Информатикадан элективті курс үлгісі

БАҒДАРЛАМА

Жаңартылған білім беру мазмұны жағдайындағы жалпы білім беретін мектеп, гимназия, лицейдің оқушыларына арнаған

SCHATCH БАҒДАРЛАМАЛАУ ОРТАСЫ ЖӘНЕ ОНЫ ҚОЛДАНУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

5 -сынып оқушыларына арналған элективті курстың бағдарламасы

(аптасына -1 сағат, жылына -34 сағат)

Қасиетова Бақыт Жапақовна

№186 жалпы білім беретін мектептің информатика пәні мұғалімі

Пікір жазғандар: С. Т. Мухаметжанова – "Өрлеу БАҰО" АКФ ҚР, қызметкерлердің біліктілігін арттыратын республикалық институттың "Менеджмент жəне ақпараттық технологиялар" кафедрасының меңгерушісі Халықаралық ақпараттандыру академиясының академигі, п.ғ.д., доцент

А. Керімақын – Алматы Технологиялық Университетінің аға оқытушы, лекторы

Түсініктеме хат мазмұны

«Scratch бағдарламалау ортасы және оны қолдану ерекшеліктері» элективті курстың бағдарламасы негізгі жалпы білім стандартының талаптарына сәйкес әзірленген. Жаңартылған білім беру мазмұны аясында оқитын сынып оқушыларының спиральді қағида бойынша білім алатындығын ескерсек, онда Scratch бағдарламалау ортасымен жұмыс жасауы білім алушылардың жеңілден ауырға қарай көше отырып, білім-білік дағдыларын арттыруға, бағдарламалау туралы терең білім алуларына қажетті құрал болып табылады.

Жобалық әдісті қолдану балаларға өз бетінше міндеттер қою және оларды шешудің ең жақсы нұсқасын таңдау, мақсатқа өз бетімен жету, проблеманы шешу тұрғысынан талдай білу дағдыларын дамытуға жағдай жасауға мүмкіндік береді. БҰҰ – ның шешімімен «ХХІ – ғасыр ақпараттандыру ғасыры» деп аталады. Қазақстан Республикасы да ғылыми – техникалық прогрестің негізгі белгісі – қоғамды ақпараттандыру болатын жаңа кезеңіне енді. Сондықтан да оқушыларға ақпараттық білім негіздерін беру, логикалық – құрылымдық ойлау қабілеттерін дамыту, ақпараттық технологияны өзіндік даму мен оны іске асыру құралы ретінде пайдалану дағдыларын қалыптастырып, ақпараттық қоғамға бейімдеу өзекті мәселердің бірі болып отыр.

Информатиканы білу:

1. Қазіргі өмір сүру жағдайында ақпараттық коммуникациялық технологиларды қолдану білім алушылардың сенімділігін арттырады;

2. Заман талабына байланысты ақпараттық қоғамның шарттарына сәйкес оқушыларды тұрмыстық, қоғамдық және кәсіптік өмір салаларына толық әрі тиімді түрде араластыру қажет

3. Компьютерді иелену дағдылары, күнделікті жұмыста АКТ пайдалана білуі, WWW (Интернетпен) жұмыс істеу, теориялық информатика негіздерін білу, білім алушылардың ақпараттық мәдениеті, адамзат қолындағы электрондық ақпараттық ресустарды жасау және пайдалана білулеріне жағдай жасайды

Бағдарламаның негізгі мақсаты:

• білім алушылардың мақсат қойып, өз іс-әрекетін ұйымдастыруды, өз жұмысының нәтижесін бағалай білуді, өмірде білімді қолдана білетін жан-жақты білімді тұлғаны қалыптастыру.

Бағдарламаның міндеті:

• оқушылардың бағдарламалау және алгоритмдеу есептерін шешудің білімдерін мен дағдыларын тереңдету

• оқушыларды өз бетімен білім алуға жетелеу, сыни тұрғыдан ойлау технологиясының стратегияларын пайдалана отырып курсқа қызығушылықтарын, интеллектуалдық және шығармашылық қабілеттерін дамыту;

• оқушылардың алгоритмдеу және бағдарламалау туралы негізгі идеяларын шоғырландыру;

• жұмыс материалдарымен алмасу үшін желілік дағдыларды дамыту;

• Scratch бағдарламасында алгоритмдер құрастырудың тәжірибелік дағдыларын дамыту

• білім алушылардың алгоритмдік мәдениетті, бағдарламалық қамтамасыз етуді сауатты құру дағдыларын қалыптастыру;

өз іс-әрекетін ұйымдастыру, жұмыс нәтижелерін бағалау мүмкіндігі жеке қасиеттерді қалыптастыру: ерік, сезім, эмоциялар, шығармашылық қабілеттер;

• нормативті-коммуникативтік тәжірибені байыту: өз іс-әрекеттерін бейнелеу, өз еңбегінің нәтижелерін өзін-өзі бақылау.

Бағдарламаның өзектілігі:

• Scratch көмегімен сіз өзіңіздің интерактивті әңгімелеріңізді, ойындарыңыз бен анимацияларыңызды бағдарламалай алуға болады

• өз Интернет-қауымдастықтың басқа мүшелерімен өз туындыларыңызбен бөлісе алуға болады

• Скретч жастарға шығармашылық ойлауды үйренуге, жүйелі негіздемелер жасауға және бірлесіп жұмыс істеуге көмектеседі.

Күтілетін нәтиже:

• Scratch-де сприттер жасай алады

• Scratch ішіне сприттер алгоритмін жаза алады;

• Scratch бағдарламасында әртүрлі жобалар құрады;

• Scratch бағдарламасында анимациялар мен қарапайым ойындар жасайды;

• Командада жұмыс істеуді үйренеді.

Білім алушылар бұл жаста өздерінің білім алуындағы тәуелсіздікке ұмтылулары арқылы өзін-өзі басқару мен жеке тұлға болып қалыптасуы үшін түрткі бола отырып алдағы уақытта білім алуда, ақпараттық коммуникациялық технологиялады меңгеруде қарым-қатынас дағдыларын дамытатын процесс. Бұл бағдарлама арқылы білім алушылар өздерінің сыни ойлауларын дамыта, талдай, талқылай отырып, Scratch бағдарламалау ортасы және оны қолдану ерекшеліктерін дұрыс қолдану арқылы қарым-қатынас жасау дағдысын жетілдіреді. Қарым-қатынас жасауда, білім дағдыларын жетілдіруде қарапайым бағдарламалауды білу білім алушылар үшін өзекті.

Тұрақтылау (мазмұндық) бөлімі

Элективті курс бағдарламасы алдына мынадай оқу мақсатын қояды: Scratch бағдарламалау ортасы мен қолдану ерекшеліктерін үйренуде оқушылардың қызығушылықтарын арттыруда шығармашылық қабілеттері мен коммуникативті дағды қалыптастыру, жұппен, топпен жұмыс жасай алу, бағдарламалау тілдері мен қолданылу жолдарымен таныса отырып, өз жобаларын дайындауда алған білімдерін дұрыс қолдана білуге үйрету.

Scratch бағдарламалау ортасында оқыту математикалық түйсік пен геометриялық бейнелерді дамытады, ойлаудың алгоритмдік, құрылымдық, логикалық және комбинаторлық түрлерін қалыптастырады, оқушылардың шығармашылық белсенділігі мен тәуелсіздігін арттырады. Scratch тартымды сабақтан бағдарламалау қызықты ойынға айналатындығына назар аудартады, оның барысында негізгі ұғымдар мен бағдарламалау дағдыларын тез игеру жүреді.

Scratch - бастауыш және орта мектеп оқушыларына арналған визуалдық объектіге бағытталған бағдарламалау ортасы. Бұл құралдың атауы «scratching» сөзінен шыққан, музыкалық тақырыптарды араластыру үшін винилдік жазбаларды қолдарымен алға-артқа бұрау үшін хип-хоп диджейлер қолданатын әдіс. Scratch логотипі мен Lego конструкторы идеяларының жалғасы ретінде жасалды. ХХІ ғасырда жаһандану үрдістерінің негізгі қозғаушы күші жаңа технологияларды күрт дамыту болып табылса, оның әлемді ХІХ ғасырдың екінші жартысынан басталған өндірістік революция жасағаннан да көп өзгертуге қабілетті екенін нақты түйсінудің маңызы зор. Мектеп жасында компьютерді қолдануды сауатты меңгерген әрбір оқушы мамандық иесі атанғаннан кейін де оны қажеттілігіне орай тиімді қолдана білуінің, яғни өз бетінше жұмысын жеңілдететін кішігірім бағдарламаны құра білуінің маңызы өте жоғары.

Бұл бағдарлама әр баланың табиғатын, өзіндік ойлау, қабылдау ерекшеліктерін ескере отырып бойындағы логикалық қабілеттерін дамыту мақсатында, бағдарлама құру методологиясы, қолданылатын жобалау және бағдарламалау технологиясы туралы түсінік қалыптастыру, бағдарлама құрастырудың тиімді әдістерін үйрету негізінде құрылды.

Бағдарламаның мазмұндық принциптері алдымен информатиканы оқытудың әдістемесі мен практикасы, нақты берілуі, қолжетімділігі, жаңашылдығы болып табылады. Осы бағдарлама аясында төмендегі принциптерді үйренуге болады:

• оқу және үйрену процестерін бақылау;

• білім алушыларды ынталандыру;

• интербелсенді оқыту әдістемесін қолдану;

• материалды есте сақтау техникасын дамыту;

• жалпы білімдерін дамыту;

• тестілеу;

• оқытушылар мен оқушылардың сандық цифрлы технологияларды пайдаланып оқытудағы заманауи тенденцияларды қолдауы.

Бағдарлама мазмұны жалпыға міндетті білім беру стандартымен бекітілген тақырыптарды қамтиды. Білім алушылардың тұлғалық қасиетін қалыптастырудың маңызды аспектісі «Рухани жаңғыру» бағдарламасын іске асыру болып табылады:

• білім алушылар бойында ақпараттық технологияларды қолдану және қазіргі адам өмірінде бағдарламалау мен алгоритм туралы түсінік қалыптастыру, бағдарламалау тілдерін меңгеру құралы ретінде қолданып, жаңа тәжірибе жинақтау;

• модернизациялық секіріс жасау үшін ақпараттық технологиялар мен инновациялардың үлкен маңызға ие болатынына көз жеткізу.

Нормативті бөлім

Ақпараттық - әдістемелік бөлім

Оқыту әдістерін таңдау және біріктіру кезінде келесі өлшемдерді ескеру қажет:

• оқыту, тәрбиелеу және дамыту мақсаттары мен міндеттеріне сәйкестігі; зерттелетін материалдың мазмұнына сәйкестігі (күрделілігі, жаңалығы, сипаты, материалды визуалды түрде көрсету мүмкіндігі және т.б.);

• сынып оқушыларының нақты білім беру мүмкіндіктеріне сәйкестігі: жас (физикалық, ақыл-ой), дайындық деңгейі (оқыту, дамыту, тәрбиелеу, ақпараттық-коммуникациялық технологияларды білу деңгейі), сынып ерекшеліктері;

• қолданыстағы жағдайлардың (оқу бөлмесінің тиісті оқу құралдарымен жабдықталуы, электронды және баспа құралдарының болуы) және оқуға бөлінген уақыттың сақталуы;

• эргономикалық жағдайлар (сабақ кестесі бойынша сабақ уақыты, сабаққа қатысу, компьютердегі жұмыс ұзақтығы және т.б.).

Бұл оқу бағдарламасында оқытудың келесі әдістері қолданылады: түсіндірмелік,

• иллюстративті немесе ақпараттық және рецептивті оқыту әдістері (білім беру ақпаратын

• дайын нысанда беру және оны оқушылар қабылдауы (қабылдау). Мұғалім ақпаратты жеткізіп қана қоймай, оны қабылдауды да ұйымдастырады.);

• репродуктивті әдістер (бағдарламалар жазу кезінде оқытушыдан алған білімдерін молайту (көбейту));

• эвристикалық әдіс немесе ішінара іздеу (мұғалім білімнің бір бөлігі туралы хабарлайды, ал студенттер белгілі бір білімді танымдық есептерді шешу барысында алады); зерттеу әдісі (мұғалім мәселені кейде жалпы түрде тұжырымдайды, ал студенттер оны шешу барысында қажетті білімді өз бетінше алады);

• ауызша (түсіндіру, әңгіме, дискуссия), көрнекілік (видео сабақтар, презентациялар), практикалық (практикалық жұмыс, жоба жұмыстары).

Оқу жұмысының формалары:

• жеке;

• жұптық

• топтық

• ұжымдық.

Сабақта оқушылардың қарым-қатынас дағдыларын дамыту үшін әртүрлі қызметтер қолданылады:

• Интернет қызметтерін пайдалану;

• мобильді құрылғыларды пайдалану;

• желіні пайдалану.

Сабақ сабақ тақырыбына емес, оқу мақсаттары мен күтілетін нәтижелерге негізделеді. Әр сабақта ұлттық құндылықтарды «Мәңгілік ел» идеясына сүйене отырып жүзеге асыру жоспарланған.

Бағалау

Оқытуды бағалау критериалды бағалау жүйесіне сәйкес жүзеге асырылады. Критериалды бағалау бағалауды объективті, демек, эмоционалды түрде жүргізуге мүмкіндік беретін механизмді болжайды. Критерийлер - бұл сабақтың әр кезеңіндегі оқу мақсаттарына сәйкес келетін жоспарланған нәтижелер. Олар оқушыларда ойлаудың объективтілігі мен сыни ойлауын дамытады, бақылау мен түзетеді, сонымен қатар бірқатар реттеушілік, коммуникативті және танымдық әмбебап әрекеттерді, яғни оқушылардың танымдық белсенділіктерін талдауға және басқаруға бағытталған осындай ақыл-ой әрекеттерін қалыптастырады. Бағалау жүйесі оқушылардың бақылау және бағалау қызметіне қосылатын, дағдылар мен өзін-өзі бағалау дағдыларын игеретін етіп құрылған. Оқушылар үшін оқу іс-әрекетінің нәтижелерін өзіндік талдау жеке нәтижеге жетудің, оқу-танымдық құзыреттіліктерін, көшбасшылық қасиеттерін дамытудың міндетті шарты болып табылады.

Оқу жылындағы қорытынды бағалау мектеп жобалары байқауы арқылы жүзеге асырылады, бұл түрлі қалалық байқауларға қатысу үшін жобаларды таңдауға мүмкіндік береді.

Бағалау шкаласы («Робототехника және бағдарламалау» оқу бағдарламасынан, авторлары: Ким В.Ю., Бектемисов А.Т., Тен А.С.):

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

1. https://ru.wikipedia.org/wiki/Сретч_(язык_программирования)

2. Голиков Д.В., Голиков А.Д. Книга юных программистов на Scratch. SmashWords, 2013

3. Патаракин Е.Д. Учимся готовить в среде Скретч. Придумай – Запрограммируй – Поделись.

4. Пашковская Ю.В. «Творческие задания в среде Scratch: рабочая тетрадь 5-6 класс»

5. Рындак В. Г., Дженжер В. О., Денисова Л. В. Проектная деятельность школьника в среде программирования Scratch

Қосымша

«Scratch бағдарламалау ортасы мен қолдану ерекшеліктері» атты бағдарламаны оқып-үйренуде білім алушылар «жеке», «Жұптық», «Топпен», интернет желісі арқылы материал іздеу, эссе жазу, презентация жасау, талдау, кластер жасау сияқты жұмыс түрлерін қолданады, тақырып бойынша өздерінің алған білімдерін жобалық жұмыстар «Лабиринттен шығу», «Көктем», «Планеталар қозғалысы», «Кемпірқосақ» жасау арқылы және жаңаша оқыту әдіс-тәсілдерін қолдана отырып үйренеді. Білімдерін жетілдіреді, критериалды бағалаудың әдіс-тәсілдері арқылы бағалайды.

`