РЕФЕРАТ

Тақырыбы: Инклюзивті білім беру

Пәні: Педагогика

Орындаған: Сулейменова Алтын Сергеевна

Тобы: БМ-42ҚБ

Тексерген: Секенова Балкумис Байжанқызы

Қала, жыл

Кіріспе

Қазіргі таңда білім беру жүйесі барша адамзаттың басты құндылықтарының бірі ретінде танылып отыр. Әрбір бала, оның ішінде мүмкіндігі шектеулі балалар да сапалы білім алуға құқылы. Инклюзивті білім беру – бұл білім беру жүйесінің ерекше қажеттіліктері бар балаларға тең мүмкіндіктер ұсынатын маңызды бағыттарының бірі. Инклюзия – бұл барлығына арналған білім. Бұл тек ерекше қажеттіліктері бар балаларды ғана емес, жалпы білім беру процесінде барлық оқушылардың жеке ерекшеліктерін ескеруге бағытталған әдіс. Бұл рефератта инклюзивті білім берудің мәні, маңыздылығы, жүзеге асу жолдары мен мұғалім рөлі қарастырылады.

Негізгі бөлім

1. Инклюзивті білім берудің мәні мен мазмұны

Инклюзивті білім беру – бұл балалардың жынысына, жасына, әлеуметтік жағдайына, денсаулық ерекшелігіне қарамастан, барлық оқушылардың бір мектепте білім алуы мен даму мүмкіндігін қамтамасыз ететін жүйе. Бұл жүйеде ерекше білім беруді қажет ететін балаларды бөлек оқыту емес, оларды жалпы білім беру процесіне біріктіру маңызды.

Инклюзия – бұл тек физикалық қатысу ғана емес, білім алушының ортада өзін еркін сезінуі, қабылдануы мен белсенді қатысуы. Инклюзивті білім беруде әрбір оқушының әлеуетін толық ашу үшін жеке тәсіл қажет. Мұнда оқыту мазмұны мен әдістемесі әр баланың ерекшелігіне сай бейімделеді.

2. Инклюзивті білім берудің қағидаттары

Инклюзивті білім беру бірнеше негізгі қағидаттарға негізделеді:
- Барлық балалардың білім алу құқығы;
- Тең мүмкіндіктер мен қолжетімділік;
- Әлеуметтік әділеттілік;
- Әртүрлілік пен бірегейлікті құрметтеу;
- Оқытудың жеке бағыты мен бейімделуі.

Бұл қағидаттар білім беру ұйымдарына оқушылардың ерекшеліктерін ескеруге, оқытудағы кедергілерді азайтуға және қоғамдағы толеранттылықты арттыруға мүмкіндік береді.

3. Инклюзивті білім берудің маңыздылығы

Инклюзивті білім беру – тек ерекше балалар үшін емес, бүкіл қоғам үшін маңызды. Бұл жүйе арқылы:
- Мүмкіндігі шектеулі балалар толыққанды білім ала алады;
- Қоғамда мейірімділік, түсіністік, сыйластық дамиды;
- Ерекше оқушылар өзін жеке тұлға ретінде сезінеді;
- Мұғалімдердің кәсіби құзыреттілігі артады.

Бүгінгі таңда инклюзивті білім беру – бұл халықаралық стандарттарға сай келетін, заман талабына сай бағыт.

4. Мұғалімнің инклюзивті білім берудегі рөлі

Инклюзивті білім беруді жүзеге асыруда мұғалім басты рөл атқарады. Ол оқушының қабілетіне қарай жеке әдіс таңдап, қолайлы оқу ортасын ұйымдастыруы тиіс. Мұғалімдер арнайы дайындықтан өтіп, коррекциялық педагогика, инклюзивті әдістеме, эмоциялық қолдау, психологиялық және әлеуметтік қызмет көрсету бағыттарынан хабардар болуы қажет.

Инклюзивті білім беру табысты болуы үшін мұғалімдер мен ата-аналардың тығыз байланысы, арнайы мамандармен (психолог, дефектолог, логопед) ынтымақтастығы өте маңызды. Оқушының дамуы тек мектеппен шектелмей, отбасында да қолдау табуы тиіс.

5. Инклюзивті білім беруді жүзеге асыру жолдары

Қазақстанда инклюзивті білім беруді дамыту үшін бірнеше нақты шаралар жүзеге асырылып келеді. Атап айтқанда:
- Мектептерде кедергісіз орта құру (пандус, арнайы сыныптар);
- Мұғалімдерді қайта даярлау және біліктілігін арттыру;
- Арнайы білім беру бағдарламаларын енгізу;
- Қоғамның көзқарасын өзгертуге бағытталған ақпараттық жұмыс жүргізу.

Инклюзияны табысты енгізу үшін білім беру ұйымдарының, ата-аналардың, оқушылардың және жергілікті билік органдарының бірлескен жұмысы қажет.

Қорытынды

Инклюзивті білім беру – қазіргі білім беру жүйесінің адамгершілікке негізделген бағыттарының бірі. Ол барша баланың білім алудағы құқықтарын сақтауға және әлеуметтік әділеттілікке қол жеткізуге көмектеседі. Инклюзия – бұл барлық балалардың бірдей сапалы білім алуына жағдай жасау ғана емес, сонымен қатар оларды қоғамға толыққанды азамат ретінде тәрбиелеудің тиімді жолы. Сондықтан инклюзивті білім беруді дамыту – еліміздің болашағы үшін маңызды міндет.

Пайдаланылған әдебиеттер

1. Қазақстан Республикасының «Білім туралы» заңы
2. ҚР Инклюзивті білім беруді дамытудың 2020–2025 жылдарға арналған тұжырымдамасы
3. Оразбаева, Ф. Инклюзивті білім беру негіздері. – Алматы: Раритет, 2021.
4. Internet ресурстары: www.enbek.kz, www.edu.gov.kz
5. UNESCO. Inclusive education: the way of the future. International Conference on Education, Geneva, 2008.