Мектеп:

Мұғалімнің аты-жөні:

Сынып:

Пән: Дүниетану №10 сабақ Ортақ тақырып: Уақыт Бөлімше: Менің отбасым

Күні:

Қатысқандарсаны: Қатыспағандарсаны:

Тақырып:

Менің ататегім қайдан бастау алады?

Оқыту мақсаты

1. отбасы мүшелерінің арасындағы туыстық қатынастардытүсіндіру;

2. әулет шежіресінқұрастыру.

Сабақтың мақсаттары (Күтілетін нәтижелер)

Барлық оқушылар:

• рудыңендігіжалғасыөздеріекенінжететүсінеді;

• шежіренің не екенінбіледі.

Көптеген оқушылар өзінің шежіресін құрастырады.

Кейбір оқушылар:

• шежірені білудің қажеттілігі туралы пікірлеріндәлелдейді;

• өзінің атасы немесе арғы атасы жайында әңгімеқұрастырады.

Тілдік мақсат

Оқушылар өздерінің жауаптарын нақтылау үшін өмірден мысалдар келтіреді; оқулықтағы мәтіннен алған ақпараттарды қолданады.

Пәнге қатысты лексика мен терминология:

Ру, Жеті Ата, шежіре.

Диалогке/жазылымға қажетті тіркестер

Шежіре бір рудың шығу тегін, таралуын баяндайды.

Жеті ата (шежіре) дегеніміз әке жағынан ата-бабасын білу дегенді білдіреді.

Талқыланатын мәселелер:

Неліктен көптеген халықтарда шежірені ағаш кейпінде бейнелейді? Біз өзіміздің шежіремізді білеміз бе?

Жазылым:

«Адамдар неліктен өзінің шежіресін құрастырады?» деген сұрақтың жауабын оқушы дәптеріне жазу.

Алдыңғы білімдер

Отбасы және ру туралы қарапайым түсініктер

Сабақ жоспары

Сабақ кезеңдері

Жоспарланған іс-әрекет

Ресурстар

Ой қозғау

Мұғалім:

Сабақты ақын Омар Хайямның сөздерінен бастаймын:

Өзіңе зер сал Мынаны ойға ал: Осы мен кіммін, Қай жердемін, Қайда барамын?

• Бүгінгі сабағымыз не жайында болмақ, қалай ойлайсыңдар? Сабақтың соңында біз нені білуіміз керек? Нені үйренуімізкерек?

• Дұрыс айтасыңдар, балалар! Біз бүгін отбасы және шыққан тегіміз жайындаайтатын боламыз.

(Ұ, Ж) Сабақтың соңында қандай мақсаттарға жетуіміз керек екенін анықтайық:

• бірінші, «шежіре» дегеніміз не екенін білетінболамыз;

• өзіміздің шежіремізді құрастырудыүйренеміз.

Адам өмірге келеді, ер жетеді. Есейе келе, өзінің қайдан шыққанын, кім екенін ойлана бастайды. Ал сендер осы сұрақтар жөнінде ойланып көрдіңдер ме? Аталарыңның, арғы аталарыңның есімдері кім, білесіңдер ме?

Шежіре ағашы

Жаңа сабақ

– Жарайсыңдар! Аталарың жайлы жақсы біледі екенсіңдер. Ал арғы аталарыңның,

бабаларыңның есімдерін білесіңдер ме? Бұл сұраққа келгенде көбісі қиналып қалғаны көрініп тұр. Бірақ сендерге қызық бола бастады. Арғы аталарыңның кім екенін білуге деген қызығушылықтарың оянды. Көбісі осы сұрақтың жауабын алу үшін өзінің

шежіресін – шығу тегінің тарихын құрастыра бастайды.

Оқулықтағы бірінші азат жолды оқу.

Бүгін сендер ағаш түрінде өз шежірелеріңді құрастыруға тырысып көресіңдер. Ол үшін, ең алдымен, слайдты көріп алайық.

Электронды қосымшадан «Менің шығу тегім» слайдын көру.

Көптеген қазақтар өзінің шежіресін жақсы біледі.

Оқулықтағы мәтінді соңына дейін оқу.

Шежіре адамдарды көп нәрсеге міндеттеген. Ер адамдар лайықты өмір сүруге тырысқан.

Оқулық

Электронды қосымша Оқулық

Өйткеніолардыңөмірдегіжақсылықтарыөздеріненкейінгіұрпаққаазықболған.Олар аталарымен мақтанған. Немесе керісінше, аталары жаман іс-әрекетімен танылса, онда ұрпақтары өмір бойы ұялыпөткен.

ҚБ «Бармақ көрсету» стратегиясы: тапсырманы түсіндіргеннен кейін оқушылардың тапсырманы түсініп-түсінбегенін анықтау үшін мынадай қадамдарды жасау ұсынылады:

• кімтапсырманытүсінсенемесетапсырманытүсіндіреалса,басбармақтыжоғары көтеріңдер;

• кім әлі тапсырманы түсінбесе, бас бармақты жанынабағыттаңдар;

• кім тапсырманы анық түсінгенін әлі де айта алмаса, қолбұлғаңдар.

Алынған жауаптар бойынша тапсырманы жақсы түсінген оқушылар арқылы тапсырманы түсінбеген оқушыларға түсіндіруді ұйымдастыру керек.

Мұғалім: Ал енді шежіремен жұмыс жасауды бастаймыз.

(Т) Оқушылар топта жұмыс істей отырып, тапсырмалардың бірін таңдап алып, дәптерде жұмыс істейді:

• әкесі жағынан өзінің шежіресін құрастырады (ЖетіАта);

• ағаш бейнесінде өзінің шығу тегінің тармағын құрастырады (әкесі мен анасыжағынан); Топтардың тапсырмаларынтыңдау.

ҚБ Ал, енді, балалар, сабағымыздың мазмұнына сай келетін бір фразанытаңдап, сабағымыздықорытындылайық.

Оқулықтағы тапсырманы орындаймыз!

(Т) Достарыңмен бір-біріңе «Сен өзіңнің жеті атаңды білесің бе?» деген сұрақ қою арқылы өзара сұхбат жүргізіңдер.

Сұхбатты қорытындылау.

Оқушылар топта жұмыс істей отырып, сыныптастарының өз Жеті аталарын қаншалықты білетінін анықтайды. Бір-біріне сұрақ қоюдың нәтижесінде, қорытындылар шығарады:

• мен өз ата-бабаларым жайлы көп мәлімет білуім үшін отбасымның тарихынзерттейтін боламын.

Немесе:

• сыныбымыздағы оқушылардың көбі үлкендердің әңгімесін мұқият тыңдайды екенжәне өздерінің ата-бабаларының есімдерін біледі екен. Сол үшін біз өтеқуаныштымыз!

Дәптер

Оқулық

Арғы аталарың, бабаларың – олар сендерге дейін және ата-аналарыңа дейін өмір сүрген, яғни сендердің ата-бабаларың. 100 жылда үш ұрпақ өмір сүреді: ғасырдың басында атасының өмірі басталады, аяғында немересі өмір сүреді.

(Ж) Ата-анаңмен бірге орында. Егер адамның шежіредегі орташа жасын 25 деп алсақ, онда Жеті Атаны білу уақыттың қай кезеңін қамтиды?

Сұраққа жауап беру үшін 25-ті 7-ге көбейту керек. Сонда 175 болады. Демек Жеті Атаны білу деген екі ғасырдың тарихын білу дегенді білдіреді.

Мұғалім: Шежірені білу дегеніміз – тек қана саған дейін өмір сүргената-бабаларыңның есімдерін білу емес, шежірені білу – ата-бабаның рухы алдындағы және болашақ ұрпақ алдындағыжауапкершілік.Өзотбасыңныңтарихынбілеотырып,сентекқанаеліміздің

тарихымен таныспайсың, бүкіл адамзаттың тарихымен танысасың.

СейітКенжеахметұлы.

«Жеті қазына» (Жиған- терген) 1-кітап. 2010ж

«Ана тілі» ЖШС, Алматы

Рефлексия

Мұғалім: Мына сөзге мән беріңдерші: «Мен маған дейін өмір сүрген адамдар сияқты

адаммын, сонымен қатар, мен – менмін, басқа ешкім емес». Қалай түсіндіңдер, балалар? Сендердің қабілеттерің, қызығушылықтарың, сонымен қоса, бойларыңдағы таланттарың сендерге ата-аналарыңнан, сондай-ақ, сендер ешқашан көрмеген ата-бабаларыңнан берілген.

Күндердің күнінде сендер де ата-ана, ата-әже боласыңдар. Сендердің ұрпақтарың да сендердің өмірлеріңе бұрылып, кім болғандарыңды, қандай өмір сүргендеріңді білуге тырысады.

Ұрпақтарың сендермен мақтанатындай лайық өмір сүріңдер деп тілеймін.

ҚБ Сабақтың соңында өзіңнің көңіл күйіңе баға бер. Таңдауыңды түсіндіріп бер.

Үй тапсырмасы

Өз атаң немесе арғы атаң жайлы әңгіме құрастыр. Елімізде болған қандай оқиғаларға қатысқанын анықта.

Адамдар неліктен өзінің шежіресін құрастырады?