«Есірткі және құқық бұзушылық»

Шығыс Қазақстан облысы білім басқармасы

Катонқарағай ауданы бойынша білім бөлімінің

«Рыков атындағы орта мектебі» КММ

Кайсенова Майгүл Нұрлыхановна

сынып жетекші

«Есірткі және құқық бұзушылық»

Есірткі – қоғамға үлкен зиян келтіретін, адамның денсаулығына, психикасына, әрі мінез-құлқына кері әсер ететін қауіпті заттар. Есірткіге тәуелділік көптеген адамдардың өмірін құртып, отбасылардың бұзылуына, қоғамдағы қылмыстың көбеюіне себеп болуда. Есірткі және құқық бұзушылық өзара тығыз байланысты. Есірткіні пайдалану, тасымалдау немесе саудалау кезінде жасалатын құқық бұзушылықтар – кез келген мемлекеттің құқық қорғау органдарының күресіп жатқан басты мәселелерінің бірі. Бұл мақалада есірткінің қоғамға әсері, оның құқық бұзушылықпен байланысы және есірткіге қарсы күрес жолдары қарастырылады.

1. Есірткінің адам өміріне және қоғамға әсері

Есірткі – адам ағзасына ауыр зиян келтіретін зат. Ол адамның денсаулығын, психологиялық жағдайын, танымдық қабілеттерін және өмір сапасын нашарлатады. Есірткіге тәуелді адамдарда әртүрлі аурулар пайда болып, олардың өмір сүру ұзақтығы қысқарады. Есірткі адамның эмоциялық тұрақтылығын бұзады, жауапсыздықты, агрессияны тудырады. Осындай әсерлердің нәтижесінде есірткіге тәуелді адам өзінің әрекеттерін бақылауда ұстаудан қалады, бұл құқық бұзушылыққа алып келуі мүмкін.

2. Есірткі және құқық бұзушылықтың өзара байланысы

Есірткі және құқық бұзушылық бір-бірімен тығыз байланысты бірнеше аспектіні қамтиды:

• Есірткіні заңсыз тасымалдау және сату: Көптеген елдерде есірткі саудасы заңсыз болып саналады. Есірткі бизнесі заңға қайшы болғандықтан, онымен айналысатын адамдар ауыр қылмыстар жасайды. Олар есірткіні заңсыз тасымалдау, сақтау, саудалау арқылы қоғамға үлкен қауіп төндіреді.

• Есірткіні пайдалануға байланысты қылмыстар: Есірткіге тәуелді адамдар көбінесе өз қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін қылмысқа барады. Олар есірткі алу үшін ұрлық, тонау, алаяқтық сияқты құқық бұзушылықтар жасайды.

• Психикалық әсерлер және агрессивті әрекеттер: Есірткі адамның сана-сезіміне және психикасына кері әсер ететіндіктен, оның әрекеттеріне, мінез-құлқына, сондай-ақ агрессивтілігін арттырады. Есірткі пайдаланатын адамдарда айналасындағыларға қарсы агрессивті қылықтар байқалуы мүмкін, бұл көбінесе тұрмыстық зорлық-зомбылыққа, қоғамдық тәртіпті бұзуға және басқа да құқық бұзушылықтарға алып келеді.

3. Есірткіге қарсы күрестің негізгі жолдары

Есірткі және құқық бұзушылық мәселесін шешуде бірнеше шараларды жүзеге асыру маңызды:

• Білім беру және ақпараттық кампаниялар жүргізу: Жасөспірімдер мен жастарға есірткінің зияны туралы білім беру маңызды. Білім беру мекемелерінде, мектептерде және университеттерде есірткінің зияны, құқық бұзушылықтың салдары туралы ақпараттық семинарлар, тренингтер өткізу арқылы жастарды қауіптен сақтандыруға болады.

• Құқық қорғау органдарының бақылауын күшейту: Есірткі саудасымен күресу үшін құқық қорғау органдарының қырағылығы маңызды рөл атқарады. Есірткі тасымалдаушылары мен сатушыларын анықтау, оларды қамауға алу және заңсыз есірткі арналарын жабу үшін арнайы бөлімшелер құрылып, күшейтілген шаралар қолданылуы қажет.

• Емдеу және оңалту бағдарламалары: Есірткіге тәуелді адамдарды емдеу және оларды қайтадан қоғамға бейімдеу бағдарламаларын іске асыру маңызды. Бұл бағдарламалар оларға есірткіден арылуға, жаңа өмір бастауға мүмкіндік береді. Әлеуметтік қолдау, психологиялық көмек көрсету арқылы олардың жаңа өмірге бейімделуіне жағдай жасау – қоғам үшін маңызды қадам.

• Жастар арасында бос уақытты тиімді өткізуге жағдай жасау: Жастардың бос уақытын пайдалы істермен өткізуіне жағдай жасау есірткіге, құқық бұзушылыққа жол бермеудің тиімді жолы. Спорттық секциялар, шығармашылық үйірмелер, мәдени іс-шаралар жастардың қызығушылығын арттырып, оларды зиянды әдеттерден сақтайды.

4. Қоғамдағы әр азаматтың рөлі

Есірткі және құқық бұзушылықпен күрес тек құқық қорғау органдарының ғана емес, қоғамның әрбір мүшесінің жауапкершілігінде. Әр адам есірткіге қатысты өз көзқарасын қалыптастырып, оны қоғамда насихаттауға тиіс. Ата-аналар өз балаларына үлгі болып, олардың өміріндегі тәрбиелік жұмысқа көбірек көңіл бөлгені дұрыс. Сондай-ақ, әлеуметтік ұйымдар, қоғамдық қайраткерлер де жастарды салауатты өмір салтына баулуда рөл атқара алады.

Қорытынды

Есірткі және құқық бұзушылық – қазіргі қоғамның басты мәселелерінің бірі. Есірткіге қарсы күресті күшейту, жастарды зиянды әрекеттерден қорғау және есірткіге қатысты құқық бұзушылықтардың алдын алу үшін бірлесе әрекет ету қажет. Әр азамат қоғамдағы өз рөлін сезіне отырып, бұл мәселеге бейжай қарамауы тиіс. Есірткіден алыс, тәртіпті өмір салтын ұстану – салауатты қоғам құруға, құқық бұзушылықтың азаюына, қауіпсіз болашаққа қадам басуға жол ашады.