хромомоманың кариограммасын құру 10 сынып

ББҰА

Әл Фараби атындағы №201 мектеп-лицей.

Бөлім

10.3ВТұқым қуалаушылық пен өзгергіштік заңдылықтары

Педагогтың аты-жөні

Нұрылдаева Г. Нұрмаханова А

Күні

13.02.2024 ж

Сынып: 10

Қатысушылар саны

Қатыспағандар саны

Сабақтың тақырыбы

«Адам хромосомалары жиынтығының кариограммын жасау». Геномдық мутацияларды зерттеу.

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

10.2.4.5 Хуго де Фриздің мутация теориясы мен мутациялардың пайда болу себептері туралы білу.

Сабақтың мақсаты

Геномдық мутациялардың себептерін, олардың түрлерін біледі және түсінеді. Адам кариотипінде геномдық мутацияны зерделей алады.

Геномдық мутациялардан туындаған ауруларды талқылайды. Адамның хромосомалық жиынтығының кариограммасын жасайды.

Құндылықтарға баулу

Талап құндылығы: Топпен және жұппен жұмыс жасауда .ынтымақтастықта болу. Жаңа сабақ барысында жаңаны білуге ұмтылу, белсенді болу.Сабақ барысында тапсырмаларды орындауда уақытты тиімді пайдалану .

Сабақ барысы:

Сабақтың кезеңі/ уақыты

Педагогтің іс - әрекеті

Білім алушының іс - әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Басы

5 минут

Жаңа сабаққа кіріспе

Ұйымдастыру кезеңі:Амандасу, түгендеу

Топқа бөлу: «Флешка» әдісі

1-топ «Медицина»

2- топ «Генетика»

3-топ «Цитология»

Флешканың бір жағында сұрақтар беріледі, сол сұрақтар қай оқушыға түседі, сол оқушы жауап береді. «Ойлы болсаң, озып көр»

1.Мутация деген не?

2.Мутагендерді ата?

3.Мутация организмнің қай жасушасында пайда болады?

4.ДНҚ молекуласындағы нуклеотидтердің өзгеруі не деп аталады?

5.Хромсомаішілік өзгерістерге нелер жатады?

6.Дефишенсия деген не?

7.Полиплоидия,анеуплоидия қандай мутация түріне жатады?

8.Цитоплазмалық мутацияда кездесетін ауру түрлері?

9.Қандай мутация түрі?

10.хромосома жиынтығы 2n+1 қандай зигота түзеді?

Жаңа сабақтың тақырыбы мен мақсаты айқындалады.

Жаңа тақырып бойынша ақпарат беріледі.

Бейнежазба көрсетіледі.

Мұғаліммен амандасады.

Әртүрлі түсті флешкаларды алып, топқа бөлінеді.

Оқушылар сұрақтарға жауап береді.

Оқушылар суретке қарап тұжырымдарын айтады

Оқушылардың жауаптары арқылы жаңа тақырыпқа көшу.

Бейнежазба бойынша сұрақтарға жауап береді.

«Мадақтау» әдісі

Мадақтау әдісі

интербелсенді тақта

Флешкалар

АКТ

Ортасы

30 минут

Топтық жұмыс. Әр топқа кариограммалар таратылады.

Модельдеу «Адам хромосомалары жиынтығының кариограммасын жасау». Геномдық мутацияны оқып білу.

«СТТҚ» әдісі сипаттау түсіндіру талдау қорытынды Берілген кариотип пен кариограмма бойынща геномдық ауруларға сипаттама беріңіз. 1) хромосомалардың жалпы саны . .2) аутосомалар саны. 3) жыныстық хромосомалардың саны 4) жынысы ( еркек немесе әйел) 5) қалыпты немесе патологиялық ( қандай ауру)

Оқушылар берілген мәтінді топта талқылайды.

Оқушылар «СТТҚ» әдісі не негізделе отырып, тақырыпты талдайды.

Дескриптор: Білім алушылар:

*.хромосомалардың жалпы санын анықтайды. . *жынысы ( еркек немесе әйел) екендігін анықтайды. *қалыпты немесе патологиялық ( қандай ауру) екендігін сипаттайды.

АКТ, оқулық

Презентация

Таратпа қағаздар.

(Жұптық жұмыс) «Кестемен жұмыс»

Тапсырма№2.Бос орындарға қажетті сөздерді енгізіңіз.

Оқушылар тапсырма орындау барысында жылдамдық,белсенділік танытады

Дескриптор:

Білім алушылар:

--кестеге қажетті терминдерді және анықтамаларды, суреттерді енгізеді.

Жұптар тақтадағы дайын жауаптармен бір-бірін бағалайды.

1-10 балл аралығында формативті бағалау

Акт Слайд

(Жеке жұмыс) Тапсырма «ZipGrade» платформасы арқылы оқушылар тест тапсырмасын орындайды.

1.Хромасома деген не? А) генді тасымалдайтын органоид Б) цитоплазмадағы органоид В) жасуша малекуласы Г)ДНҚ бір бөлігі

2.Хромасома терминін алғаш рет ашқан ғалым?

А)К.Портер Б)И.Мечников В)В.Вальдейер Г)К.Корпаченко

3.2n4c нені білдіреді?

А)2 хромасама 1 хроматин жіпшесі Б)2 хромасома 2 хроматин жіпшесі

В)1 хромасома 2 хроматин жіпшесі Г)2 хромасома 4 хроматин жіпшесі

4.Генетикалық карта деген не? А)жануарлар хромасомасын құрау Б)адам хромасомасының картасы

В)гендер арасындағы Г) хромасома жиынтығы

5.Гендер арасындағы арақашықтық өлшем бірлігі?

А)см Б)м В)дм Г)мм

6.Метацентрлік хромасома

А)тең иықты Б)иықтары тең емес В)центромера хромасоманың бір ұшында орналасқан Г)бір иығы өте қысқа

7.Иықтары тең емес хромасома типі

А)метацентрлік Б)субметацентрлік В)телоцентрлік Г)акроцентрлік

8.Акроцентрлік хромасома

А)иықтары тең емес Б)тең иықтыВ) центромера хромасоманың бір ұшында орналасқан

Г) бір иығы өте қысқа

9.Центромера хромасоманың бір ұшында орналасқан

А) метацентрлік Б)субметацентрлік

В)телоцентрлік Г) субметацентрлік

10.Кардиограмма дегеніміз не?

А)кариотиптік картасы Б)кариотиптің графикалық сызбасы

В)хромасомалардың пішіні мен саны Г)цитоплазмалық тұқым қуалау

Оқушылар тапсырманы жеке түрде орындайды.

.

Дескриптор:

Білім алушылар:

-Сұрақтарға жауап береді.

1-10 балл аралығында формативті бағалау

Оқулық, интернет көзі

Сабақтыңсоңы

5 минут

Рефлексия

Үйге тапсырма: кариограмма құру

Оқушылар бүгінгі сабақтың мақсатына жеткізетін тапсырмалар орындауына қарай, өз түсінгенін, пікірін, өз ойын айту арқылы сабаққа қорытынды жасайды.

Рефлексия парағы