ҰЛЫСТЫҢ ҰЛЫ КҮНІ
НАУРЫЗ
Қазақстанда ресми түрде Наурыз
1988 жылдан бері тойланып келеді.
Халық наурыз мерекесіне алдын
- ала дайындалады. Дәстүр бойынша үйге қос шырақ жағылады, ыдыстар
ернеуіне дейін айранмен, сүтпен немесе бұлақ суымен толтырылады.
Бұл - тоқшылықтың белгісі. Табиғатпен байланыс күн Анаға деген
тағзымнан көрінеді. Бұл күні бұлақтар тазартылып, ағаштар
отырғызылған. "Бұлақ көрсең, көзін аш!", "Бір тал кессең, он тал
ек!", деген сөз осыдан шыққан болу керек. Наурыз - достық, еңбек,
бейбітшілік мерекесі. Ұлыстың ұлы күні адамдар бір-біріне деген
ренішін ұмытып өзіне де, өзгеге де жақсылық тілеген. Дастарқанның
басты асы наурызкөже болған. Наурызкөже жеті түрлі тағамнан
жасалған. "Наурыз көжені тойып ішу керек, сонда жыл бойы тоқшылық
болады!" деген сенім бар. Дастарқан басында жастар үлкендердің
батасын алған. Бата - үлкендердің өзінен жасы кішілерге беретін
ықыласты тілегі. Ақсақалдар: "Ұлыс оң болсын! Ақ мол болсын, қайда
барса жол болсын!" - деп бата
береді.
Халқымыз жаңа жылға ертеден
дайындалатын. Қысқы соғымның әбден сүрленген қадiрлi мүшелерiн осы
күнi қазанға саламын деп сақтаған.
Жас келiндер, бойжеткендер болса, кесте, орамал тiгiп, бозбалалар
жағы ағаштан тұрмыс бұйымдарын жасап, темiрден сәндiк бұйымдарын
соққан. Мұның бәрi - күн мен түн теңесетiн шақта кәдеге асатын
«ұйқыашар», «селт еткiзер» жоралғыларының сый-тартулары. Көктемгi
«өлiара» өтiсiмен, ата-бабамыз үй айналасын тазартып, қалың қар
тiгiсi сөгiлген жайылымға мал шығарған. «Жаңа жыл мұнтаздай таза
үйге кiрсе, ол үй ауру-сырқаудан, пәле-жаладан аман болады» деген
сенiм бойынша, үй-iшiн де қағып-сiлкiп, отпен аластайды. Наурызда
барлық өкпе реніш ұмытылып, араздасып жүрген адамдар
татуласады. Бұл күнi күн мен түн
теңеледi. Табиғат та, Жер-Ана да, жан-жануар да түлейдi,
жаңарады. Адамзаттың бойында қан жүгiрiп, тал-теректер бүршiк
жарады. Қазақтың сайын даласын Қызыр баба кезiп, адам баласына
құт-береке, бақ-дәулет сыйлайды. Самарқанның көк тасы ерiп,
қасиеттi қара жер, қара топырақ бусанады. Ұлы даланың төсiнде
қызғалдақтар құлпыра өсiп, бел-белестерге қызылды-жасылды кiлем
төселедi. Ұлан-байтақ Қазақстанның халқы жетi түрлi дәмнен наурыз
көже жасап, ұлттық салт-дәстүр, әдет-ғұрыптарды сақтап, ай бойы
Ұлыстың Ұлы күнiн тойлайды.
Мереке қызған кезде жастар
алтыбақан жанында ұлттық ойындар ойнайды. "Көкпар", "Бәйге", "Қыз
қуу", "Жамбы ату" ойындары аса бір қуанышпен өтетін. Көңілді өткен
Наурыз күні әр адамның есінде көпке дейін сақталатын. Біздің №10
С.Қ.Нұрмағамбетов атындағы мектебіміз де. Наурыз мерекесін қарсы
алу дәстүрге айналған. Мерекеге арналған қабырға газеттерінде
"наурыз" тарихы жазылып, өлең-жырлардан үзінді беріледі. Сахнада
наурыз мерекесіне арналып көріністер қойылады. Мектебімізде
"Ұлыстың Ұлы күніне" арналған мереке ерекше қуанышты өтеді.
Оқушылар ән айтып, қазақ халқының дәстүрлі тоғыз құмалақ, қазақша
күрес, бәйге, көкпар ойындарын көрсете білд.Мұғалімдер
салт-дәстүріміздің түрлі әдеп-ғұрпын көрсетті.Мысалы «Бесікке
салу», «Тұсау кесу», «Балаға ат қою» тағы басқада рәсімдерді
көрсетіп , ел қуанышына бөленді. «Бала жасындағысын ұмытпайды».
Көнекөз қариялар - салт-дәстүр сабақтастығының соңғы буыны
демекші,аталарымыз бата берді.Концерттік кештің соңында мектеп
директоры Бектурганов Бауыржан Өмірзакович сөз сөйлеп аяқтады.
Жүректер жылыуын таратқан көктемнің бақыт сыйы Наурыз көп ұлтты
еліміздің бірлесе тойлайтын - Достық мерекесі жоғары дәрежеде
өтті.
Ынтымағы жарасқан көп ұлтты
елiмiздiң осы бiрлiгiн Құдай ұзағынан сүйiндiргей! Әрбiр шаңыраққа
Қыдыр дарып, бақ қонсын! Мұсылман қауымына Исламның 7 байлығын
тiлеймiз. Ұлыстың Ұлы күнi құтты болсын,
ағайын!
Мен жыл сайын Наурыз мейрамын
асыға сағынып күтемін.
С.Қ.Нұрмағамбетов атындағы
мектептің
бастауыш сынып мұғалімі
Бостанова Алмаш Максутовна