Жаңа сабақ түсіндіру.
Бір
нүктеден шыққан екі сәуледен құралған фигура бұрыш деп
аталады. Бұрышты құрайтын сәулелерді осы бұрыштың қабырғалары, ал
сәулелер басталатын нүктені бұрыштың төбесі деп атайды.
Бұрыш ∠ таңбасымен және
қабырғалары мен төбесіне жазылған әріптермен
белгіленеді.
Мысалы, берілген
бұрышты ∠A немесе ∠BAC, ∠CAB белгілеуге
болады.
Бұрышты бір немесе үш әріппен
белгілейді.
1 ) Егер
бұрыш бір әріппен белгіленсе, онда сол әріп бұрыштың төбесі деп
аталады.
2) Егер бұрыш үш әріппен
белгіленсе, онда ортаңғы әріп бұрыштың төбесі, ал шеткі әріптер
қабырғаларындағы нүктелер болады. Мысалы, егер
бұрыш ∠AOB деп белгіленсе,
онда A және B нүктелері бұрыштың
қабырғаларында, ал O нүктесі – бұрыштың
төбесі болады.
Бұрыш градуспен өлшенеді. Егер
қабырғалары бір түзудің бойында жатқан бұрышты өзара
тең 180 бөлікке бөлсек, онда осы әр бұрыштың өлшемін
градус деп аламыз (° деп белгіленеді).
Сонымен, бұрыштың бірлік
өлшемі – градус, ол сәуленің қандай да бір бұрышқа айналымы. Сәуленің толық айналымы 360°-қа тең.
Бір градус 60 минутқа (′ деп белгіленеді); бір минут
– 60 секундқа (″ деп белгіленеді)
тең.
Деңгейлік тапсырмалар
орындау:
А-деңгей
тапсырмасы
Суреттегі әр бұрыштың атауын,
төбелерін және қабырғаларын жазыңдар.
Дескриптор:
- Бұрышты атап
жазды
- Төбелерін
анықтайды
-Қабырғаларын
анықтайды
В деңгей
тапсырмасы
Берілген бұрыштардың түрлерін
анықтаңдар:
а) MNP бұрышы AOB бұрышының
1/3і;
б) FCK бұрышы AOB бұрышының 1/2і
в) TEX бұрышы AOB бұрышының 2/3і
Дескриптор:
С деңгей
тапсырмасы
АВС бұрышы – тік бұрыш, DEK
бұрышы АВС бұрышының 20% құрайды, ал MON бұрышы АВС бұрышымен DEK
бұрыштарының арифметикалық ортасына тең. Әр бұрыштың өлшемін
есептеп табыңдар.
Дескриптор:
-
АВС
бұрышының градустық өлшемін анықтайды;
-
DEK
бұрышының градустық өлшемін табады;
-
MON
бұрышының градустық өлшемін есептейді.
Қосымша тапсырмалар:
№1. ОС сәулесі – АОВ жазыңқы
бұрышының биссектрисасы.
EОF бұрышы – тік бұрыш. EОС =
250
АОЕ, СОF және FОВ бұрыштарының
градустық өлшемдерін табыңдар және градустық өлшемдерін
салыстырыңдар.
Дескриптор:
№2.
Сағаттың минуттық тілі мен
сағаттық тілі қандай бұрыш жасайды: сағат 3-те; 4-те; 6-да ?
бұрыштардың қайсысы үлкен, қайсысы
кіші?
Дескриптор:
Шешуі:
1) 3:00
де Тік бұрыш жасайды
2) 4:00
де Доғал бұрыш
3) 6:00
де Жазыңқы бұрыш
|