ХХІ-ғасыр көшбасшысы

Қостанай облысы әкімдігі білім басқармасының" Қостанай қаласы білім бөлімінің №17 жалпы білім беретін мектебі " КММ

5-6 сынып

Өткізген: география пән мұғалімдері

Купеев Е.С., Искаков Е.С.

Қостанай 2023-2024

«ХХІ ғасыр көшбасшысы»

1 - жүргізуші: Армысыздар, құрметті ұстаздар, оқушылар!

2 - жүргізуші: Армысыздар, құрметті ойынға қатысушы сайыскерлер!

1 - жүргізуші: «Тәуелсіз ел тірегі – білімді ұрпақ» -демекші бүгінгі біздің мектебімізде

5 ші және 6-шы сынып оқушылары арасында өткелі отырған Жаратылыс тану пәнінің

«ХХІ ғасыр көшбасшысы»зияткерлік сайысына қош келдіңіздер!

2 - жүргізуші: Шын жүйрік шабысынан танылады,

Қатты білім, терең ой саналады.

Баға берер әділқазы ортамызда

Сіздерге құрметпен қол соғылады.

Қазылар орнықтырар әділдікті

Кімдердің жауаптары кәміл шықты,

Білім мен тапқырлардың сайысында,

Жеңіске жетер дейміз нағыз мықты -дей отыра әділқазы алқаларымен таныс болайық 

_____________________________________________________________________________________.

1 - жүргізуші: - Бәйгеге түсіп жарыспай,

Жүйріктің бағы жанар ма?

Білім мен өнер жарысып,

Тәрбие - тәлім табар мән.

Бұл бәйге ойдың бәйгесі,

Кім жүйрік ойға сол – алда,- дегендей ой мен білім жарысына қош келдіңіздер! Сайыскерлермен таныс болыңыздар.

2 - жүргізуші:

1 – ойыншымыз 5 сыныбының оқушысы – _________________________________

2 – ойыншымыз 5 сыныбының оқушысы - _____________________________________________

3 – ойыншымыз 5 сыныбының оқушысы - ______________________________________________
4 – ойыншымыз 5 сыныбының оқушысы – ____________________________________________

5 – ойыншымыз 5 сыныбының оқушысы – _____________________________________________

6 – ойыншымыз 5 сыныбының оқушысы – _____________________________________________

7 – ойыншымыз 6 сыныбының оқушысы – ____________________________________________

8 – ойыншымыз 6 сыныбының оқушысы – _____________________________________________

9-ойыншымыз 6 сыныбының оқушысы – ______________________________________________

10-ойыншымыз 6сыныбының оқушысы – ______________________________________________

11-ойыншымыз 6 сыныбының оқушысы – ______________________________________________

12-ойыншымыз 6 сыныбының оқушысы – ______________________________________________

Ойыншылармен таныс болсақ оларға сәттілік тілейміз  

1 - жүргізуші: Олай болса сайысымызды бастайық. Сайысымыз 4 айналымнан тұрады:

1. Бәйге

2. Көкпар

3. Полиглот

4. Жорға

Сайысымызды бастамас бұрын сайыскерлер өздерің таныстырып кетсе«Мыңнан тұлпар, жүзден жүйрік» демекші баршаңызға сәттілік тілейміз!

2 - жүргізуші: I – айналым «Бәйге»Білім деген биік шың,Бақытқа сені жеткізер.Білім деген ақылшың,Қиындықтан өткізер –деп білімді сарапқа салар сәтті бастайық

1 - жүргізуші: Бәйгенің шарты:Мұнда барлық сайыскерлерге ортақ мектеп бағдарламасынан 15 сұрақ беріледі.Қай ойыншы бірінші қоңырауды соғып дұрыс жауап берсе сол ойыншы 1 ұпайға ие болады. Егер де жауап бере алмаса келесі қоңырауды басқан оқушы жауап бере алады.Дұрыс жауап 1 ұпайдан есептелінеді.Ұпайы аз 3 оқушы ойынды осы жерден тоқтатады. 

1. Ғарыштық денелердің дамуын қандай ғылым зерттейді .................. Астрономия

2. Бактерияларды зерттейтін ғылым саласы......бактериология

3. Шоқжұлдыздар - жұлдызды аспанның бір бөлігінде топтасып орналасқан жұлдыздар жиынтығы. Сыртқы пішіні қандай аңыз кейіпкерлерге белгіленген.......... Жетіқарақшы, Үркер, Айдаһар, Сілеусін, Керік, Цефей, Кассиопия және зодиактың 12 шоқжұлдызы

4. Өсімдіктерді зерттейтін ғылым саласы........ботаника

5.Жануарларды зерттейтін ғылым саласы......зоология

6.Жарықжылдық дегеніміз не? ... Жарықтық бір жылда кесіп өтетін арақашықтығы

7.Күн дегеніміз не? ... Жерге ең жақын орналасқан жұлдыз

8.Орбита дегеніміз не? Аспан денелерінің ғарыш кеңістігіне қозғалатын жолы

9. Жердің ішкі құрылысын атап беріңдер? ...Жер қыртысы, Мантия, Балқыған сыртқы ядро, Ішкі қатты ядро

10. Жер бетінде қанша құрлық бар? ...6 Еуразия, Африка, С.Америка, О.Америка, Аустралия, және Антарктида.

11. Дифузия дегеніміз не? ... Заттардың өз бетінше ретсіз қозғалысы

12.Сентетика дегеніміз не? .. Адамдардың зертханада жасанды жолмен шығаратын заттар

13.Химиялық құбылыстарды не деп атайды?..... Химиялық реакция

14. Жер бедерін зерттейтін ғылым не деп аталады? ....Геоморфология

15.Жасуша дегеніміз не? ...Ағзадағы өз бетінше зат алмасуды жүргізе алатын, тірі ағзаның ең кіші бөлігі.

2 - жүргізуші: Ендеше ұпайы аз 3 оқушымен қош айтысайық. Ойында жеңілгендеріңмен, өмірде жеңілмеңдер.

2-ші айналым –Көкпар.Бұл айналымда сайыскерлеріміз 4 ғылым атаулары бойынша ұяшық таңдайды (ботаника, зоология, анатомия,қоршаған орта) Әр ұяшықта 10,20,30 ұпайлар бар. Жауабын дұрыс тапқан сайыскер көрсетілген ұпайларға ие болады. Бәйге айналымында жоғары ұпай жинаған ойыншы ойындыбастайды. 

Ботаника 10 ұяшық -Жасушаның көбеюіне қатысатын органоид?(ядро)

Ботаника 20 ұяшық Тірі ағзалардың өлі ағзалардан айырмашылығы? (қоректенеді, тыныс алады, зәр шығарады, көбейеді т.б)

 Ботаника 30 ұяшық Тірі ағзаларарға тән қаситетің бірі? (Көбею)

Зоология 10 ұяшық Мүше дегеніміз не? (Білділі қызметті орындайтын дененің бір бөлігі)

Зоология 20 ұяшық Популяция латын тілінен аударғанда (Халық, тұрғын)

Зоология 30 ұяшық Ауа райы дегеніміз не? (Белгілі бір жердегі тәулік ішінде болатын атмосфера)

Анатомия 10 ұяшық. Климат дегеніміз не? (Белгілі бір аймақты ұзақ жылдар бойы қайталанатын атмосфера)

Анатомия 20 ұяшық. Тәулігіне адамға қанша су керек? (1,5-2,5 литр) 

Анатомия 30 ұяшық. Адамның омыртқа саны (33-34)

Қоршаған орта 10 ұяшық Тұңғыш рет «Қызыл кітап» қай жылы басылып шықты? (1966 жылы)

Қоршаған орта 20 ұяшық Қазақстанда қанша қорық бар? (10)

Қоршаған орта 30 ұяшық Көкпар айналымында ұпайы аз 2 оқушымен қош айтысамыз.

 Келесі айналым – Полиглот.

«Жеті жұрттың тілін біл, жеті түрлі ғылым біл» демекші бұл айналымда жасырылған жұмбақтың жауабын қазақ, орыс, ағылшын тілдерінде жауап берулерің керек. Өз ана тілімізбен қоса орыс, ағылшын тіліндегі білімдеріңіз сараланады.(3 тілде жауап берсе -30 ұпай, 2 тілде жауап берсе-20 ұпай, 1 тілде жауап берсе-10 ұпай)

1. Көзге ілінбейді,
   Жұтсаң білінбейді. (Ауа) воздух air

2. Қараңғыда жымыңдайды,жанады,
   Жарық түссе,бірден сөніп қалады. (Жұлдыз) «звезда star»

3. Қонақтап күнде қонар су бетіне, 
   Сүйсінер барлық адам келбетіне. 
   Тұлғасы су ішінде көрінеді, 
   Таңырқап қарап тұрсам суретіне. (АЙ) «луна moon»

4. Көк жиекті шай табақта, 
   Алтын алма тербеледі. 
   Кейде бүркер алма жүзін, 
   Ұлпа мақта перделер. (Күн) «сольнце sun»

5. Қыста ғана болады,

Ұстасан қолын тоңады. (Қар) «снег snow»

2 - жүргізуші: Әділқазылар есептеп ең аз ұпай жинаған 2 ойыншыны айтасыздар. 
2 - жүргізуші: Әділ қазы алқалары ұпайы аз 2 ойыншыны анықтап, олармен қош айттыссақ. Сайыскерлер көңілдеріңізді түсірмеңіздер, ойын шарты солай. 

1 - жүргізуші: Бойларыңда от бар екен байқадық,Жүректерде шоқ бар екен байқадық.Әрқашанда осы өнерді сөндірмей,Біліміңмен шарықтай бер әрдайым.

2 - жүргізуші: Келесі айналым «Жорға» соңғы 2 сайыскеріміз берілген сұрақтарға жауап береді.

1 минут уақыт беріледі.

1-НҰСҚА

1. Мариан шұңғымасының тереңдігі?

А) 11022 метр В) 8742 метр С) 7209 метр

2. Мәңгі мұз жамылған материк?

А) Аустралия В) Еуразия С) Антарктида

3. Дүние жүзіндегі ең тұзды теңіз?

А) Сары теңіз В) Қара теңіз С) Қызыл теңіз

4. Жердің даму тарихындағы ең алғашқы жалғыз материк пен мұхит қалай аталған?

А) Лавразия және Тынық мұхиты

В) Пангея және Панталасса мұхиты С) Гондвана және Үнді мұхиты

5. Ішкі теңіздерге жататын теңіздер?

А) Жерорта, Қара В) Араб, Кариб С) Фиджи, Сулавеси

6. «Мантия» сөзі грек тілінен аударғанда қандай мағынаны білдіреді?

А) жамылғы В) ағыс С) биіктік

7. Құрлықтарды бір-бірінен бөліп тұрған жіңішке сулы өткелді қалай атаймыз?

А) шығанақ В) бұғаз С) теңіз

8. Су астындағы жер сілкінісінен пайда болатын биік жойқын толқындар қалай аталады?

А) дауыл В) жел С) цунами

9. Өзеннің басталар жері қалай аталады?

А) бастауы В) сағасы С) ағысы

10. Әлемдегі ең үлкен арал?

А) Ұлыбритания В) Гренландия С) Мадагаскар

2-НҰСҚА
1. Мариан шұңғымасының тереңдігі?

А) 11022 метр В) 8742 метр С) 7209 метр

2. Мәңгі мұз жамылған материк?

А) Аустралия В) Еуразия С) Антарктида

3. Дүние жүзіндегі ең тұзды теңіз?

А) Сары теңіз В) Қара теңіз С) Қызыл теңіз

4. Жердің даму тарихындағы ең алғашқы жалғыз материк пен мұхит қалай аталған?

А) Лавразия және Тынық мұхиты

В) Пангея және Панталасса мұхиты

С) Гондвана және Үнді мұхиты