Географиялық номенклатура

Магнаев Б.Ж

1.ЭКОНОМИКАСЫ ДАМЫҒАН ЕЛДЕР ТОБЫ

• Үлкен жетілік елдері (G7):АҚШ, Канада, Жапония, Германия, Франция, Ұлыбритания және Италия, 1997 жылы Ресейдің қосылуына байланысты «Үлкен сегіздік» деп атала басталды.

• «Қоныс аудару капитализм елдері» Канада, Аустралия, Израиль, ОАР, Жаңа Зеландия.

• Батыс Еуропаның шағын капиталистік елдері: Бельгия, Австрия, Швейцария, Ирландия, Нидерланды, Люксембург

2. ДАМУШЫ ЕЛДЕР

• «Азия жолбарыстары» немесе Жаңа индустриялы елдер: Сингапур, Гонконг (Сянган), Корея Республикасы, Тайвань, Тайланд, Малайзия.

• Дамушы елдердің көшбасшылары: Қытай, Үндістан, Бразилия, Аргентина, Мексика.

• Социалистік елдер: Қытай, Куба, Лаос, Вьетнам.

3.ӨТПЕЛІ ЭКОНОМИКА ТӘН ЕЛДЕР

КСРО құрамында болған елдер: Ресей, Қазақстан, Украина, Өзбекстан, Беларусь, Қырғызстан, Түрікменстан, т.б.

Шығыс Еуропа елдері:Чехия, Словакия, Болгария, Венгрия, Румыния, бұрынғы Югославия мемлекетері

ДҮНИЕ ЖҮЗІНІҢ САЯСИ КАРТАСЫ

Шетелдік Европа: Батыс Еуропа (24 мемлекет кіреді, 700 млн. адам.);

Шығыс Еуропа (бұрынғы социалистік елдер, 130 млн. адам)

Таскөмір бассейндері: Рур, Жоғарғы-Силезия.

Темір кен бассейндері: Лотарингия.

Өнеркәсіп:

Машина жасау: Франция, ГФР, Швеция,Чехия, Жапония, АҚШ

Химия: ФРГ

Жоғары дамыған аудандар: Лондон, Париж, ГФР (Штутгарт, Мюнхен), «өнеркәсіптік үшбұрыш » Италия (Милан—Турин—Генуя)

Өнеркәсіптік аудандар тізімі :Рур, Саар (ГФР), Ланкашир, Йоркшир, батыс Мидленд, Оңтүстік Уэльс (Ұлыбритания), Солтүстік аудан, Эльзас, Лотарингия (Франция), Жоғарғы-Силезия (Польша), Остравский (Чехия).

Еуропа мемелекеттерінің астаналары.

ШЕТЕЛДІК АЗИЯ ЖӘНЕ АУСТРАЛИЯ:

Мемлекеттері және астаналары

Оңтүстік-Батыс Азия (16 мемлекет): Ауғаныстан, Бахрейн, Израиль, Иордания, Ирак, Иран, Йемен, Катар, Кипр, Кувейт, Ливан, БАЭ, Оман, Сауд Аравиясы, Сирия және Түркия

Оңтүстік Азия (7 мемлекет):Бангладеш, Бутан, Үндістан, Мальдив аралдары, Непал, Пакистан, Шри-Ланка

Оңтүстік-Шығыс Азия (11 мемлекет):Бруней, Шығыс Тимор, Вьетнам, Индонезия, Камбоджа, Лаос, Малайзия, Мьянма, Сингапур, Тайланд, Филиппины

Орталық және Шығыс Азия елдері: Жапония, КХДР, Корея Республикасы, ҚХР, Тайвань, Монғолия.

АФРИКА:

Мемлекеттері және астаналары

Африканың ірі 5 экономикалық аудандары:Солтүстік Африка, Оңтүстік Африка, Шығыс Африка, Батыс Африка, Экваториалдық (Орталық) Африка елдері

АҚШ ЖӘНЕ КАНАДА:

Мемлекеттері және астаналары.

Мегалополистер: Босваш, Чипитс, Сансан.

Мұнай штаттары: Аляска, Техас, Канзас, Калифорния.

Ірі орталықтар: Детройт, Хьюстон, Лос-Анджелес, Нью-Йорк, Балтимор, Бостон және т.б

ЛАТЫН АМЕРИКАСЫ:

Мемлекеттері және астаналары.

Өндіруші өнеркәсіп:

Банан: Бразилия, Коста-Рика, Колумбия, Эквадор, Мексика.

Қант: Куба

Кофе: Бразилия, Колумбия

Ет және бидай : Аргентина

Қалалар: Сан-Паулу, Рио-де-Жанейро,Ресифи

ІРІ ТЕҢІЗДІК ПОРТТАР:

Санкт-Петербург, Хельсинки, Стокгольм, Лондон, Глазго, Ливерпуль, Гавр, Киль, Лиссабон, Афины, Венеция, Стамбул, Констанца, Амстердам, Роттердам, Марсель, Осло, Копенгаген, ЖаңаОрлеан, Сан-Франциско, Каракас, Порт-о-Пренс, Рио-де-Жанейро, Монтевидео, Буэнос-Айрес, Гавана, Кингстон, Кейптаун, Эль-Кувейт, Бомбей, Калькутта, Рангун, Бангкок, Сингапур, Джакарта, Сидней, Мельбурн, Токио, Йокогама, Петропавловск-Камчатский, Владивосток, Советская Гавань, Мурманск, Архангельск, Одесса,

Новороссийск, Севастополь.

МЕГАЛОПОЛИСТЕР:

Бостон-Вашингтон ("Бос-Ваш"), Чикаго-Питтсбург ("Чи-Питтс"), Сан-Франциско - Сан-Диего ("Сан-Сан"), "Рейн" (Кёльн, Дуйсбург, Дортмунд, Эссен т.б .), "Токайдо" (Токио - г. Осака), Лондон-Ливерпуль ("Лонд-Лив").

Магнаев Б.Ж Бүкіләлемдік Халықаралық ұйымдар

1. Біріккен Ұлттар Ұйымы (Нью-Йорк)- БҰҰ

2. Халықаралық қайта құру және даму банкі (Вашингтон)- ХҚДБ

3. Халықаралық валюта қоры (Вашингтон)-ХВҚ

4. БҰҰ – ның Білім, ғылым және мәдениет мәселелері ұйымы (Париж)- ЮНЕСКО

5. Атом энергиясы бойынша халықаралық агенттік (Вена)- МАГАТЭ

6. БҰҰ-ның өнеркәсіптік дамыту ұйымы (ВЕНА) – ЮНИДО

7. Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымы (Париж)- ЭЫДҰ

8. Бүкіләлемдік сауда ұйымы (Женева) –БСҰ (ВТО)

9. Бүкіләлемдік деңсаулық ұйымы (Женева) – БДҰ

10. Бүкіләлемдік туристер ұйымы (Мадрид) – БТҰ

11. БҰҰ- ның қоршаған ортаны қорғау бағдарламасы ұйымы (Найроби)- ЮНЕП

12. Париж клубі (Париж) – ПК

13. Лондон клубі (Лондон)- ЛК

14. Қызыл Крест және Қызыл Жартылай халықарарлық қозғалысы (ЖЕНЕВА)- ҚКҚЖХҚ

15. Интерпол (Париж)- ИКПО

Аймақтық Халықаралық ұйымдар

1. Еуропалық одақ (Брюссель) –ЕО

2. Солтүстікатлантикалық шарт ұйымы (Брюссель) – НАТО

3. Батысеуропалық одақ (Брюссель) – БЕО

4. Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымы (Вена) – ЕҚЫҰ (ОБСЕ)

5. Еуропа кеңесі (Страсбург) – ЕК

6. Еуропалық ерікті сауда асоциациясы (Женева) – ЕЕСА

7. Атом энергетикасы бойынша еуропалық қауымдастық (Брюссель)- Еуратом

8. Тәуелсіз мемлекеттер Достастығы (Минск) – ТМД (СНГ)

9. Шанхай ынтымақтастық ұйымы (Шанхай ) – ШЫҰ

10.Еуразиялық экономикалық ынтымақтастық (Мәскеу) – ЕурАэЗЫ

Азия, Африка,Аустралия және мұхиттық аралдар

1. Оңтүстік-Шығыс Азия мемлекеттерінің ассоциациясы (Джакарта)- АСЕАН

2. Мұнай экспорттаушы елдер ұйымы (Вена) - ОПЕК

3. Азия даму банкі (Манила) – АзДБ

4. Араб мемлекеттерінің лигасы (Каир) – АрМА

5. Ислам конференциясы ұйымы (Джидда) – ИКҰ

6. Африкалық одақ (Аддис- Абеба) – АО

7. Африка даму банкі (Абиджан) – АфДБ

8. Экономикалық ынтымақтастық ұйымы ( Тегеран) – ЭЫҰ

9. Жалпы Афро- Маврийлік ұйым (Банги) – ЖАфМҰ

10. Азиядағы өзара іс- қимыл және сенім шаралары кеңесі (Алматы) – АӨІСШК

11. Азия-Тынық мұхиттық форумы – (Сингапур) – АТЗЫ

12. Ислам даму банкі (Джидда) - ИДБ

Америка

1. Америка мемлекеттерінің ұйымы (Вашингтон) – АМҰ

2. Интеграцияның латынамерикалық ассоциациясы ( Монтевидео) – ИЛЛА

3. Латынамарикалық экономикалық жүйе (Каракас) – ЛАЭЖ

4. Орталықамерикалық мемлекеттер ұйымы (Сан-Сальвадор) – ОАМҰ

5. Солтүстікамерикалық алаптағы ерікті сауда туралы келісім (Вашингтон) - НАФТА

ВВЕДЕНИЕ

Изучение географической номенклатуры – важная часть процесса постижения любого географического учебного курса. В учебно-методическом пособии содержится список названий географических объектов, обязательных для изучения в курсе «Физическая география Казахстана». Ученики должны знать названия этих географических объектов, уметь показать их на карте, правильно назвать и написать. Называть объекты следует, соблюдая

правильное произношение и ударения

При изучении географической номенклатуры необходимо обратить внимание на правильность показа географических объектов.

Следует соблюдать следующие правила:

1. Показывать объекты так, чтобы не закрывать их рукой. Если Вы стоите слева от карты, показывайте левой рукой, если справа – правой.

2. Площадные объекты (озера, равнины, моря, острова и т.д.) показывают, обводя их по границе.

3. Заливы и полуострова показывают по береговой линии.

4. Реки показывают от истока до устья, вдоль их течения. Сначала показывают главную реку, затем ее притоки: правые и левые, начиная с верховьев.

5. Горные хребты показывают линией, по оси хребта.

6. Мелкие объекты на карте (горные вершины, вулканы, перевалы, мысы) показывают точкой.

Типичные ошибки, которых следует избегать:

1. Показывают не объект, а подпись к нему. Особенно это касается горных вершин, перевалов, мелких островов.

2. Площадной объект показывают не полностью, а только его часть (как правило, центральную).

3. Показывают реку не полностью (от истока до устья), а лишь ее отрезок в месте подписи.