Қысқа мерзімді жоспары

Бөлім

Жасанды интеллект

Педагогтың аты-жөні

Күні

Сынып

Қатысушылар саны

Қатыспағандар саны

Сабақтың тақырыбы:

Жасанды интеллект

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

11.3.4.2 - жасанды интеллектіні өнеркәсіпте, білім беруде, ойын индустриясында, қоғамда

қолдану салаларын сипаттау

Сабақтың мақсаты:

Барлық оқушылар:

Жасанды интеллект ұғымын түсіндіреді;

Көптеген оқушылар:

ЖИ-дің қолдану аясын сипаттайды;

Кейбір оқушылар:

ЖИ-дің даму болашағы туралы пайымдай алады.

Сабақтың кезені/ уақыт

Педагогтың әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

5 мин

1.Оқушылармен амандасу.

2.Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру.

3.Үй тапсырмасын тексеру.

Оқушылар дәптерлерді өзара ауыстырады, үй тапсырмасын тексереді.

ҚБ: жұлдыз / 2 балл/

1.Мұғаліммен амандасады.

2.Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады.

3.Сабақтың мақсаттарымен танысады.

4.Дәптерлерін өзара ауыстырады, үй тапсырмасын тексереді.

5.Бағалайды.

Оқушылардың сабаққа қатысу белсенділігіне қарай 1-10 балдық жүйе бойынша қалыптастырушы бағалаумен бағаланады.

Жұмыс дәптері

Сабақтың ортасы

35 мин

Сабақтың мақсаттарын хабарлау.

Топтық жұмыс

Топта сұраққа жауап беріп, талқылаңдар:

Жасанды интеллект адамзат мүмкіндіктерінен асып түсіп, адамға

қауіп төндіре ме? Өз пікірлеріңді дәлелдеңдер.

Жеке жұмыс

Сөйлемдердегі көп нүктенің орнына тиісті сөздерді қойып, ЖИ жайлы

ақпаратты оқу:

1) … – адамның ойлау процесін компьютерлік жүйелермен модельдеу … .

2)… – білім базасы ретінде компьютерлік жадқа енгізу үшін … әдістерін

әзірлеу.

3) … – әртүрлі есептерді шешу кезінде адамның ойлау логикасына

ұқсастырылатын … программалар жасау.

4) Жасанды интеллекті жүйелерін қолдану салалары: … жеке көмекшілер;

бейнеойындар; … .

Өзара бағалау

Жауаптар қосымшада.

Жұптық жұмыс.

№1 тапсырма: Бос орынға керекті сөздерді жазып, мәтінді толықтыр.

Жасанды интеллект (ЖИ) – адамзат интеллектісінің процесін

___________жүйелер арқылы модельдеу. Бұл процестер – __________(ақпарат

алу және оны қолдану ережесі), ________(болжамды немесе белгілі нәтижелерге жету үшін, ережелерді қолдану) және ___________ түзету.

№2 тапсырма: Мәтінде жіберілген бос орындарды толтыр:

Адам ойлауы екі нәрсеге негізделген: ___________ және ______________

қабілеттілігі. Интеллектуалды жүйелерді жасауға екі негізгі міндет қойылған.

Олар ___________ және _________________.

Түйін сөздер: Білім қоры, білімді модельдеу, пайымдауды модельдеу,

логикалық пайымдау.

№3 тапсырма: Терминдер мен анықтамаларды сәйкестендір.

Практикалық жұмыс

1. Интеллектуалды енгізуді, жылдам жауап пен автожауап қызметін

gmail.com-ге енгізу.

2. Google Картамен жұмыс адамның ойлау процесін компьютерлік жүйелер

арқылы модельдеу.

3. Google Фотомен жұмыс.

Практикалық жұмысты орындағаннан кейін оқушылармен gmail-дың mail.ru-дан

артықшылығын талқылау.

Google корпорациясының жасанды интеллект қолданылатын салаларын

талқылау.

Топтық жұмыс

Топта сұраққа жауап беріп, талқылаңдар:

- Жасанды интеллект адамзат мүмкіндіктерінен асып түсіп, адамға қауіп төндіре

ала ма? Өз пікіріңді дәлелде.

Мұғалімді тыңдайды

1-тапсырманы орындайды

2- тапсырманы орындайды

3-тапсырманы орындайды

4-тапсырманы орындайды

Оқушылардың сабаққа қатысу белсенділігіне қарай 1-10 балдық жүйе бойынша қалыптастырушы бағалаумен бағаланады.

Онлайн ресурс

https://bilimland.kz

Таратпа материалдар - 2

Таратпа материалдар - 4

Сабақтың соңы

5 мин

1.Оқушыларға өзін-өзі бағалауды ұйымдастырады.

2.Кері байланыс: «Смайлик»

барлығын түсіндім

менде сұрақтар қалды

Өзін-өзі бағалау.

Оқушылардың сабаққа қатысу белсенділігіне қарай 1-10 балдық жүйе бойынша қалыптастырушы бағалаумен бағаланады.

Плакат /слайд/

Үй тапсырмасы

Үй тапсырмасы

1. Интернет желісінен ЖИ берілген әртүрлі анықтамаларды іздеп та-

уып, салыстырмалы талдау жаса.

2. Интернет желісінен «Жасанды интеллектінің дамуына ықпал еткен

адамдар» деген ақпарат іздеп тап. Кестені толтыр.

3. ЖИ тақырыбы бойынша ұғымдарға сәйкес тапсырмалар құрастыр.

Қысқа мерзімді жоспары

Бөлім

Жасанды интеллект

Педагогтың аты-жөні

Күні

Сынып

Қатысушылар саны

Қатыспағандар саны

Сабақтың тақырыбы:

Жасанды интеллект жүйесін қолданатын салалар

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

11.3.4.2 - жасанды интеллектіні өнеркәсіпте, білім беруде, ойын индустриясында, қоғамда

қолдану салаларын сипаттау

Сабақтың мақсаты:

Барлық оқушылар:

ЖИ-ді қолдану саласын біледі.

Көптеген оқушылар:

ЖИ-ді әртүрлі салаларда қолдануға мысалдар келтіре алады .

Кейбір оқушылар:

Өзінің жеке зерттеуінің негізінде ЖИ қолданудағы артықшылықтар мен кемшіліктерді бағалай

біледі.

Сабақтың кезені/ уақыт

Педагогтың әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

5 мин

1.Оқушылармен амандасу.

2.Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру.

3.Үй тапсырмасын тексеру.

Оқушылар дәптерлерді өзара ауыстырады, үй тапсырмасын тексереді.

ҚБ: жұлдыз / 2 балл/

1.Мұғаліммен амандасады.

2.Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады.

3.Сабақтың мақсаттарымен танысады.

4.Дәптерлерін өзара ауыстырады, үй тапсырмасын тексереді.

5.Бағалайды.

Жұлдыз

2 балл

Жұмыс дәптері

Сабақтың ортасы

35 мин

Оқулықпен жұмыс

Білу және түсіну

Ақпаратты «Инсерт» әдісі бойынша оқу. Топтағы оқушылар мәтінді оқып, арнайы

белгі қойып отырады:

+ - мұны білемін;

– - мен басқаша ойлағанмын, бұл менің ойлағаныма қарама-қарсы болып шықты;

v – мен үшін бұл жаңа нәрсе;

? – маған бұл түсініксіз, түсіндіру, нақтылау қажет.

Топтың спикері оқылған нәрсенің мәнін түсіндіреді. Мұғалім оқушылармен

сөйлеседі. Мәтіннің түсініксіз жерлерін түсіндіреді.

Жұптық жұмыс

Сұрақтарды талқылау:

1. Жасанды интеллектіні қолданатын қандай салаларды атай аласыңдар?

2. Білім беру саласында жасанды интеллекті пайдаланылса, қандай

мәселелерді шешуге болады деп ойлайсыңдар?

3. Жасанды интеллект ойынға не үшін керек?

4. Жасанды интеллектіні экономикада қолданудың қандай артықшылықтары

бар деп ойлайсыңдар?

5. Интеллектуалды жүйелер дамыған жағдайда қандай маман иелері жұмыссыз

қалуы мүмкін деп ойлайсыңдар?

ДК-мен практикалық жұмыс

1. а) Мәтінді орыс тіліне өздерің аударыңдар.

ә) Мәтінді мәшинелік аударманың көмегімен аударыңдар.

б) Аудармаларды салыстырып, қорытынды жасаңдар.

2. Жасанды интеллекті қолданылатын саланы таңдап, оның сол салада

қолданылу артықшылықтары мен кемшіліктерін бағалаңдар. Кестені толтырыңдар.

3. Интернеттің іздеу жүйелерін қолданып, өз қызметінде жасанды интеллектіні

белсенді түрде қолданатын 10 компанияның тізімін жасаңдар.

4. Интернеттің іздеу жүйелерін қолданып, жасанды интеллектіні қолдану

қаншалықты жақсы болса да, оны өз қызметінде қолданудан қасақана бас тартып

отырған 10 компанияның тізімін жасаңдар.

Топтық жұмыс

2-3 топқа бөлініп, берілген сұрақты талқылайды.

- Интеллектуалды жүйелер дамыған жағдайда қандай маман иелері жұмыссыз

қалуы мүмкін?

№1 тапсырма: Жасанды интеллектіні білім беру мен оқыту түрлеріне

қолданудың сипаттамасын салыстыр.

Түйін сөздер:

1. Оқушылардың қалауын ескере отырып оқу материалдарын таңдау,

сұрыптау.

2. Оқушының қалауы мен қызығушылығын ескере отырып оқу жоспарын құру.

3. Оқытатын материалдарды қадағалау және жақсы меңгеруі үшін

қайталауды ұсыну.

4. Оқушының қашықтан емтихан тапсыру кезіндегі әрекетін бақылау.

5. Оқытатын материал оқушының білім деңгейін, тәжірибесін, қабілетін

ескепке ала отырып беріледі. Чат-боттарды пайдалану.

№2 тапсырма: Кестені қалпына келтір.

Түйін сөздер:

- Виртуалды әлемдегі өзгеріс.

- Мінез-құлық реакциясы.

- Ойынщшының әрекеті.

-Шешім қабылдау.

- Қозғалу.

- Нысандарды анимациялару.

№3 тапсырма: Дұрыс жауаптарды белгіле.

Жоғарғы деңгейдегі тапсырмаларды орындату

Тапсырмаларды орындату арқылы жаңа сабақ тақырыбы бекітіледі.

1. Жасанды интеллектіні экономикада пайдаланудың қандай артықшылықтары

бар?

2. Деңгейлік тапсырмаларды орында.

А деңгейі. Интернеттің іздеу жүйелерін пайдаланып, өз қызметінде жасанды

интеллектіні белсенді түрде пайдаланатын 10 компанияның тізімін жаса.

В деңгейі. Жасанды интеллект пайдаланылатын саланы таңдап, оның сол салада

қолданылу артықшылықтары мен кемшіліктерін бағала. Кестені толтыр.

С деңгейі. Интернеттің іздеу жүйелерін пайдаланып, жасанды интеллектіні

пайдалану қаншалықты жақсы болса да, оны өз қызметінде пайдаланудан түрлі

себептермен бас тартып отырған 10 компанияның тізімін жаса.

Мұғалімді тыңдайды

1-тапсырманы орындайды

2- тапсырманы орындайды

3-тапсырманы орындайды

4-тапсырманы орындайды

Оқушылардың сабаққа қатысу белсенділігіне қарай 1-10 балдық жүйе бойынша қалыптастырушы бағалаумен бағаланады.

Жұмыс дәптері

Сабақтың соңы

5 мин

1.Оқушыларға өзін-өзі бағалауды ұйымдастырады.

2.Кері байланыс: «Смайлик»

барлығын түсіндім

менде сұрақтар қалды

Өзін-өзі бағалау.

Оқушылардың сабаққа қатысу белсенділігіне қарай 1-10 балдық жүйе бойынша қалыптастырушы бағалаумен бағаланады.

Үй тапсырмасы

Үйге тапсырма (таңдауына қарай)

1. Параграфта көрсетілмеген жасанды интеллектіні қолдану саласын іздеп тап.

2. Google және Yandex компанияларында жасанды интеллектісінің

пайдаланылуына салыстырмалы талдау жаса.

Қысқа мерзімді жоспары

Бөлім

Жасанды интеллект

Педагогтың аты-жөні

Күні

Сынып

Қатысушылар саны

Қатыспағандар саны

Сабақтың тақырыбы:

Мәшинелік оқыту қағидалары

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

11.3.4.1 - мәшинелік оқыту қағидалары, нейрондық желілерді (нейрондар мен синапстарды) түсіндіру

11.3.4.4 - жасанды интеллектіні әзірлеуде «мұғаліммен оқыту» әдісін қолдану ауқымын сипаттау

Сабақтың мақсаты:

Барлық оқушылар:

Мәшинелік оқытудың негізгі қағидаларын санамалап бере алады;

Көптеген оқушылар:

Мәшинелік оқыту тәсілдерін қарапайым деңгейде түсіндіріп бере алады;

Кейбір оқушылар:

Мәшинелік оқыту ерекшеліктері туралы әңгімелеп бере алады.

Сабақтың кезені/ уақыт

Педагогтың әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

5 мин

1.Оқушылармен амандасу.

2.Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру.

3.Үй тапсырмасын тексеру.

Оқушылар дәптерлерді өзара ауыстырады, үй тапсырмасын тексереді.

ҚБ: жұлдыз / 2 балл/

1.Мұғаліммен амандасады.

2.Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады.

3.Сабақтың мақсаттарымен танысады.

4.Дәптерлерін өзара ауыстырады, үй тапсырмасын тексереді.

5.Бағалайды.

Жұлдыз

2 балл

Жұмыс дәптері

Сабақтың ортасы

35 мин

Материалды «Джигсо» әдісімен оқу

Білу және түсіну

«Айналма сұрақтар» әдісімен сұрақтарға жауап беру

1. «Мәшинелік оқыту» деген не?

2. Мәшинелік оқытуды қолдануға мысал келтіріңдер.

3. Мәшинелік оқытуды қолданған кезде қандай мәселелер шешіледі?

Кестені толтыру бойынша жұмыс (таратпа материалдар - 2)

Қолдану

1. Мына берілген мысалдарда мәшинелік оқытудың қандай міндеттері мен тәсілдері

қолданылатын анықтаңдар:

• фотосуретте адамдардың бет-әлпетін бөліп көрсету;

• ақылы жолдағы көлік құралының түрін анықтау;

• ойын жасанды интеллектісін оқыту;

• оңтайлы көлік бағдарын анықтау;

• күн райын болжау;

• қолданушының плейлисін жасау;

• туындыларды жас ерекшелігінің рейтингісіне сәйкес іріктеу.

Жұптық жұмыс:

№1 тапсырма: Оқыту әдістерін түсініктерімен сәйкестендір.

Түйін сөздер:

- Дүкенде тауарларды сұрыптау.

- Алаяқтық әрекеттерді анықтау.

- Күн райы болжау.

- Пайдаланушының плейпарағын құру.

- Сатып алушының ниетін анықтау.

- Фотосуретте бет-бейнені ерекшелеу.

- Ақылы жолдағы көлік құралдарының түрлерін анықтау.

- Науқастан қандай да бір ауру түрінің бар екенін анықтау.

- Нарықтағы акция құнын болжау.

№3 тапсырма: Тапсырмаларды мәшинелік оқыту әдісі бойынша нөмірле.

2. Деңгейлік тапсырмалар:

А деңгейі. Оқулықта берілген кестені толтыр.

В деңгейі. Венн диаграммасын қолданып, жіктеу және кластерлеу есептерін салыстыр.

С деңгейі. Мәшинелік оқытуды қолданатын салаларға 4-5 мысал тауып, оқыту тәсілін және

мысалдарыңның деңгейін анықта.

Мұғалімді тыңдайды

1-тапсырманы орындайды

2- тапсырманы орындайды

3-тапсырманы орындайды

4-тапсырманы орындайды

Оқушылардың сабаққа қатысу белсенділігіне қарай 1-10 балдық жүйе бойынша қалыптастырушы бағалаумен бағаланады.

Презентация

Сабақтың соңы

5 мин

1.Оқушыларға өзін-өзі бағалауды ұйымдастырады.

2.Кері байланыс: «Смайлик»

барлығын түсіндім

менде сұрақтар қалды

Өзін-өзі бағалау.

Оқушылардың сабаққа қатысу белсенділігіне қарай 1-10 балдық жүйе бойынша қалыптастырушы бағалаумен бағаланады.

Плакат /слайд/

Үй тапсырмасы

Үй тапсырмасы (таңдауына қарай)

1. «Мәшинелік оқытуға» глоссарий жаса.

2. «Мәшинелік оқыту эволюциясы» деген хронологиялық тізім жаса.

Қысқа мерзімді жоспары

Бөлім

Жасанды интеллект

Педагогтың аты-жөні

Күні

Сынып

Қатысушылар саны

Қатыспағандар саны

Сабақтың тақырыбы:

Мәшинелік оқыту алгоритмдері

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

11.3.4.1 - мәшинелік оқыту қағидалары, нейрондық желілерді (нейрондар мен

синапстарды) түсіндіру

11.3.4.4 - жасанды интеллектіні әзірлеуде «мұғаліммен оқыту» әдісін қолдану ауқымын

сипаттау

Сабақтың мақсаты:

Барлық оқушылар:

Мәшинелік оқытуда қандай алгоритмдердің қолданылатын біледі;

«мұғаліммен оқытуды» қолдану саласын сипаттай алады

Көптеген оқушылар:

Мәшинелік оқытудың қарастырылған алгоритмдерін салыстыра алады, әр алгоритмнің

артықшылықтары мен кемшіліктерін санамалап айтып бере алады.

Сабақтың кезені/ уақыт

Педагогтың әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

5 мин

1.Оқушылармен амандасу.

2.Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру.

3.Үй тапсырмасын тексеру.

Оқушылар дәптерлерді өзара ауыстырады, үй тапсырмасын тексереді.

ҚБ: жұлдыз / 2 балл/

1.Мұғаліммен амандасады.

2.Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады.

3.Сабақтың мақсаттарымен танысады.

4.Дәптерлерін өзара ауыстырады, үй тапсырмасын тексереді.

5.Бағалайды.

Жұлдыз

2 балл

Жұмыс дәптері

Сабақтың ортасы

35 мин

«Мәшинелік оқыту әдістері» зерттеу қызметі

Топтық жұмыс

Топтағы оқушылар материалды өз беттерінше оқып, әр әдістің

артықшылықтары туралы постер дайындайды (оқулықтың материалын,

интернет ресурстарын қолдануға болады).

Әр топ постерлерін қорғайды.

Білу және түсіну

1. Мәшинелік оқытуда қандай алгортимдер қолданылады?

2. Қарапайым байес алгоритмі (ҚБА) – ол несімен қарапайым?

3. ҚБА пайдаланған кезде қандай міндеттер шешіледі?

4. K - жақын көршілер алгоритмінің негізінде нысанның қандай қасиеті

болады?

Жұптық жұмыс:

№1 тапсырма: Берілген сөздерді өз орындарына дұрыс орналастыр.

________________ байес алгоритм (ҚБА) – белгілердің тәуелсіздігі туралы

жорамалы бар ______________ негізделген жіктеу алгоритмі. Басқаша

айтқанда, ҚБА: «______________ қандай да бір белгінің болуы қандай да

бір басқа белгінің болуымен _______________емес», – деп болжайды.

Түйін сөздер:

- Байес теоремасына байланысты.

- Қарапайым.

- Санатта.

№2 тапсырма: ҚБА және ЖКӘ алгоритмдерінің артықшылықтары мен

кемшіліктерін топтастыр.

№3 тапсырма: НБА және KNN алгоритмдердің артықшылықтары мен

кемшіліктерін бөл.

MS Excel-де «Жақын көршілер» құжатын ашу. Орында: нысандар

арасындағы қашықтықты есептеп, ең аз қашықтықты анықтау және ол

қандай нысандар арасындағы қашықтық екенін есептеу.

Қолдану

Деңгейлік тапсырмалар:

А деңгейі. Кіріктірілген функцияларды қолданып, 1-мысалдың берілгенін

MS Excel-ге жаз. Болжамның нәтижесі болатын ең жоғары апостериорлық

ықтималдығы бар санаттың есептеу формуласын жаз.

В деңгейі. Параграфта баяндалған алгоритмді қолданып, күн райын болжа:

• бұлтты; • шуақты; • жаңбырлы.

Қажет формула мен ЕГЕР функциясын қолдан.

С деңгейі. Кейбір, x, y параметрлерімен 5 нысан берілді делік. Нысандар-

дың бір-бірінің арасындағы арақашықтықты тап және нысандардың

арасындағы арақашықтықтың ең кішкентайын анықта.

Мұғалімді тыңдайды

1-тапсырманы орындайды

2- тапсырманы орындайды

3-тапсырманы орындайды

Оқушылардың сабаққа қатысу белсенділігіне қарай 1-10 балдық жүйе бойынша қалыптастырушы бағалаумен бағаланады.

Презентация

Сабақтың соңы

5 мин

1.Оқушыларға өзін-өзі бағалауды ұйымдастырады.

2.Кері байланыс: «Смайлик»

барлығын түсіндім

менде сұрақтар қалды

Өзін-өзі бағалау.

Оқушылардың сабаққа қатысу белсенділігіне қарай 1-10 балдық жүйе бойынша қалыптастырушы бағалаумен бағаланады.

Плакат /слайд/

Үй тапсырмасы

Үй тапсырмасы (таңдауына қарай)

1. Зерттеу жүргіз: мәшинелік оқыту қандай салаларда қолданылады? Сол

жағдайларда қолданылатын мәшинелік оқыту алгоритмдерін сипатта.

2. Параграфта қаралған, алгоритмдердің көмегімен жүзеге асыруға

болатын мәшинелік оқыту үшін өз есептеріңді ойлап та

Қысқа мерзімді жоспары

Бөлім

Жасанды интеллект

Педагогтың аты-жөні

Күні

Сынып

Қатысушылар саны

Қатыспағандар саны

Сабақтың тақырыбы:

Нейрондық желілер

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

11.3.4.1 - мәшинелік оқыту қағидалары, нейрондық желілерді (нейрондар мен синапстарды) түсіндіру

11.3.4.2 - өнеркәсіпте, білім беруде, ойын индустриясында, қоғамда жасанды интеллект қолдану

саласын сипаттау

11.3.4.4 - жасанды интеллектіні әзірлеуде «мұғаліммен оқыту» әдісін қолдану ауқымын сипаттау

Сабақтың мақсаты:

Барлық оқушылар:

Нейрондық желілердің не екенін біледі.

Көптеген оқушылар:

Жасанды нейрондардың әрекет ету қағидаларын сипаттайды.

Кейбір оқушылар:

Жасанды нейрондық желілерді қолдану салаларын талқылайды.

Сабақтың кезені/ уақыт

Педагогтың әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

5 мин

Сәлемдесу.

Оқушыларды түгелдеу.

Психологиялық жағымды ахуал туғызу.

Қызығушылықты ояту: «Бұлт үстіндегі саяхат» әдісі.

Нұсқау: көздеріңді жауып, ыңғайлы отырыңдар. Екі-үш рет терең тыныс алыңдар. Мен сендерді

бұлт үстімен саяхатқа шақырмақшымын. Томпақ жастықтардан құралған жұмсақ тауға ұқсаған

аппақ мамық бұлт үстіне секіріңдер. Аяқтарың, арқаларың, барлық денең осы үлкен бұлт жастыққа

ыңғайлы орналасқанын сезініңдер. Саяхат басталады. Бұлт жайлап, көк аспанға көтеріледі. Самал

жел беттеріңнен сипайды. Мұнда. Биік аспанда мүлгіген тыныштық орнаған. Бұлт сендерді

өздеріңді бақытты сезінетін жерге жеткізеді. Бұл жерде сендер өздеріңді байсалды сезінесіңдер.

Осы жерде ғажайып және таңқаларлық оқиға орын алуы мүмкін....(30 секунд). Енді сендер тағы да

бұлт үстіндесіңдер. Ол сендерді қайтадан сынып ішіне әкеле жатыр. Бұлттан түсіп, оған рақмет

айтыңдар...Бұлт ақырындап ауада ери бастайды. Қолдарыңды созып, көздеріңді ашыңдар, сендер

сергек, ширақ, зейіндісіңдер. /Бұл оқушыларға псиологиялық жағымды ахуал туғызады/.

Топтастыру: Оқушылар үштікке саналу арқылы үш топқа бірігеді.

І топ: «Алғырлар»

ІІ топ: «Білімділер»

ІІІ топ: «Дарабоздар»

Оқушылар өткен тақырып бойынша «екеуі дұрыс, біреуі бұрыс» деген жауаптары бар тест жасап,

жұмыстарын жұптарымен алмастырады.

Өзара бағалау: «Дұрыс. Қате»

1.Мұғаліммен амандасады.

2.Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады.

3.Сабақтың мақсаттарымен танысады.

4.Дәптерлерін өзара ауыстырады, үй тапсырмасын тексереді.

5.Бағалайды.

Оқушылардың сабаққа қатысу белсенділігіне қарай 1-10 балдық жүйе бойынша қалыптастырушы бағалаумен бағаланады.

Жұмыс дәптері

Сабақтың ортасы

35 мин

Кумулятивтік әңгіме

 «Мәшинелік оқыту» деген не?

 Мәшинелік оқытуға қандай мысалдар келтіре аласыңдар?

 Білім беру саласында ЖИ-ді қолданудың қандай үлгілері бар?

«Джигсо» әдісі

Әр топқа мынадай тапсырма беріледі: шағын мәтінді оқуға, оны қалай, қандай тәсілдермен есте

сақтап, мазмұндауға болатынын ойлану, мәтіннің мәнін түсінуге бағытталған сұрақтар қою.

Оқушылар тірек сөздерді жазып, сызба немесе кластер сыза алады. Мәтінмен жұмыс істеп

болғаннан кейін топтар әр үш топтан 1-2 өкілден кірген тағы бір топ құрады. Мұғалімнің айтуымен

олар жазбаны және графикалық материалды қолданып, өз сұрақтарын кезекпен түсіндіреді.

Топтағы үш шағын мәтінді түсіндіріп, талқылағаннан кейін бәрі өз орындарына оралып, үш шағын

тақырыптан (Есептеу жүйелері ұғымы. Есептеудің позициялық жүйелері. Есептеудің позициялық

емес жүйелері) тұратын ортақ тақырыпты талқылайды.

Мұғалім тарапынан бағалау: ауызша мақтау, ынталандыру.

Жұптық жұмыс:

№1 тапсырма: Анықтамада қалып қойған сөзді жаз.

__________ - бір нейронның шығып, екінші нейронға кірген кезде соқтығысып, дабылдың қатты

немесе әлсіз дабыл беруі.

Білу және түсіну

1. Нейрондық желі деген не?

2. Нейрондық желілердің негізгі компоненттерін ата.

3. Нейрондық желілерді қолдану мысалын келтір.

Қолдану

Деңгейлік тапсырмалар:

А деңгейі. Мына ұғымдардың тіркесімін рет-ретімен қой: мәшинелік оқыту, жасанды нейрондық

желілер, жасанды интеллект.

Жоғарғы деңгейдегі дағдыларын дамыту

Жоғарғы деңгейдегі дағдыларын дамытуға арналған сұрақтарға жауап береді. Пікірлерін дәлелдеп,

тұжырымдайды.

1. Нейрондық желілер неліктен көпшілікке мәлім?

2. Нейрондық желілердің қандай артықшылықтары мен кемшіліктері бар?

3. Нейрондық желілерді қолданғанда неліктен шектеулер қойылады?

Топтық жұмыс

Жоғарғы оқу орнының рейтингісін анықтайтын нейрондық желі құру туралы шешімді және қандай

параметрлерге назар аудару керектігі туралы ұсыныстар айтып, оны талдаңдар

Мұғалімді тыңдайды

1-тапсырманы орындайды

2- тапсырманы орындайды

3-тапсырманы орындайды

Оқушылардың сабаққа қатысу белсенділігіне қарай 1-10 балдық жүйе бойынша қалыптастырушы бағалаумен бағаланады.

Презентация

Сабақтың соңы

5 мин

1.Оқушыларға өзін-өзі бағалауды ұйымдастырады.

2.Кері байланыс: «Смайлик»

барлығын түсіндім

менде сұрақтар қалды

Өзін-өзі бағалау.

Оқушылардың сабаққа қатысу белсенділігіне қарай 1-10 балдық жүйе бойынша қалыптастырушы бағалаумен бағаланады.

Плакат /слайд/

Үй тапсырмасы

Нейрондық желілер

Қысқа мерзімді жоспары

Бөлім

Жасанды интеллект

Педагогтың аты-жөні

Күні

Сынып

Қатысушылар саны

Қатыспағандар саны

Сабақтың тақырыбы:

Нейрондық желілердің әрекет ету қағидалары

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

11.3.4.1 - мәшинелік оқыту қағидалары, нейрондық желілерді (нейрондар мен синапстарды) түсіндіру

11.3.4.2 - өнеркәсіпте, білім беруде, ойын индустриясында, қоғамда жасанды интеллект қолдану саласын

сипаттау

11.3.4.4 - жасанды интеллектіні әзірлеуде «мұғаліммен оқыту» әдісін қолдану ауқымын сипаттау

Сабақтың мақсаты:

Барлық оқушылар:

Мәшинелік оқыту, нейрондық желілердің қағидаларын түсіндіре алады.

Көптеген оқушылар:

ЖНЖ қолдануға мысал келтіре алады.

Кейбір оқушылар:

Өте қарапайым нейрондық желі жасай алады.

Сабақтың кезені/ уақыт

Педагогтың әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

5 мин

1.Оқушылармен амандасу.

2.Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру.

3.Үй тапсырмасын тексеру.

Оқушылар дәптерлерді өзара ауыстырады, үй тапсырмасын тексереді.

ҚБ: жұлдыз / 2 балл/

1.Мұғаліммен амандасады.

2.Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады.

3.Сабақтың мақсаттарымен танысады.

4.Дәптерлерін өзара ауыстырады, үй тапсырмасын тексереді.

5.Бағалайды.

Жұлдыз

2 балл

Жұмыс дәптері

Сабақтың ортасы

35 мин

Оқулықтағы материалды өз бетінше оқу.

«Тыңдаушы үштік» әдісі

Топтық жұмыс

Оқушылар үштен топ болып отырады, соның ішінде екеуі бір-біріне қарама-

қарсы отырады да, үшіншісі алыстау жерде отырады, ол қатыспайды, бірақ

бақылап отырады.

Бұл қалай жұмыс істейді:

Оқушылар үш топта жұмыс істейді. Әр оқушы сөйлеуші, сұрақ қоятын және

жазатын рөл атқарады. Сөйлеуші бір мәселені түсіндіреді немесе оған түсінік

береді немесе пікір білдіреді. Сұрақ қоятын адам түсініктеме беруді өтінеді.

Жазатын адам ескертпе жасайды да, әңгіменің соңында нәтиже береді.

Келесі жолы рөлдер өзгереді.

Жұптық жұмыс:

№1 тапсырма: Анықтамада қалып қойған сөздержді жаз.

_______________ - кіріс сигналдарының олардың сәйкес салмақтарына

көбейтілген қосындысы.

_______________ - өлшенген соманың нәтижесіне байланысты нейронныі

кірісі тек 1 немесе о болатын белсендіру функциясының түрі.

_______________ - нейрондық желінің оқытуға арналған деректер жиынтығы.

№2 тапсырма: Егер нейрондардың кіру деректері, салмағы және 5-ке тең

белсендіру функциясының шекті мәні белгілі болса, нейрондардың шығу мәнін

есепте.

Білу және түсіну

1. Нейрондық желілер әрекетінің негізгі қағидаларын ата.

2. «Белсендіру функциясы» деген не және ол не үшін қажет?

3. ЖНЖ-да қандай негізгі белсендіру функциясы қолданылады?

4. Мына терминдерге анықтама бер: оқыту іріктелімі, итерация, кезең,

қате.

Қолдану

Оқулық

Оқушының ДК-сы

Сұрақтар

Таратпа материалдар -

1

Деңгейлік тапсырмалар:

А деңгейі. Берілгені: бір жасырын қабатты нейрондық желі. Желіде кіріс, 3

жасырын нейрон, шығыс бар. Егер кірісте барлық салмақ 1-ге тең болса, онда

желінің шығысында не болады?

В деңгейі. J нейроны кіруге қозу дәрежесінің мәндері 10, -20, 5, 4 және

сәйкес байланыс салмақтары тиісінше 0,8, 0,5, 0,7 және -0,5-ке теі басқа төрт

нейронынан сигнал алады. Егер нейрондарды белсендіру функциясы

логистикалық сигмоидте болса, онда j нейронының шығысындағы сигеалды

есепте. Кіріктірілген функцияны қолдана отырып, шешуін MS Excel-ге жаз.

Берілгені:

I1, I2 – кіріс нейрондар

H1, H2 – жасырын нейрондар

O1 – шығыс нейрон

I1 = 1, I2 = 0,

w1 = 0.21, w2 = 0.64, w3 = -0.51, w4 = 0.11, w5 = 1.7, w6 = -1.9.

Кіріктірілген функцияны қолданып, шешуін MS Excеl-ге жаз.

C деңгейі. Параграфта айтылған, киноға бару немесе бармау керектігін

анықтайтын қарапайым бірқабатты нейрондық желіні құр. Желіде 4 кіріс

нейроны болады. Бірінші жағдайда бір реттік секіру функциясын қолдан.

Кіріктірілген ЕГЕР функциясын қолдан. Бірақ жауабын ЕГЕР функциясының

көмегімен жаз (егер белсенділік функциясы 0,7-ден көп болса, онда киноға

бару туралы хабарлама беріледі, керісінше – жоқ).

Жоғарғы деңгейдегі дағдыларын дамыту

Пікірлерін дәлелдеп, тұжырымдайды.

1. Бір рет секіру функциясы сигмоидті (логистикалық) функциялардан несімен

ерекшелінеді?

2. Нейрондық желіні оқыту барысында неліктен оқыту іріктелімінен басқа

сынақтама іріктелімі қажет?

3. Нейрондардың салмағының алғашқы мәні неліктен еркін беріледі?

Топтық жұмыс

Топта талқылап, келесі проблеманың шешімін ұсыныңдар:

- ЖОО-ның рейтингісін анықтайтын нейрондық желі жасау қажет болса,

қандай параметрге назар аудару қажет.

Мұғалімді тыңдайды

1-тапсырманы орындайды

2- тапсырманы орындайды

3-тапсырманы орындайды

Оқушылардың сабаққа қатысу белсенділігіне қарай 1-10 балдық жүйе бойынша қалыптастырушы бағалаумен бағаланады.

Презентация

Сабақтың соңы

5 мин

1.Оқушыларға өзін-өзі бағалауды ұйымдастырады.

2.Кері байланыс: «Смайлик»

барлығын түсіндім

менде сұрақтар қалды

Өзін-өзі бағалау.

Оқушылардың сабаққа қатысу белсенділігіне қарай 1-10 балдық жүйе бойынша қалыптастырушы бағалаумен бағаланады.

Плакат /слайд/

Үй тапсырмасы

(таңдауына қарай)

1. Python санаттарының көмегімен нейрондық желіні іске асыратын

материалды оқып, оны орында.

2. «ЖНЖ-да қолданылатын негізгі белсендіру функциясы» таныстырылымын

жас

Қысқа мерзімді жоспары

Бөлім

Жасанды интеллект

Педагогтың аты-жөні

Күні

Сынып

Қатысушылар саны

Қатыспағандар саны

Сабақтың тақырыбы:

Нейрондық желілерді жіктеу

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

11.3.4.1 - мәшинелік оқыту қағидалары, нейрондық желілерді (нейрондар мен синапстарды) түсіндіру

11.3.4.2 - өнеркәсіпте, білім беруде, ойын индустриясында, қоғамда жасанды интеллект қолдану саласын

сипаттау

11.3.4.4 - жасанды интеллектіні әзірлеуде «мұғаліммен оқыту» әдісін қолдану ауқымын сипаттау

Сабақтың мақсаты:

Барлық оқушылар:

Нейрондық желілердің жіктелуін (классификациясын) біледі;

Көптеген оқушылар:

Нейрондық желінің жұмыс істеу қағидаларын түсіндіре алады.

Сабақтың кезені/ уақыт

Педагогтың әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

5 мин

1.Оқушылармен амандасу.

2.Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру.

3.Үй тапсырмасын тексеру.

Оқушылар дәптерлерді өзара ауыстырады, үй тапсырмасын тексереді.

ҚБ: жұлдыз / 2 балл/

1.Мұғаліммен амандасады.

2.Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады.

3.Сабақтың мақсаттарымен танысады.

4.Дәптерлерін өзара ауыстырады, үй тапсырмасын тексереді.

5.Бағалайды.

Жұлдыз

2 балл

Жұмыс дәптері

Сабақтың ортасы

35 мин

Барлық кіріс элементтері тікелей шығыс элементтерімен біріккен желі

бірқабатты нейрондық желі немесе персептрон желі деп аталатындығы

түсіндіріледі.

Бірқабатты нейрондық желіні қарастырайық (1-сурет).

Әрбір элемент көптеген Х кірістен жеке салмақпен әрбір нейронмен біріктірілген. Ал

әрбір нейрон өлшенген кіру санын көрсетеді.

Бірқабатты желілердің құрылымының күрделілігі жасырын нейрон қабаттарының

жоқтығынан өзгере қоймайды.

Оқулықтағы суретті қолданып, бірқабатты нейрондық желі жайлы толық

түсіндіріледі.

o Осыдан кейін көпқабатты нейрондық желі түсіндіріледі. Оқулықтағы сурет

қолданылады.

Көпқабатты нейрондық желі – кіріс және шығыстан тұратын және олардың

арасындағы бір (бірнеше) жасырын нейрон қабаттарынан тұратын нейрондық желі.

o Кері байланысы жоқ желілердің қандай топтарға бөлінетіні айтылады.

Жұптық жұмыс:

№1 тапсырма: Кері байланыссыз желі дегеніміз не?

o Барлық қабаты иерархиялық байланысқан желі.

o Нейронның шығуынан алдыңғы қабаттағы бірдей нейронның немесе сол

нейронның кірістеріне өтетін синаптикалық байланыстары жоқ желі.

o Сиаптикалық байланыстары бар желі.

o Бір қабаттан тұратын желі.

o Кіріс элементтерінің барлығы шығыс элементтерімен байланысқан желі.

o Нейронның шығуы қайтадан кіріске берілетін желі.

Білу және түсіну

Оқушылар НМШЖ әдісін қолданып, оқулықтың мәтінін оқып шығады.

Н – негізгі ойлар (мәтінді оқып, сұраққа жауап беру, мәтіннің негізгі ойын анықтау).

М – мұқият оқу (қайтадан мұқият оқып шығу, толық ақпараттың негізгі оймен

үйлесуі).

Ш – шолу жасау (бар біліммен қатар салыстыра байланыстыру).

Ж – жетілдіру (мәтін жады бойынша қайталау, толық қарап шығу, нені жіберіп

алдыңыз, бұл қалай орын алды).

Қолдану

Деңгейлік тапсырмалар:

А деңгейі. Көңіл күйді анықтауға арналған бейнетаспадан нейрондық желіні

төмендегі белгілері бойынша сипатта:

• қабатының саны бойынша;

• байланыс түрі бойынша;

• оқыту алгоритмі бойынша;

• шешілетін есептердің кластары бойынша.

В деңгейі. Интернет желісінің ресурстарын пайдаланып, 4-5 белгілі нейрондық желіні

таңдап, кестені толтыр.

Топта өз нейрондық желілердің жіктелуін ұсынып, талдаңдар.

2. «НЖ жіктеу» деген тақырыпта мәтін құрастырады.

3. «НЖ жіктеу» деген тақырыпта практикалық тапсырма жасайды.

Мұғалімді тыңдайды

1-тапсырманы орындайды

2- тапсырманы орындайды

3-тапсырманы орындайды

Оқушылардың сабаққа қатысу белсенділігіне қарай 1-10 балдық жүйе бойынша қалыптастырушы бағалаумен бағаланады.

Презентация

Сабақтың соңы

5 мин

1.Оқушыларға өзін-өзі бағалауды ұйымдастырады.

2.Кері байланыс: «Смайлик»

барлығын түсіндім

менде сұрақтар қалды

Өзін-өзі бағалау.

Оқушылардың сабаққа қатысу белсенділігіне қарай 1-10 балдық жүйе бойынша қалыптастырушы бағалаумен бағаланады.

Плакат /слайд/

Үй тапсырмасы

«НЖ жіктеу» тақырыбында тест құрастыр.

2. «НЖ жіктеу» тақырыбында практикалық тапсырма жаса.

3. Интернет-ресурстарды пайдаланып, нейрондық желілердің

түрлерін анықта. Осы тақырыпқа таныстырылым дайында.

4. «Нейрондық желінің жіктелуі» тақырыбында 6-10

сұрақтан тұратын тест дайынд

Қысқа мерзімді жоспары

Бөлім

Жасанды интеллект

Педагогтың аты-жөні

Күні

Сынып

Қатысушылар саны

Қатыспағандар саны

Сабақтың тақырыбы:

MS Excеl-дегі нейрондық желіні жобалау

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

11.3.4.3 - дайын алгоритм бойынша электронды кестелерде/математикалық модельдеу программаларында

нейрондық желіні жобалау

Сабақтың мақсаты:

Барлық оқушылар:

Нейрондық желіні электрондық кестелерде жобалайды;

Көптеген оқушылар:

Нейрондық желіні дайын алгоритм бойынша программаға жобалайды;

Кейбір оқушылар:

Практикумға арналған тапсырманы өзі жасайды.

Сабақтың кезені/ уақыт

Педагогтың әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

5 мин

Сәлемдесу, оқушыларды түгелдеу.

Қызығушылықты ояту: «Егер ..., онда не болар еді?» әдісі.

Оқушылардың бірі жүйрік қиялмен бір ситуация айтады, қалғандары соның шешімін тауып

жалғастыру керек. Мысалы,

«Егер әрбір адам дүниеге келе сала басқалардың ойын оқи алатын болса, онда Жер бетінде

не өзгеріс болар еді?»

«Егер Жердің тартылыс күші жоғалып кетсе, онда ...»

«Егер барлық адам сөйлеу қабілетінен айрылып қалса, онда»

Бұл тәсіл оқушылардың қиялын дамытып, мидың ойлау белсенділігін арттырады және

оқушыларға псиологиялық жағымды ахуал туғызады.

Топтастыру: «Жыл мезгілдері» әдісі.

Қатысушылар үнсіз өздері дүниеге келген жыл мезгілдері бойынша топқа бөлінеді. Содан соң

әр топ өз жыл мезгілдерін пантомимо арқылы бейнелейді, қалған топ табады.

(Ұ). Ой қозғау. «Миға шабуыл» әдісі.

Мұғалім төмендегі сұрақтарды оқушыларға қойып, суреттерді интербелсенді тақтадан

көрсетеді. Оқушылар ұжымдық үлгіде білгендері бойынша өз ойларын айтып, жауап береді.

– ЖАЙЛЫ (сөздер осы сөзде бар әріптерден басталуы керек) дегенді естігенде ойларыңа не

келеді? (Жауап әртүрлі болуы мүмкін).

Бағалау: мұғалім ауызша бағалайды. Сабағымыз да жайлы болсын, олай болса, бастаймыз.

«Ішкі және сыртқы шеңбер» стратегиясы

1. Оқушылар мұғаліммен бірге екі шеңбер, яғни сыртқы және ішкі шеңбер құрады.

2. Ішкі шеңбердегі оқушылар құрылғыны немесе анықтаманы сипаттайды, ал сыртқы

шеңбердегі оқушылар оны табады.

Талқылағаннан кейін оқушылар орындарын ауыстырады.

1.Мұғаліммен амандасады.

2.Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады.

3.Сабақтың мақсаттарымен танысады.

4.Дәптерлерін өзара ауыстырады, үй тапсырмасын тексереді.

5.Бағалайды.

Жұлдыз

2 балл

Жұмыс дәптері

Сабақтың ортасы

35 мин

1. Теориялық материалмен жеке жұмыс: мәтінді бөліктерге бөлдіріп оқыту,

түсіндіру. Оқушылардың пікірлерін тыңдау.

Нейрондық желіні құру үшін көптеген әдістер бар. Ең көп тараған әдіс – Python, Java, С++

сияқты программалау тілін қолдану.

Қарапайым RBF нейрондық желіні MS Excel-дегі кестелік процессорда құруға болады.

Бұл желі жіктеу есептерін шешуде қолданылады.

Класс – жіктеу жүйесіндегі белгілі топты кейбір белгілеріне қарай жіктеп топтастыру.

Радиалды-базистік жүйенің функциясы тікелей таралу белгісінің нейрондық желісін

ұсынады. Ол аралық (жасырын) радиалды-симметриялық нейрондардан тұрады.

Радиалды-базистік функциясының жүйесінде жасырын нейрондар таңдалынған орталық

пен осы орталықтың маңайындағы нөлдік емес мағынаны қабылдайтын функцияларды

жүзеге асырады. RBF нейрондық желісінің жұмыс алгоритмін қарастырайық:

1) нейрон бірнеше кіріс каналдары арқылы сигнал/ақпарат қабылдайды;

2) әр кіріс белгісі торап арқылы өтеді/бірігу, нақты салмағы бар/қарқындылық, биологиялық

нейронға синаптикалық белсенділігінің сәйкестігі;

3) әрбір нейронға белгілі бір межелі мағына беріледі;

4) шаманы алу үшін нейронды белсендіретін өлшенген кіріс саны есептелінеді;

5) белсенділік белгісі белсенділік функциясы арқылы өзгереді және шығыс белгісі алынады.

2. Нейрондық желінің кестелік үлгісін құру үшін орындалатын алгоритмдерді

орындау реті түсіндіріледі.

1. Деректер қорын мысалдармен құрастыру: бұл берілген тапсырмаға сәйкес сипаттамалар

және үлгінің негізгі белгілері.

2. Барлық деректер жиынтығын екі ішкі жиынтыққа бөлу: үйретуші және тестік (қажет

жағдайда тағы бір ішкі жиынтық қосылуы мүмкін: растаушы).

3. Берілген есепке сәйкес жүйе белгілерін таңдау.

4. Желінің кірісіне ұсына алатындай деректерді өзгерту (бұл үшін үйреншікті әдістер қолданылады: нормалау, стандарттау, т.б.).

5.Шығыс мағынасының кодтау жүйесін таңдау.

1. RBF жүйесін құру алгоритмін MS Excel кестелік процессорында қарастырылады.

Түсіндірме оқулықта толық жазылған және суреттермен толықтырылған.

Жұптық жұмыс:

№1 тапсырма: RBF – желісін құру алгоритмін ретімен қой.

Түйін сөздер:

 Евклид аралығын, яғни кқрші нысандар арасындағы қашыұтыұты есептеу.

 Оқу үлгісін екіге бөлу: жаттығу және тестілеу үшін.

 Нысанның негізгі ерекшеліктерін қамтитын жаттығу үлгісін жасау.

 Белгісіз нысанның класын табу.

 Белсендіру функциясын есептеу.

 Тиісті әдісті қолдана отырып кірісті түрлендіру.

№2 тапсырма: MSF кестелік процессорында RBF – желісін жобалау үшін қолданылатын

функцияларды тізімнен таңда.

 EXP

 СЧЕТЕСЛИ

 СУММЕСЛИ

 МИН

 МАКС

 СРЗНАЧ

 ПОИСКПОЗ

 СМЕЩ

 КОРЕНЬ

№3 тапсырма: RBF – желісі қандай міндеттер орындайды?

 Жіктеу міндеттерін

 Регрессия есептерін

 Кластерлеу есептерін

 Аномалия іздеуді

 Разрядтылықты азайтуы.

Білу және түсіну

1. Нейрондық желілерді жобалаудың қандай әдістерін білесің?

2. RBF желісін қандай мақсаттар үшін пайдалануға болады?

3. RBF желісін жобалау алгоритмін кестелік MS Excel процессорында сипатта.

Қолдану

Деңгейлік тапсырмалар:

А деңгейі. Кестелік MS Excel процессорында параграфта сипатталған нейрондық желіні құр.

В деңгейі. Таңдауға үйрететін бірнеше жаңа үлгілерді қос. Тағы бір белгісіз үлгіні қосып,

оның класын анықта.

С деңгейі. Үйрететін таңдалымға тағы екі белгіні қосып, белгісіз үлгінің класын анықта.

Жоғарғы деңгейдегі тапсырмалар

1. RBF желісін жобалау барысында кестелік MS Excel процессорының қандай құндылығы

мен кемшіліктерін атай аласың?

2. Қажетті ұяшықтарды қалай жылдам толтыруға болады? Бұл жағдайда формулада нені

өзгерту қажет?

Топтық жұмыс

Жаңа кластар мен нысан белгілерін оңай қосуға болатын RBF желісін кестелік MS Excel

процессорында қалайша жобалауға болады? Топта талдаңдар.

Мұғалімді тыңдайды

1-тапсырманы орындайды

2- тапсырманы орындайды

3-тапсырманы орындайды

Оқушылардың сабаққа қатысу белсенділігіне қарай 1-10 балдық жүйе бойынша қалыптастырушы бағалаумен бағаланады.

Оқушылардың сабаққа қатысу белсенділігіне қарай 1-10 балдық жүйе бойынша қалыптастырушы бағалаумен бағаланады.

Презентация

Сабақтың соңы

5 мин

1.Оқушыларға өзін-өзі бағалауды ұйымдастырады.

2.Кері байланыс: «Смайлик»

барлығын түсіндім

менде сұрақтар қалды

Өзін-өзі бағалау.

Оқушылардың сабаққа қатысу белсенділігіне қарай 1-10 балдық жүйе бойынша қалыптастырушы бағалаумен бағаланады.

Плакат /слайд/

Үй тапсырмасы

1. Денешынықтыру сабағы үшін топты анықтауға арналған нейрондық желіні келесі

белгілер бойынша құр: созылмалы ауруы барлардың саны, дене дайындығының

деңгейі

(1-ден 10-ға дейінгі шәкіл бойынша), аурудың пайда болуы бойынша қауіп-қатер

тобына кіру (1-ден 5-ке дейінгі шәкіл бойынша).

Үш медициналық топ болады: негізгі, дайындық, арнайы.

2. Өзіңнің саралау есебіңді ойлап тап, таңдауға үйретуге қажетті белгілерді анықта.

Қысқа мерзімді жоспары

Бөлім

Жасанды интеллект

Педагогтың аты-жөні

Күні

Сынып

Қатысушылар саны

Қатыспағандар саны

Сабақтың тақырыбы:

«MS Excеl кестелік процессорындағы деректерді интеллектуалды талдау

үшін, нейрондық желілерді жобалау және мәшинелік оқыту алгоритмін

қолдану» практикумы

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

11.3.4.3 - дайын алгоритм бойынша электронды кестелерде/математикалық модельдеу программаларында

нейрондық желіні жобалау

Дайын алгоритм бойынша электронды кестелерде/математикалық модельдеу программаларында нейрондық

желіні жобалау.

Сабақтың мақсаты:

Барлық оқушылар:

Электрондық кестелерде нейрондық желіні жобалайды;

Көптеген оқушылар:

Дайын алгоритм бойынша нейрондық желіні жобалайды;

Кейбір оқушылар:

Практикумға арналған тапсырмаларды өзі жасайды.

Сабақтың кезені/ уақыт

Педагогтың әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

5 мин

1.Оқушылармен амандасу.

2.Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру.

3.Үй тапсырмасын тексеру.

Оқушылар дәптерлерді өзара ауыстырады, үй тапсырмасын тексереді.

ҚБ: жұлдыз / 2 балл/

1.Мұғаліммен амандасады.

2.Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады.

3.Сабақтың мақсаттарымен танысады.

4.Дәптерлерін өзара ауыстырады, үй тапсырмасын тексереді.

5.Бағалайды.

Жұлдыз

2 балл

Жұмыс дәптері

Сабақтың ортасы

35 мин

Оқулықпен жұмыс

1-тапсырма. Келесі оқыту іріктелімін жіктеп, жіктеу есептерін

шығару үшін RBF нейрондық желісін құр.

Мұнда өнімдердің сапасы (тәттілігі пен қытырлауы) 10 балдық

шәкіл бойынша бағаланады. Аталған өнімдердің әрқайсысы жатқы-

зылатын түр (санат) белгілі.

Жаңа өнімді таңдап, жаңадан құрылған нейрондық желінің көме-

гімен оны жікте.

Жіктеу есебін шешуге арналған K-жақын көршілер әдісі

2-тапсырма. 1-тапсырманың оқыту іріктелімін қолданып, өнімді

жіктеу қажет.

Шешуі:

Егер абсцисс өсі бойынша тәттілікті, ал ординат өсі бойынша

Қытырлауды жіктейтін график салсақ, онда графиктегі нүктелерді

(өнімдерді) кластарға бөлуге болады:

– сол жақ жоғарғы бұрышына көгөністер (қияр, сәбіз, ассүттіген

жапырағы, балдыркөк) «топтастырылады»;

– олар қытырламайды және тәттілерге жатпайды;

– сол жақ төменгі бұрышына протеинге бай өнімдер (ет, асшаян,

ірімшік, балық, жаңғақтар) орналастырылады;

– олар қытырламайды және тәтті емес;

– оң жақта жемістер (алма, алмұрт, жүзім, апельсин, банан) топтастырылған;

– олар басқа кластармен салыстырғанда тәтті, бірақ қытырлау

қасиеті жағынан әркелкі.

Білу және түсіну

Ақпаратты «Инсерт» әдісі бойынша оқу. Топтағы оқушылар мәтінді оқып, арнайы белгі қойып

отырады:

+ - мұны білемін;

- мен басқаша ойлағанмын, бұл менің ойлағаныма қарама-қарсы болып шықты;

v – мен үшін бұл жаңа нәрсе;

? – маған бұл түсініксіз, түсіндіру, нақтылау қажет.

Топтың спикері оқылған нәрсенің мәнін түсіндіреді. Мұғалім оқушылармен сөйлеседі. Мәтіннің

түсініксіз жерлерін түсіндіреді.

Өздігімен орындауға арналған тапсырмаларды орындату.

Тапсырмалар деңгейлік түрде оқулықта толық берілген.

А деңгейі. Интернеттің іздеу жүйелерін пайдаланып, өз қызметінде жасанды интеллектіні белсенді

түрде пайдаланатын 10 компанияның тізімін жаса.

В деңгейі. Жасанды интеллект пайдаланылатын саланы таңдап, оның сол салада қолданылу

артықшылықтары мен кемшіліктерін бағала. Кестені толтыр.

С деңгейі. Интернеттің іздеу жүйелерін пайдаланып, жасанды интеллектіні пайдалану қаншалықты

жақсы болса да, оны өз қызметінде пайдаланудан түрлі себептермен бас тартып отырған 10

компанияның тізімін жас

Мұғалімді тыңдайды

1-тапсырманы орындайды

2- тапсырманы орындайды

3-тапсырманы орындайды

Оқушылардың сабаққа қатысу белсенділігіне қарай 1-10 балдық жүйе бойынша қалыптастырушы бағалаумен бағаланады.

Презентация