ІІ бөлім. КАРТОГРАФИЯ ЖӘНЕ КАРТОГРАФИЯЛЫҚ ДЕРЕКТЕР БАЗАСЫ

Географиялық карталар

§6. Тақырыптық карталар және оларды қосымша сипаттайтын элементтер

1-тапсырма. Сөйлемді толықтырыңдар

а)......- дегеніміз матетматикалық тәсілмен анықталып, кішірейтілген және жинақталған Жер бетінің немесе басқа аспан денелері мен ғаламшардың беткі пішінінің жазықтық бетіне көшірілген нақты көрінісі. б)Тақырыптық картаны сиапттайтын басты элеметтерге ...., ...., ...., ..... жатады. в) Сапалық түс әдісімен ....., ......, ......, ...... көрсетіледі.

2-тапсырма. Кестені толтырыңдар

ЖАУАБЫ: 1-а)географиялық карталар, б)картографиялық бейнелер, картаның математикалық негізі, көмекші жабдықтры мен қосымша мәліметтері; в) климат белдеулері, өсімдік пен топырақ зоналары, тау жыныстарының жасы, ауылшаруашылығына пайдаланылатын жерлердің ауданы;

2- 1:жалпыгеографиялық; 2:дүниежүзілік, материктік, мұхиттық, дүние бөліктері, материк бөліктері, жекеленген елдер, елдер бөлңктерң, аймақтық, және жергілікті жер карталары; 3:ірі масштабты немесе топографиялық карталар, орта масштабты, ұсақ масштабты;

§7. Тақырыптық карталарды оқу және тақырыптық географиялық номенклатура

1 -тапсырма. Графикалық материалды пайдалана отырып, үйдің азимутын анықтап, графикалық сурет ретінде берілген ақпараттың азимутты анықтауға қалай көмектескенін түсіндір.

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2-тапсырма. Кескін картаға Қазақстанның ең басты номенклатуралық нысандарын белгілеңдер

ЖАУАБЫ: 1- Азимут - солтүстікке бағыт пен нысан арасындағы бұрыш 0 градустан 360 градусқа дейін сағат тілі бойымен анықталады. Суреттегі үй белгісімен графикалық түрде бейнеленген. Азимут – солтүстікке бағытталған бағыт пен географиялық нысан арасындағы бұрыш, ол сағат тілі бойымен анықталады. Сондықтан үйдің азимуты 237°-ты құрайды.

§8. Географиялық деректер базасын қалыптастыруда ақпараттық – коммуникациялық технологиялардың рөлі

1-тапсырма. Сәйкестендіру

1.Қазіргі электронды карталар –

2.Үш өлшемді компьютерлік модельдер –

3. Аннимациялық кескіндер-

а) –бұлттардың, ағыстардың қозғалысын бейнелеу

б) - Қазақстанның электронды картасы

в) -тау жүйесінің үлгісі

2-тапсырма, Ақиқат па жалған ба?

а) ГАЖ-дың базасы графикалық және картографикалық деп екіге бөлінеді.

б) Картографияның геоақпараттық картографиялау деп аталатын аса маңызды саласы ХХ ғасырдың аяғында қалыптасты.

в) Анаморфоз сипатында жасалынған карталардың саны 900-ге жуық.

д) ГЛОНАСС - АҚШ - тың жер серігі.

ЖАУАБЫ: 1-тапсырма: 1Б, 2В, 3А;2-тапсырма: а)жалған, б)ақиқат, в)ақиқат д) жалған

Географиялық деректер базасы бойынша қайталау сұрақтары

1.Карталарлар сипатына қарай қалай жіктеледі?

2. Картаның басты элементтеріне не жатады?

3. Пайдалану жолына қарай карталар қалай жіктеледі?

4. Тақырыптық картаның қандай басты қасиеттерін білесіңдер?

5. Тақырыптық карталарда қандай белгілер жүйесі қолданылады?

6. Сызықтық белгілер дегеніміз не?

7. Изосызықтардың қандай түрлері бар?

8. Картодиаграмма дегеніміз не?

9. Картадағы жазулардың басты қызметі неде?

10. Картадағы атаулар мазмұндық сипатына қарай қалай жіктеледі?

11. Қазіргі электрондық карталардың қандай басты белгілері бар?

12. ГАЖ мәліметтері қалай жинақталады?

13. ГАЖ мәліметтерінің жинақталуымен кімдер айналысады?

14. ГАЖ-дың қандай маңызды құрамдас бөліктерін білесіңдер?

15. Географиялық карталар бізге не үшін қажет?