ХІХ-ХХІ ғасырдағы қазақ ән өнерін оқытудың тиімді жолдары

Тақырып бойынша 11 материал табылды

ХІХ-ХХІ ғасырдағы қазақ ән өнерін оқытудың тиімді жолдары

Материал туралы қысқаша түсінік
Жұмыста музыка теориясы, мәдениеттану және педагогика салаларындағы қазіргі заманғы зерттеулердің нәтижелері пайдаланылған, бұл оның ғылыми мазмұнын байыта түседі.
Материалдың қысқаша нұсқасы

Чушекова Бахтыгуль Кабыкаевна

Педагог - зерттеуші

Музыка пәні мұғалімі


ХІХ-ХХІ ғасырдағы қазақ ән

өнерін оқытудың тиімді жолдары

(гуманитарлық бағытта 6 сынып оқушыларына арналған)


Тұрақталу бөлімі

(аптасына 1 сағат барлығы - 34 сағат)

Бұл бағдарламада дәрістік сабақтар мен тәжірибелік сабақтар араластырып берілген.

Тақырып

Сағат саны

Нәтиже

1

Кіріспе сабақ. Музыка жайлы әңгіме сұхбат.

1

Курстың мақсат, міндеттерімен танысады.

2

Вокалдық жаттығулар

А.Дүйсенбі, Қ.Маханов. «Болашағы біз елдің» әні

1

Вокал туралы түсінік қалыптастыра отырып, дауыс жетілдіру жаттығуларын жасап үйренеді .

3

Халық музыка аспаптары.

1.

Қазақтың халықтық музыка аспаптары домбыра, қобыз, сыбызғы т.б. т шығу тарихымен танысады.

4

Қазақ халық музыкасының тарихы.

1

Жыраулық өнердің дамуы: Жетісу, Сыр өңірі, Арқа әндері т.б.әндердің орындалу ерекшеліктерін біліп шығады

5

Халық әндері. «Бір бала», «Қарай көзім».

1

Халық әндерінің әлеуметтік, моральдық, философиялық, қоғамдық мәнін түсінеді.

6

Халық әндері. «Айқаракөз», «Қарғам-ау қайдан келдің?

1

Лирикалық туындыларды тыңдау арқылы халықтық әншілік дәстүрі жайлы түсінік қалыптастырады.

7-8

Жыраулық мектеп. Ақтамберді жырау. «Күлдір-күлдір кісінетіп» термесі.

2

Терменің қазақ музыкасындағы алатын орны жайында біліп шығады

Әуенін тыңдау арқылы мағынасын ашады

9-10

Терме. Есенқұл Жақыпбеков «Біздің елдің жігіттері».

2

Қазақ жігіттерінің азаматтық тұлғасы туралы пікір алысады.

Ақынның шығармашылығымен танысады.

11-12

ХІХ және ХХ ғасырдың басындағы қазақ халық музыкасы Біржан сал Қожағұлұлы Балуан шолақ (1864-1919)

2

«Дүние өтеріңді біліп едім», «Ғалия» әндерін тыңдайды

Автордың ән барысында айтпақ ойын анықтап, ұлттық құндылықтардың маңызын ашады

13-14

ХІХ-ХХ ғасырдағы қазақ музыкасы.Сазгер-әнші Мәди Бәпиұлы «Қарқаралы», Жаяу Мұса Байжанұлы «Ақсиса» әндері

2

Сазгер-ақындардың өмірі мен шығармаларын тыңдай отырып, қазақ музыкасына қосқан бай ән мұраларына талдау жасайды.

Дауыс жаттығуларын жасау арқылы әндерін үйренеді.

15-17

Абай әндері.

«Желсіз түнде жарық ай», «Көзімнің қарасы» әндері.

3

Ұлы ақын Абай Құнанбаевтың сазгерлігі жайлы және әндегі образдарға портреттік мінездеме береді

Әндерді жаттап үйренеді.

Әнді нақышына келтіріп орындауға машықтанады.

18-19

Шәкәрім Құдайбердіұлы «Бұл ән бұрынғы әннен өзгерек» әні.

2

Шәкәрім Құдайбердіұлының өмірі және шығармашылығымен танысады

Ән тарихы, айтылу сазы мен ерекшелігіне назар аударады6

20-21

Әбілахат Еспаев«Ұстазыма» әні. Сөзі: Аманжол Шамкеновтікі.

2

Әннің авторымен танысады.

Әннің тәрбиелік мәні: ұстазын қадірлеу мен құрметтеуді үйренеді.

22-23

Қазақ операсы

Мұқан Төлебаев «Біржан-Сара» операсы


2

Қазақ операсы және Мұқан Төлебаев шығармашылығы жайлы түсінік алады. Айтыстың көтерген мәселесі: халықтың тарихи әлеуметтік жағдайы мен өнер адамдарының тағдырынсын тұрғысынан ойлау технологиялары арқылы дәлелдейді.

24-25

Шәмші Қалдаяқов «Ана туралы жыр». Сөзі: Ғафу Қайырбековтікі.

2

Әннің авторлармен таныстыру, шығармашылықтары туралы мағлұматтар алады..

Әнді үйрену.арқылы тәрбиелік мәні ананы сүю мен құрметтеуге дағыдыланады.

26-27

Хор. Ескендір Хасанғалиев «Атамекен» әні. Сөзі: Қадыр Мырзалиевтікі.

2

Композитор жайында біледі

Әннің мәтінін қайталау, дыбыс жаттығуларын жасайды және үйренеді.

28-30

Капелла. «Әкеме» әні.Сөзі: М.Шахановтікі. Әні: Н.Тлендиевтікі.


3

Капелла туралы түсінік қалыптасады.

Қазақ дәстүріндегі көпшілікпен ән айту үрдісі қалыптасады

Әннің мәтінін оқу, қайталау, жаттау арқылы адамгершілік тәрбиесін қалыптастырады.

31-32

Хор. Балаларға арналған әндер. «Туған ел» әні. Ө.Байділдаевтікі Сөзі: М.Ниязбековтікі

2

Әннің авторлары жайында мәлімет алады

Әннің тәрбиелік мәні: оқушының бойындағы Рух пен елжандылықты оятады.

32-34

Жылдық ашық концерт.

2

Қорыту және қайталау жұмыстары жүргізіледі.

Жыл бойы үйренген музыкалық шығармалар негізінде концерт қойылады.



Нормативті бөлім

(Аптасын – 1 сағат. Барлығы 34 сағат)



Тақырыбы

Оқу мақсаты.

Сағат саны

Білім өнімі

Бар

лығы

Лекция

Тәжірибе

1

Кіріспе сабақ. Музыка жайлы әңгіме сұхбат.

Оқушылармен музыка жайлы әңгіме сұхбат жүргізу

1

1


Курстың мақсат, міндеттерімен танысады.

2

Вокалдық жаттығулар

А.Дүйсенбі, Қ.Маханов. «Болашағы біз елдің» әні

Дауыс жетілдіру жаттығуларын жасау және ән айтып үйрену

1


1

Оқушылардың дауыстық мүмкіндіктерін дамытады, дұрыс тыныс алу және дауыс шығару техникасын меңгереді.

3

Халық музыка аспаптары.

Аспаптарда орындалатын шығармаларын тыңдату. Үндерін ажыра білуге үйрету

1

1


Қазақтың халықтық музыка аспаптары домбыра, қобыз, сыбызғы т.б. т шығу тарихымен танысады.

4

Қазақ халық музыкасының тарихы.

Қазақ халық музыкасының тарихы жайлы түсінік қалыптастыру

1

1


Жыраулық өнердің дамуы: Жетісу, Сыр өңірі, Арқа әндері т.б.әндердің орындалу ерекшеліктерін біліп шығады

5

Халық әндері. «Бір бала», «Қарай көзім».

Оқушыларға халық әндерінің маңыздылығын,мазмұнын және орындау ерекшеліктерін түсіндіру.


1


1

Халық әндерінің әлеуметтік, моральдық, философиялық, қоғамдық мәнін түсінеді.

6

Халық әндері. «Айқаракөз», «Қарғам-ау қайдан келдің?

Халық әндері туралы, әннің шығу тарихымен таныстыру

1


1

Лирикалық туындыларды тыңдау арқылы халықтық әншілік дәстүрі жайлы түсінік қалыптастырады.

7-8

Жыраулық мектеп. Ақтамберді жырау. «Күлдір-күлдір кісінетіп» термесі.

Жыраулық мектептер және ірі өкілдері жайында айту.

Терме орындау арқылы ақыл -ойын жетілдіру

2


2

Терменің қазақ музыкасындағы алатын орны жайында біліп шығады

Әуенін тыңдау арқылы мағынасын ашады

9-10

Терме. Есенқұл Жақыпбеков «Біздің елдің жігіттері».

Оқушыларға терменің маңыздылығынқұрылымын және мазмұнын түсіндіру.

Есенқұл Жақыпбековтың шығармашылығын таныстыру. «Біздің елдің жігіттері» термесін орындау дағдыларын дамыту

2


2

Қазақ жігіттерінің азаматтық тұлғасы туралы пікір алысады.

Ақынның шығармашылығымен танысады.

11-12

ХІХ және ХХ ғасырдың басындағы қазақ халық музыкасы Біржан сал Қожағұлұлы Балуан шолақ (1864-1919)

Оқушыларға XIX және XX ғасырдың басындағы қазақ халық музыкасының даму кезеңін, ерекшеліктерін таныстыру;

Біржан сал Қожағұлұлы мен Балуан Шолақтың шығармашылығын талдау, олардың қазақ музыкасына қосқан үлесін көрсету;

2

1

1

Дүние өтеріңді біліп едім», «Ғалия» әндерін тыңдайды

Автордың ән барысында айтпақ ойын анықтап, ұлттық құндылықтардың маңызын ашады

13-14

ХІХ-ХХ ғасырдағы қазақ музыкасы.Сазгер-әнші Мәди Бәпиұлы «Қарқаралы», Жаяу Мұса Байжанұлы «Ақсиса» әндері

Мәди, Жаяу Мұса әндерімен таныстыру.

Есте сақтау қабілетін , ақыл – ой тәрбиесін дамыту

2

1

1

Сазгер-ақындардың өмірі мен шығармаларын тыңдай отырып, қазақ музыкасына қосқан бай ән мұраларына талдау жасайды.

Дауыс жаттығуларын жасау арқылы әндерін үйренеді.

15-17

Абай әндері.

«Желсіз түнде жарық ай», «Көзімнің қарасы» әндері.

Ұлы ақын Абай Құнанбаевтың сазгерлігі туралы.

Әндерді үйрену

Әнді жеке және хормен орындау

3

1

2

Ұлы ақын Абай Құнанбаевтың сазгерлігі жайлы және әндегі образдарға портреттік мінездеме береді

Әндерді жаттап үйренеді.

Әнді нақышына келтіріп орындауға машықтанады.

18-19

Шәкәрім Құдайбердіұлы «Бұл ән бұрынғы әннен өзгерек» әні.

Шәкәрім Құдайбердіұлының өмірі және шығармашылығы. Әннің көтерген мәселесі жайлы біледі.

Ән тарихы, айтылу сазы мен ерекшелігін ажыратады.

2

1

1

Шәкәрім Құдайбердіұлының өмірі және шығармашылығымен танысады

Ән тарихы, айтылу сазы мен ерекшелігіне назар аударады

20-21

Әбілахат Еспаев«Ұстазыма» әні. Сөзі: Аманжол Шамкеновтікі.

Сөзі: Аманжол Шамкеновтікі муз: Әбілахат Еспаев «Ұстазыма» әнін үйрету

Тыныс алу жаттығуларын жасату

2

1

1

Әннің авторымен танысады.

Әннің тәрбиелік мәні: ұстазын қадірлеу мен құрметтеуді үйренеді.

22-23

Қазақ операсы

Мұқан Төлебаев «Біржан-Сара» операсы

Қазақ операсы және Мұқан Төлебаев шығармашылығы туралы мағлұмат беру. Біржан мен Сара операсынан «Хор» жаттау

2

1

1

Қазақ операсы және Мұқан Төлебаев шығармашылығы жайлы түсінік алады. Айтыстың көтерген мәселесі: халықтың тарихи әлеуметтік жағдайы мен өнер адамдарының тағдырын сын тұрғысынан ойлау технологиялары арқылы дәлелдейді.

24-25

Шәмші Қалдаяқов «Ана туралы жыр». Сөзі: Ғафу Қайырбековтікі.

Әннің авторлармен, шығармашылықтарымен танысады.

Шәмші Қалдаяқов «Ана туралы жыр» әнін үйрету.

2


2

Әннің авторлармен таныстыру, шығармашылықтары туралы мағлұматтар алады.

Әнді үйрену.арқылы тәрбиелік мәні ананы сүю мен құрметтеуге дағыдыланады.

26-27

Хор. Ескендір Хасанғалиев «Атамекен» әні. Сөзі: Қадыр Мырзалиевтікі.

Композиторларының шығармашылығы жайында түсінік қалыптастыру

Оқушыларға Атамекен әнін үйрену арқылы жеріне, еліне деген сүйіспеншілік сезімін ояту

2


2

Композитор жайында

Әннің мәтінін қайталау, дауыс жаттығуларын жасай отырып, әнді үйренеді

28-30

Капелла. «Әкеме» әні.Сөзі: М.Шахановтікі. Әні: Н.Тлендиевтікі.

Капелла туралы түсіндіру

Қазақ дәстүріндегі көпшілікпен ән айту үрдісін қалыптастыру. Әннің тәрбиелік мәні. Әннің мәтінін оқу, қайталау, жаттау, айту жаттығуларын жасау.

М.Шахановтың «Әкеме» әнінің сөзі арқылы оқушыларда әкеге деген құрмет, сүйіспеншілік сезімдерін ояту.

3

1

2

Капелла туралы түсінік алады.

Қазақ дәстүріндегі көпшілікпен ән айту үрдісі қалыптасады

Әннің мәтінін оқу, қайталау, жаттау арқылы адамгершілік тәрбиесін бойына сіңіреді.

31-32

Хор. Балаларға арналған әндер. «Туған ел» әні. Ө.Байділдаевтікі Сөзі: М.Ниязбековтікі

Әннің авторлары жайында түсінік бере отырып, Оқушылардың ән шығармашылығына деген қызығушылығын арттыру.

Оқушыларды топпен ән салуға баулу.

Дауысты дұрыс қолдану, артикуляция және дикция дағдыларын үйрету.

2


2

Әннің авторлары жайында мәлімет алады

Әннің тәрбиелік мәні: оқушының бойындағы Рух пен елжандылықты оятады.

33-34

Жылдық ашық концерт.

Жылдық ашық концерт ұйымдастыру

Жылдық концертті өз деңгейінде өткізу

2


2

Қорыту және қайталау жұмыстары жүргізіледі.

Жыл бойы үйренген музыкалық шығармалар негізінде концерт қойылады.





Ақпараттық- әдістемелік бөлім

(Аптасына 1 сағат Барлығы - 34 сағат)


6 - сынып гуманитарлық бағытта жазылған ХІХ-ХХІ ғасырдағы қазақ ән өнерін оқытудың тиімді жолдарыатты бағдарламаның алғашқы бөлімі “Қазақ музыка мәдениетінің даму тарихы” тақырыбымен аталады. Бұл бөлімде 6 сағат: Кіріспе. Қазақтың халықтық музыка өнерінің дамуына тоқталу, Дауыс жетілдіру жаттығулары, Халық әндерінің әлеуметтік, моральдық, философиялық, қоғамдық мәні, Қазақтың халықтық музыка аспаптарына шолу, Халық әндері туралы, әннің шығу тарихын білу маңыздылығы атты тақырыптар қамтылған.

Аталған бөлімде төмендегідей технологиялар қолданылады,

  • Дәстүрлі педагогикалық технология

  • Топтық технология

  • Ойын технологиясы

Екінші бөлімі:

«Ән - жыр, халықтың інжу -маржаны» бөлімінде 6 сағат берілген.Жыраулық мектеп. Ақтамберді жырау. «Күлдір-күлдір кісінетіп» термесі.Терме. Есенқұл Жақыпбеков «Біздің елдің жігіттері».ХІХ және ХХ ғасырдың басындағы қазақ халық музыкасы,

  • Ақпараттық - коммуникативтік оқыту технологисы

  • Деңгейлеп оқыту технологиясы

  • Жекелеп оқыту технологиясы

«Жүрегім әнді ұғады» бөлімінде 11 сағат берілген. Біржан сал Қожағұлұлының әндері, Абай әндері. Шәкәрім Құдайбердіұлының шығармашылықтары, Қазақ операсы, Әбілахат Еспаев«Ұстазыма» әні. әндеріндегі ұлттық құндылықтар арқылы негізделіп құрастырылған. Бұл бөлімде төмендегі технологиялар қолданылады.

  • Дамыта отырып оқыту технологиясы

  • Деңгейлік саралау технологиясы

  • Жекелеп оқыту технологиясы;

«Ән шырқайық бәріміз» атты бөлімде 11 сағат берілген.

Шәмші Қалдаяқов «Ана туралы жыр» әні; Хор. Ескендір Хасанғалиев «Атамекен» әні. Хор. Балаларға арналған әндер. «Туған ел» әні.Капелла. «Әкеме» әні. Әні: Н.Тлендиевтікі. Хор. Балаларға арналған әндер. «Туған ел» әні. Ө.Байділдаевтікі Жылдық ашық концерт, яғни топпен жұмыс жасауға негізделген тақырыптар енгізілген. Бұл бөлімде төмендегідей технологиялар қолданылады.

  • Сын тұрғысынан ойлау технологиясы;

  • Модульдік технология;

  • Білім беруді ізгілендіру технологиясы




Жүктеу
bolisu
Бөлісу
ЖИ арқылы жасау
Файл форматы:
docx
11.02.2025
280
Жүктеу
ЖИ арқылы жасау
Бұл материалды қолданушы жариялаған. Ustaz Tilegi ақпаратты жеткізуші ғана болып табылады. Жарияланған материалдың мазмұны мен авторлық құқық толықтай автордың жауапкершілігінде. Егер материал авторлық құқықты бұзады немесе сайттан алынуы тиіс деп есептесеңіз,
шағым қалдыра аласыз
Қазақстандағы ең үлкен материалдар базасынан іздеу
Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде керек материалды іздеп, жүктеп алып сабағыңызға қолдана аласыз
Материал жариялап, аттестацияға 100% жарамды сертификатты тегін алыңыз!
Ustaz tilegi журналы министірліктің тізіміне енген. Qr коды мен тіркеу номері беріледі. Материал жариялаған соң сертификат тегін бірден беріледі.
Оқу-ағарту министірлігінің ресми жауабы
Сайтқа 5 материал жариялап, тегін АЛҒЫС ХАТ алыңыз!
Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін дамытуға қосқан жеке үлесі үшін және де Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық материалыңызбен бөлісіп, белсенді болғаныңыз үшін алғыс білдіреміз!
Сайтқа 25 материал жариялап, тегін ҚҰРМЕТ ГРОМАТАСЫН алыңыз!
Тәуелсіз Қазақстанның білім беру жүйесін дамытуға және білім беру сапасын арттыру мақсатында Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жариялағаны үшін марапатталасыз!
Министірлікпен келісілген курстар тізімі