Функционалды сауаттылғын арттыру үшін оқушылардың , қалыптастырушы тапсырмалар

Қалыптастырушы тапсырмалар — оқушылардың білімін және дағдыларын қалыптастыру, дамыту мақсатында жасалатын тапсырмалар болып табылады. Осы мақсатта 1, 2, 3, 4-сыныптарға арналған қалыптастырушы тапсырмалар үшін бірнеше бағыттарды ұсына аламын. Әр сыныптың жас ерекшеліктерін ескере отырып, түрлі тапсырмалар әзірлеу өте маңызды.

Төменде әр сынып үшін қалыптастырушы тапсырмаларға бағдарлама үлгісін ұсынамын:

1-сыныпқа арналған қалыптастырушы тапсырмалар

1. Сандарды тану:

   • Санды жазып, оның суретін салу. Мысалы, "5" санының суретін салу.

   • Сандарды ретімен жазу (1-ден 10-ға дейін).

   • Сандардың реттік нөмірін анықтау (мысалы: "3-ші, 6-шы, 8-ші").

2. Қарапайым есептер:

   • «5 алма + 3 алма =?» деген есептің шешімін табу.

   • «6-дан 2-ні азайт, не шықты?» деген тапсырма.

3. Геометриялық пішіндер:

   • Дөңгелек, үшбұрыш, төртбұрыш пішіндерінің суретін салып, аттарын атап беру.

   • Пішіндерден фигуралар құрастыру.

4. Қарапайым әңгіме құрастыру:

   • 2-3 сөйлемнен тұратын қарапайым әңгіме құрастыру. Мысалы, «Менің достарым» немесе «Менің сүйікті ойыншықтарым» тақырыбы бойынша.

2-сыныпқа арналған қалыптастырушы тапсырмалар

1. Қосу және азайту:

   • Көп таңбалы сандарды қосу және азайту есептерін шешу (мысалы, 23 + 45, 67 - 34).

   • Қосылғыштарды табу: "75 + ___ = 100" түріндегі есептер.

2. Қарапайым көбейту және бөлу:

   • Көбейту және бөлу кестесін жаттап, тапсырмаларды шешу (мысалы, 6 x 7, 56 ÷ 7).

3. Қысқа мәтінді оқып, сұрақтарға жауап беру:

   • Қарапайым мәтіннен маңызды ақпаратты табу және сұрақтарға жауап беру. Мысалы, "Әселдің балмұздақтары қандай түс?" деген сұрақтарға жауап.

4. Жазбаша тапсырмалар:

   • 2-3 сөйлеммен өзіңді сипаттап жазу. (Мысалы: "Менің атым...", "Менің отбасым", т.б.)

3-сыныпқа арналған қалыптастырушы тапсырмалар

1. Көбейту және бөлу есептері:

   • Қандай да бір заттың бағасын біліп, белгілі сомаға қанша зат алуға болатынын есептеу. (Мысалы, 5 теңгелік пен 7 теңгелік кітаптардан бір адам 100 теңгеге неше кітап ала алады?)

2. Өлшем бірліктері:

   • Ұзындық, масса, уақыт, көлем өлшем бірліктерін қолдана отырып есептер шығару. Мысалы, "1 кг қанша грамм?", "30 минут неше сағатқа тең?"

3. Әңгіме жазу:

   • Өзіңнің сүйікті қызығушылығың туралы 4-5 сөйлемнен әңгіме жазу.

   • Тақырып: "Менің достарым", "Менің сүйікті орындарым".

4. Математикалық ой-өрісті дамыту:

   • Күрделі есептерді шығару (мысалы, бір санды бірнеше есе көбейту немесе бөлу).

4-сыныпқа арналған қалыптастырушы тапсырмалар

1. Қосымша қиын есептер:

   • Көп таңбалы сандармен есептер шығару. Мысалы, 345 + 768, 1325 - 409.

   • Көбейту мен бөлу есептерін шешу (мысалы, 23 x 12, 144 ÷ 12).

2. Ауызша математикалық тапсырмалар:

   • Пайыз есептері (мысалы, 30% жеңілдікпен зат сатып алғанда қанша ақша үнемдейсіз?).

   • Геометриялық фигуралардан есептер шығару (мысалы, тік төртбұрыштың ауданын табу).

3. Қызықты мәтіндер мен сұрақтар:

   • Мәтінмен жұмыс (оқып, сұрақтарға жауап беру). Мысалы, "Оқушылар мектепке қалай барды? Олар не істеді?"

   • Оқиғаны аяқтау: "Әрбір жазушы өз шығармасын ..."

4. Синонимдер мен антонимдер:

   • Сөздерге синонимдер мен антонимдер табу. Мысалы, «жақсы» сөзінің синонимдерін табу, «жаман» сөзінің антонимдерін табу.

5. Қорытынды тест тапсырмалары:

   • Оқу пәндері бойынша қорытынды тестке дайындық жасау. Мысалы, "Қандай құралдарды қолданамыз?" тақырыбына қатысты сұрақтар немесе "Құрастырылған фигураның периметрі қандай болады?" деген математикалық есептер.

Бағдарлама үлгісінің құрылымы:

1. Тақырып таңдау

• Әр сыныптың оқу бағдарламасына сәйкес сабақ тақырыптарын анықтап алу.

2. Тапсырмалар түрлері

• Математика: Қосу, азайту, көбейту, бөлу, көлем мен салмақты өлшеу.

• Әдебиет: Қарапайым мәтіндермен жұмыс, әңгіме жазу, сөздік қорды кеңейту.

• Дүниетану: Табиғат, қоршаған орта туралы сұрақтар мен тапсырмалар.

3. Бағалау критерийлері

• Тапсырманың орындалуының дәлдігі, уақыттың тиімді пайдалануын қадағалау.

• Оқушының ой-өрісінің кеңеюі, тапсырманы дұрыс және толық орындауы.

4. Қолданылатын құралдар:

• Математика мен әдебиетке арналған карточкалар.

• Қосымша тапсырмалар мен көрнекі құралдар (суреттер, диаграммалар, т.б.).

Осындай бағдарлама арқылы 1-4 сыныптарға арналған қалыптастырушы тапсырмаларды толық қамтуға болады. Әр сынып үшін оқушылардың деңгейіне сәйкес тапсырмалар қою маңызды. Тапсырмаларды қызықты әрі әр түрлі етіп дайындау, оқушының шығармашылық қабілеттерін дамытуға да септігін тигізеді.