Материалдар / Интеллектуалдық сайыс "ХХІ ғасыр көшбасшысы"

Интеллектуалдық сайыс "ХХІ ғасыр көшбасшысы"

Материал туралы қысқаша түсінік

Сайыс оқушылардың ой-өрісін,білімін дамыту мақстында өтті.Биология пәніне деген қызығушылығын арттыра отырып,логикалық ойлау қабілетін дамыту үшін әртүрлі тапсырмалар берілді.

Рахымжанова Акмарал Даулетхановна

Автор материалды ақылы түрде жариялады. Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ

22 Желтоқсан 2017

1414

0 рет жүктелген

Биология Сыныптан тыс жұмыс 10 сынып

770 ₸

Бүгін алсаңыз
+39 бонус беріледі
Бұл не?

Бүгін алсаңыз +39 бонус беріледі Бұл не?

Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!

Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады

«XXI -ғасыр көшбасшысы» сайысыМақсаты:оқушылардың ой-өрісін дамыта отырып,табандылықпен шешім қабылдауға,оны дәлелдеуге үйрету,биология пәніне деген қызығушылығын арттыра отырып,логикалық ойлау қабілетін дамыту Қазақ халқының ғұлама жазушысы М.Әуезов «Халықпен халықты,адам мен адамды теңестіретін нәрсе-білім» деген екен.Қазіргі таңда жас Қазақстан Республикасына білімді де білікті,жан-жақты жастар қажет.Бар ізгілік тек білімнен алынар,Білімменен аспанға жол салынар-деген екен Жүсіп Баласағұн.Ал,олай болса құрметті сайыскерлер енді ұшқыр ой,көп ақыл, терең білім мен биология пәнінен алған білімдеріңіздің асқақтығын көрсетіңіздер!Бүгінгі сайысымыз жеті кезеңнен тұрады.

«Бәйге»

«Полиглот»

«Мықты болсаң,айтып көр»

«Ойлы болсаң,озып көр»

«Ғажайып жетілік»

«Тікелей сұрақтар»

«Орман алқабы»

Сайысқа қатысатын оқушыларымызды таныстырып өтейін.11 «Б»-сынып оқушысы Рахымжан Аяулым11 «А»-сынып оқушысы Қайыртаева Еркежан10-сынып оқушысы Амангелдиев Шерхан10-сынып оқушысы Бөкешова Гүлназ9-сынып оқушысы Серіков ЕрхатҚұрметті сайысқа қатысушы оқушылар сіздерге сәттілік тілеймін!Сайысымызды бастамас бұрын әділ баға беретін әділқазы алқаларын сайлап алайық.І-кезең «Бәйге»Сұрақ барлық биология пәні салаларынан қойылады.Сұраққа жауап берген оқушыға 10 ұпайдан беріледі.Егер дұрыс жауап берілмесе келесі ойыншы жалғастыруға болады.Жауабы дайын оқушы жалаушасын көтереді.1.Қандағы қанттың мөлшерін реттеп отыратын гормон (инсулин)2.Саңырауқұлақтарды зерттейтін ғылым (микология)3.Социалистік Еңбек Ері,әйгілі күрішші (Ы.Жақаев)4.Ішкі секреция бездерінің қанға бөліп шығаратын белсенді биологиялық заты (гормон)5.Қан ұйымайтын ауру (гемофилия)6.Ұша алмайтын құс (пингвин)7.Жануарларды жүйелеудің негізін қалаған кім? (К.Линней)8.Бүлінген жердің қайтадан қалпына келу құбылысы (регенерация)9.Жануарлардың мінез-құлығын зерттейтін ғылым (этология)10.Жүйке жасушасының ұзын өсіндісі (аксон)11.Қаназдық ауруы (анемия)12.Ең үлкен сүтқоректі жануар (көк кит)13.Қызыл түсті қан жасушасы (эритроцит)14.Қалқанша безінен бөлінетін тироксин гормонының жетіспеуінен балаларда пайда болатын ауру (кретинизм)15.Мешел ауруының пайда болу себебі (Д витаминінің жетіспеуі) 16.Жүйке жасушасының қысқа өсіндісі (дендрит)17.Адамның хромосома саны (46)18.Фотосинтез үрдісі нәтижесінде өсімдіктер бөлетін газ (оттек)19.Қанның құрамындағы элемент (темір)20.Биология ғылымының жануарларды зерттейтін бөлімі қалай аталады? (зоология)Келесі кезең «Полиглот» «Тіл қаруы-сөз,сөз қаруы-ой»«Ақыл-ой,алғыр сөз адамның ең жоғарғы қасиеті»-деген екен Ғабит Мүсірепов.Тіл ұлттың жаны,халықтың үні.Сондықтан да қазіргі заман талабына сай бірнеше тілді білу қажет.Қазақтан шыққан өткір ойлы,жан-жақты ғұлама этнограф,тарихшы,әдебиетші,географ,саяхатшы Ш.Уәлиханов 8 тілде еркін сөйлей білген екен.Ал,біздің дарынды жастарымызда үш тілді меңгерген.Табиғат,білім,тамаққа байланысты мақал айтамын да бір сөзін тастап кетемін.Сол сөзді тауып,оған үш тілде жауап берген ойыншыға 15 ұпай қойылады.Жартылай жауап берген оқушыға 5 ұпайдан беріледі.

Мектеп кеме,білім .......... (теңіз,море,sea)

Қорада малың болсын,көшеде ........... болсын (талың,дерево,tree)

Адам көркі шүберек,ағаш көркі ......... (жапырақ,лист,foliage)

Құлан құдыққа құласа,құлағында .................. ойнайды (құрбақа,жаба,frog)

Жалғыз кірпіш қорған болмас,жалғыз ағаш ................. болмас

( орман,лес,forest)

Бабалар еккен шынарды,........................... саялар (балалары,дети,children)

Қыз өссе елдің көркі,........... өссе жердің көркі (гүл,цветок,flower )

Біреуге мал қайғы,біреуге ........... қайғы (жан,душа,soul)

Мақтаның анасы-жер,атасы .......... (су,вода,water)

Ас тұрған жерде ................ тұрмайды (ауру,болезнь,pain)

Келесі кезең « Мықты болсаң ,айтып көр» деп аталады.Бұл кезеңнің бірінші тапсырмасында адамның мүшелері арқылы берілген үш сөздің бірі екінші бағандағы сөзбен ұйқасын табу шарт.Дұрыс жауап үшін 20 ұпайдан беріледі.

1	Көз
2	Мұрын	Құралай
3	Құлақ
Құралайды көзге атқан

1	Бауыр
2	Жүрек	Бала
3	Өкпе
Бала-бауыр етің

1	Бет
2	Қол	Алма
3	Аяқ
Екі беті піскен алмадай

« Мықты болсаң ,айтып көр» кезеңінің келесі тапсырмасы, берілген үш сөздің бірімен екінші бағандағы сөз тіркесіне сәйкес жұбын табу қажет.

1	Ас
2	Су	Қасық
3	Тұз
Піскен асқа тік қасық

1	Тіл
2	Ауыз	Алма
3	Тіс
Алма піс,аузыма түс

1	Қол
2	Ет	Батыр
3	Көз
Көз қорқақ,қол батыр

Келесі кезеңгеде келіп жеттік.Бұл кезең «Ойлы болсаң,озып көр» деп аталады. Әртүрлі түстегі конверт таңдап,ішіндегі сұрақтарға жауап береміз. Дұрыс жауап берген оқушыға 20 ұпайдан беріледі.1.Шығыс елдерінде,Мысырда бұл өсімдікті есіктің кіре беріс маңдайшасына ыдысқа өсіріп ,іліп қоятын болған.Себебі,үй ішіндегілерге денсаулық тілеп,ұзақ өмір сүруге көмектеседі деп жорамалдайды.Өсімдік ұзақ уақыт сусыз тіршілігін жоймайтын,шыдамды болған,сол себепті одан алынатын емдік шырын арабша «Сабыр» деп аталады.Бұл қандай өсімдік? (Алоэ өсімдігі)2.Атақты грек қолбасшысы А.Македонскийдің көптен бергі арманы Орта Азияны жаулап алып,Үндістанды құлдыққа салу болатын.Орта Азияны жаулап алып үлкен той жасады.Одан әрі Үндістанға беттеді.Бірақ оның әскеріжолда екі бірдей кедергіге тап болды.Оның бірі-әділеттілікті сүйгіш халықтардың тосқауылы болса,екіншісі-адамдардың іш сүзегі ауруына ұшырауы болды.Жағдайларының бірдейлігіне қарамай іш сүзегі ауруымен әскери қолбасшыларға қарағанда солдаттар көп ауырды.Тіпті әскер басшылары бұл аурумен ауырмады.Бұл құбылыс сол кезде Македонскийдің өзін де таңқалдырды.Бұл құпия Македонскийден 2280 жыл кейін белгілі болды.Осы құпияның сыры неде?(Қолбасшылар күміс ыдыспен,сарбаздар қалайы ыдыспен тамақ,су ішкен.Күміс элементінің микробтарды жоятын қасиеті бар)3. Ерта кезде көп қолды бастаған Қалше қыдыр дейтін батыр қолбасшы болады.Ол бір жолғы жорығында сәтсіздікке тап болып, бастаған қалың қолы қырылып бітеді.Өзі жау қолынан жараланып,елсіз иен шөлде жығылып,жалғыз қалады.Шөлден әбден қақырығы түтеп,өлуге айналады.Осы сәтте көк аспаннан бір құс ұшып келіп,аузына су тамызып,оны өлімнен құтқарған.Бұл қандай құс? (Аққу)4. Аңыз бойынша Адам ата мен Хауа ана жәнаттан қуылған кезде күн суытып кетіп,Хауа ананы жылыту үшін қар кристалдары гүлге айналыпты.Осыдан бері ол гүл үміт символы болып саналған.Дара жарнақтылар класына жататын,ерте көктемде гүлдейтін өсімдік (Бәйшешек)5. Бұл өсімдік «1000 аурудың емі» деп саналады.Бұл өсімдікті жинар кезде халқымыз иіліп сәлем берген.Түйетабандар тұқымдасына жататын улы өсімдік.Халқымыз «пәле жаладан сақтасын»деп үйді осы өсімдіктің түтінімен аластайды,көз тимесін деп іліп қояды.Бұл қандай өсімдік?(Адыраспан)«Ғажайып жетілік» кезеңі.Берілген кестеден сұрақтар таңдалады.Сұраққа дұрыс жауап берілсе,көрсетілген сан бойынша оқушы ұпай алады.

30	50	30
40	30	50
50	40	40

Оң-30.Нәруыздың мономері (аминқышқылы)Оң-50.Пішіні конус тәрізді,кеуде қуысының сол жақ жартысына ығыса орналасқан қуыс бұлшықетті мүше (жүрек)Оң-40.Аталық тозаңның аналықтың аузына түсуі (тозаңдану)Орта-30.Жасушаны зерттейтін биология ғылымының маңызды саласы (цитология)Орта-40.Қалталылардың мекен-жайы (Австралия)Орта-50.Нейронның ұзын өсіндісі (аксон)Сол-30.Жасушасыз тірі ағза (вирус)Сол-40.Хлорофилл пигменті қайда болады?(хлоропласта)Сол-50.Қандай өсімдіктен бояу алуға болады? (қына)Келесі кезең «Тікелей сұрақтар» деп аталады.Бұл кезеңде оқушылар сіздерге әр пән мұғалімдері бейне жазба арқылы сұрақ қояды.Соған жауап бересіздер.Дұрыс жауапқа 10 ұпайдан беріледі.1.Химия пәні мұғалімі:Период дегеніміз не? (Период дегеніміз сілтілік металдардан басталып,инертті газдармен аяқталып,атомдық массаларының өсу реті бойынша орналасқан элементтер қатары)2.Физика пәні мұғалімі: Судың,су буының және мұздың молекулаларының бір-бірінен айырмашылығы неде? (Айырмашылығы молекулаларының орналасуында және қалай қозғалатындығында. Қатты күйде мұздың молекулалары тығыз орналасады, сұйық күйде суда секірмелі түрде болады, газ күйінде су буында молекулалар бір-бірінен алшақ орналасады)3.Ағылшын тілі пәні мұғалімі:What is Kasteev’s museum fameus for? How old is it.4.Қазақ тілі пәні мұғалімі:Синтаксис дегеніміз не?(Синтаксис-сөз тіркесін,құрамын,сөйлемнің жүйесі мен құрылысын,түрлерін зерттейтін граматиканың саласы)5.Орыс тілі пәні мұғалімі:Что изучает морфология?(Морфология изучает слова как части речи)Келесі кезеңге де келіп жеттік.Бұл кезең «Орман алқабы» деп аталады.Бұл кезеңде ағаштың,көлдің суреті салынған плакат болады.Сіздер құс,гүл,балық,жапырақ суреті салынған үлестірмелерді таңдау арқылы сұраққа жауап бересіздер.Сұраққа дұрыс жауап берген жағдайда қолдарыңдағы гүлдің суретін ағаш түбіне,балықтың суретін көлге,құс,жеміс –жидек,жапырақтың суретін ағашқа ретімен орналастыру керек.Дұрыс жауап берген оқушыға 10 ұпайдан беріледі.Жапырақ суреті салынған үлестірме:1.Жапырағы тікенге айналған өсімдіктерді атаңыз (сексуіл,кактус)Гүлдің суреті салынған үлестірме:1.Гүлдің құрылысын атап беріңіз (тостағанша жапырақшасы,күлте жапырақшасы,аналығы мен аталығы болады)Көбелектің суреті салынған үлестірме:1.Тозаңдану деген не? (Тозаңдану деген-аталық тозаңның аналық тозаңның аузына түсуі)Балықтың суреті салынған үлестірме:1.Зоология ғылымының балықтарды зерттейтін саласы (ихтиология)Құстың суреті салынған үлестірме:Дәнмен қоректенетін құстарда өңештің кеңейген жері қалай аталады?(жемсау)Осымен «ХХІ-ғасыр көшбасшысы» сайысы өз мәресінеде жетті.Әділқазы мүшелері сайыс қорытындысын шығарып,жеңімпаз оқушыны марапаттап өтсеңіздер.Бүгінгі сайысымыз осымен аяқталды.Құрметті сайысқа қатысушылар алдада әліде биік-биік асулардан көріне беріңіздер деп тілек білдіреміз.

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!