетн жақсарту, келеңсіз нәрсеге жол бермеуге , олардың алдын алуға үйрету.Әрқашан позитивті болуға бағыт беру, жеке тұлғаның ер жетіп оқ шешеім қабылдауына да әлеуметтік педагогтің ықпалы өте зор, ерекше роль ойнайды.Қоғамың ыдырауына жол бермейтін, балаларды табиғатты сүюге оны аялауға , онсыз өмір сүрудің мәні болмайтынын түсіндіре отырып семина р сабақтар ұйымдастыру артық болмайды.Оларға табиғат туралы суреттер салдыру, үй алаңына ағаш отырғызу, оны күту , басқа оқушылара үлгі болу жолдарын насихаттауда әлеуметтік педагог жұмысының дамуын арттырады. Отбасы арасында кедейшілікті жою, оларды жұмыссыздықтан құтқару, жұмыспен қамту орталыұтарымен хабарласып, көмек қолын созуда артық болмайды.Кедейшілік бірінші қадамы отбасының қиыншылыққа келуіне себеп болады.Сол себептен отбасында балаларға жетіспеушілік туындайды.Сол үшін ата аналар мен де жұмысты жүйелі жүргізуде нәтижеге алып келеді. Әлеуметтік педагогтің зерттеу міндеті Әлеуметтік педагог қызметінің теориялық негіздерін қарастыру;

1. Отбасымен жұмыс жасауда қолданылатын тиімді әдістерді сипаттау;

2. Бастауыш сынып оқушыларымен жұмыс тәжірибесін талдау.

Практикалық ұсыныстар дайындау. Бастауыш сынып оқушыларының ата-аналарымен әлеуметтік педагогтің жұмыс жасау әдістемесін зерттеу, жүйелеу және тиімді модель ұсыну. Жүзеге асыру, қоғамды дамытуға үлес қосу.Артта қалған тұланы болдырмау .Зерттеу міндеттері.Әлеуметтік педагог қызметінің теориялық негіздерін қарастыру. Оны зерделей білу, өмірден іздеу, жақсы жақтарын болдыру, тартымды көзқарас тудыру.Отбасымен жұмыс жасауда қолданылатын тиімді әдістерді сипаттау.Бастауыш сынып оқушыларымен жұмыс тәжірибесін талдау.Практикалық ұсыныстар дайындау.Зерттеу пәні. Әлеуметтік педагогтің отбасымен жүргізетін педагогикалық және психологиялық жұмыстары. Мектеппен бірге коучингтер ұйымдастыру, дамыту, бағыт беру.Зерттеу объектісі.Рахат орта мектебіінң бастауыш сынып оқушыларын зерделеу.Сыынп жетекшілермен сұхбат алу. Тәрбие завучтармен бірге жұмыс жүргізу, отбасымен танысыу, үйіне барып келу, жылы жүз таныту.Бастауыш сынып оқушылары мен олардың ата-аналарымен жұмыс жүргізу үдерісі.Зерттеу әдістері.теориялық (ғылыми әдебиеттерді талдау, салыстыру, қорыту);эмпирикалық (сауалнама, бақылау, сұхбат);тәжірибелік (әдістемелерді қолдану және нәтижесін бағалау) Әлеуметтік педагогтің басты міндеті – балалар мен олардың отбасыларын әлеуметтік қолдау көрсету, сондай-ақ оқушылардың мектепте және қоғамда дұрыс әлеуметтік бейімделуін қамтамасыз ету. Әлеуметтік педагог жұмыс барысында әртүрлі әлеуметтік топтарға көмек көрсетіп, баланың жан-жақты дамуына ықпал етеді. Оның негізгі міндеттерін бірнеше бағытқа бөлуге болады:

Әлеуметтік диагностика жүргізу.
Әлеуметтік педагог балалардың, олардың отбасыларының жағдайын диагностикалау арқылы әлеуметтік қызмет көрсету қажеттілігін анықтайды. Бұл бағытта әлеуметтік педагог оқушылардың мінез-құлқын, психологиялық ахуалын және отбасындағы қарым-қатынас деңгейін зерттейді. Сонымен қатар, мұндай диагностика балалардың тұлғалық ерекшеліктерін және әлеуметтік ортаға бейімделу деңгейін анықтауға мүмкіндік береді.

1. Психологиялық-педагогикалық көмек көрсету.
   Әлеуметтік педагог оқушыларға психологиялық көмек көрсетеді. Бұл мектепке бейімделу, оқу үлгерімі төмен балаларға көмек көрсету, эмоционалдық және мінез-құлық дағдыларын дамытуға бағытталған. Баланың өзін-өзі бағалауын арттыру, оның жеке тұлғалық ерекшеліктерін дамыту мақсатында түрлі тренингтер мен семинарлар ұйымдастырады.

2. Ата-аналармен және мектеппен байланыс орнату.
   Әлеуметтік педагог ата-аналармен тұрақты түрде байланыс жасап, олардың тәрбиелік функцияларын жүзеге асыруға көмектеседі. Сонымен қатар, мұғалімдермен және мектеп әкімшілігімен өзара әрекеттесіп, оқушылардың әлеуметтік жағдайын, оқу үлгерімін жақсартуға арналған шараларды ұйымдастырады. Ол ата-аналарға педагогикалық кеңес беріп, баланың дамуындағы қиындықтар бойынша ұсыныстар жасайды.

3. Қиын жағдайдағы балалармен жұмыс істеу.
   Әлеуметтік педагог әлеуметтік тәуекелдерге ұшыраған балалармен жұмыс істейді. Бұл тұрғыда ол тұрмыстық зорлық-зомбылық көрген, отбасындағы дағдарыс жағдайынан зардап шеккен, әлеуметтік оқшауланған немесе қаржылық қиындықтармен бетпе-бет келіп жатқан балаларды қолдайды. Әлеуметтік педагог олармен жеке жұмыстар жүргізіп, қажет болған жағдайда әлеуметтік қорғау органдарына көмекке жүгінеді.

4. Әлеуметтік жобалар мен іс-шараларды ұйымдастыру.
   Әлеуметтік педагог балалар мен олардың отбасылары үшін түрлі әлеуметтік жобалар мен іс-шараларды ұйымдастырады. Бұл іс-шаралар білім беру және тәрбиелеу мақсатында өткізілетін тренингтер, ата-аналарға арналған семинарлар, мектеп ішіндегі әлеуметтік бағдарламаларды қамтиды. Әлеуметтік педагог мұндай іс-шаралар арқылы оқушылардың әлеуметтік тұрғыда белсенділігін арттырып, олардың жеке тұлғалық дамуына ықпал етеді.

5. Құқықтық білім беру.
   Әлеуметтік педагог балалар мен ата-аналарды құқықтық сауаттылықпен таныстырады. Бұл олардың құқықтарын қорғау, заңдарды дұрыс түсіну, өз құқықтарын сақтап қалу әдістері туралы ақпарат алуын қамтамасыз етеді. Әлеуметтік педагог балалардың құқықтарын қорғау мақсатында мектепте қажетті құқықтық түсінік беретін сабақтар немесе тренингтер өткізіп отырады.

Әлеуметтік ресурстарды тарту.
Әлеуметтік педагог қажетті әлеуметтік қызметтерді көрсету үшін әртүрлі әлеуметтік ресурстарды тарту арқылы жұмыс істейді. Бұл мемлекеттік және жеке ұйымдар, қайырымдылық қорлары, психологиялық орталықтар мен құқық қорғаушы мекемелер болуы мүмкін. Әлеуметтік педагог осындай ресурстарды пайдалана отырып, оқушылар мен олардың отбасыларына көмек көрсетеді

Ата-аналарға арналған сауалнама үлгісін келтіре кеттім.

Мақсаты: Ата-аналардың бала тәрбиесіне қатысу деңгейін, отбасы ішіндегі қарым-қатынас пен мектеппен байланысын анықтау.

Нұсқаулық: Сұрақтарға шынайы жауап беріңіз. Жауаптарыңыз құпия сақталады.

1. Отбасыңызда бала тәрбиесімен кім айналысады?
а) Анасы
б) Әкесі
в) Екеуі бірге
г) Ата-әже
д) Басқа туыстар

2. Балаңыздың оқуына қаншалықты көңіл бөлесіз?
а) Үнемі
б) Көбінесе
в) Сирек
г) Мүлдем араласпаймын

3. Мектеппен, әлеуметтік педагогпен байланыс орнатқансыз ба?
а) Иә
б) Жоқ

4. Балаңыз бос уақытын қалай өткізеді?
а) Сабақ оқиды
б) Достарымен жүреді
в) Компьютер/телефонда отырады
г) Үй шаруасына көмектеседі
д) Басқа: ________________

5. Үйде балаңызбен жеке сөйлесуге қаншалықты уақыт бөлесіз?
а) Күн сайын
б) Аптасына бірнеше рет
в) Сирек
г) Мүлдем сөйлеспеймін

6. Сіздің ойыңызша, балаңызға кім көбірек әсер етеді?
а) Отбасы
б) Достары
в) Мұғалімдер
г) Әлеуметтік желі

Әлеуметтік педагог – білім беру мекемелерінде оқушылардың психологиялық, әлеуметтік және тәрбиелік жағдайын жақсартуға бағытталған маман. Оның негізгі міндеті – баланың әлеуметтенуіне жағдай жасау, оған қолдау көрсету, дамуындағы кедергілерді анықтап, шешу жолдарын ұсыну. Әлеуметтік педагог отбасымен, сынып жетекшісімен, психологпен және әкімшілікпен тығыз байланыста жұмыс істейді. Мектептегі әлеуметтік педагогтің қызметтік бағыттарына мыналар жатады:

әлеуметтік қауіп-қатерде жүрген балаларды анықтау

психологиялық көмек пен қолдау ұйымдастыру

отбасы мен мектеп арасындағы серіктестікті дамыту

ата-аналармен профилактикалық, кеңес беру, түзету жұмыстары.

Мектеп әкімшілігімен бірге , бірлікте жұмыс жүргізу

Мониторингілеу, аудан аылдық әкімшілігімен бірлікте жұмыс жүргізу.

Тренингтер жүргізу

Сұхбат жүргізу

Сауаланама алу

Жеке жұмыс папкасын жасау

Әлеуметтік көмек жасау(киім кешек, ас өнімдерімен )

Аудан көлемеінде көмектерге сүйені

Қолдаушыларды табу

Өздеріне сенім білдіріп, тапсырмалар беру

Бос уақытында қадағалау

Әлеуметтік падагог өз жұмысында төменде көрсетілген педагогикалық –психологиялық әдістерді қолдаан алады

Әлеуметтік педагогтің міндетін білу, әр ұстаздың міндеті,педагогикалық этикаға сай болуға, Мемлекетті стандтарды білуге, Әдістерді, сабақтарды талдауға, меңгеруге міндетті, педагогикалық тәжірбиелерді үйренуге , тансуға міндетті. Педагогикалық тәжірбиелерді танысуға міндетті.Жаңа ақпаратты меңгеріп баланы оқытуға, өмірден өз орнын табуға бағыттауға міндетті.Әлеуметтік педагогика қызметтеерінде бірге сынып жетекшілік дағдыда бірге алып жүруге міндетті.Отбасымен ерінбей байланыста , жаныныа жақын адамдармен педагогикалық этиканы сақтай отырып қолдауға, қорғауға міндетті.Тәжірбиесін бөлісуге, арналған тапсырмаларды ұстаздармен бірге шешуге міндетті.Ата –аналар жиналысында бала тәрбиесі туралы ақпараттарды тиесілі оқушының отбасына жеке айтуға міндетті.Жариялауды қажет етпейді, бір оқушының проблемеалық шешеілмей жатқан мәселесін жалпы жиналыста жариялауға болмайтыын есте шығармау керек.

Маман бірінші қадамда ,әлеуметтік карта үлгісін жасау керек.

ӘЛЕУМЕТТІК КАРТА №__

Көрсеткіш	Мәлімет
Оқушының аты-жөні
Туған күні, жасы
Сыныбы
Мектептің атауы
Отбасы құрамы	(ата-анасы, бауырлары, т.б.)
Отбасы мәртебесі	(толық, толық емес, қамқоршылық, көп балалы, т.б.)
Тұрғын үй жағдайы	(пәтер, үй, жалдамалы, баспанасыз, жатақхана, т.б.)
Ата-анасының жұмысы	(жұмыс істейді/істемейді, мекемесі)
Отбасының табысы	(тұрақты/тұрақсыз/жәрдемақы)
Әлеуметтік көмек қажет пе	(иә/жоқ)
Балада ерекше қажеттілік бар ма	(мүгедектік, ДЦП, т.б.)
Әлеуметтік педагогтің араласуы	(қандай жұмыс жүргізілген)
Ұсыныстар

Әлеуметтік карта арқылы баланы танып білу, түсіну, оның отбасы жағдайын жақынырақ біле түсуге , қамқор жасау қадамдарын жалғастыруға тиімді әдіс болады. Бүкіл сынып, мектеп бойынша осы картамен жұмыс, әлеуметтік педагогтің жұмысының сапасын арттырады.Келесі қадамдарға зерттеу жасауға өте керемет әдіс. Осы карта жасалған соң психологиялық тест тапсырмаларын алып, отбасымен жеке жұмыс жүргізу тәсілдерін қолдануды басшылыққа алу керек.Баланың қызығушылығын арттыру бағытында тренингтер, семинар .жаттықтырулар, сергіту сәттеріне арналған ойындарды, зерделеп жинақтап тиімді қолдануға болады.Баланың дамуына осындай қадамдармен ықпал жасау маманның тәжірбиесін тереңдетіп, Қиын отбасына арналған жұмыс үлгісі мынандай болады, деп өзім түзеп жаздым.

Отбасы туралы ақпаратты жинап асықпай,қоржынға жинақтап зерделеуді талап ету, өзіңнен басталады.Осындай зерттеу нәтижесінде ғана әлеуметтік педагогтің отбасымен жұмыс жасау әдістемесі шыңдалып, тәжірбиеден өтеді.Басшылыққа алынатын басты мәселелер,заңды мәселелер, алимент төлемдері барма осыны анықтауды талап ету , қандай отбасы, толық емес отбасыма? балалардың құқықтары қорғалғанба?.. Жұмыс қорытындылары нақты болу үшін, отбасы мүшелерімен танысу алқашқы қадам болады. Отбасы мүшелері: Әкесінің аты жөнін анықтау,Анасының аты-жөнін анықтау. Жанұядағы балалардың аты-жөнін, жасын анықтап алу.Доукмент бойынша толық анықталып жазылады, доукмент болып тігіледі.Зерделенеді. Тұрмыс жағдайы анықталаады. Тұрғын үйі барма? Жоқ квартира жалдап тұрама?, материалдық жағдайы қаалй? Отбасында қанша жан тұрады? Отбасында қанша жан еңбек ақы алады?, жұмыссыздық деңгейі қандай? Кіріс қанша? Шығыс қанша?Осы бар мәліметті дайындап алу осы маманның міндеті. Сосын барлығы отбасындағы психологиялық ахуал зерделенеді, қарастырылып доукмент болып тіркеледі.Отбасындағы қарым-қатынас, ата анамен бала арасындағы іс әрекеті қандай? Балаға қаншалықты көңіл бөледі? эмоционалды жағдайы қалай? отбасы кісілер кімдермен араласады? Ол адамдардың қоғамдағы ролі қандай ?. Құқықтық жағдай. Есепте тұратын жандар барма?Оны зерделеу қажет етеді.Осындай қадамдар жасалған соң, қоржынға жоспар жасалады, апталық, айлық, жылдық сол жоспар бойынша қоржын жинақталып, жұмыс жүргізіледі.Осы жұмыстан соң, зерделеуден қол жеткізетін жетістіктер қандай болу керек.Отбасындағы қарым-қатынастың жақсаруы, балалардың мектепке қатысуы, сыныпта ұстаздардың қолдауы мен сыыныптастарының қолдауы өте қажет. Ол орынды болса ... нақты көмек баланы дамытады. Өсіреді. Дамытады. Баланың әлеуетін арттырады, тәрбиелейді, құрдастарының бір ауыз сөзі баланы қуанышқа бөлейді, ойы шарықтайды, жақсы ортаға бейімделеді.Бос уақытын дұрыс пайдалана біледі.Оқулықтар оқуға оны насихаттауға достарымен ой бөлісуге ұмтылады. Жақсы ой жақсылыққа жетелейді. Баланы екі жақтан бақылау жасау. Қолдау жасау арқылы қоғамның белсенді азаматы етіп тәрбиелеу біздің қолымызда екенін түсіну керекпіз. Дұрыс бағыт беру біздің басты борышымыз, мектепте сынып сағатының құндылығы жоғары, пәндерде сабақ барысында отбасы құндылығын тепе-теңдікте ұстау ,баланың тұрмыс жағдайын мұғалімде білу керек. Бірдей көзқаарс тудырып баланы , бөлмей білім деңгейін көтеру мұғалімнің шеберлігіне байданысты.Ата анамен тіл табысу ,сынып жетекшімен , пән мұғалімдерінің , әлеуметтік ұстаздың алдына қойған мақсаты болу деп білемін. Сонда ғана баланың болашағын жарқын етеді.Баланы қолдау, жетектеу , біліммен сусындату, тәрбие құндылығын қалыптастыру, педагогтің асыл қасиеті болып қалыптасуды қоғам күтеді.

Педагог ертеде құл иеленуші қауым кезінде бала жетектеуші деп ұғынған екен, ауқаттылардың баласын мектепке жетелеп барушы деген ұғым қалыптасқан екен.

Осы қасиеттер әлеуметтік педагогтенде талап етіледі.Барлық асыл қасиет педагог бойынан табылу заман талабы.

Кездесетін қиындықтарды қалай жеңу керек? Ол үшін не істеу керек?

Ата-аналардың мектепке қатысуының төмендігі,қоғамнан тыс қалуы үйде баламен зерттеушілік әңгіме жүргізбеуінің әсерінен деп түсінемін. Материалдық қиындықтарда ааналарға қоғамдық қолдау болмағандықтан деп ойлаймын, ауылдық әкім осындай отбасымен жұмыс жүргізу қажет.Мектеппен тығыз байланыста болу,әрине сынып жетекшісі арқылы болу керек. Сол арқылы көпір жасап , мектеппен байланысты артырып, ата -ана мықты қадам жасағанда ғана ,ол отбасы түзеліп баланы тәрбиелеуге мүмкіндік алады. Қосымша көмек көрсету, мемлекеттік әлеуметтік қолдау шараларына қатысу міндетін білу керек.Әлеуметтік педагогтің негізгі міндеттерінің бірі – оқушылардың ата-аналарымен тұрақты әрі нәтижелі қарым-қатынас орнату болып табылады. Бұл жұмыс отбасындағы тәрбиенің тиімділігін арттырып, баланың жан-жақты дамуына жағдай жасауға бағытталады. Ата-аналармен жұмыс жасауда әлеуметтік педагог келесі әдістерді қолданады.Әңгімелесу және кеңес беру. Терең әңгіме құру, олардың құпиясын сақтау, басқа біреуге айтпау, педагогтік әділдікті , әдепті сақтау болып табылады. Мерсердің кумулятивтіу әңгімесі емес, зерттеушілік әңгімесін жүргізу тиімді. Ата –ананы дебаттарға қатыстыруда жақсы нәтиже береді, ортаға бір тақырып тастап, пікірлерін қолдап отыру әдісіде өз нәтижесін береді. Қолдап отыруда олар өздерін біреуге керек екенін түсінеді. Әңгімелесу – ата-аналармен жеке тұлғалық қарым-қатынас орнатуға бағытталған тиімді әдіс. Бұл әдіс арқылы әлеуметтік педагог баланың дамуындағы қиындықтарды анықтап, отбасымен бірлесе отырып оны шешу жолдарын табады. Кеңес беру барысында ата-аналарға психологиялық-педагогикалық көмек көрсетіледі.Бұл көмектер жарияланбау керек. Намысты ата- ана жариялап тастайма деп, қорқып көп сырын ашып айтпайды, тұйық болады, сол себепті балаларда тұйық, ортаға бейімделе алмай қалады.Мектепте ұстаздың ролі жоғары болғандықтан , бар адамгершілікті ұстаздан күтеді, сол атқа лайықты болу біздің міндетіміз. Ұлық болсаң кішік бол демекші , қарапайымдылық адамның табысты болуының бір қадамы.Сондықтан қоғамнан өз орнын таба алмаған ата -аналар үшін, өте қиын мәсеел, ол тұйықтан шығаратын әлеуметтік педагог екенін түсіну керемет дүние емеспе?.Әсіресе ондай отбасыынң балааллары ұжымға үйрену, сыныптың іс –шараларына қатысу да оқшауланып тұрады, белсенділік танытуға батылы баар бермейді. Дараланған оқушыны ортаға қосу, сынып жетекшінің пән мұғалімдерініңде міндеті.Сол сияқты өмірд қай жерде болсын, бұндай отбасы бөліінп тұрады, оны ортаға қосу үшін үлкен күш қажет. Әрине құрдастарының әсері зор.Ортада оларға көңіл бөліп, сенің ойың дұрыс, жақсы айттйң, саған сенемін , снің пікірің құнды деген қолдау сөздерді күтеді, олар.

Отбасын анықтау үшін әр-түрлі сауалнама түрі.

«Отбасы қарым-қатынасы» сауалнамасы

Мақсаты:

Ата-аналар мен балалар арасындағы қарым-қатынасты бағалау.

Мазмұны:

№	Сұрақтар	Иә	Кейде	Жоқ
1	Сіздің отбасыңызда баламен түсіністік бар деп есептейсің бе?
2	Жеке өмірі туралы балаңызбен шын жүректен сөйлесесіз бе?
3	Балаңыздың достарын білесіз бе?
4	Олар сіздің үйде бола ма?
5	Балаңыз үй жұмысына сізбен бірге араласа ма?
6	Сіздің балаңызбен ортақ қызығушылығы немесе бір ісі бар ма?
7	Сіз балаңыздың қалай оқитынын тексересіз бе?
8	Жанұялық мерекелердің дайындығына балаңыз араласа ма?
9	Балалық мерекелерде балаңыз сіздің олармен бірге болғаныңызды қалай ма әлде ересексіз болғанын қалай ма?
10	Сіз балаңыздың оқығанын кітабын бірге талқылайсыз ба?
11	Теледидар бағдарламалар мен киноларды ше?
12	Сіз балаңызбен бірге серуендейсіз бе?
13	Сіз балаңызбен концертте, көрмелерде бірге боласыз ба?
14	Еңбек демалысыңызды олармен бірге өткізгеніңізді қалайсыз әлде қаламайсыз ба? 15Баламен бос уақытыңызда сырласасызба?

«Ата-аналарға арналған сауалнама» үлгісі

Мақсаты:

Ата-аналардың бала тәрбиесіне қатысты көзқарастарын анықтау.

Мазмұны:

1. Балаңыздың аты-жөні

2. Балаңыз қандай ойындарды қалайды?

3. Спорттық ойындардың қандай түрлерін жақсы көреді?

4. Кіммен жиі ойнайды?

5. Балаңыз ұжымда өзін қалай ұстайды?

6 Отбасында бала тәрбиесімен кім айналысады?

7. Сізді бала тәрбиесіндегі қандай жақтары қинайды?

8. Баламен отбасында қандай әңгіме түрі жүреді?

9. Тәрбиенің қандай әдісін қолдайсыз?

10. Қоғамда өзіңізді қалай санайсыз?

7. Сіз кімді құрмет тұтасыз?

7. Отбасында кімді ұқыпты деп ойлайсыз?

7. Жанұяда қанша бала бар?

7. Балаңыз кіммен дос?

7. Балаңыздың бос уақытына көңіл бөлесізбе?

7. Мектеппен үнемі байланыста боласызба?

7. Сынып жетекшімен байланыстасызба?

7. Үлгі тұтатын адамыңыз кім?

7. Болашақта балаңыздың қандай мамандық таңдауын қалайсыз?

7. Өмірде қиналған кездеріңіз барма?

7. Алғаш кімге көмек жасадыңыз?

Мақсаты: Ата-аналардың балаларының болашағына қатысты алаңдаушылықтарын анықтау.

Мазмұны:

1. Аты-жөніңіз: Балаңыздың аты-жөні:

2. Сізді балаңыздың болашағы алаңдата ма?

3. Сіз балаңыздың білім сапасын қалай бағалайсыз?

а) Жоғары

ә) Орта

б) Төмен

4. Балаңызбен бірге оның болашағы жайлы әңгімелесесіз бе?

5. Мамандық таңдауда балаңыздың «қалауын» құптайсыз ба, жоқ әлде сіздің «қалауыңыз» болса деп ойлайсыз ба?

6. ҰБТ сізді, балаңызды алаңдата ма?

7. Сіз мектепте балаларыңыздың сабағына қатысасызба?

8. Сабақта жауабына көңіліңіз толама,балаңыздың?

9. Баланың көшеде жүрген кезде бақылау жасайсызба?

4. «Зорлық-зомбылық туралы мен не ойлаймын» сауалнамасы

Мақсаты:

Балалардың зорлық-зомбылыққа қатысты көзқарастарын анықтау.

Мазмұны:

1. Зорлық деген сөзді қалай түсінесің?

Тек күш көрсету

Қол жұмсау

Мәжбүрлеу

Қорқыту

Адамның құқығына қысым жасау

Менсінбеушілік

Кемсіту

Қатігездік

Ауру келтіру

Өмір сүруге қауіп төндіру

Өз жауабыңыз: ___________________________________________

2. Сенің ойыңша, қай жерлерде, кімнен бала қорлық-зорлыққа тап болуы мүмкін?

Отбасында, жақын адамдардан

Көшеде, бейтаныс адамдардан

Мектептегі оқушылардан

Достарынан

Өз жауабыңыз: ___________________________________________

3. Қиын жағдайда не істейсің? _________________________________

4.Адамгершілік деген не?

5.Жақын досың кім?

6. Қиналғанда кіммен ой бөлісесің?

7. Танымайтын адам кездесуге шақырса барасынба?

8.Бос уақытыңда кітап оқисынба?

9.Сыныпта кімді үлгі тұтасын?

10.Сырыңды ата –анаңмен бөлісесінбе?

11.Қай пәнді жақсы оқисын?

12.Сен жақсы көретін ұстаз?

13. Спортпен айналысасынба?

14. Күн тәртібін қалай қолданасын?

15.Кешкі қуақытта қаншада ұйықтайсын?

16.Ата –анаға көмектесесізбе?

17.Мектепте қандай үйірмелер бар?

18. Сынып сағатында белсенділік танытасызба?

19. Мектепте жоғары сынып оқушылырының күш көрсетуі байқалдыма?

20.Мектеп оқушылар қоғамы барма, мектепте?

21.Ашық сабақтарда белсенді қатысамызба?

22. Өзіңе сенесінбе?

23.Сен қатысқан ең жақсы ,сабақ қандай?

24. Достарыңды қалай бағалайсын

шығармашылығын арттырады.

Жұмысының табысты болуына ықпалы мол. Педагогикалық технология қадамдарын үйрене жүріп, қоғамға ақылды, ұстамды ұрпақ, жеке тұлға т Әлеуметтік диагностика негізгі үш кезеңнен тұрады:

Әлеуметтік диагностика жүргізу.

Бұл диагностиканы жүргізу үшін төмендегі қадамдарды білу керек:

Бірінші:осы пәнмен танысу, білу, меңгеру, алдына мақсат қою, жеке жағдай параметрлерін , көрсеткіштерін анықтайтын әдістерді білу.

Екінші: Табылғаан көрсеткіштерді бағалау және талдау, жинақтау

Үшінші : Жасалған диогностика бойынша қорытынды жасау, оны практикада жүзеге асыру. Жұмысын жүргізуге осы үш қадам жарық көзі сияқты алға бағыттайды. Мониторингі жүргізу үшін кезкелген отбасы үшін, осы үш қадам нәтиже беереді.Әлеуметтік педагогке алғы шарттарды орындау жұмысын жеңілдетеді.Қызметіне қызығушылығы артады. Әлеуметтік педагог балалардың, олардың отбасыларының жағдайын әлеуметтік карталар арқылы анықтап, зерделеп болғаннан соң, осы әдіс арқылы алған мәліметтерін қолдана отырып ,қандай көмекті қажет ететіін түсініп алып, диагностикалау арқылы әлеуметтік қызмет көрсетуін жалғастырады.Отбасының қажеттілігін анықтап, қанағаттандырады. Бұл бағытта маман,яғни әлеуметтік педагог оқушылардың мінез-құлқын, отбасындағы араласу деңгейін, адамгершілік қалпын, ата –анасына қолқабысын бақылау, бағалау арқылы анализ жасап, қорытынды жасайды.. Құжаттарына материалды жинай отырып, баланың әлеуетін эерделейді. психологиялық ахуалын, ішкі отбасындағы жағдайын біледі, және отбасындағы қарым-қатынас деңгейін зерттейді. Сонымен қатар, мұндай диагностика балалардың тұлғалық ерекшеліктерін және әлеуметтік ортаға бейімделу деңгейін анықтауға мүмкіндік береді.Жеке жұмыс жүргізгенде балааның неге икемді екенін біліп, ортаға қосуына жеңіл қадам болады.Үй тұрмыс жағдайын түсіне отырып отбасының табыс көздерін ,ол қаражат жағдайында білу өте маңызды. Баланы мақтау, қошеметтеу, сенің қолынан бәрі келеді, деген мотивациялық қолдаудыда осы жереде пайдалану оң өзгерісін береді.Қиын отбасында жылы сөзге зәру балаларда болады, жылы жүз,жылы әңгімеде баланы өсіреді, дамытады.Әлеуетін көтерудің керемет қадамдарын ойластырып , жиі қолдану ұстаздарға міндеттеледі.Отбасын бағалап, мониторингілеп, әлеуметтік диогностиканың беретін нәтижесі керемет, дәл үзбей жүргізіп отыруды жалғастырғанда әлеуметтік педагогтің жұмысы нәтижеге жетеді, зеррттеуі өнім алып келеді.Қоғам дами отырып жеке тұлға қалыптасады.Ол өзгереді, айналасындағы достары өзгереді, отбасында мүшелерінің де көзқарасы дамиды, бір –бірін жақсы көреді,даму болады, қуаныш сыйлайды отбасы мүшелеріне мейрімділік қалыптасады. Жылу бар жерде тіршілік бар дегендей, ынтымақтастық қалыптасып отбасы рухани дамиды.Мектеппен байланыс жағдайыда қалыпты деңгейде болып, балаға ата –ана қолдауы қалытасып, мерейін асырады, баланың , отбасы мүшелерінеде шуағын шашады.

1. Психологиялық-педагогикалық көмек көрсету.

Баламен жұмыс бастау әлеуметтік педагогтің дефектолог пен психологтің біріккен жұмысы болу керек.Соның нәтижесінде баланың ересектермен достарымен, мектептегі сыныптастарымен басқада жасөспірімдермен қарым –қатынасы артып, араласу ы қоғаммен жоғарылап деңгейі артады.Шығармашыдлық қабілеті оянып өмірге басқа қырынан қарау қабілеті артады.Педагог пен психологтың біріккен іс-әрекеті, баланың психологиялық ерекшеліктерін түсіну негізінде, балаға деген жеке ықпал жасауын қамтиды, дер уақытында баланың психикалық дамуындағы және тәртібіндегі бұзылыстарды анықтауға мүмкіндік береді және оған қажетті психологиялық-педагогикалық көмектің берілуін қамтиды.Уақытында бақылауу жүргізу ,оның нәтижесімен күрес жүргізе отырып баланың психикасында өзгерістер болады. Педагог пен психологтың біріккен жұмысында айтарлықтай өзгеріс, нәтиже, қорытындысында даму байқалады. Маман оқушыларға психологиялық көмек көрсетеді.Ортаға бейімделу, мектепте өзін дұрыс сезінуге, ойын жеткізе алуына ортаға тез араласуына үлкен бағыт береді.Әлеуметтік педагог оқушыларға психологиялық көмек көрсетеді. Бұл мектепке бейімделу, оқу үлгерімі төмен балаларға көмек көрсету, эмоционалдық және мінез-құлық дағдыларын дамытуға бағытталған. Баланың өзін-өзі бағалауын арттыру, оның жеке тұлғалық ерекшеліктерін дамыту мақсатында түрлі тренингтер мен семинарлар ұйымдастырады.Осы семинар мен тренингтердің қорытындысында терең ойы ,сөйлеу дағдылары, басқа ортада өзін еркін ұстауына мүмкіншіліктер алады.Пікірін айтудан ұялатын бала ,енді басқаның пікіріне үн қосып қолдайтын әңгіме түрлерін айтуға ашыла бастайды.Құнды ойды анықтайды, белсенділік танытады.Адамгершілік құндылығы қалыптасады.Сабақта баланың тыңдалымы қалыптасып өзін өзі қуантады.Келесі тренинг пен семинар психологиялық ойындарды күтіп, өзіде үн қоса бастайды.Әрине, бала ашылу үшін түрлі әдістерді тиімді қолдана білгенде ғана баланың ішкі сарайы ашылады деп ойлаймын.Сабақта тұйық болуда баланың отбасында жағдайы дұрысболмауы да мүмкін, кейде біз мінезі ауыр деп қоямыз,бірақ баламен әңгімелесіп зерделеу жүргізгенде ,басқаша болуы да ықтимал. Сондықтан баланың жауабына мән беріп, арнайы әлеуметтік ппсихологиялық сараптама жасап отырған абзал. Әрбір адам ашылмаған бір –кітап демекші, сол кітапты ашып парақтау керек.Сонда сол парақтардан оның өмірі оқылады, қиналғаны байқалады.Ол үшін тәжірбиені дамыта отырып жұмысқа кірісуді талап етеді.Мектеп бітіргеннен кейін ,кейбір балалардың айтып жатқаны , есінде болар ұстаздардың, сенен үлкен азамат шығайын деп тұр деп бір ауыз сөз ,ол баланы үлкейгенше есінде қалаып, бірнеше жыл өткенде сіз айтқан едіңіз деп , көзінде қуаныш оты жанып айтатаын балаларды кездестіреміз.Қаншама жылдар өтседе. Бұлда педагогтің бір әдісінің нәтжесі деп айтуға болады. Қандай бала болмасын, бір жақсы жағын мақтап қою, баланы өсіреді, алға жылжытады, қуантады.

Ата-аналармен және мектеппен байланыс орнату.

Ендігі қадам бала үшін ата –анамен , мектеппен тығыз байланыс орнату.Әлеуметтік педагог ата –анамен үздіксііз ақылды түрде байланыс жасап, баласына жүргізетін тәрбиелеу үдерісіне ықпалдасады.Әлеуметтік педагог ата-аналармен тұрақты түрде байланыс жасап, олардың тәрбиелік функцияларын жүзеге асыруға көмектесіп моральдік көмек көрсетіп баламен бірге отбасында ынтымақты болуына қолдау көрсетеді. Сонымен қатар, мұғалімдермен және мектеп әкімшілігімен өзара әрекеттесіп, оқушылардың әлеуметтік жағдайын, оқу үлгерімін жақсартуға арналған шараларды ұйымдастырады.Іс шараларға қатысқан ата аналрады мақтап олардың тұрақты түрде келіп тұруына жағдай жасайды.Ата аналарға арналған сауаланамалар беру, олардың жай күйінде білуге болады.Кейбір отбасы төмен жағдайдағы ата аналара материалдық көмекке ата ананалар комитеетіде қолдау жасай алады.Мектеп маамндарына айта алмаған тұрмыс жағдайын , комитет мүшелерініе жеткізе отырып, өз мәселелерән шеше алады. Ол ата-аналарға педагогикалық кеңес беріп, баланың дамуындағы қиындықтар бойынша ұсыныстар жасайды. Комитет мүшелері арқылы белсенділігі артып, ата аналарға арналған дамыту, сабақтарына қатысы, іскерлік ойындарғада қатысып, белсенді болуға тырысады.Түрлі ойындарға қатысады.Балаларының шеш алмай жатқан проблемасын осында ортақ мәселе ретінде шешеді.Белсенділігі артады, өзіне деген өзгеріс қадамын жасайды.Әр қадам сайын ата анаға сенім, адамгершілік, мектеппен байланыс атмосфереасы кеңейеді.Ортақ тіл табысып жағдайы жоғары отбасымен қараым қатынасы кеңейеді.Сынып жетекші, мектеп психологі, пән мұғалімдерімен, қосымша байланыстары артып, басқаша көзқарастары қалыптасады.Мектеп пен ата ана арасында белсенділігі артып балаларының оқуына да көңіл бөле отырып, ынталары оянады. Қиын жағдайдағы балалармен жұмыс істеу.
Әлеуметтік педагог әлеуметтік әлсіреген балаллар мен жұмыс жүргізеді. Отбасында қолдауы әлсіреген, қамқорлыққа алынбаған ,мейрімгк зәру балаллармен жұмыс жүргізеді.Отбасының қарауына зәру, адамгершілігі төмен отбасы балаларының қиыншылыққа ұшыраған балалармен жұмыс істейді. Бұл тұрғыда ол тұрмыстық зорлық-зомбылық көрген, отбасындағы дағдарыс жағдайынан зардап шеккен, әлеуметтік оқшауланған немесе қаржылық қиындықтармен бетпе-бет келіп жатқан балаларды қолдайды. Әлеуметтік педагог олармен жеке жұмыстар жүргізіп, қажет болған жағдайда әлеуметтік қорғау органдарына көмекке жүгінеді.Қосымша әлеуметтік тамақтану жағдайына да қарау керектігін мектепте көмектеседі. Есепке алып қадағалайды, қамқорлығын көрсетеді.Әлеуеті жоғара ата аналардан көмек сұрай отырып көмек қолын созады.Жұмыссыз ата аналарды аудандық ,ауылдық кеңестер мен байланыс жасап, жағдайын жақсартуға ықпалдасады, көмектеседі.

Қиын блалалардың сауалнамасын өткізе отырып сол арқылы мониторингі жүргізіп , іс шаарлар жүргізеді. Мектептегі дараында балалардың жарыстарына қатысуға жәрдемдеседі. Сабақтарына көңіл бөле отырып ,оларға қолдау жасап, өресі биік оқушылырға сырттай құпия ретінде бекітіп, бірге жұмыс жасауға бағыт береді.Әлеуметтік педагогтің әдіс тәсілдерін жаңа технология әдістерін зерделей оқу арақыыл меңгеріп , жұмысына сәттілік қадамдарын орындау үшін қолданады.Іскерлік қабілетін дамытады,қиын оқушымен психологиялық арақатынасын арттырып, оның сенімді досына айналады. Мерекегк арналған іс шараларға қатысытырып, аз болсада тамшыдай сыйлықтар беру, оқу құрал жабдықтарына көмектеседі. Мектеп ұжымынан спонсорлық көмектер сұрай отырып,олардың жағдайын жақсартады.Қуантады, дамытады.Зерттеу сабақтарына қатысуына пән мүғалімдеріне ескерте отырып, қазіргі лессон стади сабақтарына қатыстыруына сүраныс бере отырып, оның даму деңгейін үнемі бақылауда ұстап нәтижесін талдап отырады.Лессон стади сабақтары жапонмһия технологиясы бойынша өз нәтижесін беретін педагогикалық технология. Сынып жетекшімен, мектеп әкімшілігімен байланыс жасап, осы бағытта білімін дамытып, баланы өзгертуге болады.Әлемдңһік деңгейде өз орнын тапқан жаңа технолоия , нәтжесін береді, өнімі де айтарлықтай. Мұғалімдер топ құрып зерделеуге алады, әр сабақта баланың өсу динамикасын бақылап ортаға салып отырады, сол сабақтарға әлуметтік педагог қатысып, баланың іс әрекеті туралы хабардар болып отыру қажет.Бір айналым зерттеуіне қарай, қорытындысын баяндап отырады, пән мұғалімдері, екінші циклде ол баланың қайсы дағдысы нашар, сол дағдыны дамытуға жоспар құрады, зертейді, сұқбат жүргізеді. Дағдысына дамуына назар аударады.Үшінші циклде баланың дамуы, қандай болды, енді не істеу керек? Деген сүрақтар туындайды, себеббі бұл баланы бір мұғалім емес бірнеше мұғалім бақылап, ортаға ойларын салады, сол кезде ортақ әңгіме зерттеушілік болады, қорытындысы шығады. Жәнеде келесі қандай сабақтарға Лессон стади жүргізу керектігін ақылдасып, жоспар түзейді, бала туралы зерттеу дәптерлеріне ой піікірлерін түртііп отырады.Аз болсада қандй дағдысы өзгерді, қандай іс әрекеті қалыптасты, саббаққа ынтасы қалай болды, қоғамдық ортада өзін ұстауы қалай болды? Сабаққа белсенділігі арттыма, алдыңғы саьһбаққа қарағанда қалай болды, сабақта жауап беруге , қол көтеоһрдіме, сабқ қызықты болдыма? Жеке пікірін тыңдап мүғалімдер жазып алады.Сосын талдайды, ортақ пікірге келе отырып шеешім қабылдап, балаға басқа жоспар құрып, алға дамуына ерекше көзқарас тудырады. Жоспар үлгісін топ мұғалімдермен талқылап бектеді, практикада қолдануға тырысады.Осындай сабқты үш цикл жүргізіп, әлеуметтік педагог пікірін тыңдап , құнды пікірлерді басшылықа алады, дамытады, зерттейді.А;Б;С деңгейдегі балалар деп қарастырып, дамуына ықпал жасап, ұзақ мерзімді дамыту сабақтарын жүргізеді, қорытындысын ортаға салып, келесі жоспар түзеуге ақылдасып жоспарын сабақтарын жалғастырады. Зерттеуші сабақтардыңда көмегі орасн зор.Әсіресе а,б,с деңгейдегі балаларды дамыту үшін тиімді,әдіс.Отбасы мен мен мектептің арарласуы тұрақты болса ұрпақтың өсуіне, білімді болуының қайнар көзі ,осы мектеп.

     Халық педагогикада ұрпақ негізінен үш деңгейден тұрады деп санайды. Атасы-әкесі –баласы.Әкесі осы әулеттің асыраушысы, қолдаушысы ұл қыз тәрбиесіне тікелей жауапты. Алайда қазіргі қоғамда әке әлсіреп, анасы күшейіп, отбасы тәрбиесінде дес бермей келетін сәттері болады.Әкесін құрмет тұтқан отбаснда қадір қасиет ,бірлік , адамгершілік сақталады. Бала осы тәрбиені көріп өседі.Осы қара шаңырақтан алған тәрбие алқашқы сатысы тәрбиенің мықты болуы қажет.Әр жанұяның табысты адамгершіліг болуы ұрпағыынң азып тзбауына себеп болады.Ендеше қолда бардың қадірі жоқ демекші, бала тәрбиесін ұсақ нәрсе деп қарастыруға болмайтыны өзекті мәселе болып тұр.Балалар үшін ата анасы үлгі, құрметке ие болады.Оқушы сагалы тұлға болға болып өсуі, екі жақтың бірлігіне де байланысты.Бала мектепте рузани дамыса, үйде мейірімге толы, аяоы алақан сезіміне бөленіп өседі.Мектеп осы тәрбиемен ұштастырып білім дәнін беретін алатын орыны баланың. Баланы мектепте бөлмей бірдей көзқарас тудырып нақты бағдар беріп тәрбиелеп мектеп ұжымы, сынып жетекші, пән мұғалімдері осыны түсіну керек.Отбасына мекетп тарапынан үнеиһмі жақсы мотивация кеерк.Сонда осы көпірді жалғастырушы балада рухы биік, алдыда мақсаты бар, өзіне сенімді ұрпақ тәрбиеленіп шығады.Халықтық педагогика мен дәстүрлі емес педагогика ұштасқанда қоғамда қиын оқушы болмайды деп айтуға болады.Баланың дүние танымының дамуы, өзі сүрген ортасына ,үйдегі отбасына,бірге оқыған құрбы құрдастарына деегн оң көзқарастарыда дұрыс дамуына сапалы үлкен бағыт береді.Отбасы менбірігіп жасалған жоспарғана өз деңгейінде болса ғана саналы ұрпақ қоғамда тәрбиеленеді деп түсінемін.Үнемі жоспар бойынша өткізілетін байқаулардың а әсері мол. Мысалы: «Ата мен әже», Ең керемет отбасы, аналар байқауы, Әкелер байқауы жиі болып тұрса мектеп пен отбасы арасында қарым қатынаста мықты болады.Жүйелі жүргізілген байқаулар мектеп пен жанұя арасында ынтымақтастық артып, бала тәрбиесіне ықпалы да зор болады.Ата аналар белсенділігін осылй артыру қадамдары нәтижеге ие болады. Өткізілген іс шараларды насихаттап балаларға өздеріне альбом жасатаып мектептің ата анаанлар бұрышына қойып қоюда бааланың өресін өсіреді.Отбасында баланың әңгімесін жүре тыңдамай , саналы түде адамгершілікпен тыңдап, өз уақытында кері бйланыс береіп отыру ата ана міндеті.Жанұяда тыныштық баланың жан тыгыштығын қалыптастырады, жанұядағы жанжал баланың , үлкендердің аузынан жаман сөздердің шығуы,ойына келгенін айту, дастархан басында басқа біреу туралы ғайбат айтуда балаға оң өзгеріс бермейді, отбасында әдептілік танытып сөйлегенде сыни тұрғыдан ойлана отырған дұрыс.Отбасына зиянды нәрсеені арақ пен темекіні қолданбау, балалар көзінше ішу, тарту өте кері әсерін берді деп айтуға болады.Олар көргенін қайталауға әкес болады.Жаны құмар болу дағдысы қалыптасады. Мектеп ұжымы арасында ынтымақтастық артып, көмекке қол созатын балаларға ұстаздарда көбейеді, бірлескен топ қалыптасады.

Осындай әлеуметтік көмек түрін мысалға келтіруге тура келді.

Әлеуметтік көмек жасаушы ұстаздар тобы

Ата ананың үйіне барып, мектептегі әріптестер мен бірге жағдайын біліп жаңа жыл мееркесімен құттықтап, болашаққа мотивация беріп , мектепте жақсы оқуына бағыт беріп келген сәттен көрініс. Рахат мектебінде практика болған сәттерімде менің түсінгенім, мұғалім қоғамның көшбасшысы екеніне көзім жетіп, болашақта мұғалімнің жүгінің ауыр екенін сездім.Мектепте балалардың не үшін, сабақта белсенді болмай қалуын, топқа қосылмай қалуы, оқшауланып қалуы да осы әлеуметтік жағдайына да байланысты екенін түсіндім.Әрине әділетті қоғам баланы сырт қалдырмауға тырысады, болашақта баланың білімді қоғамнан өз орнын табуда осы жүргізілген жұмыстардың да нәтижесі тиімді болу керек. Мектепте ,сабақта білімін жетік алу үшінде үйдегі жағдайда әсер ететіні белгілі. Жаңа педагогикалық технологияда осыны талап етеді. Әлеуетін дамыту үшін ,әрине баланың жағдайына қарау керек, сосын сабаққа тартуды бастаған дұрыс деп ойлаймын.Мектепте мұғалім сабақ барыыснда балаларды салыстырмай, арасында ойы биік баланы керемет, жаарйсын, сендұрыс айттың, үнемі осындай болғын деп атын атамай қолдап отыру керек. Атын ерекшелеп мақтауда артық болмайды.

Әсірелеп отыру басқа баланың ашу ызасын тудырып отырады екен. Сондықтан осы әдістен сақ болуды ескертеді, жаңа әдістерді саралап қолдану қажет,үйге барып, қолдау көрсету қажет.

Бұндай сәттер баланы қуанышқа бөлейді.

         

 Әлеуметтік жобалар мен іс-шараларды ұйымдастыру.
Әлеуметтік педагог балалар мен олардың отбасылары үшін түрлі әлеуметтік жобалар мен іс-шараларды ұйымдастырады.Оларды өткізуде тікелей басында жүреді. Әкелерге арналған жоба, анаға арналған жоба оның қрылуы мен дйындалуына ссынып жетекші мен тәрбиешіні алуға болады.Бұл іс-шаралар білім беру және тәрбиелеу мақсатында өткізілетін тренингтер, ата-аналарға арналған семинарлар, мектеп ішіндегі әлеуметтік бағдарламаларды қамтиды.Отбсы мен ата ана арасындағы бірлікті дамытады. Оындай іс шаралар ата ананы ширатады, сергітеді, қоамның дамуына өз үлесін қосады, белсенділігін арттырады.Қиын оқушы мен қиын жанұя болмауына ықпалы тигізеді.артта қалмаушылық рухани тозбауына , замананың кері кедергілеріне сақ болуды үйретеді. Неге солай? Не үшін сұрақтары баланы Әлеуметтік педагог мұндай іс-шаралар арқылы оқушылардың әлеуметтік тұрғыда белсенділігін арттырып, олардың жеке тұлғалық дамуына ықпал етеді.Жай байқаламайтын нәрседен күрдклі іс жасауға болатыныын, ата ананың мектептегі іс шараларға қатысып, оны шешуде балаалрыда үлес қосып, қуана қолдап білгенімен бөліседі.Байқаламайтын нәзік тәрбие отбасы мен білім ордасының арасындағы үдеріс.Ата – ааның мектеп туралы дұрыс көзқараста болуы да, баланың мектепке деегн сыйластыын арттырады. Сол үшін мектеп ұжымы мұғалімдік атқа кір келтірмеу керек деп түсінемін.Мектептен шыққан ата анада, сол жанұяны ұстап отырған отбасы мүшелерін рухани аздырмайтын, өмірге қызығушылығын артырп, белсенді жасауға ықпалын тиізіетеін әлеуметтік педагог деп айтқым кеелді. Әоһрқашан отбасы арасындағы қарым –қатынасты нәзік түрде педагогикалық этиканы сақтай отырып жүзеге асыру осы маманның іс –әрекетіне де байланысты. Кейбір белсенді ата –аналар басқа отбасына көмегінде аямайды, өздері басшылыққа ала отырып сынып ата –аналары болып, пролемалырын шешуге белсене араласады.Әрқашан қолдау көрсетіп отырады.

Құқықтық білім беру.
Әлеуметтік педагог балалар мен ата-аналарды құқықтық сауаттылықпен таныстырады. Оларға құқық туралы білім бере отырып , өмірде өз құқықтарын білуге, артық қылықтар жасамауға , біреуге моральдік қиыншылық жасамауға , заң аясында өмір сүруге болатынын баяндайды, ақыл кеңесін береді.Бұл олардың құқықтарын қорғау, заңдарды дұрыс түсіну, өз құқықтарын сақтап қалу әдістері туралы ақпарат алуын қамтамасыз етеді. Мектепте тренингтер мен ашық сабақтар семинарлар , сыныптан тыс сабақтарға қатысуға шақырады. Құқықтан сабақ беретін мұғалімнің көмегіне ,мектеп иниспектор көмегіне жүгінеді .Жоғары сынып оқушылар арасында «Заңды білмеегн зардап шегеді», «Ата заңың қорғаның» қорғаның атты тақырыпта сабақтар өткізіп , әрине мұғалім маманның қолдауымен бірге тренинг сбақтар өткізеді.Әлеуметтік педагог балалардың құқықтарын қорғау мақсатында мектепте қажетті құқықтық түсінік беретін сабақтар немесе тренингтер өткізіп отырады.Баланың уақыты бос болмай ,тиімді болғаны дұрыс деп ойлаймын. Сол себепті бала мен шынайы жұмыс қан өз нәтижесін береді. Ақылды жоспар ғана өз түйініні табады. Мектеп бітіріп кеткен үлгілі оқушылар мен де жиі кездесу ұйымдастырып отыру өз кезегінде орынды нәрсе. Мектепке кәсіпкерлер мен жиі кездесу жасу, олардың тәжірбиесімен бөлсу де өз нәтижесін береді. Тек үлгі нәрсені насихаттау ол, Алланың ісі дееп қабылдап, жұмысын шығармашылықпен жүргізу әлеуметтік педагогтің неегізіг міндеті, бала үшіп жанын беретін мамандар көп.Соның біі менің мектебімдегі әлеуметтік педагог , ол барлық жоспарына тіркелген қадамдар мен жұмысын жүргізе отырып, Мере барысында, жасыл шырша кежінде, басқада мейрам күдері әлсіз отбасымен бйланыс жасап үйіне барып, жағдайын біліп отырады.Қолдау арқыыл отбасынан рахметін алып отырады. Мен білетін әлеуметтік педагог осындай .Өз тарапынан қолынан келетін , барлық мүмкіншілікті жасайды.Басқада да әлеуметтік көмек көрсетеетін қолдаушылар іздейді, табады, мектеппен байланыс орнатады.Әлеуметтік ресурстарды мектепке тартады, атап айтқанда Мемлекеттік ұйымдар, жеке ұйымдар, аудан орталығындағы қайырымдылық қорлар, мектептегі қайырымдылық қорлар, орталықтағы психологиялық орталықтар мен қолдаушылар, орталықтағыы, ауылдағы құқық қорғаушы мекемелер .аудан көлеміндегі, республика көлеміндегі желі арқылы қолдаушыларды тартуға әлеуметтік педагог өз үлесін қосып ,шығармашылығын шыңдап, Шеберлігін арттырады, іскерлігін байқатады.Әлеуметтік ресурстарды тарту арқылы қаншама отбасына көмек қолын созды . Адамдер мен тез тіл табысу қабілеті, педагогикалық стилі, педагогикалық технолгияны меңгеруі, адамгершілік ұстанымы да маманға көмектеседі. Жұмысының сапалы болуы да осы әдістерге тікелей байланысты болады. Өзі үшін емес халықтың баласы үшін ағынан тік тұрып жұмыс жүргізуі, өз змамандығын сүюінде деп ой тұжырымдаймын.Әлеуметтік педагог қоғамыынң дамуымен бірге жүретін, маман қоғам жан ашыры болғандықтан өз әлеуетінде дамыту керек, үнемі іздену үстінде болғаны абзал.Әлеуметтік педагог қажетті әлеуметтік қызметтерді көрсету үшін әртүрлі әлеуметтік ресурстарды тарту арқылы жұмыс істейді. Кез-келген ата –аанда әлеуметтік педагог қызметін атқара алады, саяси білімі жеткідікті болса, қоғам ,отбасы жанаашыры болғандықтан осындай ата –аналардан үнемі сұхбат алу, оны дамыту,зерттеуші әңгіме құру, олардың пікірінің құнды екенін мадақтау арқылы білдіруде партық болмайды. Бұл мемлекеттік және жеке ұйымдар, қайырымдылық қорлары, психологиялық орталықтар мен құқық қорғаушы мекемелер болуы мүмкін.Осы негізде маман ерінбей жұмыс жүргізгенде, қоғамда артта қалушы ата –аналар болмайды деген сенімдемін. Әлеуметтік педагог осындай ресурстарды пайдалана отырып, оқушылар мен олардың отбасыларына көмек көрсетеді. Әлеуметтік педагогтің жауапкершілігіен жүктелген проблеманы жұрт болып, көтеріп қолдауымыз керек.Онсыз мектеп ұжымына сапалы біілім, саналы тәрбие беру, өз деңгеінде болады деп түсіну бекершілік падеп ойлаймын.

ӘЛЕУМЕТТІК ПЕДАГОГТІҢ ОТБАСЫМЕН ЖҮРГІЗЕТІН ТӘЖІРИБЕЛІК ЖҰМЫСЫ

.Зерттеу жұмысы жүргізілген нысан, Рахат орта мектебі. Үйғыр ауданы. Зерттеудің басты мақсаты – әлеуметтік педагогтің отбасымен жұмыс жасауында қолданылатын әдістердің тиімділігін анықтап , қоғамға тұлға тәрбиелеу.Тәжірбиені шыңдау.Мектептегі тәжірбиені зерттеу үшін төмендегі қадамдарды жүргізу тиімді болады

Тәжірбиенің зерттеу нәтижесі :

Қиын жағдайдағы оқушыны анықтау;

Оның отбасылық ортасын диагностикалау;

Ата-анамен жұмыс ұйымдастыру (сауалнама, кеңес, тренинг);

Әлеуметтік педагогтің түзету және қолдау жұмысын жүргізу;

Алынған нәтижелерді талдау және қорытынды жасау.

Тәжірбиенің зерттеу әдістері:

Сауалнама

Сұхбат

Бақылау

Әлеуметтік карта толтыру

Психологиялық диагностика элементтері

Зерттеу жыл басынан оқу жылы аяқталғанша жүргізіледі.Қорытындысы мониторингіленіп, сараланып педагогикалық кеңесте талқылыанады, педагогтаер ой қосады, көмек қолын созады, әлеуметтік көмек береді.Сынып жетекшілер сол балалардың өздерінің жұмыстары туралы да айтып өтеді, пікірін жалғастырады.

Бастауыш сынып оқушылары – мектепке алғаш бейімделіп, өздік сана-сезім қалыптастыратын ерекше жас кезеңі. Бұл кезеңдегі балалар ересектерге ерекше сенім артып, ата-ана мен мұғалімнің пікіріне тәуелді болады. Осы жас кезеңінде балаға дұрыс бағыт берілмесе, оқу мотивациясы төмендеп, әлеуметтік бейімделу қиындайды.

Әлеуметтік педагог дәл осы уақытта баланың эмоционалдық жай-күйіне назар аударып, оны қолдауы тиіс. Сонымен қатар ата-аналармен жиі байланысып, олардың тәрбиелік тәсілдерін қадағалауы – баланың үйлесімді дамуына тікелей әсер етеді. Әлеуметтік педагог қызметінің теориялық негіздері

Әлеуметтік педагогтің қызмет мазмұны мен мақсаттары

Әлеуметтік педагог – білім беру мекемелерінде оқушылардың психологиялық, әлеуметтік және тәрбиелік жағдайын жақсартуға бағытталған маман. Оның негізгі міндеті – баланың әлеуметтенуіне жағдай жасау, оған қолдау көрсету, дамуындағы кедергілерді анықтап, шешу жолдарын ұсыну. Әлеуметтік педагог отбасымен, сынып жетекшісімен, психологпен және әкімшілікпен тығыз байланыста жұмыс істейді. Мектептегі әлеуметтік педагогтің қызметтік бағыттарына мыналар жатады:

әлеуметтік қауіп-қатерде жүрген балаларды анықтау

психологиялық көмек пен қолдау ұйымдастыру

отбасы мен мектеп арасындағы серіктестікті дамыту

ата-аналармен профилактикалық, кеңес беру, түзету жұмыстары.

Мектеп әкімшілігімен бірге , бірлікте жұмыс жүргізу

Мониторингілеу, аудан аылдық әкімшілігімен бірлікте жұмыс жүргізу.

Тренингтер жүргізу

Сұхбат жүргізу

Сауаланама алу

Жеке жұмыс папкасын жасау

Әлеуметтік көмек жасау(киім кешек, ас өнімдерімен )

Аудан көлемеінде көмектерге сүйені

Қолдаушыларды табу

Өздеріне сенім білдіріп, тапсырмалар беру

Бос уақытында қадағалау

Әлеуметтік падагог өз жұмысында төменде көрсетілген педагогикалық –психологиялық әдістерді қолдаан алады

Отбасымен жұмыс жүргізудің маңызы мен бағыттары

Мектеп мейірбикесімен бірге жұмыс жүргізу сызбасы

Отбасы – баланың алғашқы әлеуметтік ортасы. Ата-анамен дұрыс қарым-қатынас орната білген әлеуметтік педагог:

баланың отбасындағы жағдайын анықтай алады;

тәрбиелік қолдауды қажет ететін отбасыларға көмектесе алады;

бала мен ата-ана арасындағы кикілжіңді шешуге атсалысады;

мектепке бейімделу кезінде қолдау көрсетеді.

Отбасымен жұмыс жүргізудің негізгі формалары:

кеңес беру (индивидуалды, топтық);

психологиялық-педагогикалық тренингтер өткізу;

отбасылық диагностика (сауалнама, әңгіме);

ата-аналар жиналысы, дөңгелек үстелдер ұйымдастыру.

Оны жүзеге асыру.

Отбасымен жұмыстың тиімді формаларына мыналар жатады:

Жеке кеңес беру – ата-анамен жеке кездесу арқылы баланың мінез-құлқы, оқу жетістігі, отбасылық жағдайы туралы талқылау;

Ата-аналар жиналысы – сынып деңгейінде ұйымдастырылып, ортақ мәселелер мен тәрбиелік бағыттар қарастырылады;

Педагогикалық тренингтер мен семинарлар – ата-аналарға баламен қарым-қатынасты жақсарту, эмоцияны басқару, ынтымақтастық орнату бойынша дағдылар беру;

Дөңгелек үстел, пікірталас – отбасылық құндылықтар мен бала тәрбиесіне қатысты көзқарастар алмасу;

Отбасына бару – баланың тұрмыстық, психоәлеуметтік жағдайын нақты көру мақсатында жүргізіледі.

Бұл формалар ата-аналармен сенімді қарым-қатынас орнатып, әлеуметтік педагогке нақты жағдайды бағалауға мүмкіндік береді. Негізгі осы қадамдарды жақсы меңгергенде ғана , нағыз қолдаушы педагог болады, қоғамда артта қвалушылық болмайды деп ойлаймын.

Слайдтар арқылы жұмыс жүйесін түсіндіруге болады.

Отбасы туралы ақпарат:

Отбасы мен толық танысып, мектепішілі тіркеуге алынып , ортақ мәселелерді анықтап ,доукменттерін жинақтауды талап етеді, әлеуметтік қандай көмектер алады, отбасын асырауға жетеме осыны анықтауды талап етеді. Заңды мәселелер, алимент төлемдері барма осыны анықтау.қандай отбасы, толық емес отбасыма? балалардың құқықтары қорғалғанба? Осындай жинақтамалар сараланып болғансоң, ата аналарыынң жұмыс нәтижелері тағайындалады. Отбасының мүшелері анықталып жазылады., салынады. Зерделенген жұмыс жопарын жасап . апталық, айлық, жылдық жоспар мен жұмыс жүргізіледі. Тұрмыс жағдайын біле отырып жұмы жүргізу оңай болады. Тұрғын үйі барма? Жоқ квартира жалдап тұрама? Бір қоржынға жинақталып, материалдық жағдайы қаалй? Отбасында қанша жан тұрады? Отбасында қанша жан еңбек ақы алады?, жұмыссыздық деңгейі қандай? Кіріс қанша? Шығыс қанша?

Отбасы- бұл баланың әлеуетін көтеретін, өмірге бағыт беретін, өзін тануға мүмкіншілік беретін ең мәнді, маңызды орта деп түсінуді талап етеді, бұл өмір.Жеке өмірге қадам басуына , дамуына ықпал етуші орта.

Әлеуметтік дамуы, мәдениеті ,баланың ата аналарының тұрмыс жағдайына байланысты деп айтсам артық болмас.Қоғамға даму, өсуге белсенді араласуыда отбасыынң берген тәрбиесіне байланысты. Ата ананың тұрмыс жағдайыда баланың экономикалық дамуының баланың, отбасыынң қаржы мәселесіне де тікелей тәуелді.Үйдегі тұрмыстық гигиеналық қамтамасыз етілуіде  отбасы өмір сүру деңгейіне байланысты.Баланың өсуі ерекшелігіде отбасының құрылымы,яғни рухани өсуіне байланысты.Отбасының әсері күрделі процесс. Отбасындағы баламен сырласу, оның ішкі дүниесін сезіну, құрметпен қарау, рухани көмек беру,ішікі ойымен санасу отбасыынң тәрбиелік қалыптаасуына негізделеді.баланың сана сезімінің дамуы, қоғамда өз орнын табуда , пікірінің құнды екенін білу, бағыт беру.сана сезімінің биік болуы да , ата анаың нұсқаулығында деп түсіну қажетБаланың дүрыс қалыптасуына , адамдармен дұрыс қарым қатынас туғыза білуіде отбасына байланысты.. Сонымен, отбасы баланың әлеуметтенуінде шешуші роль атқарады.

Әлеуметтік педагогтің ата-аналармен жүргізетін жұмысы аса маңызды болып саналады. Ол отбасындағы жағдайлар туралы толық мәлімет ала отырып, бала тәрбиесіне байланысты ата-аналарымен ынтықмақтасады, оларға кәсіби-педагогикалық көмек көрсетеді.

Педагог пен ата-ананың үнемі ынтымақтаса отырып, әр кезеңде атқаратын міндеттерінің бірі.

Мектеп әлеуметтік педагогінің ата –анамен жүргізетін бірігіп, ынтымақтастықта болуы, жұмысын жүргізуде шешуші роль атқарады. Отбасындағы жағдайы туралы толық мәліметтерді біле отырып, адамгершілік педагогикалық көмек көрсете алады.Ақылды құрылған жұмыс жоспары, тиімді жұмыс бола отырып, жабық түрде ұйымдастырылып , барлық құқықтары сақталып, балаға қолдау жасайды, дамытады.Отбасында дұрыс, кері жұмыстарын реттеп отырады, зерттеуге ақылды түрде көңіл бөледі. Қағаз жүзінде емес, теорияны практикамен ұштастырып, нәтиже шығарады.тәрбие процесінде нәтижелі бағытпен ұштастырады.Тәрбиешілер мен сынып жетекшілер, әлеуметтік педагог , мектеп инспекторы ынтымақтаса отырып, баалға ықпал жасап педагогикалық қолдау жасайды. Ата-ананың табысқа жетуіне үлкен қадам жасайды. Тәрбие бағыттарын өзгертіп, жанұяның дамуына қаарй өзгертуге болады.Оларға сенімділік ьудырып, алда барлық мүмкіншілік өз қолында екенін сезіндіре алады.

Халықтық педагогика мен мектеп педагогикасы нұштастыра отырып , қолдау жасау , ынталандыру, ата-аанның білім –білік дағдысын қалыптастыру осы педагогтің әдіс тәсіліне де байланысты. Кәсіптік шеберлігі, сөйлеу , жеткізу дағдылырына да тікелей тәуелді.Бір оқушыынң дамуы дұрыс бағытта бүкіл сыныпқа да әсері мол. Ата ананмен ынтымақтастың артуы сыынп ата аналарыынң бірлігіне , балаларының білім сапасының артуына әсері бар, және нәтижелі болады. Туыстармен қарым –қатынасыда балаға тікелей әсері бар. Педагогтің коучингтерінде отбасы әңгімелеінің баалның дамуына да ықпалды екенін айтып , түсіндіре отырыу да артық етпейді.Элементарный жұмыс сияқты көрінгенген мен мағынасы зор.Халықтық педагогика саласындағы үлгілі тәрбие мен мектеп тәрбиесін үйлестіріп жоспарда жасау артық болмайды.Ағымдағы мәселелерді талдай отырып, күрделіге бағыт алу, тәрбие барысында қажетті нәрсе. Отбасындағы балалардың сабақ оқуына арналған бөлмелер , бұрыштың дұрыс жасалуына ықпал етуде оң өзгеріс тудырады.отбасында психологиялық диагностика жасауда оң өзгеіс тулырады. Тестілеу, сұхбат жүргізу, іскерлік ойындар ұйымдастыру, баласыынң жақсы жақтарын тиімді әңгімемен жеткізуде оң өзгеріс береді.олардың да пікірін тыңдап, құнды жерін түрті п алуда артық болмайды.Әлеуметік педагогтің мына ережелерді есте сақтағаны дұрыс. Ата-аналардың зерттеуде екенін білдірмеу, олардың еркіін бағытта болуына себеп болады.Апта сайын тұрақты бағыт бере отырып қарым –қатынасты үзбей, отбасын назардан тыс қалдырмау керек.Зерттеу барысында сақ болған дұрыс, қоғамда олардың белсенді екенін білуі тиіс.Сезінуге жеткізу әлеуметтік педагогтің міндеті.Әсіресе өзіндік сенімін қолдау да үлкен қадам болады.Адами көзқарасты қалыптастыру үшін жиі кездесіп, сенімге ие болу үшін , қажырлы еңбекті талап етеді.Ата –анасының сөзін тыңдамау, оны менсінбеу, менмендік белгілерде ұшырасып жатады, оқушылар арасында оғанда әлеуметтік педагог алаңдау туғызу керек.Мектеп әкімшілігімен сынып жетекшілерде атсалысып белсенді болуды қажет етеді.Адамгершілігі толық қалыптасқан отбасына ,толыққанды этномәдениеті қалыптасқан, өмір салт дағдыларын қалыптастыруда жауапкершілікпен қарайтын, моральдік атмосфера қалыптастырған , балалардың барлық дамуына мүмкіншілік алған отбасылар жатады.Кейбір отбасында оң бағыт бере алмаған отбасында эгоизм, нигилизм болуы отбасыынң адами көзқарвсы қалыптаспағанында деп ойлаймын.Дау –дамайды қалыпты жағдай деп түсінетін отбасынан қиын балалар тәрбиеелніп, қоғамда олар үлкен кедергілер тудырады, олар үшін мектеп көмекке келуі, қажетті нәрсе , моральдік қиындық болады.Дер кезнде түзету енгізу, анықтай білу әлеуметтік педагогтің міндеті және сынып жетекшінің де жұмысының нәтижелі болында. Осындай отбасы мүшелерінің қиын дау жанжалдары, таусылмайтын қақтығыстары балаға қиын моральдік-психологиялық соққы әкеледі. Балаға деген агрессиялық айқайы, баланың отбасынан қашуға, басқа орта іздеуінен , ыңғайлы қоғам табуына ,жеке басының ауытқушыылғына алып келеді.Мұндай отбасындағы балалар қауіпті қатігездікке, зорлық –зомбылықа жақын болады, кері тәрбиеленііп шығады, оны түзеу қиындау болады.Бала ортада ыңғайсыз күй кешеді, намыстанады, өзіне анализ жасай алмай, көшедегі бейресми балалар тобына іліініп кетуі ықтимал. Обасы ұстанымы тұрақсыз қалыптасқан ата-аналар қоғамға қауіп тудырып қана қоймай, баланы да қараусыз сондай болуына ықпал жасайды.

Өздеріне дұрыс сияқты болады. Қоғамға шағым тудырушы болып шыға келеді.Баланы ұрып соғу, баланың психикасының бұзылуы, достарымен тіл табыса алмауы ,кері бағытқа бағыттауы мүмкін.Үйінен, сабақтан қашады, оқу сапасы төмендейді, мұғалімдер сыни сөздер жаудыруы қосымша соққы әдісі болады да бала бұзылады. Сынып атмосферасын үнемі тұрақта ұстау мұғалімнің , сынып жетекшінің, пән мұғалімдерінің міндеті болса, және педагогтің ар ожданының нәтижесңне байланысты, аяушылық танытып, жеке жұмыс жүргізсе, ол бала түзеледі, қоғам жөнднлнді деп ой қозғаймын. Сырт көзге білінбей іштей құрдымға кетіп жатқан отбасыларды байқап, дер кезінде рухани көмек бере алу, адамгершіліктің асылдығын білдіреді. Рухани азып жатқан отбасындағы балаалрды қиындықтан шығарып басқа арнаға бұру, ол үлкен педагогикалық шеберлікті қажет ететеді.Қиын кедерегілерді жою ,баланы қорғау, уақытытнда көмек көрсету әлеуметтік педагогтен күтілетін нәтиже болып саналады, мамандығына деген сүйіспеншілік қасиетінің бір белегісі.Қоғамдық белсенділігін арттыруды қажет етеді.Сыныптың дұрыс қалыптасуы, шебер сыныпы жетекшінің әдіснде, мектеп әкімшілігімен тығыз байланыс, өз жұмысына деген қызығушылығана да байланысты.Өз шығармашылығын арттыру баланың отанныныа отабасына деген құндылығын арттырады.Қоғамға тамшыдай үлес қосады, дамытады қоғамды, ұрпақтың алға жылыжуына үлес қосады.Қажырлы еңбек әрқашан сабырлы ұрпақ тәрбиелейді.Бір отбасы жақсы болу , он от басының түзілуіне ықпалын тигізеді. Адам адаммен жақсы қаарым-қатынаста болу, ол өте керемет нәрсе, ол жереде қауіпті ешнәрсе жоқ, барлық жағдайда қуаныш, нәтиже болады.

Сондықтан тек жақсы нәрсені жарнамалап, жақсы әңгіме жан ырысы деп айтқым келеді.Ата-ананы қолдау үнемі керек.

Әлеуметтік педагог қызметінің негізгі ортасы қандай болу керек?

Бастауыш сынып оқушылары – мектепке алғаш бейімделіп, өздік сана-сезім қалыптастыратын ерекше жас кезеңі. Бұл кезеңдегі балалар ересектерге ерекше сенім артып, ата-ана мен мұғалімнің пікіріне тәуелді болады. Осы жас кезеңінде балаға дұрыс бағыт берілмесе, оқу мотивациясы төмендеп, әлеуметтік бейімделу қиындайды. Ортада ыңғайсызданып, көпшілікпен араласамай қалады. Сол үшін бұл жерде үлкен педагогикалық көмек керек болады.Жаңағы алынған сауалнамалар , мадақтаулар өте қажет.Кейде медициналықта көмек қажет етеді, мектеп мейірбикесіменде байланыста болуды қажет етеді.Жоғарғы сынып оқушыларымен де бірлікте болып қоңырауда бірін бірі сыйлауды да сынып жетекшілер арқылы ұйымдастырып, зерттеушілік әңгіме құру керек. Әлеуметтік педагог дәл осы уақытта баланың эмоционалдық жай-күйіне назар аударып, оны қолдауы тиіс. Сонымен қатар ата-аналармен жиі байланысып, олардың тәрбиелік тәсілдерін қадағалауы – баланың үйлесімді дамуына тікелей әсер етеді. Ата -ананың ролі үлкен , оларға ата- ана керемет мотивация береді.Төмендегі кестені қолдануға болады. Бұл бөлімде мектептегі оқушылардың отбасын зерттеу, танысу, жоспар құру,жұмыстарды тереңдетіп жасау, нәтижеге жету , монитерингілеу. Жүргізілген зерттеу негізінде келесі қадамдарды айтуға болады. Әлеуметтік педагогтің жұмыс жоспарына отбасымен жеке жұмыс бағыттарын тұрақты енгізу қажет. Бұл ата-ананың бала тәрбиесіндегі белсенділігін арттырады.

1. Ата-аналарға арналған семинар-тренингтер жүйелі түрде өткізіліп тұруы тиіс. Мұндай шаралар ата-аналардың психологиялық-педагогикалық сауатын арттырады.

2. Мектеп әкімшілігі әлеуметтік педагог жұмысына қолдау көрсетіп, оған қажетті ресурстармен (уақыт, әдістемелік материал, кабинеттік жағдай) қамтамасыз етуі қажет.

3. Қиын жағдайдағы отбасылармен жұмыс жеке жоспар бойынша жүзеге асырылуы тиіс. Әлеуметтік диагностика арқылы әр отбасының нақты мәселесі анықталып, жеке тәсіл қолдану тиімді.

4. Педагогикалық кеңестер мен сынып жиналыстарында әлеуметтік педагогтің есебі мен ұсыныстары тыңдалуы қажет. Бұл мектеп ұжымының бірлескен жұмысын күшейтеді.

Педагогикалық жоғары оқу орындарында әлеуметтік педагог мамандығын кәсіби деңгейде даярлау барысында отбасымен жұмыс жүргізу әдістемесі жеке пән немесе курс ретінде қарастырылуы тиіс.Отбасындағы ата ана мен бала арасындағы қарым қатынасты анықтау сұрақтары, осындай сұрақтар бар шындықты анықтап береді,жұмыс жасауды тереңдетеді.

Мақсаты:

Бастауыш сынып оқушыларының ата-аналарымен мектеп арасындағы қарым-қатынас деңгейін анықтау.

1. Балаңыздың оқу үлгерімін қадағалап отырасыз ба?
а) Иә, үнемі
б) Кейде
в) Жоқ

2. Сынып жетекшісімен немесе әлеуметтік педагогпен байланыс жасап тұрасыз ба?
а) Апта сайын
б) Айына 1 рет
в) Жоқ

3. Балаңызбен күн сайын жеке сөйлесіп, көңіл бөлесіз бе?
а) Иә
б) Кейде
в) Жоқ

4. Сіздің отбасыңызда бала тәрбиесінде қандай әдіс басым?
а) Қатаң тәртіп
б) Еркіндік
в) Ынтымақтастық

5. Балаңыздың достары кім?

Олардың аттарын жазып қойсаңыз

6.Балаңыз бос уақытында немене айналысады?

7.Кітап оқуға қанша уақыт бөледі? Осындай сауалнама арқылы оқушылырды анықтап оларға әлеуметтік көмек көрсетуге болады.шешімін табатын жұмыс болады, және әдістеме көбейеді.Мектеп ұжымы арасында ынтымақтастық артып, көмекке қол созатын балаларға ұстаздарда көбейеді, бірлескен топ қалыптасады.Осындай әлеуметтік көмек түрін мысалға келтіруге тура келді. Қолайсыз отбасымен жұмыс өте күрделі жұмыс, іс-тәжірбиені қажет етеді. Себебі, баланың өскен ортасы отбасы , бала шыр етіп өмір есігін ашып дүниеге келгеннен сол отбысында өмірге келеді. Отбасынан нәр алып, өседі. Тәрбие алалды.Обсаы бастапқы бастау көзі, сол жерден дағды қалыптасады, өседі, дамиды.Сондықтан бұл жерден алған тәрбиесі өмірге жолдама сияқты бағыт береді, жақсы жаманды алған тәрбие дағдысын осында қалыптастырады.Сосын мектепке келгенде өзгеруі де мүмкін, өзгермеуіде мүмкін.Мектептегі әлеуметтік педагогтің міндеті- жеке тұлға болып қалыптасуы үшін адамгершілік. Мәдениетті қалыптасуы, рухани дамуына ,зияткерлік дағдысының тереңдеуіне, психологиялық жағдай жасауына , қоғамға белсене арарласып, ортада қамықпай өмір сүруіне ықпал жасайтын әдеуметтік педагог.Бала мен ересектер арасында дәнекер бола отырып, оның досыы да көмекшісіде бола алады.Отбасы мен тікелей қарым-қатынас жасай отырып , жақын тууысындай болуы да ықтимал.

Әлеуметтік педагогикалық көмекті құрайтын үш негізгі бөлігі бар.

Білім беру

Оқуға көмектесу

Тәрбиелеу.

Дамыған отбасы мен қолайсыз отбасының арасында мынандай айырмашылықты , салыстыра отырып анықтауға болады.

Ата-ана міндетінен білмесе

Азғындану, ішімдікке салыну,нашақорлыққа жұмыссыздық

Мектеппен баланың арасындығы қарым-қатынасқа көңіл бөлмеу

Бала тәрбиесіне немқұрайлылықпен қарау

Осындай отбасын қолайсыз отбасы деп санауға болады.Ата –ана статусына лайықсыз отбасы. Балаға тәрбие жағынан қауіп төндіретін . жауапкершілігі төмен отбасы.Бала тәобиесінде қиыншылықтар туғызатын , тәрбие мәнін құнсыздандыру бағытында жол беретін отбасын айтамыз.Бұл жағдайда не істеу керек? Бақылау орнату, Қолайсыз отбасын қорғау. Мекепішілік профилактикалық жұмыстар ұйымдастыру, сынып жетекшілермен байланысты үзбеу.қолдаушылар арқылы тұрмыс жағдайына көмек көрсету.Кәмелетке толмағандардың істері және олардың құқықтарын қорғау жөніндегі комиссияға жүгіну. Қолайсыз отбасын анықтау әртүрлі жағдайда анықталады. Ауыл, аудан тұрғындарының сұхбаттарымен , әңгімелерінеде байланысты анықтауға сүйенеді. Олардың отбасына барып келу, жай әңгіме түрінде анықтап оларды ,дамытуға болады..Бұл кезеңде жұмыстың келесі формалары қолданылады:

1. Сынып жетекшісімен әңгімелесу

2. Отбасына бару және сараптама актісін жасау

3. Көршілермен сөйлесу және т.б.

4.Жұмыстың нәтижесі бойынша отбасының әлеуметтік паспорты және баланың психологиялық-педагогикалық сипаттамасы құрастырылады. №3 кезең: Мектепішілік профилактикалық жұмыс: Тұрақсыз отбасылармен профилактикалық жұмыс формалары: Ата-аналармен әңгімелесу: «Бала тәрбиесіндегі ата-ананың жауапкершілігі», «Отбасы тәрбиесінің стильдері», «Баланы жас ерекшеліктерін ескере отырып тәрбиелеу» т.б. Отбасыларға бару (жоспарлы – тоқсанына бір рет, отбасындағы қиыншылықтар туралы сигналдар негізінде жоспардан тыс). Әрбір барудың нәтижелері нашар отбасын әлеуметтік-педагогикалық қолдау картасына акт түрінде ресімделеді. №4 кезең: PDN және PP-мен бірге қолайсыз отбасылармен профилактикалық жұмыс Егер мектепішілік профилактикалық жұмыстар оң нәтиже бермесе, онда әлеуметтік педагог ПДН және ПП инспекторымен бірлесіп:

1) қолайсыз отбасыларға бірлесіп бару (тексеру актісін жасау);

2) отбасын кент әкімшілігінің Қоғамдық кеңесіне шақыру №5 кезең: Кәмелетке толмағандардың істері және олардың құқықтарын қорғау жөніндегі комиссияға жүгіну Жоғарыда аталған кезеңдердің барлығында оң нәтиже болмаған жағдайда, мектеп техникалық сараптама және сұраныстарды сұрау комитетінің отырысында қолайсыз отбасын қарауға өтініш бере алады.

Жұмысқа қажетті құжаттар тізімі:

1. Қолайсыз отбасы туралы алғашқы ақпарат

2. Жасөспірім отбасының әлеуметтік паспорты

3. Отбасының тұрмыс жағдайын тексеру туралы анықтама

4. Бала мен отбасының мінездемесі

5. Қолайсыз отбасына жеке әлеуметтік-педагогикалық қолдау көрсету жоспары

6. Қолайсыз отбасына әлеуметтік-педагогикалық қолдау көрсету күнделігі 7. Профилактикалық кеңес хаттамасынан үзінді

Қорытындылай келе, Отбасы – шағын мемлекет. Себебі әр мемлекеттің өзіне тән сыртқы, ішкі саясаты, кірісі мен шығысы болатыны сияқты әр отбасының да дәл сондай болмыс-тіршілігі бар. Ол да өзінше басқаруды талап етеді. Сондықтан да қай уақытта болмасын отбасының құрылымына зор мән беріліп, оның іргетасының берік болуына атсалысу – әр отбасы мүшесінің міндеті. Отбасы адам ғұмырының тірегі ғана емес, қоғамның да басты негізі емеспе? Отбасының қоғамдағы рөліне толыққанды баға беруге болмайды, өйткені мұнда негізгі адамгершілік құндылықтар, басқа адамдарға деген көзқарас, дәлірек айтсақ, адамның қоғамдағы өмір сүрі қабілеттілігі мен дағдарысы қалыптасады. Ал, отбасындағы қолайсыздық – құқық бұзушылықтың негізгі себебі. Елімізде қолайсыз жанұялардан шыққан жетім балалардың саны жылдан-жылға өсуі өзекті мәселе болып тұр. Сонымен бірге, әсіресе соңғы кезде жиі кездесетін жағдай ата-ананың бала өмірге келген соң, тіпті одан кейін де нәрестеден бас тартуы. Мұның барлығы да тұрмыс пен адам баласының санасына байланысты екені белгілі. Дегенмен, «тәрбие басы – тал бесік» деген халқымыздың ұлағатты сөзіне бұл іс, әрине қарама-қайшы әрекет болып табылады.

Қолайсыз отбасы балаларымен жұмыстану үшін ұсыныстар"

1) Баланың қоршаған ортасында, ұжымында, тобында өзіндік орны бар екендігін сезіндіру.

2) Егер бала қандай–да бір ортаға бейімделе бастаса, оның да жақсы жақтарын ала білуін ұғындыру. Әр баланың міндетті түрде ұжым мүшесі болуын күштеу қажет емес, себебі, әрбір жеткіншектің өзімен – өзі жеке қалуды ұнататын сәттері болатынын еске сақтау керек.

3) Баланың бос уақытын тиімді ұйымдастыруына көмектесе отырып, әрқашан мадақтау, қолпаштау.

4) Өзіне деген сенімін арттыру үшін баланың жұмыстарынан (суреттерінен, шығармаларынан т.б.) көрме ұйымдастыру.

5) Өз ойын ортаға салып, ашық пікір білдірген шақта баланы мақтау сөздермен көтермелеу маңызды.

6) Баланың қызығушылық танытатын пәндері бойынша жұмыстануына көңіл бөлу шарт.

7) Өз сезімдерін білдіруіне жағымды жағдай жасап көмектесу. (сурет салу, ағашпен жұмыс жасау, қуыршақ әзірлеу, дауыстап әңгіме оқу, музыка тыңдау, ән айту т.с.с.)

8) Баланың тұлға ретінде ашылуына жағдай туғызу. (мысалы, кейбір мәселені шешу үшін баланың көмекгіне жүгіну, т.б.)

9) Баланың кім болғысы келетінін, айналасындағы достарының әсерін білу мақсатында өз теңі ретінде қабылдап ашық сөйлесу немесе белгілі жұмысты атқаруда бірлесе отырып жұмыстану.

10) Әр күн сайын баламен атқарған жұмысыңды талдап, есепке алып отыру

Осындай жүйелі құрылыған зерттеулерден кейін, балаға қолдау жасау , қорғау, әлеуметтендіру, дамыту, жеке тұлға етіп тәрбиелеу жүйелі деп ойлаймын.Бала ол жас шыбық сияқты, ағашты қалай күтсең, солай өсетін сияқты , бала да күтімге , тәрбиеге байланысты барлық құндылықты бойына сіңіріп өседі.Сондықтан қоғамда кеш қалмау, әдетін қалыптастыра білу қажет.Мектептің үлкен көмегі қолдауы қажет, онда тәжірбиелі мамандар мен топ құрып, сол арқылы тәрбиені көтеру қажет.Қоғамға жаны ашитын педагогтар ғана қолына алады.қазіргі заман талабы, солай қажеттілікті талап етеді. Үлкен зерттеу жұмыстарын жүргізу, ұзақ зерттеуді, ізденуді, моральдік көмекке бай, бойына азаматтық құндылығы басым азаматтар мен азаматшалар болу керек.Үлкен жауапкершілігі бар жұмыс, адал қызмет қана нәтиже береді.Мектепте ұжым болып қолдауда артық болмас еді...

Қолайсыз отбасымен жүргізілетін жұмыс жоспары.

Әр айға осындай жоспар құрып, баламен байланысты үзбей отырғанда ғана жұмыстың нәтижесі болады. Тікелей бақылауда болмаса, босаңсыған бала бірден басқа жаққа бұрылып кетуі де ықтимал. Ортаны жақсартпай басқасы жақсармайды деп ойлаймын.Айлық, апталық, жылдық жоспарлар жалғасын тауфп отыру керек.Педагог пен психологтың бірлесіп атқаратын жұмысы төмендегідей болу керек.

Асханада ыстық тамақпен қамту, оның дұрыс берілуін қадағалау. Сабақтарына қатысып үлгерімін қадағалау, сыныптағы оқушылармен қарым қатынасын бақылай отырып, жаңа жылға дайындау, іс-шараларға қатыстыру, ойындарға қызықтыра отырып дамыту.

Әлеуметтіук педагог жан –жақты , ізденімпаз болса ғана .жеке балаға тиімді көмек көрсете алады.

Бұлардың бірлескен қызметі төмендегідей:

Отбасына әлеуметтік –психологиялық көмек көрсету

Отбасы мен балаларға дәрігерлік, психологиялық, педагогикалық кеңес беру

Балаларды күйзелтетін даулы мәселелерді шешуге көмектеседі, жанына жақын болуды, баланың ішкі дүниесін түсінетін, уақытында көмек бере алатын, тұлға болуды , заман талап етеді.

Мінезінде ауытқушылығы бар адамдарға психологиялық және диагностикалық коррекция жасау, доукменттерін тіркеу, даярлау, жариялау мектепте, сынып жетекшілер мен педагогтар біліп отыру керек.

Профилактикалық шаралар ұйымдастыру, өркениетті отбасымен бірге жақсы шараралар үйымдастыру, қызықтыру, ой-бөлісу, тәжірбие алмасуда ата аналардың деңгейін көтеруге үлкен ықпал жасайды.Қоғамның дамуына да өз үлесін қосады. Дамытады, әлеуеттендіреді.Отбасы мен жұмыс жүргізетін әлеуметтік педагог әрі психолог, әрі педагог,әрі зерттеуші болуды талап етеді. Бұл мамандық қоғам мен адамдар арасындағы араласу бағытында ,әлеуметтік көмек көрсететтін , қоғам мен адам арасына адамгершілік туындатын, мамандық. Жауапкершілігі өте жоғары, адамды рухани аздырмай, тоздырмай, тұлға ету, жүйелі жұмысты қажет етеді.Толыққанды жеке тұлғаның дамуына ықпал жасап, дамуына ,әлеуметтенуіне ықпал жасайтын маман.Бұл мамандық бойынша отбасымен жұмыс- негізігі бағыты, зерттеуші, қолдаушы, мәдениетті әлеуметтендіруші маман болып саналады.Бала тәрбиесінің фундаменті отбасында қаланатындықтан , отбасыынң әлеуметтік жағдайы , жоғарғы денгейде болуы жақсы еді. Өмір болғансоң бес саусақ бірдей емес, әртүрлі тәрбие алған отбасылар кездеседі. Сондықтан осындай отбасымен жұмыс жүргізу, осы маман иесіне тиімді болу керек.Дәстүрлі бағытта бала тәрбиесіне ер адамдар көбірек көңіл бөлетіндіктен , ержігіттің тәртібі, қоғамдағы орны ерекше болатын, тыңдалымы да қанағатанарлық болды. Бәрі бірің үшін, бірің бәрің үшін деп тәрбиелейтін, сыйлау әдептері, халықтық педагогика саласыда салт-дәстүрді білу, оны басшылыққа алуда үлкен роль атқарған.Сол кездегі әлеуметтік педагог ата-ана болды. Аға ,іні, қарындастары , туыстарыда сырт қалмаған. Қазір қоғам өзгеруіне байланысты ма? Жоқ, мақал –мәтелдердің мазмұныда керемет болғандықтанба? Сөзге тоқтайтын ата –аналар, бірін-бірін тыңдайтын, қолдайтын.Қазір демократияны жалау етіп тыңдалаым азайып барады. Мұның барық себептері , әдеби кітап оқымауы деп түсінемін. Отбасында ортақ әңгіме болмауы да себеп, компьютер мен ұялы телефондарда ,баланың сыни ойлауын тоқтатып, қысқа ойлап, тез шешім қабылдауына үрындырады, деп ойлаймын.Әрбір отбасындағы әлсіреп , тәрбиенің төмендеуіне негізгі фактор осы ,кедергілер болып тұр. Сондықтан осы акт жүйелеріне де шектеу қойғызып отырса, нәтижесі жақсы болар еді.Бастауыш сынып оқушыларының оқуында, әдеби кітап оқуға , бастауыш сыныптан қолға алуға отбасы мен мұғалімдер бірлікте болса, жағдайы төмен отбасы да аз, әлеуметтік қолдауды талап ететін оқушыда болмас еді.Білім бар жерде кез-келген өзекті мәселені шешуге өздері-ақ ұмтылыр еді деп, сыни ойлаймын. Алдағы педагогикалық жолымда осыны басшылыққа алсам деп мақсат қоямын, алдағы жұмыс қадамымда, мен үшін тәжірбиені бастау, қызық та ,қиын. Менің эксперименттік жобамда , болашақта кітапханашыныда әлеуметтік педагогпен бірге жоспар жасап, талдап, отбасын кітап оқуға қызықтырып тәрбиелеуге болады деп ойландым. Бұл қадам отбасының дамуына әсері мол. Осы өзекті мәселені шеешу үшін мектеп әкімшілігі, сынып жетекшінің ынтымақтастығы өте қажет.Осындай отбсы мен жеткіншектердің бос уақытында кітап оқу жарыстарын , мұғалімдермен бірлесе отырып, сыныптан тыс сабақтар өткізу, әр –түрлі іс-шаралар өткізіп тұрса ,мектепте шығармашылықпен жұмыс жүргізген болар еді. Мектепте үйірмелерге, қосымша сабақтарға , спорт үйірмелеріне, пәндік жарыстарға баланы қатыстырып үйрету, педагогтарға жүктелген міндет. Себебі, мектепте көбірек дайындықты қажет ететін балаларға мұғалімдердің уақыты жетпейтіндей көрінеді.Осындай отбасындағы балаларға арналған үйірмелер міндеттелсе , құба –құб болар еді. Бұл балалар сыныпта сабақта да, сыныптан тыс сабақтарда да тыс қалып жатады, олар басқа орта іздейді сондықтан, қоғамның әлсіз түсі осылай қалыптасады деп ойлаймын, өздерін отбасында, мектепте керексіз сезінуі мүмкін. Осындай әлсіз тұстарды біле тұра уақыт бөлмеу , үлкен кедергіге алып келеді.Мектепте осындай отбасына арналған жоблар жарысын өткізсе, мектеп әкімшілігі мен қолдауды қажет ететін отбасы, сынып жетекшілердің ұйымдастыруымен, бұл бір керемет блар еді.Баланы адамгершілікке , кішіге қамқор болуға үйрету, ізгілікке, жеке өзінің мақсатына жетуге жетектеу, талабын қанағаттандыруға баулу, өзі өмір срген ортаға бейімдеу,араластыру белсенділігін арттыру.Қазіргі мынау дүрбелеңге елітіп тұрған заманда, байсалдыққа, тапқырлыққа , өткірлікке, сыни ойлана алатын азамат етіп тәрбиелеуге , бұл маманның ықпалы зор. Сондықтан құрметпен қарап, аялап, мектеп ұжымы қолдауға , жұмысын жеңілдетуге қолұшын беруге даяр болғаны абзал.

Отбасының қызметі
1	Балаларын әлеуметтендіру , қатарға қосу Әлеуметтік экономикалық - отбасының материалдық жағдайы Әлеуметтік педагогикалық- отбасындағы жағымды психологиялық тыныс Әлеуметтік психологиялық- отбасының жалпы міндеті	Тосын жағдайдағы қызметі

Отбасындағы ұрыс-керіс .айқайлау, жәбірлеу баланың кезкелген ортада өзін кем санауы мүмкін. Өзін төмен санау девиациясын туғызады.Сондықтан маман мен мектеп психолігі ,сынып жетекшілермен әдістемелік қолдау жасауды қолға алған дүрыс.Психологтың тренингін айтып өтсем.

Тренинг «Сағат өмір соғысы»

Ортаға дөңгелек болып тұра қаламыз. Ортададағы сағатты таңдап аламыз.Қолдарыыздағы сағаттың көрсетуіне байланысты топқа бөлінеміз.Бөліінп отырған соң, бүгінгі проблема болып отырған жайсыз отбасы қаййдан шығады, тақырыбына ой қозғап , ақ қағазға критерилерін жазамыз.Сосын топ болып қорғаймыз, қай топта терең ой бар ,сол топты бағалаймыз

Бұл мектептегі сынып жетекшілерге арналған болу керек.Үш топқа бөлінеді.Сыныптағы қолайсыз отбасы туралы ,әлеуметтік педагог түсіндіреді. Сосын ол туралы , сынып жетекшілер сыныбындағы балаларды зерделейді.Сыныптағы проблемалық сұрақтарды шешу туралы, оны баяндау туралы уақыт беріледі.Сол проблемалық сұрақтан бастап көрелік.

.

Жайсыз отбасы дегеніміз не?

Осы сұрақ төңірегеінде ой қозғаймыз.

Осындай отбасы қалай пайда болады?.Олармен қалай жұмыс жасау керектігін білеміз бүгін. Қолайсыз отбасы жалғыз басты әке, жалғыз басты ана, баспанасы жоқ, жағдайы төмен отбасылар жатады. Жағдайы төмен отбасы туралы нені білу керек., қалай көмектесу керек міне осы өзекті мәселе тұр алдымызда.

Ол отбасы туралы нені білу керек?

Отбасы мүшелерін

Отбасындағы ауа райын

Баланың күн тәртібін

Отбасы демалыс күндерімен мереке күндерін қалай өткізеді?

Ата-аналардың халықтық педагогикалық білім дәрежесін білу керек.

Жайсыз отбасындағы бар мәліметті қайдан алуға болады?

Сынып жетекшілереден

Дәрігерлерден

Пән мұғалімдерден

Учаскелік инспектордан

Көршідерден

Достарынан 

Қосымша керекті мәліметтерді де жинауға болады.

Әлеуеттік медицианалық құжаттарынан

Осы отбасына кері әсерін тигізетін кедергілер.

Тәртіпке көнбеу

Көшеде бос қыдыру

Мінезінің агрессиясы көп

Өтірік айту

Біреудің затын алу рұқсатсыз

Балаалрды қорқыту

Құқықты түсінбеу, тыңдалымы жоқ

Сабағының сапасының төмендеуі

Дөрекілік

Жеке басының тазалығын сақтамау

Үлкенді сыйламау, кішіге құрмет көрсетпеу

Денсаулғыынң жоқтығы

Уақытымен тамақтанбау

Сабақты ұмыту, мектепке келмеу

Ата –анасын көзге ілмеу

Басқа ортамен байланыс жасау

Сыныпыта мұғалімге қарсы келу

Өзін –өзі сыйламау

Осындай өзгерістегі баланы анықтап алғансоң.,жеке жоспар құрып, әкімшілікпен бірге педагогикалық қолдаау көрсетуді бастау керек.Жеке әдістемелік , түрлі бағытта қолдауды жақсарту керек. Сонда ғана мұндай балаллар саны азаяды, басқа балаларға да әсері аз болады.Барлық бала бірден осындай болуы мүмкін емес, әр трлі ортада жүре жүріп қалыптасады.Сондықтан көбірек баламен жақсы сұхбат жүргізіп отырған дұрыс.Әңгңме барысында байқалады, түзелуде, артқа кетуде, жақсаруда ,тек әлеуметтік қолдауды талап етеді.Өздерінің құқықтарын біліп, өз орныныда жүру үшінде мектеп иниспекторы да үлес қосады.Оларға ұл балалар қызығушылықпен қарайды, сыйлайды, көбірек ер балалар бар ортаға баланы тарту тиімді.Әсіресе спортпен айналасу ойын түзейді, ортаға тартады, бос уақытытнда кітап оқу, қосымша үйірмелерге қатысу баланы дамытып қоғамның белсенді мүшесі етіп тәрбиелейді.Сондықтан тек әлеуметтік педагогке сүйеніп қоймай үжым болып көмекке қол созу педагогтарың парызы. Мемлекеттік қолдауды дұрыс түсіндіріп баланың өміріне жарық шам ретінде ерінбей таламай жұмы болғанда ғана баал әлсіремейді, ортадан бөлініп қалмайды.Отбасы мен бірге болуды, олармен ой бөліісп, қамқорлық танытуы мүмкін.Біз мейрімді адам жаныныынң инженері болғандықтан ,баланың рухани дамуына үлес қосуда еңбек етуіміз міндетті. Жай қарапайым араласудың өзі баланы өсіреді, адамгершілік қасиетін қалыптастырады.

Өмірге мотивация береді, дамытады, қуантады, алға жетелейді,рух береді.

Қорытынды

Дипломдық жұмыстың зерттеуі , әлеуметтік педагогтің отбасымен өнімді жұмысы туралы, педагогтің әдіс- тәсілдерімен жұмыстың өзекті мәселелерін анықтап, отбасында қолдауды қажет ететін балаларға көмегі туралы қарастырылды, нәтижелеері келтірілді. Педагогтің ,яғни маманның қолдауды қажет ететін отбасымен қарым-қатынасы ,әлеуметтік педагогтің ролінің маңызды екенін қарастырды. Зерттеу барысында отбасы мүшелерімен жеке және топтық кездесулер, кеңес беру, тренингтер өткізу сияқты түрлі әдістемелік тәсілдердің тиімділігі дәлелденді. Сонымен қатар, әлеуметтік педагогтің отбасындағы проблемаларды дер кезінде анықтап, оларға қолдау көрсетуі әлеуметтік қорғаныс жүйесінің маңызды бөлігі болып табылатындығы атап өтілді.Қорытындылай келе, әлеуметтік педагогтің отбасымен жұмыс жасау әдістемесі баланың психоэмоционалдық жағдайын жақсартуға, отбасыдағы оң өзгерістерге ықпал етеді. Бұл әдістемелерді жүйелі түрде қолдану әлеуметтік педагог жұмысының сапасын арттырып, балалардың әлеуметтік бейімделуін қамтамасыз етеді. Болашақта осы әдістемелерді жетілдіру және тәжірибеде кеңінен қолдану ұсынылады.Зерттеу барысында әлеуметтік педагогтің отбасымен жұмыс жасауда қолданатын әдістемелері мен тәсілдері жан-жақты қарастырылып, олардың тиімділігіне талдау жүргізілді. Отбасының бала тәрбиесіне әсері ерекше екендігі анықталып, әлеуметтік педагогтің отбасы мүшелерімен тығыз қарым-қатынас құруы балалардың әлеуметтік және психологиялық дамуына септігін тигізетіні дәлелденді.Әлеуметтік педагогтің отбасымен жұмыс істеу барысында қолданатын кеңес беру, мотивация беру, тренингтер өткізу және қолдау көрсету әдістері баланың толыққанды өсуіне және отбасындағы мәселелердің шешілуіне оң ықпал етеді. Сонымен қатар, әлеуметтік педагог отбасыдағы қиындықтарды ерте анықтап, қажетті көмек көрсету арқылы балалардың әлеуметтік бейімделуін қамтамасыз ету жолдарын көрсетеді, суреттер мен кестелер мен мысал келтіреді. Барлық бағыттарын анықтап , дәлелдермен жазған.Қорғаушы маманың міндеттерін, мақсаттарын анық келтіреді. Кішкентай мектепте азғана уақытта қаншама жұмыстарын ашып көрсеткен.Отбасына барған әлеуметтік педагогтің жұмыс қадамдарын , жаңа жыл шыршаларын қүттықтап барған сәттереін, қолдауларын диплом жұмысына келтіріп кеткен, сәттері бейнеленген.

Қолданылған әдебиет

Ахметова, Г.Ж. (2018). Әлеуметтік педагогика негіздері. Алматы: «Білім» баспасы.

1. Нұрғалиева, А.Б. (2020). Отбасымен әлеуметтік жұмыс әдістемелері. Нұр-Сұлтан: «Ғылым» баспасы.

2. Сұлтанбекова, Ж.К. (2019). Педагогика және әлеуметтік психология. Алматы: «Мектеп» баспасы.

3. Келембетова, Т.Б. (2017). Балалар мен жасөспірімдермен әлеуметтік жұмыс әдістері. Алматы: «Жас ғалым» журналы, №3.

4. Иванова, М.И. (2016). Социальная педагогика и семья. Москва: Просвещение.

5. ҚР Білім және ғылым министрлігі. (2019). Балаларды әлеуметтік қорғау жөніндегі мемлекеттік бағдарламалар. Нұр-Сұлтан.

6. Бәйтерек, А.Ж. (2021). Отбасымен жұмыс жасау психологиясы. Алматы: «Ұлт ақпарат» баспасы.

7. Онлайн ресурстар:

   • edu.gov.kz – Қазақстан Республикасының білім беру саласындағы ресми ақпараттық сайт

   • socialpedagogy.kz – әлеуметтік педагогикаға арналған портал

8. Әбиев Ж.Ә., Бабаев С.Б., Құдиярова А.М. – Педагогика. – Алматы: Дарын, 2020.

9. Мұқанова Б.Ж. – Әлеуметтік педагогика негіздері. – Астана: Фолиант, 2019.

10. Саттаров Т. – Жасөспірім және отбасы: әлеуметтік жұмыс негіздері. – Алматы, 2021.

11. Жарықбаев Қ.Б., Қалиев С. – Қазақ тәлім-тәрбиесі. – Алматы: Санат, 2005.

12. ҚР Білім туралы Заңы. – Астана, 2023.

13. ҚР "Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы" Кодексі. – 2023 жылғы өзгерістермен.

14. Назарбаев Ж.Ә. – Отбасы тәрбиесінің негіздері. – Алматы: Рауан, 2018.

15. eLIBRARY.ru – ғылыми мақалалар базасы.

16. Kazneb.kz – Қазақстандық Ұлттық электрондық кітапхана.

17. Рогов Е.И. – Личность учителя: теория и практика. – Москва, 2017.

18. Харчев А.Г. – Социология семьи. – Москва: Мысль, 2016.

19. Мухина В.С. – Возрастная психология. – Москва: Просвещение, 2019.