Жоспарланған уақыт

Жоспарланған іс-әрекеттер

Басы

20 мин

Ұйымдастыру кезеңі.

Алдымен оқушылармен амандасу.

Ынтымақтастық орта құру.

Дәптер-кітаптарын тексеріп шығу.

Білім алушылардың сабаққа зейінін шоғырландыру.

Топқа бөлу бөлу.Топ басшы сайлау

Сабаққа оң көзқарас қалыптастыру.

«Шаттық шеңбері» құру арқылы оқушылар өз есімдерінің бас әріптерінен басталатын жылы сөздер айту арқылы бір-біріне сабаққа сәттілік тілейді.

Үй тапсырмасын пысықтау

“Ой қозғау” кезеңі

1.Магнийдің периодтық жүйедегі орны

2.Физикалық қасиеттері.

3.Химиялық қасиеттері.

Quzizz платформасы арқылы тест тапсыру арықы үй жұмысы сұралады.

Білім алушыларды оқу мақсатымен бағалау критерийлері мен таныстыру

Ортасы

50

Жаңа сабақты түсіндіру

Топқа бөлу арқылы жаңа сабаққа болжау жасап,жаңа сабақтың мазмұнын ашады.

«Миға шабуыл» әдісі арқылы өткен тақырыппен жаңа сабақты байланыстыру мақсатында ой қозғау сұрақтарын ұжымдық талқылау.

Кальций – күмістей ақ түсті жеңіл металл. Оның ауамен әрекеттесуі нәтижесінде түзілген оксид қабықшасымен лезде қапталады, сондықтан оны сілтілік металдар сияқты керосин қабатының астында сақтайды.

Кальций көп таралған элементке жатады. Жер қыртысындағы құрамы бойынша ол V орында, оның массалық үлесі - 3,4%. Табиғатта кальций қосылыстарын кез келген жерде кездестіруге болады: кальций тұздарынан таулы массивтер және сазды тау жыныстары түзілген, ол теңіз, өзен суларының, өсімдік, жануар және адам организмдерінің құрамына кіреді.Кальцийді сілтілік металдар сияқты тұздарының балқымаларын электролиздеп алады.

Табиғи қосылыстары:

Табиғи қосылыстары:

• сульфаттар - ғаныш CaSO₄• 2Н2O;

• карбонаттар - кальцит СаСO₃, 

• доломит СаСO₃ • 2MgCO₃;

• фосфаттары - фосфорит Са₃(РO₄)₂,

•  апатит Са₅(РO₄)₃OН, 

• фторапатит Са₅(Р0₄₎₃F,

•  флюорит СаF₂.

Физикалық қасиеттері

Кальций ақ түсті, жеңіл (р=1,55 г/см³), сілтілік металдардан қаттырақ зат, керосиннің астында сақталады.

Атымдық нөмірі 20; атомдық массасы 40,08; балқу температурасы 842°С; қайнау температурасы 1495°С; тығыздығы 1,55 г/см². Кальцийді 1808 жылы ағылшын ғалымы Г.Дэви ашқан. Түсі күмістей ақ, жеңіл металл, белгілі изотоптары 14, табиғи изотоптары 6. Негізгі минералдары: кальцит, ангидрит, гипс, флюорит, апатит, т.б.

Химиялық қасиеттері:

Кальций белсенді металл болғандықтан көптеген реакцияларға түседі.

Жай заттармен

1. Са + Н₂ = СаН₂ кальций гидриді

2. Са + Сl₂ = СаСl₂ кальций хлориді

3. 2Са + О₂ = 2СаО кальций оксиді

4. 6Са + 2N₂СаN кальций нитриді

5. Ca + 2С =СаС₂ кальций карбиді

Күрделі заттармен

1. Ca + 2НОН = Са(ОН)₂ + Н₂↑

2. Ca + 2HCl=СаСl₂ + Н₂↑

3. Ca + BeO = CaO + Be

4. Ca + CuCl2 = CaCl2 + Cu

5.1.Жаңа сабақты пысықтауға арналған жаттығулар.

Тапсырма №1.

Ойлау дағдыларының деңгейлері–қолдану, талдау, жинақтау.

Белсенді оқыту әдісі– түсіндіру, сипаттау

Жұмыс түрі– жеке

Дамыту дағдылары– айтылым, тындалым.

Саралау– тапсырма

Бағалауды ұйымдастыру: мұғалімнің бағалауы.Дұрыс реакция теңдеуін аяқтаған студент бір смайликтан алады

Реакция теңдеулерін аяқтаңыз:

Жай заттармен, 5ұпай	Күрделі заттармен, 5 ұпай
Ca + S = CaS	Ca + 2HCl = CaCl2 + H2
2Ca + O2 = 2CaO	Ca + 2H2O = Ca(OH)2 + H
3Ca + N2 = Ca3N2	Ca + BeO = CaO + Be
Ca + Cl2 = CaCl2	Ca + CuCl2 = CaCl2 + Cu

1.Теңдеулерді аяқтап жазады

2. Теңдеулерді теңестіреді

Тапсырма №2

Қолданылатын әдіс тәсіл: «Сағат дос» әдісі. Оқушы белгіленген уақытта өзінің кездесетін жұбын белгілеп алады. Сол уақытта бір біріне сұрақтар қойылады

Ұйымдастыру формасы: жұптық әдіс

Белсенді оқыту әдісі– түсіндіру, сипаттау

Дамыту дағдылары– айтылым, тындалым.

Саралау– тапсырма

Бағалауды ұйымдастыру формасы: Әр сұраққа 10 % қойылады

Теориялық сұрақтар:

1. Кальцийдің периодтық жүйедегі орны

2. Кальцийдің валенттілігі мен тотығу дәрежесі

3. Кальций таралуы бойынша нешінші орындағы элемент?

4. Кальцийдің физикалық қасиеті

5. Кальцийдің алыну реакциясы

6. Кальцийді ашқан ғалым?

7. Кальцийдің Қазақстандағы кен орындары

8. Кальций қандай металға жатады?

9. Кальцийдің атом құрылысы

10. Кальций адам организміндегі ненің құрамында кездеседі?

Тапсырма №3

I-топ Бейметалдар

II-топ Кальций

III-топ Магний

Қолданылатын әдіс тәсіл: «ӨРМЕКШІ»әдісі, әр топ берілген тапсырманы постерге жазып,түсіндіріп береді

Ойлау дағдыларының деңгейлері –қолдану, талдау, жинақтау

Белсенді оқыту әдісі– түсіндіру, сипаттау

Жұмыс түрі– топтық

Дамыту дағдылары–оқылым, жазылым

Саралау–тапсырма

Бағалауды ұйымдастыру формасы: Студенттердің түсіндіруіне байланысты бағаланады,белсенді болған студентке смайлик таратылады.

Кальцийдің физикалық қасиеті, өндірістегі кальций , химиялық қасиеттері:

Дескриптор:

1. Адамның күнделікті іс-әрекетіне пайдаланатын қажетті химиялық заттарды түсінеді.

2. Физикалық қасиеттерін біле отырып, заттардың химиялық формулаларын анықтай алады.

3.Өндірістегі кальций, химиялық реакциялар теңдеулерін жаза алады.

5.1 Тақырыпқа сәйкес терминдермен жұмыс (сабақтың тілдік мақсаты)

• сульфаттар - ғаныш CaSO₄• 2Н2O;

• карбонаттар - кальцит СаСO₃, 

• доломит СаСO₃ • 2MgCO₃;

• фосфаттары - фосфорит Са₃(РO₄)₂,

•  апатит Са₅(РO₄)₃OН, 

• фторапатит Са₅(Р0₄₎₃F,

•  флюорит СаF₂.

6. Жаңа сабақты бекіту.

Сабақтың соңында дәрістің SMART мақсатын қою

«Үміт» ағашы

(постерге алдын-ала түрлі-түсті көрнекі салынған) ілінеді

«Үміт» ағашында төмендегідей сөздер жазылды:

- кальцийдің қосылыстарын үйрендім;

- кальцийдің пайдасын білдім;

-тақырыпты түсіндім;

-тәжірибе алмастым;

Оқушыларға әртүрлі түстегі стикер тарқатылады. Оқушылар стикерге сабақтың SMART мақсатын өздері қойып жазып іледі.

А 3 форматында жасалады

Соңы

20 мин

Рефлексия. «Кері байланыс» арқылы студенттерден

Мен күткендей болмады

Ұнады бірақ,ұсынысым бар

Маған қызықты, үйрендім-деген кері байланыс алынады.

Бағалау:Бағалау парағы және смайликтердің санына қарай бағалаймын.

Үйтапсырмасы: М.К Оспанова , К.С Аухадиева, Химия 10сын,2- бөлім, §57; бет 30-36 ,№ 1,2

Айналымды жүзеге асыратын реакция теңдеулерін жазыңдар.

Са→СаН2 → Са(ОН)2 → СаСО3 → Са(НСО3)2 → СаСО3→СаСI2

↓

CaO → СаSО4