Географиялық номенклатура

Магнаев Б.Ж

1.ЭКОНОМИКАСЫ ДАМЫҒАН ЕЛДЕР ТОБЫ

• Үлкен жетілік елдері (G7):АҚШ, Канада, Жапония, Германия, Франция, Ұлыбритания және Италия, 1997 жылы Ресейдің қосылуына байланысты «Үлкен сегіздік» деп атала басталды.

• «Қоныс аудару капитализм елдері» Канада, Аустралия, Израиль, ОАР, Жаңа Зеландия.

• Батыс Еуропаның шағын капиталистік елдері: Бельгия, Австрия, Швейцария, Ирландия, Нидерланды, Люксембург

2. ДАМУШЫ ЕЛДЕР

• «Азия жолбарыстары» немесе Жаңа индустриялы елдер: Сингапур, Гонконг (Сянган), Корея Республикасы, Тайвань, Тайланд, Малайзия.

• Дамушы елдердің көшбасшылары: Қытай, Үндістан, Бразилия, Аргентина, Мексика.

• Социалистік елдер: Қытай, Куба, Лаос, Вьетнам.

3.ӨТПЕЛІ ЭКОНОМИКА ТӘН ЕЛДЕРКСРО құрамында болған елдер: Ресей, Қазақстан, Украина, Өзбекстан, Беларусь, Қырғызстан, Түрікменстан, т.б.Шығыс Еуропа елдері:Чехия, Словакия, Болгария, Венгрия, Румыния, бұрынғы Югославия мемлекетері

ДҮНИЕ ЖҮЗІНІҢ САЯСИ КАРТАСЫ

Шетелдік Европа: Батыс Еуропа (24 мемлекет кіреді, 700 млн. адам.); Шығыс Еуропа (бұрынғы социалистік елдер, 130 млн. адам)Таскөмір бассейндері: Рур, Жоғарғы-Силезия.Темір кен бассейндері: Лотарингия.Өнеркәсіп: Машина жасау: Франция, ГФР, Швеция,Чехия, Жапония, АҚШХимия: ФРГЖоғары дамыған аудандар: Лондон, Париж, ГФР (Штутгарт, Мюнхен), «өнеркәсіптік үшбұрыш » Италия (Милан—Турин—Генуя)Өнеркәсіптік аудандар тізімі :Рур, Саар (ГФР), Ланкашир, Йоркшир, батыс Мидленд, Оңтүстік Уэльс (Ұлыбритания), Солтүстік аудан, Эльзас, Лотарингия (Франция), Жоғарғы-Силезия (Польша), Остравский (Чехия).Еуропа мемелекеттерінің астаналары.ШЕТЕЛДІК АЗИЯ ЖӘНЕ АУСТРАЛИЯ:Мемлекеттері және астаналары Оңтүстік-Батыс Азия (16 мемлекет): Ауғаныстан, Бахрейн, Израиль, Иордания, Ирак, Иран, Йемен, Катар, Кипр, Кувейт, Ливан, БАЭ, Оман, Сауд Аравиясы, Сирия және Түркия Оңтүстік Азия (7 мемлекет):Бангладеш, Бутан, Үндістан, Мальдив аралдары, Непал, Пакистан, Шри-ЛанкаОңтүстік-Шығыс Азия (11 мемлекет):Бруней, Шығыс Тимор, Вьетнам, Индонезия, Камбоджа, Лаос, Малайзия, Мьянма, Сингапур, Тайланд, Филиппины Орталық және Шығыс Азия елдері: Жапония, КХДР, Корея Республикасы, ҚХР, Тайвань, Монғолия.





АФРИКА:Мемлекеттері және астаналарыАфриканың ірі 5 экономикалық аудандары:Солтүстік Африка, Оңтүстік Африка, Шығыс Африка, Батыс Африка, Экваториалдық (Орталық) Африка елдері

АҚШ ЖӘНЕ КАНАДА:Мемлекеттері және астаналары.Мегалополистер: Босваш, Чипитс, Сансан.Мұнай штаттары: Аляска, Техас, Канзас, Калифорния.Ірі орталықтар: Детройт, Хьюстон, Лос-Анджелес, Нью-Йорк, Балтимор, Бостон және т.б

ЛАТЫН АМЕРИКАСЫ:Мемлекеттері және астаналары. Өндіруші өнеркәсіп:Банан: Бразилия, Коста-Рика, Колумбия, Эквадор, Мексика.Қант: КубаКофе: Бразилия, КолумбияЕт және бидай : АргентинаҚалалар: Сан-Паулу, Рио-де-Жанейро,Ресифи ІРІ ТЕҢІЗДІК ПОРТТАР:Санкт-Петербург, Хельсинки, Стокгольм, Лондон, Глазго, Ливерпуль, Гавр, Киль, Лиссабон, Афины, Венеция, Стамбул, Констанца, Амстердам, Роттердам, Марсель, Осло, Копенгаген, ЖаңаОрлеан, Сан-Франциско, Каракас, Порт-о-Пренс, Рио-де-Жанейро, Монтевидео, Буэнос-Айрес, Гавана, Кингстон, Кейптаун, Эль-Кувейт, Бомбей, Калькутта, Рангун, Бангкок, Сингапур, Джакарта, Сидней, Мельбурн, Токио, Йокогама, Петропавловск-Камчатский, Владивосток, Советская Гавань, Мурманск, Архангельск, Одесса, Новороссийск, Севастополь.

МЕГАЛОПОЛИСТЕР:Бостон-Вашингтон ("Бос-Ваш"), Чикаго-Питтсбург ("Чи-Питтс"), Сан-Франциско - Сан-Диего ("Сан-Сан"), "Рейн" (Кёльн, Дуйсбург, Дортмунд, Эссен т.б .), "Токайдо" (Токио - г. Осака), Лондон-Ливерпуль ("Лонд-Лив").



































Магнаев Б.Ж Бүкіләлемдік Халықаралық ұйымдар

• Біріккен Ұлттар Ұйымы (Нью-Йорк)- БҰҰ

• Халықаралық қайта құру және даму банкі (Вашингтон)- ХҚДБ

• Халықаралық валюта қоры (Вашингтон)-ХВҚ

• БҰҰ – ның Білім, ғылым және мәдениет мәселелері ұйымы (Париж)- ЮНЕСКО

• Атом энергиясы бойынша халықаралық агенттік (Вена)- МАГАТЭ

• БҰҰ-ның өнеркәсіптік дамыту ұйымы (ВЕНА) – ЮНИДО

• Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымы (Париж)- ЭЫДҰ

• Бүкіләлемдік сауда ұйымы (Женева) –БСҰ (ВТО)

• Бүкіләлемдік деңсаулық ұйымы (Женева) – БДҰ

• Бүкіләлемдік туристер ұйымы (Мадрид) – БТҰ

• БҰҰ- ның қоршаған ортаны қорғау бағдарламасы ұйымы (Найроби)- ЮНЕП

• Париж клубі (Париж) – ПК

• Лондон клубі (Лондон)- ЛК

• Қызыл Крест және Қызыл Жартылай халықарарлық қозғалысы (ЖЕНЕВА)- ҚКҚЖХҚ

• Интерпол (Париж)- ИКПО

Аймақтық Халықаралық ұйымдар

1. Еуропалық одақ (Брюссель) –ЕО2. Солтүстікатлантикалық шарт ұйымы (Брюссель) – НАТО3. Батысеуропалық одақ (Брюссель) – БЕО4. Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымы (Вена) – ЕҚЫҰ (ОБСЕ)5. Еуропа кеңесі (Страсбург) – ЕК6. Еуропалық ерікті сауда асоциациясы (Женева) – ЕЕСА7. Атом энергетикасы бойынша еуропалық қауымдастық (Брюссель)- Еуратом8. Тәуелсіз мемлекеттер Достастығы (Минск) – ТМД (СНГ)9. Шанхай ынтымақтастық ұйымы (Шанхай ) – ШЫҰ10.Еуразиялық экономикалық ынтымақтастық (Мәскеу) – ЕурАэЗЫ

Азия, Африка,Аустралия және мұхиттық аралдар

• Оңтүстік-Шығыс Азия мемлекеттерінің ассоциациясы (Джакарта)- АСЕАН

• Мұнай экспорттаушы елдер ұйымы (Вена) - ОПЕК

• Азия даму банкі (Манила) – АзДБ

• Араб мемлекеттерінің лигасы (Каир) – АрМА

• Ислам конференциясы ұйымы (Джидда) – ИКҰ

• Африкалық одақ (Аддис- Абеба) – АО

• Африка даму банкі (Абиджан) – АфДБ

• Экономикалық ынтымақтастық ұйымы ( Тегеран) – ЭЫҰ

• Жалпы Афро- Маврийлік ұйым (Банги) – ЖАфМҰ

• Азиядағы өзара іс- қимыл және сенім шаралары кеңесі (Алматы) – АӨІСШК

• Азия-Тынық мұхиттық форумы – (Сингапур) – АТЗЫ

• Ислам даму банкі (Джидда) - ИДБ

Америка

• Америка мемлекеттерінің ұйымы (Вашингтон) – АМҰ

• Интеграцияның латынамерикалық ассоциациясы ( Монтевидео) – ИЛЛА

• Латынамарикалық экономикалық жүйе (Каракас) – ЛАЭЖ

• Орталықамерикалық мемлекеттер ұйымы (Сан-Сальвадор) – ОАМҰ

• Солтүстікамерикалық алаптағы ерікті сауда туралы келісім (Вашингтон) - НАФТА

ВВЕДЕНИЕИзучение географической номенклатуры – важная часть процесса постижения любого географического учебного курса. В учебно-методическом пособии содержится список названий географических объектов, обязательных для изучения в курсе «Физическая география Казахстана». Ученики должны знать названия этих географических объектов, уметь показать их на карте, правильно назвать и написать. Называть объекты следует, соблюдая правильное произношение и ударенияПри изучении географической номенклатуры необходимо обратить внимание на правильность показа географических объектов. Следует соблюдать следующие правила:1. Показывать объекты так, чтобы не закрывать их рукой. Если Вы стоите слева от карты, показывайте левой рукой, если справа – правой. 2. Площадные объекты (озера, равнины, моря, острова и т.д.) показывают, обводя их по границе. 3. Заливы и полуострова показывают по береговой линии. 4. Реки показывают от истока до устья, вдоль их течения. Сначала показывают главную реку, затем ее притоки: правые и левые, начиная с верховьев. 5. Горные хребты показывают линией, по оси хребта. 6. Мелкие объекты на карте (горные вершины, вулканы, перевалы, мысы) показывают точкой. Типичные ошибки, которых следует избегать:1. Показывают не объект, а подпись к нему. Особенно это касается горных вершин, перевалов, мелких островов. 2. Площадной объект показывают не полностью, а только его часть (как правило, центральную). 3. Показывают реку не полностью (от истока до устья), а лишь ее отрезок в месте подписи.