Модуль/пән атауы

Экономиканың базалық білімін және кәсіпкерлік негіздерін қолдану

Сабақтың тақырыбы

Экономикалық теорияның құрылымы және атқаратын қызметтері

Педагог

Еркебекова Ж

Курс

Топ

Сабақтың өткізілетін күні

Сабақтың түрі

Теориялық сабағы

Сабақтың мақсаты немесе оқыту нәтижелері

Экономикалық теория шеңберінде экономикалық талдаудың негізгі екі деңгейі ажыратылады және осы арқылы экономикалық теория ғылымы екі бөлімге бөлінеді: Микроэкономика, Макроэкономика

Бағалау критерийлері

Экономикалық теорияның құрылымы және атқаратын қызметтерін білім қоржындарын толықтыру.

Оқу - әдістемелік құралдар, әдебиеттер

Негізгі:

1. Экономикалық теория негіздері - Райымқұлұлы

2. Экономикалық теориялар негіздері Схема-конспект. - Л.В.Куликов

Қосымша:

1. Қазіргі заман экономикасы - Молдахметова А.Б.

2. Экономикалық теориялар негіздері - Аубакиров

3. Кәсіпорын экономикасы -Үмбеталиев

Техникалық құралдар, материалдар

Интерактивті тақта, слайдтар, үйлестірмелі карточкалар, оқулықтар.

Сабақ барысы

Сабақ кезеңдері

1.Ұйымдастыру кезеңі:

(5 минут)

Суреттер салу арқылы білім алушылармен студенттермен сәлемдесу.

2.Үй тапсырамасын тексеру кезеңі

20. инут)

«Табысты ағаш» ойыны арқылы үй тапсырмасын сұрау,мұнда әр бір жапырақта үй тапсырмасы бойынша сұрақтар қойылады.

3. Жаңа материалды түсіндіруге дайындық кезеңі (жаңа тақырыпты болжау) / Практикалық, зертханалық жұмысқа дайындық кезеңі

( 5 минут)

Бұдан басқа, экономикалық талдаудың позитивті (оң) талдау және нормативті (реттеушілік) талдау деген түрлері де бар:

1. Позитивті экономикалық талдау – бұл қазіргі экономиканың дәл өзін сипаттайтын нақты қалыптасып отырған құбылыстар мен дерек негізінде алынған шындық жайттар. Талдаудың бұл түрі субъективтік бағалауға ие болмайды.

2. Нормативті экономикалық талдау – бұл қандай да бір елдің экономикасы туралы субъективтік бағалауларды қарастыру негізінде экономикалық саясатты іске асырудың кепілдемелері. Талдаудың бұл түрі кезінде орын алатын субъективтік бағалаулар экономика үшін қолайлы немесе қолайсыз болуы мүмкін.

Позитивті және нормативті талдаудың арасындағы айырмашылық оларда субъективтік бағалаулардың орын алуынан көрінеді. Бұл айырмашылықты дәлме-дәл көрсете білген ағылшын экономисі Джон Невилл Кейнс (Джон Мейнард Кейнстің әкесі) болды. Оның ойынша, позитивті экономикалық ғылым не бар деген сұраққа жауап береді. Ал нормативті экономикалық ғылым экономика қандай болуы керек және мақсаттарға жету үшін не істеу керек деген сұрақтарға жауап іздейді.

Экономикалық құбылыстар мен мәселелердің күрделілігі экономикалық ғылымдардың жіктелуіне алып келеді. Олай болса, экономикалық теория барлық экономикалық ғылымдарды үшке бөліп көрсетеді:

1. Жалпы экономикалық ғылымдар, оларға экономикалық тарих, экономикалық ілімдер тарих және басқа да ғылымдар кіреді.

2. Қолданбалы экономикалық ғылымдар, оның өзі екіге бөлінеді: а) функционалдық экономикалық ғылымдар: қаржы, несие, банк ісі, маркетинг, бухгалтерлік есеп және т.б., ә) салалық экономикалық ғылымдар: ауыл шаруашылығы, денсаулық сақтау, сауда, өнеркәсіп, т.б.

3. Біріктірілген экономикалық ғылымдар, оларға экономикалық география, экономикалық құқық, экономикалық информатика, математикалық экономика және басқалары жатады.

Экономикалық теорияның атқаратын қызметтері:

1. Танымдық қызметі – экономикалық заңдарды, құбылыстарды зерттеу және түсіндіру.

2. Практикалық қызметі – іс жүзінде зерттелген объектілерді қолданып экономикалық саясаттың негізін жасау.

3. Болжамдық қызметі – экономикалық дамудың жалпы ғылыми болжамын жасау.

4. Дүниетанымдық қызметі – ғылыми тұрғыда қоғам өміріне қажетті экономикалық көзқарастар жүйесін құру.

5. Әдіснамалық қызметі – барлық экономикалық ғылымдар үшін теориялық және әдіснамалық негіз жасау.

6. Сыншыл қызметі - әртүрлі экономикалық теориялардың артықшылықтары мен кемшіліктерін ашып көрсету.

4.Жаңа материалды түсіндіру кезеңі (Практикалық, зертханалық жұмысты орындау кезеңі)

(30 минут)

Экономикалық теория бірнеше қызметтер атқарады:

1. Танып - білу қызметі - қоғамдық экономикалық процестер мен құбы-лыстарды терең, әрі жан-жақты зерттеп бөлуі және түсіндіруі тиіс.

2. Дүниетанымдылық көзқарас қызметі – экономикалық құбылыстардың сипаттамасына тіршілік позиция құруына жағдай жасайды.

3. Ғылыми болжам қызметі - ғылыми болжам жасап және қоғамдық дамудың болашағын айқындайды.

4. Практикалық қызметі – нақты принциптерді және шаруашылықтың тиімді әдістерін жасаумен, сондай-ақ мемлекеттің саясатын ғылыми дәлелдеумен түсіндіреді.

5. Методологиялық қызметі – экономикалық теория барлық экономиканың ғылыми жүйесі үшін методологиялық негіз болып табылады.

Кез-келген ғылым сиякты жалпы экономикалық теория бірқатар кызметтер атқарады. Жалпы теориялык экономиканың ғылым жүйесіндегі ролін ескере отырып, төмендегідей негізгі қызметтерін керсетуге болады: танып білу, методологиялық, сыншыл және практикалық.

Танып-білу қызметін коғамдық экономикалық процестер мен құбылыстарды терең әрі жан-жақты зерттеп білуі және түсіндіруі тиіс.

Жалпы экономикалық теорияның тағы бір қызметі - методологиялық кызмет. Ол барлык экономиканың ғылым жүйесі үшін методологиялық тұрғыдан негіз болып табылады. Оларға салалық экономика (өнеркәсіп экономикасы, ауыл шаруашылық экономикасы, кұрылыс экономикасы, көлік экономикасы, қызмет көрсету саласының экономикасы және т.б.), қызметтік ғылымдар (қаржы мен несие, ақша айналымы, бухгалтерлік есеп, еңбек экономикасы, статистика және т.б.), әр түрлі білім салалары тоғысатын ғылымдар (экономикалық тарих, экономикалық география, табиғатты пайдалану экономикасы, тұрғындар экономикасы ж.т.б.) және қолданбалы ғылымдар (маркетинг, шаруашылық қызметін талдау, жоспарлау, болжамдау ж.т.б.) жатады. Егер экономикалық теория қоғамдық өндірісті басқару заңдарын қарастырса, онда барлық басқа экономикалық ғылымдар - осы зандардың нақты салаларда байқалуын зерттейді.

Жалпы экономикалық теория сыншыл қызметінде - құбылыстарды сын тұрғысынан қарастырып, олардың жетістігі мен артықшылығын, күнделікті өмірде қолдану мақсатында және кемшілігін де көрсетеді.

Жалпы экономикалық теория курсын оқудың үлкен теориялық және практикалық маңызы бар. Категория мен принциптерде, заңдар мен зандылықтарда ол қоғамдық дамудың ең мәнді процестерін көрсетеді.

Жалпы экономикалық теория күрделі экономика әлемін тануды, өндіру, бөлу, айырбастау және тұтынудың өзара байланыстарын қамтамасыз етеді.

Жалпы экономика ғылым ретінде адамзат ой-санасының ұжымдық жемісі.

Жалпы экономикалық теорияның практикалық қызметі - нақты принциптерді және шаруашылықтың тиімді әдістерін жасаумен, сондай-ақ мемлекеттің саясатын ғылыми дәлелдеуімен түсіндіреді.

Жалпы экономикалық теорияның ерекше мән беретіні - адам, оның қажеттілігі мен мүддесі, қоғамдық, табиғаттық, материалдық объктілері мен субъектілері және басқа ресурстарға қатынасы болып табылады. Жалпы экономикалық теория шаруашылық қызметінің түрлерін, принциптерін, ережелерін, ресурстарды қолданудың тиімді бағыттарын жасайды. Сондай-ақ өндіруші мен тұтынушылардың және экономикалық мүдделері негізінде экономикалық мінез-құлқының логикасын, олардың қажеттілігін қалыптастырады.

5.Жаңа материалды бекіту кезеңі. (Практикалық, зертханалық жұмысты тапсыру кезеңі)

(20 минут)

Сергіту бөлімі:«Экономикалық теорияның құрылымы және атқаратын қызметтері» жіктеп айту арқылы сабақта тереңірек меңгеру.

6.Үй тапсырмасы туралы ақпараттандыру кезеңі минут)(5 минут)

• Экономикалық теорияның құрылымы

• Экономикалық теорияның атқаратын қызметтері

Қосымша мақала іздеу.

7.Сабақты қорытындылау және рефлексия (5 минут)

«Төрт сұрақ» қою арқылы білім алушылар сабқты қорытындылайды.