Экологиялық құқық бұзушылықтар 

                                                                              Жумабаева Куралай Жумабаевна,

Алматы технологиялық университеті

Әлеуметтік гуманитарлық пәндер

кафедрасының асистент профессоры,

заң ғылымдарының кандидаты

zhumabaeva-kuralay@mail.ru

Экология мамандығының 1 курс студенті

Ташен Ұлбосын Қуанарқызы

              u5728076@gmail.com

Аңдатпа

Бұл мақалада экологиялық құқық бұзушылықтардың түрлері, олардың қоршаған ортаға тигізетін салдары және Қазақстандағы құқықтық жауапкершілік жүйесі қарастырылады. Сондай-ақ табиғатты қорғау мәдениетін қалыптастырудың маңыздылығы мен құқық бұзушылықтардың алдын алу жолдары талданады.

Мақала

Кіріспе

Экологиялық құқық бұзушылықтар — табиғатты қорғау туралы заңдарды бұзу нәтижесінде қоршаған ортаның, жануарлар мен өсімдіктер дүниесінің, жер қорының, су және ауа сапасының нашарлауына әкелетін әрекеттер. Қазіргі таңда бұл мәселе жаһандық деңгейде өзекті болып отыр.

Экологиялық құқық бұзушылықтардың түрлері

Экологиялық құқық бұзушылықтар бірнеше негізгі топқа бөлінеді:

​1.​Әкімшілік құқық бұзушылықтар

Мысалы: рұқсатсыз ағаш кесу, қоқысты арнайы орынға тастамау, атмосфераға зиянды заттарды нормадан тыс шығару. Бұл әрекеттер үшін әдетте айыппұл салынады.

​2.​Қылмыстық құқық бұзушылықтар

Қоршаған ортаға ауыр зиян келтіретін әрекеттер: заңсыз аңшылық, балық аулау, сирек кездесетін жануарларды жою, өндірістік қалдықтарды заңсыз көму. Мұндай құқық бұзушылықтар үшін қылмыстық жауапкершілік қарастырылған.

​3.​Азаматтық-құқықтық жауапкершілік

Табиғатқа зиян келтірген тұлға келтірілген шығынды толық өтеуге міндетті. Мысалы, заңсыз кесілген ағаштың құнын немесе бүлінген топырақты қалпына келтіру шығынын төлеу.

Экологиялық құқық бұзушылықтардың салдары

Экологиялық тәртіп бұзудың салдары өте күрделі:

​•​ауа мен судың ластануы — халық денсаулығына әсер етеді;

​•​орманның азаюы — климатқа өзгерістер әкеледі;

​•​сирек жануарлардың жойылуы — экожүйенің тепе-теңдігін бұзады;

​•​топырақ тозуы — ауыл шаруашылығы өнімінің төмендеуіне әкеледі.

Қазақстандағы құқықтық қорғау шаралары

Қазақстанда экологиялық қауіпсіздік «Экологиялық кодекс» арқылы реттеледі. Мемлекет табиғатты пайдаланушылардан рұқсат талап етеді, экологиялық сараптама жүргізеді, құқық бұзушыларды әкімшілік немесе қылмыстық жауапқа тартады.

Алдын алу жолдары

Экологиялық құқық бұзушылықтарды азайту үшін:

​•​экологиялық білім мен мәдениетті арттыру;

​•​өндіріс орындарының бақылауын күшейту;

​•​табиғатты қорғау акцияларын ұйымдастыру;

​•​қалдықтарды сұрыптау және қайта өңдеу жүйесін дамыту қажет.

Қорытынды

Экологиялық құқық бұзушылық — тек заң бұзу ғана емес, болашақ ұрпақтың өміріне әсер ететін маңызды мәселе. Әр азамат табиғатты қорғауға атсалысса, еліміздің экологиялық жағдайы жақсарады