Дүниетану 1-сынып жұмыс дәптері

Дүниетану

1
Жұмыс
дәптері

ӘОЖ 373.167.1(075.2)
КБЖ 20.1я71
Д87
Авторлары:
Қ. Қ. Байтенова, А.А. Жакеева, Е.Н. Попова, Ш.К. Сауқатова,
Ж.М. Сейтахметова, Л.Л. Уфимцева
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі бекіткен
“Мектеп” баспасымен бірлесіп әзірленген
А. Байтұрсынұлы атындағы Тіл білімі институтының сарапшыларымен келісілген

Дүниетану: Жұмыс дәптері. Жалпы білім беретін мектептің 1-сыныбына арналған
Д87 оқу құралы / Қ. Қ. Байтенова, А. А. Жакеева, Е. Н. Попова т.б. — Астана: “Назарбаев
Зияткерлік мектептері” ДББҰ, 2016. — 64 б.
ISBN 978—601—7780—80—7
ӘОЖ 373.167.1(075.2)
КБЖ 20.1я71

ISBN 978—601—7780—80—7

© “Назарбаев Зияткерлік мектептері” ДББҰ, 2016
© “Мектеп” баспасы, 2016
Учебно-методическое издание

Байтенова Каламкас Кидырбековна
Жакеева Алтынгуль Аскаровна
Попова Елена Николаевна
Саукатова Шынар Калиолдановна
Сейтахметова Жанат Маратовна
Уфимцева Лариса Леонидовна
ПОЗНАНИЕ МИРА
Рабочая тетрадь
Учебное пособие для 1-го класса общеобразовательной школы
(на казахском языке)
Редакторы Ж. М. Құлсейітова
Корректоры А. К. Разақова
“Білім беру ресурстар орталығы” ЖМ-де дизайны жасалып, беттелді
ИБ № 5539 / 134
Басуға 29.06.16 қол қойылды. Пішімі 60х90 1/8. Офсеттік қағаз. Қаріп түрі “Hypatia Sans Pro”.
Офсеттік басылыс. Шартты баспа табағы 8,0. Шартты бояулы беттаңбасы 17,0.
Есептік баспа табағы 8,41. Таралымы 27 500 дана (ІІ зауыт). Тапсырыс № 523

1-жұмыс парағы. Бұл — мен
• Сен оқушысың. Мектепте өзіңді қалай сезінесің?
• Өзіңнің суретіңді сал. Көңіл күйіңді көрсет.

1-тapay. Өзім туралы. 1-сабақ. Мен кіммін?

3

2-жұмыс парағы. Маған ұнайтын заттар
• Өзіңе ұнайтын заттардың суретін сал.

4

1-тapay. Өзім туралы. 2-сабақ. Қажет заттар

3-жұмыс парағы. Маған қажет заттар
• Мектепке қажет заттарды анықта. Оларды қажеттіліктеріне
қарай ұяшықтардағы сандармен сәйкестендір.

1

2

3

4

5

1-тapay. Өзім туралы. 2-сабақ. Қажет заттар

5

4-жұмыс парағы. Менің бір күнім
• Суретші таңертең, күндіз, кешке жасалатын істерді
шатастырып алды.
• Оларды ретімен сызық арқылы қосып шық.
Таңертең

Күндіз

Кешке

6

1-тapay. Өзім туралы. 3-сабақ. Күн тәртібі

5-жұмыс парағы. Қызықты демалыс күні
• Балаларға саябаққа, мұражайға, шаштаразға, хайуанат
бағына баратын жолды табуға көмектес.
• Әр баланың жүрген жолын және барған жерін әртүрлі
түспен белгіле.

ХА
Й

МҰРА ЖАЙ

АТ БАҒЫ
Н
УА

1-тapay. Өзім туралы. 3-сабақ. Күн тәртібі

7

6-жұмыс парағы. Менің көңіл күйім
• Сәйкес келетін суретті белгіле.
Өзіңді сабақ басталарда қалай сезінесің?

Сабақ соңында көңіл күйің қандай болады?

• Суретті таңда.
• Өзіңе ұнайтын суретті жасыл түспен қорша.

8

1-тapay. Өзім туралы. 4-сабақ. Жақсылықпен жаным дос

7-жұмыс парағы. Игі істер
• Суреттерге қара.
• Игі істер көрсетілген суреттерді боя.

1-тapay. Өзім туралы. 4-сабақ. Жақсылықпен жаным дос

9

8-жұмыс парағы. Кім қайда жұмыс істейді?
• Сурет пен сөзді сәйкестендір.

І М
М Ұ Ғ А Л
А С П А З

Д Ә Р І Г
Е Р

А Ш Ы
Н
А
Х
П
К І Т А

10

2-тapay. Менің мектебім. 1-сабақ. Мен және менің мектебім

9-жұмыс парағы. Кітапхана
• Мектеп кітапханасында қандай заттар бар?
• Олар қалай орналасқан? Есіңе түсір.
• Мектеп кітапханасының сызбасын сыз.

2-тapay. Менің мектебім. 1-сабақ. Мен және менің мектебім

11

10-жұмыс парағы. Сызбасын сыз
• Үйден мектепке баратын жолыңды есіңе түсір.
• Жол бойы не байқадың? Суретін сал.
• Үйден мектепке дейінгі жолыңды сызықпен көрсет.

12

2-тapay. Менің мектебім. 2-сабақ. Мектепке баратын жол

11-жұмыс парағы. Есіңе түсір және суретін
сал
• Мектептегі өзіңе ұнайтын орынның суретін сал.

2-тapay. Менің мектебім. 3-сабақ. Мектепке саяхат

13

12-жұмыс парағы. Лабиринт
• Ботаға лабиринттегі заттарды тиісті жерге апаруға
көмектес.

14

2-тapay. Менің мектебім. 3-сабақ. Мектепке саяхат

13-жұмыс парағы. Мектепке нені апаруға
болмайды?
• Мектепке апаруға болмайтын заттарды қызыл түспен боя.
• Тағы қандай заттарды мектепке апаруға болмайды?
• Сол заттардың суретін бос шеңберлерге сал.

2-тapay. Менің мектебім. 4-сабақ. Мектеп ережелері

15

14-жұмыс парағы. Тәртіпті болу қиын ба?
• Суреттердегі балалардың дұрыс әрекеттерін анықтап,
ұяшықтарды боя.

16

2-тapay. Менің мектебім. 4-сабақ. Мектеп ережелері

15-жұмыс парағы. Менің сыныптастарым
• Сыныптасыңның көңіл күйін қай смайликтер арқылы
көтересің?
• Ұяшықтарды боя.
• Өз таңдауыңды түсіндір.

2-тapay. Менің мектебім. 5-сабақ. Дос болайық бәріміз!

17

16-жұмыс парағы. Достарыммен көңілді
• Суретте қандай мереке бейнеленген?
• Мерекенің атын ата.
• Суретті боя.

18

2-тapay. Менің мектебім. 5-сабақ. Дос болайық бәріміз!

17-жұмыс парағы. Менің бауырым
• Бос уақытыңда бауырыңмен не істегенді ұнатасың?
• Суреттен тауып белгіле.

3-тapay. Менің отбасым және достарым. 1-сабақ. Менің отбасым

19

18-жұмыс парағы. Менің отбасым
• Отбасыңның және өзіңнің суретіңді желімде.

20

3-тapay. Менің отбасым және достарым. 1-сабақ. Менің отбасым

19-жұмыс парағы. Отбасындағы
қарым-қатынас
• Отбасы дастарқанға түгел жиналды. Кім қай жерде отыр?

• Отбасы мүшелерін дастарқанға қалай отырғызар едің?
• Төрге кімді отырғызасың? Сызбамен көрсет.

3-тapay. Менің отбасым және достарым. 2-сабақ. Отбасындағы мерекелер

21

20-жұмыс парағы. Менің бөлмем
• Өз бөлмеңнің қандай болғанын қалайсың?
Суретін салып көр.

• Өз мекенжайыңды жаз:
қаласы (аулы)
№

22

үй, №

3-тapay. Менің отбасым және достарым. 3-сабақ. Менің үйім

көшесі
пәтер

21-жұмыс парағы. Менің аулам
• Өз аулаңның суретін сал.

4-тapay. Бізді қоршаған әлем. 1-сабақ. Бағдарлауды үйренеміз

23

22-жұмыс парағы. Жергілікті белгілер
• Берілген суреттерге қарап, көкжиек тұстарын
анықта және әріппен белгіле.

С
Б

Ш
О

24

4-тapay. Бізді қоршаған әлем. 1-сабақ. Бағдарлауды үйренеміз

23-жұмыс парағы. Қатесін тап
• Қалада кездеспейтін заттарды тап.
• Оларды қызыл қарындашпен қорша.

4-тapay. Бізді қоршаған әлем. 2-сабақ. Қала мен ауыл

25

24-жұмыс парағы. Көрікті орындар
• Өзің тұратын жердегі көрікті орындардың суретін сал.

26

4-тapay. Бізді қоршаған әлем. 2-сабақ. Қала мен ауыл

25-жұмыс парағы. Мектепке дейінгі жол
• Суретке қара. Данияр қай көшеде тұр?
• Ол мектепке жету үшін қай көшемен жүруі тиіс?
• Бағытын сызып көрсет.

МЕКТЕП

Жа

Ке
нж
еб

ғылы

АБ

шесі

йх
а
л
ы

аң
а д

лы

ң
ық да
Дост

кө
Сауран

рқ
Сарыа

ңғы
а
д
ан

ғы
лы

і

өшес
к
т
ы
Бақ

Шаттық көшесі

мБы

ек

бе
ко
в

кө
ш

ес

ес
вк
өш

е
ш
ө
к
Жеңіс

і

Әу
ез
о

сі

і

і

ылы
даңғ

шес

л кө

АБай

Кү
міс

4-тapay. Бізді қоршаған әлем. 3-сабақ. Мен қайда тұрамын?

27

26-жұмыс парағы. Жолымды
бағдарлаймын
• Өзің барғың келетін қаланы анықта.
• Жолыңды бағдарсызықпен қос.

28

4-тapay. Бізді қоршаған әлем. 3-сабақ. Мен қайда тұрамын?

27-жұмыс парағы. Ауа райын бақыла
• Бір күнгі ауа райын бақыла.
• Шартты белгілерді пайдалан.
• Кестені толтыр.

Бақылау уақыты

Бұлттылығы Желдің бағыты Жауын-шашын

Таңертең
Түсте
Кешке

Шартты белгілер
қар

жаңбыр

жел

ашық

ала бұлтты

бұлтты

4-тapay. Бізді қоршаған әлем. 4-сабақ. Ауа райы деген не?

29

28-жұмыс парағы. Қалай киінген дұрыс?
• Заттар мен киімдерді ауа райына қарай сәйкестендір.

• Егер ауа райына сәйкес киінбесе, не болады? Жаз.

30

4-тapay. Бізді қоршаған әлем. 4-сабақ. Ауа райы деген не?

29-жұмыс парағы. Алғашқы адам
• Алғашқы адамның баспанасының суретін сал.

• Бос орынға қажетті сөздерді көшіріп жаз.
Алғашқы адамдар
Олар
Әйелдер
Ер адамдар
Олар

өмір сүрді.
пайда болды.
мен
.
болып өмір сүрді.

терді.

Қажетті сөздер: ертеде, Африкада, тамырлар, жидектер,
аң аулады, топ.

5-тapay. Саяхат. 1-сабақ. Алғашқы адам

31

30-жұмыс парағы. Салыстыр
• Берілген сипаттамалар кімге қатысты?
• Сызықпен көрсет.
Алғашқы адам

Сипаттамалар
• Сөйлеу арқылы
қарым-қатынас
жасайды.
• Еңкейіп жүрді.
• Еңбек
құралдарын
тастан жасаған.
• Денесін тік ұстап
жүреді.
• Көлік жүргізеді.
• Қолдары ұзын.

32

5-тapay. Саяхат. 1-сабақ. Алғашқы адам

Қазіргі заман
адамы

31-жұмыс парағы. Ежелгі қоныс
• Төмендегі суреттерді қолданып, көшпенділер
қонысының суретін сал.

5-тapay. Саяхат. 2-сабақ. Ежелгі ата-бабаларымыз

33

32-жұмыс парағы. Томирис ханшайым
• Суретті боя.

34

5-тapay. Саяхат. 2-сабақ. Ежелгі ата-бабаларымыз

33-жұмыс парағы. Адамдар не үшін
көшеді?
• Қазіргі адамдар не үшін көшеді?
• Мұғалімнің көмегімен анықта.
Қайдан?

Не үшін?

Қайда?

5-тapay. Саяхат. 3-сабақ. Ұлы дала тарихы

35

34-жұмыс парағы. Бұрын, қазір, болашақта
• Бос орынға болашақта жасалатын көліктің суретін сал.
• Сурет нөмірін кестенің тиісті жолына жаз.

Бұрын болған
Қазір бар
Болашақта болады

36

5-тapay. Саяхат. 3-сабақ. Ұлы дала тарихы

35-жұмыс парағы. Көлік түрлері
• Суреттердің астына көліктердің атауын жаз.

• Оларды екі топқа бөл. Суреттердің нөмірін сәйкес бағанға жаз.
Бұрынғы көлік

Қазіргі көлік

5-тapay. Саяхат. 4-сабақ. Ертедегі саяхат

37

36-жұмыс парағы. Не қажет?
• Турист үшін аса қажет болатын заттарды қоршап сыз.
• Туриске тағы қандай заттар қажет болуы мүмкін?
• Суретін сал.

38

5-тapay. Саяхат. 4-сабақ. Ертедегі саяхат

37-жұмыс парағы. Толағай
• Толағайдың заттарын тап. Олардың суретін боя.
• Артық заттарды сызып таста.

6-тapay. Салт-дәстүр және ауыз әдебиеті. 1-сабақ. Мен қазақпын

39

38-жұмыс парағы. Қазақ халқы
• Қазақ халқына тән қасиеттерді жаз.
• Мұғалімнің көмегімен орында.

Қазақ
халқы

40

6-тapay. Салт-дәстүр және ауыз әдебиеті. 1-сабақ. Мен қазақпын

39-жұмыс парағы. Біздің ту
• Суреттердің қайсысы еліміздің туында бейнеленген?
Белгіле.

• Бұл суреттер қай елдердің туында кездеседі?

6-тapay. Салт-дәстүр және ауыз әдебиеті. 2-сабақ. Қазақстанның рәміздері

41

40-жұмыс парағы. Менің елімнің рәміздері
• Қажетті сөздерді қойып оқы. Сөздерді көшіріп жаз.
Ерте кезде ту

айбындылық символы болған.

Қазіргі уақытта ол елдің

білдіреді.

Көгілдір түс еліміздегі

пен

Әр елдің өз

рәміздері бар.

Оларға
жатады.

,

және

Қажетті сөздер: әскери, тәуелсіздігін, тыныштық,
бейбітшіліктің, мемлекеттік, елтаңба, ту, гимн.
• Өз сыныбыңның туын ойлап тап және суретін сал.

42

6-тapay. Салт-дәстүр және ауыз әдебиеті. 2-сабақ. Қазақстанның рәміздері

белгісі.

41-жұмыс парағы. Жануарлардың
суреттері
• Тастағы таңбалар неге ұқсайды? Жаз.

6-тapay. Салт-дәстүр және ауыз әдебиеті. 3-сабақ. Көне жазбалар

43

42-жұмыс парағы. Белгілер мен таңбалар
• Шағын хабарлама құрастыр. Оны белгілер мен таңбалардың
көмегімен жаз.

44

6-тapay. Салт-дәстүр және ауыз әдебиеті. 3-сабақ. Көне жазбалар

43-жұмыс парағы. Алтын адам
• Алтын адамды боя. Сөздерді оқы. Оларды Алтын адамның
суретінен тауып, араларын сызықпен қос.
• Бос орынға тағы не жазар едің?

семсер
сауыт

дулыға

6-тapay. Салт-дәстүр және ауыз әдебиеті. 4-сабақ. Алтын адам туралы аңыз

45

44-жұмыс парағы. Монета
• Өз монетаңды ойлап тап және суретін сал.

Монетаның оң жағы

Монетаның теріс жағы
46

6-тapay. Салт-дәстүр және ауыз әдебиеті. 4-сабақ. Алтын адам туралы аңыз

45-жұмыс парағы. Аңыз кейіпкерлері
• Самұрық құстың және Айдаһардың суретін боя.
• Төмендегі қажетті сөздердің ішінен Самұрық құсты және
Айдаһарды сипаттайтын сөздерді таңда.
• Оларды тиісті бағанға көшіріп жаз.

Қажетті сөздер: жақсылық, жамандық, жарық, түнек, күн, түн.
6-тapay. Салт-дәстүр және ауыз әдебиеті. 5-сабақ. Бәйтерек — өмір ағашы

47

46-жұмыс парағы. Өз мекенімнің символы
• “Бәйтерек” — Астана қаласының символы.
Ал сен өзіңнің қалаңа (ауылыңа) қандай символ ойлап табар
едің?
• Суретін сал.

48

6-тapay. Салт-дәстүр және ауыз әдебиеті. 5-сабақ. Бәйтерек — өмір ағашы

47-жұмыс парағы. Тағам түрлері
• Алғашқы адамдар нені азық еткен?
• Қазіргі адамдар ше?
• Арасын сызықпен қос.

Алғашқы адам

Қазіргі заман адамы

7-тapay. Тағам және сусын. 1-сабақ. Біз қалай тамақтанамыз?

49

48-жұмыс парағы. Менің таңғы асым
• Таңғы асқа ішетін тағам мен сусынның суретін сал.
Тағам

50

7-тapay. Тағам және сусын. 1-сабақ. Біз қалай тамақтанамыз?

Сусын

49-жұмыс парағы. Отбасылық ас мәзірі
• Отбасына арнап бір күндік ас мәзірін жаса немесе суретін сал.

таңғы ас

бесіндік ас

түскі ас

кешкі ас

Ас мәзірі

7-тapay. Тағам және сусын. 1-сабақ. Біз қалай тамақтанамыз?

51

50-жұмыс парағы. Суретті аяқта
• Өзен маңына қоныстанған ежелгі адамдар немен
айналысты деп ойлайсың? Суретін сал.

52

7-тapay. Тағам және сусын. 2-сабақ. Ертеде қалай тамақтанған?

51-жұмыс парағы. Денің сау болсын десең
• Кестеге пайдалы және зиянды тағамдардың нөмірін жаз.

Пайдалы тағамдар

Зиянды тағамдар

7-тapay. Тағам және сусын. 3-сабақ. Дәмді әрі пайдалы

53

52-жұмыс парағы. Русланға хат
• Сен енді дұрыс тамақтануды білесің. Русланға пайдалы
тағамдардың тізімін жасауға көмектес.

54

7-тapay. Тағам және сусын. 3-сабақ. Дәмді әрі пайдалы

53-жұмыс парағы. Ботаға көмектес
• Бота тағам өнімдерін осылай бөлді. Қатесін тауып
түзет. Суреттерді боя.

Өсімдік өнімдері

Мал өнімдері

күріш

7-тapay. Тағам және сусын. 4-сабақ. Қазақстанда жасалған

55

54-жұмыс парағы. Қажетті азық-түлік
пирамидасы
• Төмендегі сөздерді пирамидаға орналастыр.
• Ең қажетті заттан баста.

Қажетті сөздер: сәбіз, қияр, қызанақ, құлпынай, таңқурай, алма,
шие, торт, кәмпит, нан.

56

7-тapay. Тағам және сусын . 4-сабақ. Қазақстанда жасалған

55-жұмыс парағы. Дене мүшелері
• Геометриялық фигуралардан адамның денесін құрастыр.
• Дене мүшелерінің атауын жаз.

8-тapay. Дені саудың — жаны сау. 1-сабақ. Денің сау болсын десең

57

56-жұмыс парағы. Сөз ішінде жасырынған
сөз
• Кестедегі сөздерді мұқият оқы.
• Жасырынған сөздерді тауып көр. Оларды қорша.
• Екінші бағанға сөздерді үлгі бойынша жаз.
көз ілдірік

көз

итмұрын
таяқ
көкжиек
бастық
шашақ
қолғап
ауыздық
құлақшын

58

8-тapay. Дені саудың — жаны сау. 1-сабақ. Денің сау болсын десең

57-жұмыс парағы. Сен суретшісің
• Тіс пастасы мен сабын қорабының жаңа үлгісін ойлап тап және
суретін сал.

8-тapay. Дені саудың — жаны сау. 2-сабақ. Тазалық — денсаулық кепілі

59

58-жұмыс парағы. Тазалық — денсаулық
кепілі
• Бос орынға қажетті сөздерді қойып оқы. Көшіріп жаз.
Дене мен киімді
ұстау — бұл жеке
бас гигиенасы.
Тазалық денсаулықты
көмектеседі.
Әр адамның жеке бас гигиенасына арналған өз
болуы тиіс.
Қажетті сөздер: таза, заттары, сақтауға.
• Жеке бас гигиенасына қажетті заттарды боя.

60

8-тapay. Дені саудың — жаны сау. 2-сабақ. Тазалық — денсаулық кепілі

59-жұмыс парағы. Абайла, қауіпті!
• Үйдегі қауіп-қатерді анықта. Неден абай болу керек?
• Қауіпті жағдайларды сызып таста.

8-тapay. Дені саудың — жаны сау. 3-сабақ. Үйдегі қауіпсіздік ережелері

61

60-жұмыс парағы. Қауіпсіздік ережелері
• Сөйлемнің басы мен аяғын сәйкестендір.
• Арасын сызықпен қос.

Асханада абай бол,

құлап қалуың мүмкін.

Бір затты алу үшін орындыққа саусақтарыңды қысып алуың
шықпа,
мүмкін.

62

Үлкен адамның көмегінсіз
өткір пышақты қолданба,

ыстық заттарға күйіп қалуың
мүмкін.

Есікті, терезені ашқанда және
жапқанда абай бол,

қолыңды кесіп алуың мүмкін.

8-тapay. Дені саудың — жаны сау. 3-сабақ. Үйдегі қауіпсіздік ережелері

61-жұмыс парағы. Өзен жағасындағы
демалыс
• Суретті боя. Өзен жағасындағы қауіпсіздік ережелерін жаз.

1.
2.
3.
4.
8-тapay. Дені саудың — жаны сау. 4-сабақ. Айналадағы қауіп-қатер

63

62-жұмыс парағы. Алғашқы көмек көрсету
құралдары
• Алғашқы көмек көрсетуге қажет заттарды тап.
• Олардың атауын жаз.

таңғыш

64

8-тapay. Дені саудың — жаны сау. 4-сабақ. Айналадағы қауіп-қатер