Фенолдар 10 сынып

Бөлім:

10.4С Спирттер

Педагогтің Т.А.Ә.

Сәдірбекова Гүлжанат Айдарбекқызы

Күні:

15.07.2022

Сынып: 10 сынып

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Фенол, оның құрамы мен қасиеттері

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары:

10.4.2.41 фенолдың құрамы мен қасиеттерін білу, пластмасса өндіруде фенолдың қолданылуы

Сабақтың мақсаты/Бағалау критерий

Фенолдың құрамы мен қасиеттерін сипаттайды;

Пластмасса өндіруде фенолдың қолданылу сызбасын көрсетеді.

Алдыңғы білім

9.4.3.18 -оттекті органикалық заттардың жіктелуін білу

Сабақтың кезеңі/уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Ұйымдастыру кезеңі

Топқа бөлу.

Сыныпты randomus.ru сайты арқылы 4-топқа біріктіру.

Өткен сабаққа шолу.

Көпатомды спирттер тақырыбын қайталауға арналған «ақиқат жалған» тапсырмасын (1-қосымша) береді.

«Ой қозғау»

(Brainstorming)

«4 сурет 1 сөз» ойыны арқылы оқушылармен сабақтың тақырыбын және мақсатын анықтайды;

Жеке жұмыс:

Оқушылар өткен тақырып бойынша «ақиқат жалған» тапсырмасын (1-қосымша) орындайды.

Өзін-өзі бағалау.

Бағалау парағы 3-қосымша

Дескриптор:

Көпатомды спирттер туралы жазылған анықтамалардың ақиқат немесе жалған екенін анықтайды.

Кері байланыс: Мадақтау, марапаттау.

«Шапалақ» арқылы.

https://clck.ru/rg7nK

1-қосымша. Тапсырма

https://clck.ru/rfqNs

https://clck.ru/rfqR4

https://clck.ru/rfqR4

https://clck.ru/rfqTe

Сабақтың ортасы

Сабақтың соңы

І. Жаңа мәліметті игеру

«Фенол, оның құрамы мен қасиеттері» тақырыбына бейне жазба көрсетеді.

Тапсырма №1

Бейне жазбадағы көрсетілген жаңа мәліметке байланысты төрт топқа жеке-жеке тапсырмалар беріледі.

І топ- Фенол

ІІ топ- Фенолдың құрылысы

ІІІ топ – Фенолдың физикалық қасиеттері

IV топ – Фенолдың химиялық қасиеттері

Берілген төрт тақырыпшалар бойынша «FOUR CORNERS» әдісі бойынша постер қорғау тапсырмалары беріледі.

«Пластмасса өндіруде фенолдың қолданылуы» туралы бейне жазба көрсетіледі.

Тапсырма №2

Бейне жазба көрсетілгеннен кейін, оқушыларға жұптық жұмысқа «Диалог» әдісі бойынша тапсырмалары(2-қосымша) беріледі.

Сабақтың соңында мұғалім оқушылардан сабақ уақытында жинаған ұпай сандарын санауды тапсырады және мұғалім осы бағалау парағы арқылы оқушыларды бағалап, сабақты қорытындылайды.

Өткізілген сабақ бойынша мұғалім оқуышыларға рефлексия жасауды тапсырады.

«Кері байланыс парағы» рефлексия:

1. Сабақтағы оқу мақсатына қол жеткіздім бе?________

2. Сабақ уақытында қиындық келтірген оқу мақсаты және тапсырмасы?___________

3. Әліде түсінбеген жерлерім бар немесе барлығы түсінікті болды...________

Оқушылар «Фенол, оның құрамы мен қасиеттері» тақырыбы бойынша бейне жазбаны қарайды.

Бейне жазбаны көріп болған соң, берілген төрт тақырыпшаға «FOUR CORNERS» әдісі бойынша постер қорғайды.

Оқушылар «Пластмасса өндіруде фенолдың қолданылуы» тақырыбындағы бейне жазбаны көріп болған соң, «Диалог» әдісі бойынша тапсырмаларды (2-қосымша) жұп-жұп болып орындайды.

Оқушылар сабақ уақытында жинаған ұпайларын санап, бағалау парағын толтырып, мұғалімге бағалау парағын жинап береді.

Оқушылар өткізген сабақ бойынша стикерлерге рефлексия жазады.

Дескриптор:

-Фенол ұғымын сипаттайды;

-Фенолдардың құрылысын сипаттайды;

-Фенолдың физикалық қасиетін сипаттайды;

-Фенолдың химиялық қасиетін сипаттайды.

«Топтық кері байланыс»

Бағалау парағы 3-қосымша

Топтардың бірін-бірі бағалауы, мұғалім кері байланыс береді.

Дескриптор:

Пластмасса өндіруді сипаттайды;

Фенолформальдегид шайырын сипаттайды;

Пластмасса өндіруде фенолдың рөлін сипаттайды.

«Жұптық бағалау»

Бағалау парағы 3-қосымша

Жұптар бір-бірін бағалауы, мұғалім кері байланыс береді.

Бағалау парағы 4-қосымша

https://youtu.be/H55FivKDWjs

А3 қағаздар, түрлі түсті маркерлер, оқулық

https://www.youtube.com/watch?v=OkR5clCdK-Y

2-қосымша

Слайд, бейне жазба, А3 қағаздар, оқулық, түрлі-түсті маркерлер,

Стикерлер

АҚИҚАТ

ЖАЛҒАН

Көпатомды спирттер деп молекуласында көмірсутек радикалы бірнеше гидроксид тобымен байланысқан қосылыстарды айтады.

+

Этиленгликоль иісі өткір, түсі сары.

-

Глицеринді өсімдік және жануар майларынан алады.

+

Этиленгликоль клей алуда, тамақ өнеркәсібінде қолданылады. -

-

Халықаралық номенклатура бойынша көпатомды спирттердің атаулары сәйкес көмірсутек атына диол, триол қосымшаларын қосу арқылы жасалады.

+

Тапсырма:

1. Пластмасса өндіру туралы жазыңыз.

2. Фенолформальдегид шайыры туралы жазыңыз.

3. Пластмасса өндірудегі фенолдың рөлін сипаттаңыз.

Бағалау критерийі:

- Пластмасса өндіруде фенолдың қолданылу сызбасын көрсетеді.

Фенол – өнеркәсіптік органикалық синтездің маңызды өнімі. Ол бояғыштар, дәрілік заттар, пластмасса алу өндірісінде қолданылады.

Мысалы, АҚШ-та өндірілетін фенолдың көп бөлігі пластмассалар мен шайырлар алу үшін қолданылады. 1953 жылы осы өнімдерді өндіруге фенолдың шығыны 400 тоннадан болды, гербицидтер мен инсектицидтер өндіруге 13600 тонна немесе жалпы фенол өндісінің 5 % жұмсалды.

https://clck.ru/sH9Rw https://clck.ru/sH9Rw https://clck.ru/sH9Rw

Пластмассаны алу үшін әдетте жоғары дәрежелі техникалық препараттар қолданылады. Жеке химиялық таза заттар кейбір зерттеу жұмыстарында және аз мөлшерде арнайы препараттарды синтездеу үшін қолданылады. Полимерлеу немесе поликонденсация процесінде аз мөлшерде ластанудың үлкен әсеріне байланысты техникалық шикізат салыстырмалы түрде жоғары тазалыққа ие. Алайда, шикізат құрамында аз мөлшерде ингибиторлар немесе тұрақтандырғыштар бар, олар арнайы енгізілген немесе сақтау кезінде пайда болатын қослыстар (фенолдардың, альдегидтердің тотығу өнімдері), полимерлеу өнімдері (формалин) және ыдырау өнімдері.

Технологияда фенолформальдегидті шайырлар мен олардан жасалған бұйымдарды алу көбінесе екі сатыда (жоғарыда сипатталған тәжірибелердегідей) жүзеге асырылады, біріншіден, фенолдан немесе оның гомологтарынан резолдар немесе новолак шайырлары алынады, олар кейіннен (таза күйде) пішінде немесе толтырғыштармен) дайын өнімді алу үшін қалыптарда қысыммен қыздыру арқылы ерімейтін және ерімейтін материалға – пластикке айналады. Қолданылатын толтырғышқа байланысты мұндай пластмассалардың қасиеттері мен атаулары әртүрлі - текстолит (маталармен), шыны талшықтар (шыны талшықтары бар), фаолит (асбест және құммен) және т.б. Бакелит пен карболиттерде толтырғыш әдетте ағаш ұны болып табылады немесе толтырғыш жоқ.

https://clck.ru/sHA38

Фенол формальдегид шайырлары, фенол шайырлары – фенол қатарын (фенол, крезол, ксиленол) альдегидтермен (формальдегид, ацетальдегид, фурфурол, т.б.) катализатор қатысында поликонденсаттау арқылы алынатын термореактивті және термопласты өнімдер. Олар әр түрлі пластмассалар, жасанды желім, сыр алуда кеңінен қолданылады.

Фенол-альдегид шайырларының негізінде көп қабатты пластмассалар (текстолит, гетинакс, шыны текстолит), фаолит, волокнит, т.б. дайындалады.

https://clck.ru/sH9Gj

Тапсырма

Дескриптор

Балл

Өткен тақырыпты қайталау тапсырмасы

Дескриптор:

Көпатомды спирттер туралы жазылған анықтамалардың ақиқат немесе жалған екенін анықтайды.

5 балл

1 тапсырма

Дескриптор:

-Фенол ұғымын сипаттайды;

-Фенолдардың құрылысын сипаттайды;

-Фенолдың физикалық қасиетін сипаттайды;

-Фенолдың химиялық қасиетін сипаттайды.

4 балл

2 тапсырма

Дескриптор:

Пластмасса өндіруді сипаттайды;

Фенолформальдегид шайырын сипаттайды;

Пластмасса өндіруде фенолдың рөлін сипаттайды.

3 балл

Барлығы

12 балл