-
Бөлім
Табиғатты пайдалану және геоэкология
Педагогтың аты-жөні
Косаева Н .К
Күні
06.12.2024
Сынып
Қатысушылар саны
Қатыспағандар саны
Сабақтың тақырыбы
Ғаламдық экологиялық проблемалар
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)
10.3.2.7 Геоэкологиялық үдерістерде географиялыық қабық заңдылықтарының рөлін анықтау
Сабақтың мақсаты
Географиялық заңдылықтарды ғаламдық экологиялық мәселелерге әсерін талдауға дағдыландыру
Экологиялық мәселелерді шешудегі әлемдік тәжірибені зерттеуге үйрету
Бағалау критерииі
ормандардың кесілуі жылыжай эффектісінің әсеріне мысал келтіре алса
шөлдердің ұлғаюының себеп-салдарын атай алса
жергілікті жердегі апаттар табиғи компонттерге әсерін ұсына алса
Су айналымы қышқыл жауынның қоршаған ортаға әсерін сипаттай алады
Сабақтың кезеңі/ уақыты
Мұғалімнің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Басы
Оқушылармен амандасу;
Оқушыларды түгендеу;
Психологиялық ахауал туғызу.
Көңіл күйлерің қандай? Енді жақсы көңіл күймен сабағымызды бастайық
Сыни тұрғыдан ойлауға «Түрткі, сынақтан өткізу, қайта бағыттау» сұрақтары
1.Адамның күнделікті әдеттері экологиялық проблемаларға қалай әсер етеді? (Табиғат ресурстарын азайтып,климаттың өзгеруіне әкеледі)
2.Климаттың өзгеруі Қазақстанда қандай әсер тудырады?(мұздықтардың еруі,шөлейттену)
3.Экологияляқ мәселелерді шешу үшін жеке адамдар қандай тиімді шараларды қолдана алады?(өзі тұратын аймақта ұзақ мерзімді экологиялық жобаларды ұйымдастыру немесе оларға қатысу)
Қызығушылығын ояту:«Суреттер сөйлейді» . Суртеттегі тақырыпты ашу.

Сұрақ жауап 15
1.Ең лас өнеркәсіп саласына жатады?
2.Атмосферадағы көмірқышқыл газы үлесінің артуы?
3. «Антропоцен» термині құбылысты сипаттайды?
4.Қазіргі таңда орманды жоюдың ең үлкен қарқыны байқалатын аймақ қайсы?
5.Озон қабаты қандай сәулелерден қорғайды?
6.Хлорфторкөміртектер (ХФК) атмосферада қандай химияның элементтердің бөлінуіне әкеледі,бұл озон қабатын бұзады?
7.Дүниежүзілік биоәртүрлілік азаюының негізгі себебі қандай?
8.Ноосфера туралы негізін қалаған академик?
9.Жаhандық жылынуды бәсеңдету үшін жасыл энергия көздерінің ішінде ең тиімдісі қайсысы?
10. «Парниктік газдардың» үлесі бойынша ең үлкен әсер ететін саланың бірі қайсысы?
11.Мұхиттардың қышқылдануының негізгі себебі неде?
12.Халықаралық деңгейде климаттың өзгерістерімен күресу үшін қабылданған ең маңызды келісімдердің бірі қайсысы?
13. «Экологияның ізі» дегеніміз не?
14.Қышқыл жаңбырлар негізінен қандай факторлардың әсерінен пайда болады?
15. «Тұрақты даму» терминінің маңызы қандай?
Сабақтың тақырыбы мен мақсатымен таныстыру
Оқу мақсатымен, тілдік мақсатпен танысады;
Жетістік критерийлерін болжайды;
Жетістік критерийлерімен танысады.
«Кім жылдам » 10 сұрақ
Бүгінгі сабақта: Географиялық қабық заңдылықтарын есімізге түсіріп, геоэкологиялық үдерістердегі мааңыздылығын анықтайсыздар.
Wordwall программа арқылы Оқушы өз жұбын табады
Әдіс арқылы қайталау
Сұрақ жауап орындайды

«Кіру билеттері»
компьютер
Ортасы
10 минут
Эссе,презентация
Қорытынды
Мұғалім АКТ-ны қолдана отырып оқушыларға географиялық заңдылықтар туралы түсіндіреді.
Мұғалім оқушыларға ғаламдық, аймақтық экологиялық мәселелерді жіктеуге тапсырма береді.
Chat GPT программасы арқылыОй қозғау:1. Географиялық қабық заңдылықтарын есімізге түсірейік.

Ырғақтылық деп уақыт аралығы бойынша бір бағытта қайталанып отыратын құбылыстардың жиынтығын атайды: көп ғасырлық, ғасыр ішіндегі, жылдық, тəуліктік. Жер тарихындағы ең үлкен ырғақтылық (циклдік) Күн жүйесінің галактика орталығы төңірегінде айналуына байланысты және ол 180-220 млн жылды қамтиды. Бұл кезеңде тектоникалық қозғалыстар, жанартаулар атқылаулары жанданады, материктердің бейнесі, климат, ең соңында Жер табиғатының өзгерістері туындайды. Көп ғасырлық ырғақтылық құбылыстары арасынан 1800-2000 жылға созылатын ырғақтылық жақсы зерттелген. Бұл құбылыс Жердегі қалқу құбылысын туғызатын күштердің өзгеруіне байланысты. Шамамен 1800 жылда бір рет Күн, Ай мен Жер бір жазықта, бір түзудің бойына орналасады, Күн мен Жер ортасындағы қашықтық ең қысқа күйіне келеді. Бұл құбылыста 3 фаза – трансгрессивтік, регрессивтік және аралық фазалары ерекшеленеді. Ғасыр ішіндегі ырғақтылық құбылыстары арасынан Күннің белсенділігіне байланысты 11, 22 және 33 жылдық циклдер жақсы зерттелген. Ғалымдардың пікірлеріне қарағанда, бұл циклдер мен Жердегі көптеген үдерістер арасында байланыс бар: эпидемиялардың таралуы, жанартаулар белсенділігінің күшеюі, циклондар туындауының артуы, құрғақшылықтардың яғни зиянкес жәндіктердің (мысалы, шегірткелердің) көбеюі ж т.б.
Тапсырма№1.
1 топ «Азық- түлік» проблемасы эссе жазу (300-500 сөз)
2 топ Климаттың өзгеруі презентация
3 топ Ғаламдық экологиялық мәселелер (300-500 сөз)
Топтық жұмысқа арналған тапсырмалар
1.Экологиялық мәселені шешуде ғылыми техниканың маңыздылығын сипаттаңыз___________________
2. Ғылыми-техникалық прогрестің жолымен экологиялық мәселені шешіп жатқан елдерге мысал келтіріп, себеп -салдарын түсіндіріңіз________________________________________________
3. Экологиялық таза өнімді алу технологиясын түсіндіріңіз______________________________________
Карта мен жұмыс
Слайдта көрсетілген ресурстарды талқылайды
Видеороликтан тақырыпқа сай берілген түсініктерді дамыту арқылы, мәтіндегі тапсырмаларды орындау барысында ой өрісін жетілдіру арқылы бәсекелеседі
Слайдта берілген сұрақ жауапты орындайды
Сұрақ жауап арқылы сұраққа жауап береді, логикалық ойлай білуі мен сыни көзқарасы таныта білу дағдылары қалыптасады
Смаликтер арқылы
ҚБ өзін өзі бағалау
ҚБ «Бәрекелді,әттеген-ай»
Бағалау парақшасын толтырады.
ҚБ Бағдаршам
1
.
Флипчарт, фломастерСабақтың соңы
Сабақты бекіту:
1.Географиялық білім көздеріне нелер жатады?
2.Жергілікті жерді танып білу үшін қандай құралдарды қолданамыз?
3.Жергілікті жердің табиғатын білу қаншалықты маңызды деп ойлайсың?
Қаншалықты түсінгенін, түсінбеген жерін, жіберген қателіктерін күнделікке толтыру. (5мин)
Не үйрендім?
Не қиын болды?
Түсінбеген жерім
Бақылаушының бағалау парағы
Рефлексия
Оқушы мен мұғалім кері байланысы.
Өз-өзін бағалау ауызша жүзеге асады.
Оқушылар мына сұрақтарға жауап бере отырып, сабақта туындаған ойларын тізбектейді:
-
Алдымен біз былай деп ойладық.....
-
Одан кейін біз мына проблемаға тап болдық.............
-
Проблеманы шешу үшін......жасадық.
-
Бұдан біз..................көрдік.
-
Демек, бұл мынаны білдіреді.................
Сонымен біз.................деген шешімге келдік

Бағалау
Жетістік критерийлері бойынша
Үй жұмысы
Жаңа сөздерді жаттау
Бүгінгі сабақтан түйген ойлары мен тұжырымдарына байланысты кері байланыс жасайды.
Рефлексия парағы
-
жүктеу мүмкіндігіне ие боласыз
Бұл материал сайт қолданушысы жариялаған. Материалдың ішінде жазылған барлық ақпаратқа жауапкершілікті жариялаған қолданушы жауап береді. Ұстаз тілегі тек ақпаратты таратуға қолдау көрсетеді. Егер материал сіздің авторлық құқығыңызды бұзған болса немесе басқа да себептермен сайттан өшіру керек деп ойласаңыз осында жазыңыз
Ғаламдық экологиялық проблемалар
Ғаламдық экологиялық проблемалар
-
Бөлім
Табиғатты пайдалану және геоэкология
Педагогтың аты-жөні
Косаева Н .К
Күні
06.12.2024
Сынып
Қатысушылар саны
Қатыспағандар саны
Сабақтың тақырыбы
Ғаламдық экологиялық проблемалар
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)
10.3.2.7 Геоэкологиялық үдерістерде географиялыық қабық заңдылықтарының рөлін анықтау
Сабақтың мақсаты
Географиялық заңдылықтарды ғаламдық экологиялық мәселелерге әсерін талдауға дағдыландыру
Экологиялық мәселелерді шешудегі әлемдік тәжірибені зерттеуге үйрету
Бағалау критерииі
ормандардың кесілуі жылыжай эффектісінің әсеріне мысал келтіре алса
шөлдердің ұлғаюының себеп-салдарын атай алса
жергілікті жердегі апаттар табиғи компонттерге әсерін ұсына алса
Су айналымы қышқыл жауынның қоршаған ортаға әсерін сипаттай алады
Сабақтың кезеңі/ уақыты
Мұғалімнің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Басы
Оқушылармен амандасу;
Оқушыларды түгендеу;
Психологиялық ахауал туғызу.
Көңіл күйлерің қандай? Енді жақсы көңіл күймен сабағымызды бастайық
Сыни тұрғыдан ойлауға «Түрткі, сынақтан өткізу, қайта бағыттау» сұрақтары
1.Адамның күнделікті әдеттері экологиялық проблемаларға қалай әсер етеді? (Табиғат ресурстарын азайтып,климаттың өзгеруіне әкеледі)
2.Климаттың өзгеруі Қазақстанда қандай әсер тудырады?(мұздықтардың еруі,шөлейттену)
3.Экологияляқ мәселелерді шешу үшін жеке адамдар қандай тиімді шараларды қолдана алады?(өзі тұратын аймақта ұзақ мерзімді экологиялық жобаларды ұйымдастыру немесе оларға қатысу)
Қызығушылығын ояту:«Суреттер сөйлейді» . Суртеттегі тақырыпты ашу.

Сұрақ жауап 15
1.Ең лас өнеркәсіп саласына жатады?
2.Атмосферадағы көмірқышқыл газы үлесінің артуы?
3. «Антропоцен» термині құбылысты сипаттайды?
4.Қазіргі таңда орманды жоюдың ең үлкен қарқыны байқалатын аймақ қайсы?
5.Озон қабаты қандай сәулелерден қорғайды?
6.Хлорфторкөміртектер (ХФК) атмосферада қандай химияның элементтердің бөлінуіне әкеледі,бұл озон қабатын бұзады?
7.Дүниежүзілік биоәртүрлілік азаюының негізгі себебі қандай?
8.Ноосфера туралы негізін қалаған академик?
9.Жаhандық жылынуды бәсеңдету үшін жасыл энергия көздерінің ішінде ең тиімдісі қайсысы?
10. «Парниктік газдардың» үлесі бойынша ең үлкен әсер ететін саланың бірі қайсысы?
11.Мұхиттардың қышқылдануының негізгі себебі неде?
12.Халықаралық деңгейде климаттың өзгерістерімен күресу үшін қабылданған ең маңызды келісімдердің бірі қайсысы?
13. «Экологияның ізі» дегеніміз не?
14.Қышқыл жаңбырлар негізінен қандай факторлардың әсерінен пайда болады?
15. «Тұрақты даму» терминінің маңызы қандай?
Сабақтың тақырыбы мен мақсатымен таныстыру
Оқу мақсатымен, тілдік мақсатпен танысады;
Жетістік критерийлерін болжайды;
Жетістік критерийлерімен танысады.
«Кім жылдам » 10 сұрақ
Бүгінгі сабақта: Географиялық қабық заңдылықтарын есімізге түсіріп, геоэкологиялық үдерістердегі мааңыздылығын анықтайсыздар.
Wordwall программа арқылы Оқушы өз жұбын табады
Әдіс арқылы қайталау
Сұрақ жауап орындайды

«Кіру билеттері»
компьютер
Ортасы
10 минут
Эссе,презентация
Қорытынды
Мұғалім АКТ-ны қолдана отырып оқушыларға географиялық заңдылықтар туралы түсіндіреді.
Мұғалім оқушыларға ғаламдық, аймақтық экологиялық мәселелерді жіктеуге тапсырма береді.
Chat GPT программасы арқылыОй қозғау:1. Географиялық қабық заңдылықтарын есімізге түсірейік.

Ырғақтылық деп уақыт аралығы бойынша бір бағытта қайталанып отыратын құбылыстардың жиынтығын атайды: көп ғасырлық, ғасыр ішіндегі, жылдық, тəуліктік. Жер тарихындағы ең үлкен ырғақтылық (циклдік) Күн жүйесінің галактика орталығы төңірегінде айналуына байланысты және ол 180-220 млн жылды қамтиды. Бұл кезеңде тектоникалық қозғалыстар, жанартаулар атқылаулары жанданады, материктердің бейнесі, климат, ең соңында Жер табиғатының өзгерістері туындайды. Көп ғасырлық ырғақтылық құбылыстары арасынан 1800-2000 жылға созылатын ырғақтылық жақсы зерттелген. Бұл құбылыс Жердегі қалқу құбылысын туғызатын күштердің өзгеруіне байланысты. Шамамен 1800 жылда бір рет Күн, Ай мен Жер бір жазықта, бір түзудің бойына орналасады, Күн мен Жер ортасындағы қашықтық ең қысқа күйіне келеді. Бұл құбылыста 3 фаза – трансгрессивтік, регрессивтік және аралық фазалары ерекшеленеді. Ғасыр ішіндегі ырғақтылық құбылыстары арасынан Күннің белсенділігіне байланысты 11, 22 және 33 жылдық циклдер жақсы зерттелген. Ғалымдардың пікірлеріне қарағанда, бұл циклдер мен Жердегі көптеген үдерістер арасында байланыс бар: эпидемиялардың таралуы, жанартаулар белсенділігінің күшеюі, циклондар туындауының артуы, құрғақшылықтардың яғни зиянкес жәндіктердің (мысалы, шегірткелердің) көбеюі ж т.б.
Тапсырма№1.
1 топ «Азық- түлік» проблемасы эссе жазу (300-500 сөз)
2 топ Климаттың өзгеруі презентация
3 топ Ғаламдық экологиялық мәселелер (300-500 сөз)
Топтық жұмысқа арналған тапсырмалар
1.Экологиялық мәселені шешуде ғылыми техниканың маңыздылығын сипаттаңыз___________________
2. Ғылыми-техникалық прогрестің жолымен экологиялық мәселені шешіп жатқан елдерге мысал келтіріп, себеп -салдарын түсіндіріңіз________________________________________________
3. Экологиялық таза өнімді алу технологиясын түсіндіріңіз______________________________________
Карта мен жұмыс
Слайдта көрсетілген ресурстарды талқылайды
Видеороликтан тақырыпқа сай берілген түсініктерді дамыту арқылы, мәтіндегі тапсырмаларды орындау барысында ой өрісін жетілдіру арқылы бәсекелеседі
Слайдта берілген сұрақ жауапты орындайды
Сұрақ жауап арқылы сұраққа жауап береді, логикалық ойлай білуі мен сыни көзқарасы таныта білу дағдылары қалыптасады
Смаликтер арқылы
ҚБ өзін өзі бағалау
ҚБ «Бәрекелді,әттеген-ай»
Бағалау парақшасын толтырады.
ҚБ Бағдаршам
1
.
Флипчарт, фломастерСабақтың соңы
Сабақты бекіту:
1.Географиялық білім көздеріне нелер жатады?
2.Жергілікті жерді танып білу үшін қандай құралдарды қолданамыз?
3.Жергілікті жердің табиғатын білу қаншалықты маңызды деп ойлайсың?
Қаншалықты түсінгенін, түсінбеген жерін, жіберген қателіктерін күнделікке толтыру. (5мин)
Не үйрендім?
Не қиын болды?
Түсінбеген жерім
Бақылаушының бағалау парағы
Рефлексия
Оқушы мен мұғалім кері байланысы.
Өз-өзін бағалау ауызша жүзеге асады.
Оқушылар мына сұрақтарға жауап бере отырып, сабақта туындаған ойларын тізбектейді:
-
Алдымен біз былай деп ойладық.....
-
Одан кейін біз мына проблемаға тап болдық.............
-
Проблеманы шешу үшін......жасадық.
-
Бұдан біз..................көрдік.
-
Демек, бұл мынаны білдіреді.................
Сонымен біз.................деген шешімге келдік

Бағалау
Жетістік критерийлері бойынша
Үй жұмысы
Жаңа сөздерді жаттау
Бүгінгі сабақтан түйген ойлары мен тұжырымдарына байланысты кері байланыс жасайды.
Рефлексия парағы
-
шағым қалдыра аласыз













