Энергияның түрлері мен пайда болу көздері.

СЫНЫП: 3Г

Күні:

Қатысқан оқушылар саны:

Қатыспаған оқушылар саны:

Мұғалімнің аты-жөні:

Амирова Г.У.

Сабақтың тақырыбы:

Табиғат жəне музыка

Осы сабақта қол жеткізетін оқу мақсаты (оқу бағдарламасына сілтеме)

3.1.1.1 – тыңдалған əуеннің сипатын, мазмұнын, жанрын,

көркемдеуіш құралдарын анықтау жəне салыстыру;

3.1.1.2 – музыкалық шығармаларды интонация, əуен арқылы танып

ажырату;

3.1.3.3 – музыкалық шығармаларды талдау барысында негізгі

музыкалық ұғымдарды анықтау жəне ажырату;

3.1.3.5 – ұлттық, үрлемелі, симфониялық оркестр аспаптарын ажырату.

Сабақтың мақсаты

Барлық оқушылар:

– музыка мен табиғаттың байланысын жалпы біледі;

– табиғат, жанды/жансыз табиғат жəне олардың бір-бірімен жалпы

байланысы туралы біледі;

– музыкалық шығармалар орындалғанда қазақ халық аспаптарының

дыбысталуын тыңдап, табиғат дауыстарымен салыстырады;

– «Қазақ жері» шығармасын «Тұран» этнофольклорлық ансамблінің

орындауында тыңдайды (өлеңін жазған: А. Асылбек, əнін жазған:

Ə. Бүшікова), əнін үйренеді;

– табиғат бейнесін сипаттайтын əуенді мүмкіндігінше құрастырады;

– өз жұмысын жалпы таныстырады;

– өзінің жəне өзгенің жұмысын жалпы бағалайды.

Оқушылардың көпшілігі:

– музыка мен табиғаттың байланысын біледі;

– табиғат, жанды/жансыз табиғат жəне олардың бір-бірімен

байланысы туралы біледі;

– музыкалық шығармалар орындалғанда қазақ халық аспаптарының

дыбысталуын тыңдап, табиғат дауыстарымен салыстырады;

– «Қазақ жері» шығармасын «Тұран» этнофольклорлық ансамблінің

орындауында тыңдайды;

– «Кемпірқосақ» (өлеңін жазған: А. Асылбек, əнін жазған:

Ə. Бүшікова) əнін үйренеді;

– табиғат бейнесін сипаттайтын əуенді мүмкіндігінше құрастырады;

– өз жұмысын таныстырады;

– өзінің жəне өзгенің жұмысын бағалайды.

Кейбір оқушылар:

– музыка мен табиғаттың байланысын біледі;

– табиғат, жанды/жансыз табиғат жəне олардың бір-бірімен байланысы

туралы біледі жəне түсінік береді;

– музыкалық шығармалар орындалғанда, қазақ халық аспаптарының

дыбысталуын тыңдап, табиғат дауыстарымен салыстырады жəне

түсінік береді;

– «Қазақ жері» шығармасын «Тұран» этнофольклорлық ансамблінің

орындауында тыңдайды;

– «Кемпірқосақ» (өлеңін жазған: А. Асылбек, əнін жазған:

Ə. Бүшікова) əнін үйренеді;

– табиғат бейнесін сипаттайтын əуен құрастырады;

– өз жұмысын таныстырады жəне түсінік береді;

– өзінің жəне өзгенің жұмысын бағалайды, бағдар береді.

Бағалау критерийлері

Оқушылар мына мақсатқа жетті:

• музыка мен табиғаттың байланысын жалпы біледі;

• табиғат, жанды/жансыз табиғат жəне олардың бір-бірімен

байланысы туралы біледі;

• музыкалық шығармаларды орындағанда қазақ халық аспаптар

дыбысталуын тыңдап, табиғат дауыстарымен салыстыра алады;

• «Қазақ жері» шығармасын «Тұран» этнофольклорлық ансамблінің

орындауында тыңдайды;

• «Кемпірқосақ» (өлеңін жазған: А. Асылбек, əнін жазған:

Ə. Бүшікова) əнін үйренеді;

• табиғат бейнесін сипаттайтын əуенді мүмкіндігінше құрастырады;

• өз жұмысын таныстырады;

• өзінің жəне өзгенің жұмысын бағалайды.

Тілдік мақсаттар

Оқушылар:

• тыңдалған шығарманы талдау жəне мінездеме беру;

• музыкалық шығарманың мазмұнын ашу жəне көңіл күйін

көрсету.

Құндылықтарды

дарыту

Халық əуені мен классикалық əуендерді тыңдауға дағдыландыру,

мəдени тұлғаларды тəрбиелеу

Пəнаралық

байланыстар

Дүниетану

Бастапқы білім

Алдыңғы бөлімдерде алған білімдеріне сүйене отырып білім алу

Сабақтың барысы

Сабақтың

жоспарланған

кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған іс-əрекет

Ресурстар

Сабақтың басы

(МК,Ұ) 1-тапсырма. Тыңдау. Талдау.

М. Сабақ басында оқулықта берілген мəтінінді бір

оқушыға оқытып, қалған оқушылардан қысқаша

түсінік алады.

«Табиғат біздің – алтын бесігіміз. Орманның

сиқырлы сыбдырын, бұлақтың нəзік сылдырын,

құстардың сайрағанын біз қашан да сүйсініп тыңдай-

мыз. Ал таулардың асқақ шыңдарына, даланың

дарқандығына, өзен-көлдің айнадай айдынына

сүйсіне қараймыз. Осындай ғажап көріністер

композитор, музыкант, ақын, суретшілерге қалай əсер

етеді? Сен қалай ойлайсың?»

О. Ғаламтор желісінен немесе бейнетаспада берілген

көріністерді көреді.

Оқулықта берілген келесі сұрақтарға жауап береді:

– «Табиғат» дегеніміз не?

– Жанды табиғатқа не жатады? Жансыз табиғатқа не

жатады?

– Бірінші сыныпта «Дүниетану» сабағында өткен

ақпараттарды естеріне түсіріп, өздерінің түсінігін

айтып береді.

Оқулық, нота

хрестоматиясы,

фонохрестоматия

Коста-Рика –

Восхитительная

флора и фауна!

https://www.youtube

.com/watch?v=4yiT

G6Ki9rO

15

Сабақтың ортасы

Бұл тапсырманың мақсаты – оқушылар жанды жəне

жансыз табиғаттың айырмашылығын тауып, өз

түсініктерін айтып беру.

(МК,Т) 2-тапсырма. Зерттеу. Талдау.

М. Оқушыларды оқулықтағы «Табиғат əуені»

сөзжұмбақ ойынының шартымен таныстырады.

Шарты. Оқушылар сөзжұмбақта «табиғат» сөзін

құрастыратын «жанды табиғатқа» қатысты сөздерді

алады. Ал «жансыз табиғатқа» қатысты сөздер

«əуені» деген сөзді құрайды. Ұсынылған сөздерден

керектілерді тауып, сөзжұмбақты сыныппен бірге

шешеді. Таңдаған сөздеріне өз түсініктерін айтып

беруді талап етеді.

Оқулық. «Табиғат əуені» сөзжұмбағы.

Жауаптары:

Жанды табиғат: құстар, жемістер, мал, жан-

жануарлар, балық, ағаш, адам, көгөніс, бидай, тауық.

Жансыз табиғат: су, ауа, теңіз, тəулік, тас, түн,

тау, күн, ай, құм, жел, бұлт.

М. Келесі тапсырмада балаларды ойын арқылы

табиғат пен музыканың байланысын табуды

ұйғарады.

(МК,Т) 3-тапсырма. Зерттеу. Ақпарат іздеу.

Ойын. Табиғат пен музыка (ойын)

Шарты. Мұғалім оқушыларды келесі атаулар

бойынша үш топқа бөліп, ойын талабымен

таныстырады: «Жанды табиғат өкілдері», «Жансыз

табиғат өкілдері», «Музыканттар».

Бірінші топ: «Жансыз табиғат (мысалы: су, ауа, күн)

жоғалып кетсе, адам баласы, жан-жануарлар,

өсімдіктер өмір сүре ала ма?» деген сұраққа ақпарат

іздейді жəне мысалдар келтіріп, жауаптарын

дəлелдейді. Екінші топ жанды жəне жансыз

табиғаттың байланысын, ақпарат пен мысалдар

келтіріп көрсетеді. Үшінші – «Музыканттар» тобы

табиғаттың композиторлар шығармашылығына

беретін əсерін жəне музыка мен табиғаттың

байланысына түсінік беруі тиіс.

Үш топтың орындайтын соңғы тапсырмасы –

табиғат пен музыканың бір-бірімен байланысын

мысалдар келтіріп, дəлелдеп түсіндіру.

М. Сабақтың осы бөлімін қорыту мақсатында музыка

сауаттылыққа байланысты оқушылар назарын

оқулықта берілген келесі түсініктерге аударады жəне

бірге талқылайды.

Түсінік:

Табиғатқа қатысты: қоршаған орта, жан-

жануарлар, өсімдіктер, жер, ауа, күн мен түн, ай мен

жұлдыздар, су, өзендер мен көлдер, таулар мен дала,

орман жəне адам. Ол жанды жəне жансыз табиғатқа

бөлінеді.

Жанды жəне жансыз табиғат бір-бірімен тығыз

байланысты. Себебі жан-жануарлар, өсімдіктер жəне

адамның өзі күн, жылу, су, ауа болмаса, өмір сүре

алмайды.

Табиғатқа қатысты емес: адамның қолымен

жасалынған заттар (мысалы, музыкалық аспаптар,

музыкалық шығармалар, əндер).

М.: Бұл тапсырмада оқушылардың алған білімдерін,

берілген суреттер арқылы тəжірибе жүзінде

түсінгендерін анықтайды. Қандай суреттер табиғат

құбылыстарын, ал қандай суреттер адам қолымен

жасалынғандығын көрсетуді талап етеді. Оқулықта

берілген сұрақтар арқылы сабақ тақырыбына

қысқаша қорытынды жасайды.

Оқулық. Оқушылар суреттерді талдайды, сұрақтарға

жауап береді.

Сұрақтар:

– Адам жасаған музыкалық аспаптар мен нота

жазбаларын табиғи заттарға жатқызуға бола ма?

– Табиғат пен музыканың байланысын табиғатқа

арналған əндер мен түрлі музыкалық шығармалар

арқылы көруге бола ма?

– Музыкалық аспаптар табиғат құбылыстарын сала

ала ма?

Төртінші тапсырманың мақсаты – шығарма үзіндісін

тыңдау барысында аспаптардың дауыстарын

ажырату.

(МК,Ұ) 4-тапсырма. Тыңдау. Талдау.

«Қазақ жері» («Тұран» этнофольклорлық ансамблінің

орындауынан үзінді).

М. Оқушылардан бейнетаспаны тыңдап көріп,

шығарманы талдауды талап етеді.

Берілетін сұрақтар:

– Шығарма орындалғанда көз алдыңа нені елестет-

тің?

– Қандай аспаптардың дыбысын естідің? Суреттерден

тауып ал.

М. Оқулықта берілген суреттермен жұмыс жасау

барысында оқушылар шығарманың мазмұнына жəне

аспаптардың дыбыс бояуына көңіл бөліп, суреттерді

талдап, мына сұрақтарға жауап беруді талап етеді:

– Аспаптар табиғаттың қандай көріністерін

бейнелейді? Түсінгенін айтып беру.

– Аспап дыбыстарының айырмашылығы неде?

– Аспап дыбысының шығуы немен байланысты?

– Екінші сыныпта өткен тембр (дыбыс бояуы),

регистр туралы түсініктерді естеріне түсіруді

ұйғарады.

М. Оқушылармен бірге тапсырмамен жұмыс жасау

барысында түсініктерді айқындайды жəне үш тілде

айтып беруді сұрайды.

Түсінік:

Регистр – музыкалық аспаптардың немесе əнші

дауысының белгілі бір биіктікте орналасқан дыбыс

диапазонының бөлігі: жоғары, ортанғы, төмен.

М. Бесінші тапсырмада əнді үйретер алдында немесе

үйретіп болған соң, оқушыларға кемпірқосақ туралы

бейнетаспа үзіндісін көрсетуге болады.

(МК,Ұ) 5-тапсырма. Əнді үйрену.

Үйрену, орындау. Кемпірқосақ (Өлеңін жазған:

А. Асылбек, əнін жазған: Ə. Бүшікова)

М. 1. Əннің бірінші шумағы мен қайырмасын

оқушыларға əн үйрету талаптары бойынша үйретеді.

2. Оны мəнерлеп, əдемі айтуды талап етеді.

3. Əннің ырғағын шапалақпен ақырын сүйемелдеуді

сұрайды.

4. Əн туралы өз пікірін айтуды талап етеді.

М. Тапсырманы бекіту барысында оқушыларға

«Көңілді кемпірқосақ» суырыпсалма ойынына түсінік

беріп топқа бөліп ойнатады. Ойынның шарты

бойынша тақпақты құрастырған əуенімен қосып

орындау.

(МК,Т) 6-тапсырма. Суырыпсалма.

Ойын. «Көңілді кемпірқосақ» (суырыпсалма ойыны)

Шарты. Əр оқушы өз тобымен бірге тақпақтың əр

жолына до, ми, соль ноталарын пайдаланып

қарапайым бір жол əуен құрастырады.

Мазмұнына қарай көркемдеуіш құралдарды (екпін,

ырғақ, дыбыс биіктігі, форте, пиано – динамикалық

белгілерді) пайдаланады. Көтеріңкі көңіл күйде

мəнерлеп, əдемі орындауды, шулы аспаптармен

сүйемелдеуді талап ету керек.

М. Жетінші тапсырманы орындау кезінде

оқушыларды топпен бірге жасаған ойынды келесі

сұрақтар арқылы бағалауды сұрайды.

(МК,Ұ) 7-тапсырма. Бағалау.

1. Ойынның шарты бойынша тақпақты құрастырған

əуенімен қосып орындау.

2. Мына сұрақтарға жауап беру:

– Əуенді шығару барысында қандай қиындықтарға

тап болдың?

– Өз таныстырылымыңды қалай жақсартар едің?

Ethno-folk ensemble

"TURAN" – Kazakh

Land:

https://www.youtube.

com/watch?v=3dhVg

L8Jvzo

Очень красивая

радуга. Very

beautiful rainbow:

https://www.youtube

.com/watch?v=szsui

ZYMzOE

«Кемпірқосақ»

Өлеңін жазған:

А. Асылбек.

Əнін жазған:

Ə. Бүшікова

Сабақтың соңы

М. Сабақ аяғында оқушыларды өз-өздерін бағалауды

шақырады.

(Ө) Бағалау.

Рефлексия:

Мен не білдім?Бүгін мен не үйрендім?

Мен үшін қандай тапсырма қиын болды?

Ал қай тапсырманы мен оңай орындадым?

Саралау –

Оқушыларға қалай

көбірек қолдау көрсетуді

жоспарлайсыз? Қабілеті

жоғары оқушыларға

қандай міндет қоюды

жоспарлап отырсыз?

Бағалау –

Оқушылардың материалды

меңгеру деңгейін қалай

тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық жəне

қауіпсіздік техникасының

сақталуы

Кейбір оқушыларға көмек

ретінде тыңдалған музыкаға

сүйемелдеу жасау

барысында, ырғақ үлгілерін

ұсына алады.

Қабілеті жоғары оқушыларға

композицияны орындау

барысында музыканың

көркемдеуіш құралдарын

анықтауға тапсырма беруге

болады.

Бақылау;

Бағалау өлшемдері мен

дескрипторлар бойынша;

Əн орындау кезінде оқушылар

бірін-бірі өзара бағалайды.

Денсаулық сақтау

технологиялары

Сергіту сəттері мен белсенді

іс-əрекет түрлері

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаты/оқу мақсаты

дұрыс қойылған ба?

Оқушылардың барлығы ОМ

қол жеткізді ме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақта саралау дұрыс

жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық

кезеңдері сақталды ма?

Сабақ жоспарында қандай

ауытқулар болды, неліктен?

Бұл бөлімді сабақ туралы өз пікіріңізді білдіру үшін

пайдаланыңыз. Өз сабағыңыз туралы сол жақ бағанада берілген сұрақтарға жауап беріңіз.

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз):

1.

2.

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1.

2.

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындық-

тары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?