І.2. Қозғалыс теңдеуі

1. Қозғалыс теңдеуін құру

2. Координата немесе жол теңдеуі

3. Жылдамдық теңдеуі

Формулалары:

Қозғалыс графиктер

Есептер шығару үлгілері.

• Суретте қозғалыстың уақытқа тәуелділік графигі көрсетілген. Төрт дененің қозғалыс теңдеулерін және 2 с уақыт ішіндегі жолын табыңдар

Берілгені: шешуі:

t2 с =>

1-гр. х₀5 м 1. t2 с-та х₀5м => х₁5+2,5t; х10 м

2-гр. х₀10 2. t2 с-та х₀10м 0; х₂10; х10 м

3-гр. х₀5 м 3. t2 с-та х₀5м; -2,5 м/с => х₃5-2,5t; х0

4-гр. х₀0 . 4. t2 с-та х₀0 => -5 м/с; х₄-5t х-10м

х(t) - ? жолы t2 с-та

S - ? S₁ 5+2,5210м; S₂ 0;

S₃ 5-2,520; S₄ -52-10м10м

жауабы: х₁5+2,5t; х₂- дене тыныш тұр; х₃5-2,5t ; х₄-5t .

жолы : S₁10м; S₂ 0; S₃0; S₄10м

• Екі дененің қозғалыс теңдеулері: х₁10t және х₂ 6 - 2t. Олардың кездесетін уақыты мен орны

(t_к0,5 с ; х5 м .)

Берілгені: шешуі:

х₁10t

х₂ 6 - 2t. a) х₁ х₂

а) t-? 10t 6 - 2t.

b) х- ? t 0,5 c

b) х₁10t=10·0,5=5м , х₂ 6 - 2t=6-2·0,5=5м.

с) графигі c) қозғалыс графигін оның теңдеуі негізінде уақыттың 0-4с аралығындағы мәндерін кестеге есептеп аламыз

• Дене х₀ = 2 м бастапқы орнынан 5 м/с жылдамдықпен X осіне бағытымен жүріп барады.

1. Оның координатасының уақытқа тәуелділік теңдеуін

2. 3 секундтан кейін дененің координатасы мен орын ауыстыруын табыңыз

3. х(t) теңдеуі бойынша графигін салыңыз

Берілгені: шешуі:

х₀2 м

  5 м/с a) қозғалыс теңдеуі

а) х(t)- ? b) х=2+5·3=17м s=υ·t=5·3=15м

b) x-?, s-?

с) графигі c) қозғалыс графигін оның теңдеуі негізінде уақыттың 0-4с аралығындағы мәндерін кестеге есептеп аламыз

Өз бетінше есептер шығару

І.2-жаттығу

1. Суретте қозғалыстағы дене координатасының уақытқа тәуелділік графигі кескінделген. Дененің бастапқы координатасы және қозғалыс теңдеуі

(х₀ -10м; х -10+2t.)

2. 10 с ішіндегі дененің жүрген жолы

(S200 м.)

3. Арбаша көлбеу жазықтықпен бірқалыпты қозғалады. Арбашаның орын ауыстыру проекциясы S_х10+4t заңы бойынша өзгереді.

1. Арбашаның бастапқы координатасы

2. Арбашаның жылдамдығы

3. 10 секундтан кейін арбашаның координатасы мен орын ауыстыруы

4. Платформа жүк тиейтін орыннан 12 м өтіп кеткен . Платформа 4 м/с бірқалыпты жылдамдықпен кері қайтты.

1. платформаның бастапқы координатасын көрсетіңіз

2. қозғалыс теңдеуін жазыңыз

3. 2 секундтан кейін арбашаның координатасы мен орын ауыстыруын табыңыз

4. х(t) теңдеуі бойынша графигін салыңыз

5. платформа жүк тиейтін орынға қанша уақытта жетеді?

5. Екі дененің қозғалыс теңдеулері: х₁10t және х₂ 6 - 2t. Олардың кездесетін орны мен уақыты

(t_к0,5 с ; х5 м .)

6. Екі дененің қозғалыс теңдеулері х₁20-4t және х₂ 10+t. Олардың кездесетін орны мен уақыты

(t_к2 с ; х12 м .)

7. Екі дененің қозғалыс теңдеулері х₁4+0,5t және х₂ 8-2t. Олардың кездесетін орны мен уақытын тауып, график арқылы көрсетіңіз

(t_к1,6 с ; х4,8м .)