Модуль/пән атауы

Экономиканың базалық білімін және кәсіпкерлік негіздерін қолдану

Сабақтың тақырыбы

Экономикалық теорияның құрылымы және атқаратын қызметтері

Педагог

Еркебекова Ж

Курс

Топ

Сабақтың өткізілетін күні

Сабақтың түрі

Теориялық сабағы

Сабақтың мақсаты немесе оқыту нәтижелері

Экономикалық теорияның құрылымы және атқаратын қызметтерін білуге, оған әсер ететін басқа факторларды тұрақтылығын болжауын меңгеру

Бағалау критерийлері

Тақырыпты меңгере отырып білім алушылар өз қоржындарын экономикалық теорияның құрылымы және атқаратын қызметтерін анықтап толықтырды.

Оқу - әдістемелік құралдар, әдебиеттер

Экономикалық теория негіздері: оқулық / Я.Әубәкіров, К.Нәрібаев, М.Ескалиев және т.б.- Алматы: Эверо, 2011.- 478 б.

Макконнелл, К.Р. Экономикс. Принципы, проблемы и политика: учебник / К.Р. Макконнелл, С.Л. Брю; пер. с англ.- 14-е изд.- М.: ИНФРА-М, 2002.- 972 с.

Курс экономической теории: учебник – 6-е исправленное, дополненное и переработанное издание / Под общ. ред. Чепурина М. Н. и Киселевой Е. А. – Киров: АСА, 2010. – 888 с.

Техникалық құралдар, материалдар

Интерактивті тақта, слайдтар, үйлестірмелі карточкалар, оқулық және интернет желісінен алынған видео роликтер.

Сабақ барысы

Сабақ кезеңдері

1.Ұйымдастыру кезеңі:

(5 минут)

Ұйымдастыру кезеңі. Сәлемдесу, түгелдеу, білім алушылардың зейінін сабаққа аудару

2.Үй тапсырамасын тексеру кезеңі

20. инут)

«хаттар» әдіс тәсілмен ұй тапсырмасын сұрау, 10 конверттің ішіне сұрақтар болады, білім алушылар қалалаған хатты алып оқып жауабын айтады.

3. Жаңа материалды түсіндіруге дайындық кезеңі (жаңа тақырыпты болжау) / Практикалық, зертханалық жұмысқа дайындық кезеңі

( 5 минут)

Экономикалық теория шеңберінде экономикалық талдаудың негізгі

екі деңгейі ажыратылады және осы арқылы экономикалық теория

ғылымы екі бөлімге бөлінеді:

1. Микроэкономика – бұл шектеулі ресурстар мәселесін

жекелеген экономикалық агенттердің (үй шаруашылығы, фирмалар,

т.б.) нарықтағы тәртіптері мен мінез-құлықтары тұрғысынан

зерттейтін экономикалық теорияның бір саласы. Микроэкономикада

19

қолданылатын негізгі ұғымдар: сұраныс, ұсыныс, баға, бәсеке, өндіріс

факторлары, т.б.

2. Макроэкономика – бұл экономикалық мәселелерді біртұтас

жүйе ретінде зерттейтін және агрегатталған өлшемдерді қолданатын

экономикалық теорияның бір саласы. Макроэкономикада қолданылатын негізгі ұғымдар: жалпы ішкі өнім, ұлттық табыс, жиынтық

сұраныс, жиынтық ұсыныс, инфляция, жұмыссыздық, т.б.

4.Жаңа материалды түсіндіру кезеңі (Практикалық, зертханалық жұмысты орындау кезеңі)

(30 минут)

Бұдан басқа, экономикалық талдаудың позитивті (оң) талдау және

нормативті (реттеушілік) талдау деген түрлері де бар:

1. Позитивті экономикалық талдау – бұл қазіргі экономиканың

дәл өзін сипаттайтын нақты қалыптасып отырған құбылыстар мен

деректер негізінде алынған шындық жайттар. Талдаудың бұл түрі

субъективтік бағалауға ие болмайды.

2. Нормативті экономикалық талдау – бұл қандай да бір елдің

экономикасы туралы субъективтік бағалауларды қарастыру негізінде

экономикалық саясатты іске асырудың кепілдемелері. Талдаудың бұл

түрі кезінде орын алатын субъективтік бағалаулар экономика үшін

қолайлы немесе қолайсыз болуы мүмкін.

Позитивті және нормативті талдаудың арасындағы айырмашылық

оларда субъективтік бағалаулардың орын алуынан көрінеді. Бұл

айырмашылықты дәлме-дәл көрсете білген ағылшын экономисі Джон

Невилл Кейнс (Джон Мейнард Кейнстің әкесі) болды. Оның ойынша,

позитивті экономикалық ғылым не бар деген сұраққа жауап береді. Ал

нормативті экономикалық ғылым экономика қандай болуы керек және

мақсаттарға жету үшін не істеу керек деген сұрақтарға жауап іздейді.

5.Жаңа материалды бекіту кезеңі. (Практикалық, зертханалық жұмысты тапсыру кезеңі)

(20 минут)

Экономикалық құбылыстар мен мәселелердің күрделілігі

экономикалық ғылымдардың жіктелуіне алып келеді. Олай болса,

экономикалық теория барлық экономикалық ғылымдарды үшке бөліп

көрсетеді:

1. Жалпыэкономикалықғылымдар, оларғаэкономикалық

тарих, экономикалықілімдертарихыжәнебасқа да ғылымдаркіреді.

2. Қолданбалыэкономикалықғылымдар, оныңөзіекіге

бөлінеді: а) функционалдықэкономикалықғылымдар: қаржы,

несие, банк ісі, маркетинг, бухгалтерлікесепжәнет.б., ә) салалық

экономикалықғылымдар: ауылшаруашылығы, денсаулықсақтау,

сауда, өнеркәсіп, т.б.

3. Біріктірілгенэкономикалықғылымдар, оларғаэкономикалық

география, экономикалыққұқық, экономикалық информатика,

математикалық экономика жәнебасқаларыжатады.

20

Кезкелгенғылымсияқтыэкономикалық теория бірнеше

қызметтердіатқарады. Экономикалықтеорияныңэкономикалық

ғылымдаржүйесіндегірөлінескереотырып, оныңтөмендегідей

қызметтерінбөліпкөрсетугеболады.

Экономикалықтеорияныңатқаратынқызметтері:

1. Танымдыққызметі – экономикалықзаңдарды, құбылыстарды

зерттеужәнетүсіндіру. Бұлқызметіарқылыэкономикалық теория

экономикадағынақтықұбылыстардызерттейотырып, экономикалық

үдерістертуралыжалпығылымимағлұматтарберіпотырады.

2. Практикалыққызметі – ісжүзіндезерттелгенобъектілерді

қолданып, экономикалықсаясаттыңнегізінжасау.

3. Болжамдыққызметі – экономикалықдамудыңжалпығылыми

болжамынжасау.

4. Дүниетанымдыққызметі – ғылымитұрғыдақоғамөміріне

қажеттіэкономикалықкөзқарастаржүйесінқұру.

5. Әдіснамалыққызметі – барлықэкономикалықғылымдарүшін

теориялықжәнеәдіснамалықнегізжасау.

6. Сыншылқызметі – әртүрліэкономикалықтеориялардың

артықшылықтары мен кемшіліктерінашыпкөрсету.

Сонымен, экономикалық теория ғылымыныңадамға, оның

қажеттілігі мен мүддесіне, олардыңшектеуліресурстаржағдайында

тиімдішешімқабылдаумәселелерінеерекшекөңілбөлетіндігіне

көзжеткіздік. Экономикалық теория ғылымыадамдардыеңжақсы

жағынанөмірсүругеынталандырадыжәне осы үшінтиімді

экономикалықсаясаттыжүргізудіқарастырады. Жалпыэкономикалық

теория шаруашылықжүргізудіңбарлықтүрлерін, қағидаларын,

ережелерін, заңдылықтарынжәнересурстардытиімдіпайдаланудың

тиімдібағыттарынқалыптастырады.

6.Үй тапсырмасы туралы ақпараттандыру кезеңі минут)(5 минут)

1. «Экономия», «саяси экономия», «экономикс», «экономикалық

теория» ұғымдарының айырмашылықтарын көрсетіңіз?

2. Экономикалық теорияның зерттеу пәні болып не табылады?

3. Экономикалық теорияның зерттеу объектісі мен субъектісі болып

не табылады?

4. Экономикалық теорияның зерттеу әдістеріне не жатады?

5. Позитивті және нормативті экономикалық талдауға анықтама

беріңіз?

6. Экономикалық заңдар мен экономикалық категорияларға сипаттама

беріңіз?

7. Экономикалық теорияның экономикалық ғылымдар жүйесіндегі

алар орны қандай?

8. Экономикалық теорияның атқаратын қызметтері қандай?

9. Экономикалық теорияның ғылым болып қалыптасуындағы

экономикалық мектептердің рөлі қандай?

10. Экономикалық теорияның қалыптасуы мен тарихи даму кезеңдері

қандай?

7.Сабақты қорытындылау және рефлексия (5 минут)

«Тазалық кері байланысы»әдіс тәсілмен сабақты қорытындылау.