Ұстаз – білім шырағы

Мұғалім! Ұстаз! Жаттықтырушы!

Бұл сөздер өте мағыналы. Бұл сөздерді естігенде жүректер тебіреніп, жүректер нұрға бөленеді. Өйткені, біздің жадымыздың алғашқы сәттерінен бастап біздің қолымызды ұстады.

Дүниеде ұстаз болмаса, өмір соншалықты әдемі болуы мүмкін емес еді.

Ұстаз – ақ көңіл, кішіпейіл, рухани бай, адамгершілігі мол адам. Ұстаздар шәкірттеріне бар күшін, ақылын, білімі мен даналығын, жүрегі мен сиқырын беретін еңбекқор адам. Ақ пен қараны, жақсы мен жаманды таныстырған, алғаш қолымызға қалам ұстатқан, «Ата-ана», «Отан», « Ізгілік», «Қасиет», «Қасиетті» деген сөздерді жазуға үйреткен ұлы да аяулы жандар.

Даналар: «Ағарту жанды сақтайды» дейді.

Абдулла Әулани: «Әр халықтың бақыты, мемлекеттің тыныштығы мен бақыты жастардың жақсы білім алуына байланысты» деген. Демек, ұстаздарға үлкен жауапкершілік жүктеледі. Солай бола тұрса да, кемел, жан-жақты жетілген, ақыл-ойы мен адамгершілігі таза, болашақта ұлы ел үшін ұлтжанды, адамгершілігі мол тұлғаларды тәрбиелеу міндеті тұр.

Иә, ұстаздық – үлкен еңбекті, шыдамдылық пен табандылықты қажет ететін мамандық, сондықтан оның берері де теңдессіз. Ұстазды сыйлау – ерте заманнан бізге дейін мұра болып келе жатқан ұғым.

Ұстаз – оқушыға айна үлгісі. Оқушы сол айнаға қарап, өз бейнесін көріп, адамгершілігі мен білімін жетілдіреді. Адамның жаны тәніне жақын болса, ұстаз тәрбие жағынан ата-анаға жақын, тіпті одан да жоғары. Өйткені рухани азық беру қиын мәселе. «Ұстаз әкең сияқты ұлы жан» деп бекер айтпаған. Бұл даналық сөздер үлкен бір мән-мағынаға ие. «Ұстаз – екінші ана» деп бекер айтылмаған. Өйткені анамыз бізді дүниеге әкелді, ақ сүтін берді, ақ киіндірді, ал болашағымызды қалыптастыруға ұстазымыз себепкер болды. Мұғалімдер бала кезімізден жүрегімізге ізгілік дәнін шашып, олар біздің қолымыздан ұстап, нұрлылық тағылымын, махаббатын бөліседі. Біздің жетістіктеріміз бен жеңістерімізге олардың қосқан үлесі зор. Халқымызда ғылым үйренуді инемен құдық қазғанмен салыстырады. Алайда, ғылымды оқыту одан да қиын. Өйткені ақ пен қараны ажырата алмайтын балаға ғалым дәрежесіне жету үшін ұстаздай ұлы тұлға керек. Ұстаз – ақ пен қараны танытатын, жақсылыққа жетелейтін, болашаққа қадам басуға баулитын, ертеңгі күнге әдемі үміт оятатын, өмірдің ащы мен ащы сынағында шәкіртіне қол ұшын беруге әрқашан дайын, ізгілікке жетелейтін ұлы тұлға. Ұстаз – басына түскен сынақта қол ұшын беруге дайын, жеткен жетістігіне баладай қуанатын ұлы тұлға. Осы себепті біз оларды әрқашан құрметтейік. Ұстаздарға келсек, мектебімізде білімімен ғана емес, жүрегінің махаббатымен білім беріп жатқан ұстаздарымыз аз емес. Соның ішінде мектебімізде көп жылдық еңбек тәжірибесі мен құрметке бөленіп жүрген ұстазымыз Расулходжаева Тамара Атахановнаға мәңгілік алғыс айтамыз. Оның қажырлы еңбегінің, біз үшін төккен маңдай терінің алдында қашанда басымызды иіп отырсақ, қанша құрметтесек те аз болады. Менің ұстазым білімді меңгеру – оның жанының тілі. Ол оқудан тоймайтын, үйренуден жалықпайтын жан. Әр қадам сайын, әр сәтте бір нәрсені үйренеді. Теңіздерді жуғаннан кейін ол қайтадан шөлдейді. Ұстазым білім көгінде биікке самғап, ағартушылықты шоқжұлдыздарын бірінен соң бірі бағындыруда. Менің мақсатым соңғы демім келгенше бұл игілікті тоқтатпау. Кез келген жаңа ақпарат шықса, қатты қуанып, бірден бізге жеткізуге тырысады. Біреуге баға бергенде оның ғылымға деген көзқарасына мән береді. Ұстазым адамгершілігі мен әдептілігі жағынан дара тұлға. Жүрегіндегі пәк шынайылық пен шынайы махаббат барлық кірді күйдіріп жібереді. Оның ниетінің тазалығы, әділдігі мен бейтараптығы таңғаларлық биік. Ұстазым қарапайым, кішіпейіл адам. Жас ұрпаққа сіңірген еңбегі зор. Белсенділік өте қызу. Ұстазымның шынайылығын сөзбен айтып жеткізу қиын. Ол адамдарға, әсіресе біз оқушыларға өте мейірімді. Бізден гөрі біз үшін жанды көп күйдіреді. Оның шыдамдылығы барлығын таң қалдырады. Ұстазым сияқты уақытты үнемдейтін адамды көрмедім. Әр сәтті тиімді пайдалануға тырысады. Уақытты үнемдеу туралы көптеген мысалдар келтіреді. Ұстазым: «Егер адам өзіне міндет қойып, бірдеңе жасауға мәжбүрлесе, оны орындамаса, ұйқысы қашады» деп жиі айтады. Ұстазымның тағы бір қасиеті – оның не істесе де, не кисе де, не айтса да, бәрі орынды, ерекше. Оның мінезі, мақтауы, салмақтылығы, әзілі, жүріс-тұрысы, сөзі, бәрі-бәрі сақинаға көз салғандай өзіне лайық. Ол ешкімге еліктемейді. Ұстазымның шәкірттердің жүрегін жаулағаны сонша, олардың махаббаты ата-анаға деген махаббатынан кем емес.

Аңыздарға сәйкес, олар әйгілі генерал Александр Румиден (Ескендір Македонский) «Неге Аристотельді әкеңізден артық құрметтейсіз?» деп сұрайды. Ескендір Руми былай деп жауап берді: «Мені әкем көктен жерге түсірді деген. Бірақ ұстазым Аристотель мені жерден көкке көтерді. Яғни, әкем дүниеге келуіме себепші болды. Ұстазым маған білім мен әдепті, дәреже мен абыройымды арттырды».

Білімімен әлемді нұрландырған халық ұстазын қашанда биік ұстап, құрмет тұтқанын байқауға болады.

Ұстаздарға кішіпейіл болу – құтқарылу есігі және ғылым үйренудің негізгі факторларының бірі.