Физика. Сыныбы: 10а Оқушының аты-жөні: _________________________

«Физика» пәнінен 4-тоқсанға арналған жиынтық бағалаудың тапсырмалары

1. Магнит индукция векторының физикалық мағынасын магниттік пойыздың бағытын салу арқылы түсіндіріңіз

[1]

2. Суретте электр қозғалтқыштың сұлбасы берілген. Электр қозғалтқыштың катушкасы 100 орамнан тұрады, ток күшінің мәні 0,5 А. Катушка қабырғалары 10 см болып келген шаршы, магнит өрісінің индукциясы 0,05 Тл.

a)Катушка қабырғаларына әрекет етуші максимал күшті анықтаңыз.

[1]

ә) Айналдырушы күш моменті максимал болуы үшін, катушка қалай орналасуы керек? Түсіндіріңіз.

[1]

б) Қозғалтқышты «қуаттырақ» ету, яғни айналдыру моментін арттырудың әдісін ұсыныңыз.

[1]

3. Электромагниттік құралдардың (электромагниттік реле, генератор, трансформатор) жұмыс істеу принципін зерттеп, ұқсастықтары мен айырмашылықтарын кестеге жазыңыз

[3]

4. Массасы m, заряды +q бөлшек өзара параллель металл пластиналар арасынан суретте көрсетілгендей траектория бойымен өтеді. Пластиналар арасында біртекті электр өрісі мен біртекті магнит өрісі бар. Электр өрісінің кернеулігі 2,8∙10⁴ В/м.

a) Магнит өрісінің бағытын анықтап, суретте сызыңыз.

[1]

ә) Бөлшектің жылдамдығы ?=4,7∙10⁵ м/с. Магнит индукция векторын анықтаңыз.

[2]

б) Бөлшектің массасы m, заряды +?, жылдамдығы ?.

Есептеулерді қолданбай, массасы m, заряды −?, жылдамдығы ?болатын бөлшектің траекториясында болатын өзгерісті қысқаша сипаттаңыз.

[1]

5. Магниттік тордың жұмыс істеу принципіне сипаттама беріңіз

[2]

6. Суретте электромагниттік реле көрсетілген. Бос ұяшықтарды толтырыңыз.

[5]

7. 5 мс ішінде 500 орамды соленоидтың магнит ағыны 7 мВб-дан 3 мВб-ға дейін біркелкі төмендейді. Соленоидтағы ЭҚК индукциясын табыңыз

[1]

8 . Трамвайды тежеу принципін түсіндіріндер жүргізуші двигательді контактілі желіден ағытып, оны генератордың жұмыс режиміне ауыстырады (кілт 1-күйден 2-күйге ауыстырылады). Трамвайдың үдеуі (тежеу шапшаңдығы) мыналарға

a) трамвайдың берілген қозғалыс жылдамдығындағы жүктеменің шамасына (резистордың кедергісіне) және берілген жүктемедегі трамвайдың жылдамдығына қалай тәуелді болады

[1]

ә) Индуктивтілігі 0,4 Гн электромагнит орамындағы ток күші 0,02 с ішінде 5 А-ге бір қалыпты өзгерсе, өздік индукцияның ЭҚК-нің шамасы

[1]

9. a) Суретте келтерілген жағдайдағы магнит өрісінде қозғалып бара жатқан -бөлшекке әсер ететін күштің бағыты

[2]

Ә ) Индукциясы 0,2 Тл-ға тең магнит өрісіндегі 10 Мм/с жылдамдықпен индуция сызықтарына перепендикуляр қозғалып келе жатқан протонға әсер ететін күш (q=1,6*10^-19Кл)

[2]

10. Суретте оқушының трансформаторды зерттеу үшін қолданған қондырғысы көрсетілген.

а) Егер өзекше темірден емес, алюминийден жасалған болса, оқушы жасаған трансформатор жұмыс істемес еді. Себебі

. [1]

ә) Төмендеткіш трансформатор 1 кВ желіге қосылған. Оның екінші реттік орамында алынатын кернеу 120 В-қа, ал ток күші 20 А-ге тең. Егер трансформатордың ПӘК 80 % болса, желідегі ток күші қандай болады?

ток күші = ………… А

[4]

Жалпы балл 30

Балл қою кестесі

1. Суретте өткізгіш бойымен жүріп жатқан ток бағыты көрсетілген. С нүктесіндегі осы өткізгіш тудыратын магнит өрісінің бағытын анықтаңыз.

2. Суретте электр қозғалтқыштың сұлбасы берілген. Электр қозғалтқыштың катушкасы 200 орамнан тұрады, ток күшінің мәні 1,0 А. Катушка қабырғалары 20 см болып келген шаршы, магнит өрісінің индукциясы 0,05 Тл.

(a) Катушка қабырғаларына әрекет етуші максимал күшті анықтаңыз.

___________________________________________________________________________

[1]

(b) Айналдырушы күш моменті максимал болуы үшін, катушка қалай орналасуы керек?

Түсіндіріңіз.

[1]

(c) Қозғалтқышты «қуаттырақ» ету, яғни айналдыру моментін арттырудың әдісін ұсыныңыз.

[1]

3. Трансформатордың бір орамасы ойыншық пойыз жиынтығына, ал екінші орамасы 240 В айнымалы ток көзіне суретте көрсетілгендей қосылған.

a) Cуретте берілген ақпарат бойынша трансформатордың жоғарылатқыш әлде төмендеткіш екенін анықтаңыз.

[1]

(b) Ойыншық пойызға түсірілген кернеуді есептеңіз.

[1]

(c) Ток көзіндегі кернеу төмендейді. Ойыншық пойызға түсірілетін кернеуге не болады? Ұяшыққа белгілеңіз.

(d) Ойыншық пойызды кернеуі 110 В болатын ток көзіне қосуға әрекет жасалды. Ойыншық пойыз жұмысында байқалатын айырмашылықтың бірін ұсынып, түсіндіріңіз.

[1]

4. Өткізгіш контурды тесіп өтетін магнит ағыны 0,6 Вб-ге бірқалыпты өзгергенде, онда 1,2 В ЭҚК индукцияланады. Өткізгіш кедергісі 0,24 Ом.