Сабақтың кезеңдері:

Мұғалімнің іс-әрекеті:

Оқушының іс-әрекеті:

Ұйымдас

тыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу, түгендеу.

Оқушылардың оқу құралдарын дайындатып, зейінін сабаққа аудару.

Сәлемдеседі.

Оқу құралдарын дайындап, сабаққа кіріседі.

Білу

Сұрақ-жауап

1. Рудасыз және жанатын пайдалы қазбалар өндірілетін географиялық орындарды Қазақстанның физикалық картасынан көрсету.

Сұрақтарға жауап береді.

Кестемен жұмыс

Түсіну

Қазақстанның климаты шұғыл континентті. Қазақстанның климаты үш фактормен анықталады: күн радиациясы, атмосфералық циркуляция, жердің төсеніш беті.

Күн радиациясы , күннің сәуле шығаруы – Күннің электрмагниттік және корпускулалық сәуле шығаруы.

Жер бетіне дейін тура (жерге бұлтсыз ашық жағдайда атмосферадан көктей өтіп жететін Күн сәулелері) және шашыранды (атмосферадағы шаң-тозаңнан, бұлттан шашыраған Күн сәулесі) радиация түрінде жетеді. Тура және шашыранды радиацияның жиынтығы жиынтық радиация деп аталады. Жиынтық радиацияның біраз бөлігі жерге топырақ, су, қар жамылғысы арқылы сіңіп жылынады, оны жұтылған радиация деп атайды. Ал біраз бөлігін кері шағылыстырады, оны шағылысқан радиация деп атаймыз.

Негізгі ойларды дәптерге түсіріп отырады.

Қолдану

Климат қалыптастырушы факторлар

Атмосфералық циркуляция

Күн радиациясы

Жердің төсеніш беті

Тірек – сызбаны дәптерге түсіреді

Талдау

Шағылысқан күн радиациясы

Шашыранды күн радиациясы

Тұтылған күн радиациясы

Тура күн радиациясы

Жиынтық күн радиациясы

Тірек-сызбамен жұмыс

Жинақтау

1. Картадан Петропавл, Астана, Қарағанды, Жезқазған, Тараз, Шымкент қалаларының жиынтық күн радиациясының мөлшерін анықтаңдар

2. Қазақстан климатының қалыптасуына қандай факторлар әсер етеді?

3. Бірдей ендікте орналасқан Қостанай және Мәскеу қалаларында не себептен күн сәулесінің түсу ұзақтығы әртүрлі?

4. Бірдей ендікте жатқан Алматы және Владивосток қалаларында жылдық жиынтық радиациясының мөлшері не себептен әртүрлі екенін түсіндіріңдер

5. Жиынтық күн радиациясының келуі қандай факторларға байланысты?

6. Жер беті жұтатын радиация мөлшеріне ықпал ететін негізгі факторларды атаңдар.

Сұрақтарға жауап береді.

Бағалау

Оқушылардың ерекше ой – пікірлері, өз көзқарастары, қорытынды шешім қабылдап қорытынды жаза білуі, сабақ барысындағы белсенділіктеріне қарай бағаланады.

Рефлексия

Сабақтан алған әсерлерін сұрайды.

Нені үйрендің?

Не қиын болды?

Енді нені үйренгің келеді?

Сабақтан алған әсерлерін берілген сұрақтарға жауап беру арқылы білдіреді.

Үйге тапсырма

§20. Ғарыштық климат қалыптастырушы фактор

[82-85 беттер аралығын оқып келу]

Кескін картаға жиынтық күн радиациясын түсіру

Тапсырманы белгілеп алады