Модуль/пән атауы

Экономиканың базалық білімін және кәсіпкерлік негіздерін қолдану

Сабақтың тақырыбы

Экономикалық теорияның жалпы әдістері

Педагог

Еркебекова Ж

Курс

Топ

Сабақтың өткізілетін күні

Сабақтың түрі

Теориялық сабағы

Сабақтың мақсаты немесе оқыту нәтижелері

Сұранысқа тауардың бағасы қалай әсер ететінін білуге, онда оған әсер ететін басқа факторларды тұрақтылығын болжауын меңгеру

Бағалау критерийлері

Тақырыпты меңгере отырып білім алушылар өз қоржындарын экономикалық терминдерімен сөздерін толықтыру.

Оқу - әдістемелік құралдар, әдебиеттер

Экономикалық теория негіздері: оқулық / Я.Әубәкіров, К.Нәрібаев, М.Ескалиев және т.б.- Алматы: Эверо, 2011.- 478 б. 6. Макконнелл, К.Р. Экономикс. Принципы, проблемы и политика: учебник / К.Р. Макконнелл, С.Л. Брю; пер. с англ.- 14-е изд.- М.: ИНФРА-М, 2002.- 972 с. 7. Курс экономической теории: учебник – 6-е исправленное, дополненное и переработанное издание / Под общ. ред. Чепурина М. Н. и Киселевой Е. А. – Киров: АСА, 2010. – 888 с. 8. Сажина М. А., Чибриков Г. Г. Экономическая теория: Учебник для вузов. – 2-е изд., перераб. и доп. – М.: Норма, 2005. – 672 с. 9. Экономическая теория: учебник / под ред. В.Д.Камаева.- 13-е изд., перераб. и доп.- М.: ВЛАДОС, 2007.- 591с.

Техникалық құралдар, материалдар

Интерактивті тақта, слайдтар, үйлестірмелі карточкалар, оқулық интернет желісінен алынған видео роликтер.

Сабақ барысы

Сабақ кезеңдері

1.Ұйымдастыру кезеңі:

(5 минут)

Студенттермен мимика арқылы сәлемдесу.

Сабаққа дайындығын тексеру.

Жағымды психологиялық ахуал туғызу.

2.Үй тапсырамасын тексеру кезеңі

20. инут)

«баспалдақ» әдісі арқылы әр білім алушы сұрақтарға дұрыс жауап бергенсайын баспалдақ арқылы көтеріледі. Сол арқылы үй тапсырмасын бағаланады.

3. Жаңа материалды түсіндіруге дайындық кезеңі (жаңа тақырыпты болжау) / Практикалық, зертханалық жұмысқа дайындық кезеңі

( 5 минут)

Экономикалық теорияның жалпы әдістері:

1. Ғылыми абстракция – бұл зерттеліп отырған құбылыстардың

ең маңызды жақтарына және қасиеттеріне көңіл бөлу. Экономикалық

теорияның бұл әдісі заңдылықтарды құруда экономикалық құбылыстарды жеңілдетіп көрсетеді.

2. Анализ – бұл зерттеліп отырған объектіні жекелеген бөліктерге

бөліп талдап көрсету. Мысалы, нарықтық сұраныстың қалыптасу

заңдылықтары оның анықтайтын әртүрлі факторлар – баға,

тұтынушылардың табысы, олардың талғамы және тағы басқаларын

зерттеуден тұруы мүмкін.

3. Синтез – бұл зерттеліп отырған объектінің жекелеген

элементтерін біртұтас жүйеге біріктіріп көрсету. Мысалы, нарықтық

сұранысты және оның қарқынын түсіну тек оның құрамына кіретін

жекелеген бөліктерін (баға, тұтынушылардың табысы және талғамы,

т.б.) қарастыру арқылы ғана мүмкін болады. Анализ бен синтез

экономикалық құбылыстарды танып білудің өзара байланысқан екі

жағын көрсетеді.

4. Индукция – бұл жекелеген құбылыстар мен деректерден жалпы

қорытынды шығару. Мысалы, тұтынушы үшін тұтынылатын әрбір

қосымша игіліктің пайдалылығы төмендей береді. Бұдан мынадай

қорытындыға келуге болады, берілген тауарды тұтынушы адам сол

тауарды оған баға төмендеген жағдайда ғана әрі қарай сатып алуға

дайын екендігін көруге болады.

5. Дедукция – бұл жалпыдан жекеге қарай өту. Мысалы, мынадай

жалпы қорытынды: әскери адамдар өте сымбатты келеді. Көшеде

азаматтық киімде келе жатқан адамды оның сымбаттылығына қарап,

оны әскери лауазымға қатысы бар екенін байқауға болады.

6. Эксперимент – бұл сараптама жүргізу. Көптеген ғылымдар

сараптама жүргізуді танымның негізгі әдісі ретінде қолданады. Ол

тәжірибеде алға шығарылған ғылыми болжамның дұрыстылығын

бағалауға мүмкіндік береді. Алайда, экономикалық теорияда бұл

әдістің кеңінен қолданылуы шектелген. Экономикалық эксперимент –

экономикалық құбылыстарды аса қолайлы жағдайларда жасанды түрде сипаттау және оны әрі қарай тәжірибе жүзінде қолдану. Экономикалық эксперименттердің бір кемшілігі болып олардың барлық ықтимал

нәтижелерін нақты болжауға болмайтындығы табылады.

7. Гипотеза – бұл алдағы уақытқа ғылыми болжам жасай алу.

Ғылыми дәлелдемелер мен қорытындылар үлгілерді зерттеу негізінде

қалыптасып отырады, яғни экономикалық шынайылылықтың

құбылыстары арасындағы байланыстардың түйінін келтіріп отырады.

Мысал ретінде, қандай да бір нарықта қалыптасқан баға сол нарық

жөнінде барлық қол жетімді ақпараттарды бере алатын «тиімді нарық

гипотезасын» келтіруге болады. Мұндай болжамның шындығы немесе

жалғандығы оны экономикалық шынайылықтың нақты деректерімен

салыстыру жолымен тексеріледі.

8. Аналогия – бұл экономикалық құбылыстарды басқа экономикалық емес мысалдар арқылы түсіндіру және ұқсату. Мысалы,

экономикадағы ақша айналымы жүйесін адам организміндегі қан

айналымына ұқсатуға болады.

9. «Әртүрлі тең жағдайларда» әдісі – бұл қандай да бір

құбылысқа бір фактор әсер еткенде басқа факторларды тұрақты

деп қарастыру. Бұл экономикалық құбылыстар арасындағы

функционалдық байланыстарды анықтау үшін экономикалық

зерттеулерде қолданылатын аса маңызды ұстаным болып табылады.

4.Жаңа материалды түсіндіру кезеңі (Практикалық, зертханалық жұмысты орындау кезеңі)

(30 минут)

Экономикалық теорияның ерекше әдістері:

1. Экономикалық-математикалық үлгілеу – экономикалық теорияда аса кеңінен қолданылатын зерттеу әдісі. Негізінен, нарықтың дамуын сипаттайтын нақты сандық заңдылықтарды анықтауға мүмкіндік беретін және әртүрлі өзгермелі факторлардың әсерін көрсететін жекелеген көрсеткіштердің сапалық бағалануын білдіретін әдіс болып табылады. Экономикалық үлгілер – экономикалық құбылыстардың себептерін, олардың өзгеру заңдылықтарын және сол өзгерістердің салдарларын анықтауға мүмкіндік беретін шынайылықты қарапайым түрде суреттеу.

2. Шекті талдау. Бұл әдіс экономикалық іс-қимылдың өзгерістерін зерттейді, экономикалық субъектілер өз мақсаттарына жетуі барысында іске асырған шығындарын табыстарымен салыстырып отырады, яғни олар іс-әрекеттері (игіліктерді өндіру, оларды сату және сатып алу) нәтижесінде қосымша шығындары қосымша алынатын табыстарына тең болғанға дейін өз пайдаларын және пайдалылықтарын мейлінше арттыра береді.

3. Функционалдық талдау. Бұл әдісте алдымен зерттеліп отырған құбылыстың типтік сипаты, содан кейін осы құбылыстың сипатына әсер ететін факторлар анықталады. Зерттеліп отырған құбылыс пен оған әсер ететін факторлар арасындағы өзара байланыс функция арқылы түсіндіріледі. Функциялық шама өзгермелі болып табылады, яғни ол шама оған әсер ететін факторлар арқылы өзінің нәтижесін өзгертеді. Мысалы, егер у х-тіңфункциясыболыптабылса, ондаолбылайжазылады: у = f (x), мұнда у – х-тіңфункциясыболса, ал х – функцияныңагрументіболады.

4. Баланстықәдіс. Бұләдісбірқатарнарықтардың (әсіресе, шикізатнарықтарының) өзгеружағдайларынболжауүшінқолданылады. Оныңмәнісұраныс пен ұсыныстың тепе-теңдігінорнатуданкөрінеді. Өткенжылдардыңберілгенмәліметтерінегізіндеалдағыжылдарғаөндіріс пен тұтынудыңболжамдық балансы жасалады. Мұндаөткенжылдардағышикізатқоры, ішкітұтынудеңгейіжәнеөнімкөлеміесепкеалынады.

5. Экстрополяция. Бұләдісзерттеліпотырғанэкономикалыққұбылыстыңөткенгіжәнебүгінгі даму заңдылықтарынталдауғажәне оны болашақтақолдануғанегізделеді. Бұлжердеберілгенқұбылысқатәнсипаттынегізгіарақатынастар, пропорцияларжәнеөсуқарқыныболашақтаүлкенсенімменмаңыздытүрдеорыналадыдепболжанады. Олайболса, экономикалықжағдайлардыболжау 10 мақсатындақолданылатынэкстрополяцияәдісіөткенніңтәжірибесінесепкеалудықарастырып, оны экономикалықдамудыңобъективтізаңдылықтарыретіндесипаттайды.

5.Жаңа материалды бекіту кезеңі. (Практикалық, зертханалық жұмысты тапсыру кезеңі)

(20 минут)

Тақырыпты толығымен бекіру үшін әр білім алу не білдім, не түсіндім және қалай, қайда қолданамын деген сұрақтарға жауап жазу, «3+1» әдісі

6.Үй тапсырмасы туралы ақпараттандыру кезеңі минут)(5 минут)

Экономикалық теорияның жалпы әдістерін жаттау

7.Сабақты қорытындылау және рефлексия (5 минут)

Топтың көшбасшылары топ мүшелерінің жұмыс жасау деңгейіне тоқталады.
«Екі жұлдыз, бір тілек» стикерді жабыстыру.
Нәтижелі жұмысқа «Үш шапалақ».