Турмаганбетова Ботагоз Смагуловна, Қостанай облысы әкімдігі білім басқармасының Жанкелдин ауданы білім бөлімінің «Ыбырай Алтынсарин атындағы жалпы білім беретін мектебі» КММ-сінің информатика пәні мұғалімі

Информатика пәнін оқытуда жасанды интеллект мүмкіндіктерін пайдалану

Қазіргі ақпараттық қоғам жағдайында мектептегі әр пән жаңа технологиялармен тығыз байланыста дамуда. Солардың ішінде информатика пәнінің орны ерекше. Себебі, ол оқушыларды тек компьютерді меңгеруге ғана емес, ақпаратты дұрыс өңдеуге, алгоритмдік ойлауға және заманауи құралдарды тиімді пайдалануға үйретеді. Соңғы жылдары жасанды интеллект (ЖИ) білім беруде кеңінен қолданылып, оқушылардың шығармашылық және зерттеушілік қабілеттерін дамытуға үлкен мүмкіндік ашып отыр.

PROMPT (сұраныс) құру дағдысын дамыту. Информатика сабағында 5–9-сынып оқушылары үшін маңызды бағыттардың бірі – дұрыс сұраныс (prompt) құруды үйрену. ЖИ-мен жұмыс істегенде нәтиже көбіне қойылған сұрақтың нақтылығына байланысты болады. Осыған байланысты:

• мәтіндермен жұмыс барысында оқушылар қысқа әрі мазмұнды сұраныс жазуды үйренеді;

• бағдарламалау кезінде нақты нұсқаулық беру арқылы кодты жетілдіруге машықтанады;

• деректерді талдауда диаграмма, кесте немесе сандар бойынша тиімді сұраныс құрастырып, қорытынды шығара алады.

Бұл тәсіл оқушылардың сыни ойлауын жетілдіреді және деректермен жұмыс істеу мәдениетін қалыптастырады.

Креативті ойлау мен бағдарламалау дағдылары. Жасанды интеллект құралдары оқушылардың креативті ойлауын дамытуға зор ықпал етеді. Оны информатика сабағында бірнеше бағытта қолдануға болады:

1. Бағдарламалау процесін қолдау. Оқушыларға Python, Scratch, C++ тілдеріндегі кодтарды жетілдіруге арналған ұсыныстар беріледі. Бұл өз қателерін түсінуге және түзетуге көмектеседі.

2. Жобалық жұмыстар. Мысалы, чат-бот жасау, қарапайым ойын құрастыру, бейнені өңдеу немесе деректерді визуалдау сияқты тапсырмалар оқушылардың қызығушылығын арттырады.

3. Креативті шешімдер. ЖИ көмегімен әр мәселенің бірнеше нұсқалы шешімін қарастыру арқылы оқушының ой-өрісі кеңейеді.

Мұғалімнің жетекшілік рөлі. Жасанды интеллект қаншалықты мықты құрал болғанымен, ол мұғалімнің орнын алмастыра алмайды. Мұғалім оқушыны дербес ойлануға, алынған нәтижені сыни тұрғыдан талдауға, этикалық нормаларды сақтауға және технологияны дұрыс қолдануға үйретеді. Сонымен қатар, мұғалім ЖИ құралдарын дәстүрлі әдістермен ұштастыра отырып, оқытудың сапасын арттыра алады.

Информатика пәнін оқытудағы басты мақсат – оқушылардың ақпараттық сауаттылығын арттырумен қатар, оларды болашақта қажет болатын дағдыларға баулу. PROMPT құру, код жазу және деректерді талдау арқылы оқушылар XXI ғасырдың талаптарына сай құзыреттерді меңгереді. Бұл тұрғыда жасанды интеллект – мұғалім үшін сенімді көмекші, оқушы үшін шығармашылық қабілеттерін ашатын жаңа мүмкіндік.