Жаңартылған білім беру мазмұны бойынша білім сапасын мониторинг жасау

(іс-тәжірибесінен)

Алматы қаласы №156 жалпы білім беретін мектеп

директорының оқу-тәрбие істері жөніндегі

орынбасары Темірғалиева Манар Бидахметқызы

Критериалды бағалау жүйесін енгізу нәтижелерін қадағалау жолдарымен бөлісу мақсатын жүзеге асыруға байланысты Алматы қаласындағы Алатау аданының №156 ЖББ мектебінің тәжірибесін ұсынып отырмын. Мектеп іргетасы 1932 жылы қаланған. Қазіргі таңда мектепте 250-ден астам білікті де білімді ұстаздар қауымы 3700-ге жуық оқушыға 3 тілде (қазақ, орыс және ұйғыр тілдерінде) білім беруде. Мектепте оқушылардың сапалы білім алып, саналы тәрбиеленуіне барлық жағдайлар жасалған. «Жас ұрпақ – мемлекетіміздің мығым тірегі» деген сөзінен көрініп тұрғандай, Елбасымыздың болашаққа арналған бағдарламаларын жүзеге асыру қолға алынған.

Мемлекетіміздің білім беру үдерісіне енген жаңартылған білім беру бағдарламасы - заман талабына сай келешек ұрпақтың сұранысын қанағаттандыратын тың бағдарлама. Білім берудің негізгі мақсаты - білім мазмұнының жаңаруымен қатар, оқытудың әдіс-тәсілдері мен әртүрлі құралдарын қолданудың тиімділігін арттыруды талап етеді. Нұрсұлтан Назарбаевтың «Қазақстан жолы – 2050: бір мақсат, бір мүдде, бір болашақ» жолдауында белгіленген «Орта білім жүйесінде жалпы білім беретін мектептерді Назарбаев зияткерлік мектептеріндегі оқыту деңгейіне жеткізу керек, мектеп түлектері қазақ, орыс және ағылшын тілдерін білуге тиіс, оларды оқыту нәтижесі сындарлы ойлау, өзіндік ізденіс пен ақпаратты терең талдау машығын игеру болуға тиіс» деген міндетін орындауда мұғалімдердің біліктілігі қашан да бірінші орынға шығады. Ғылым мен техниканың күн санап өсуіне байланысты педагогика ғылымының теориясы мен оқыту үрдісі де түбегейлі өзгерістерге ұшырауда. Соған орай оқытудың парадигмасы өзгерді. Білім берудің мазмұны жаңарып, жаңаша көзқарас пайда болуда.

Мектеп әкімшілігі мен пән мұғалімдері жаңа бағдарлама бойынша тынымсыз еңбек етуде. Жаңартылған білім мазмұнын оқу үрдісіне енгізуде мектеп әкімшілігі, мұғалімдер, ата-аналар болып бірлесе жұмыс атқаруда. Кез келген ата-ананың көкейінде «Бұл бізге не береді?» деген сауалдың болуы заңды. Қолданыстағы білім мазмұнымен салыстырып көретін болсақ, мәселен, қолданыстағы білім «Мектепте нені оқытады?» деген сұрақ аясында болып, баланың теориялық біліміне, яғни, бала біледі және түсінеді дегенге бағытталған. Ал қазіргі жаңартылған білім мазмұны «Мектепте не үшін оқу керек?» деген сұрақ аясында болып, білім мазмұны күтілетін нәтижеге және баланың бойындағы түрлі дағдыларды қалыптастыруға бағытталады. Бұл бағдарламаның дәстүрлі бағдарламадан ерекшелігі - пәндер бойынша ортақ тақырыптардың болуы. Жаңадан енгізілген пәндер қатарында ағылшын тілі, жаратылыстану және ақпараттық технология сынды заманауи қажеттіліктерге байланысты жүргізілетін пәндер бар. Жаратылыстану пәнінде (химия, физика және биология пәндері), дүниетану пәнінде (география, тарих, қоғамтану) алғашқы ұғымдары қалыптастырылады. Жекелеген пәндерде үш тілділік мақсатын жүзеге асыруда тақырыпқа қажетті тірек сөздердің қазақ, орыс, ағылшын тілдерінде сабақта қолданылуы жүзеге асады. Оқу мақсаттарының белгіленіп беріліп, сол мақсаттар бойынша оқушылардың оқу жетістігін «жетті», «талпынды» деп бағалау жүргізіледі.

Оқушылар арасында өзара түсіністік және ұжымдық қарым-қатынасты орнатып, оқушылардың сенімсіздіктерін жойып, мүмкіндіктерін арттыруға жол ашатын критериалды бағалау болып табылады. Критерийлер – оқытудың міндеттерін жүзеге асыратын өлшемдер, атап айтқанда, оқушылар жұмыс барысында орындайтын іс-әрекеттер тізбесі. Критериалдық бағалау– білімнің мақсаты мен мазмұнына сәйкес келетін, оқушылардың оқу-танымдық біліктілігін қалыптастыруға себепші болатын, айқын анықталған, ұжыммен шығарылған, білім процесінің барлық қатысушыларына алдын ала белгілі критерийлермен оқушылардың оқу жетістіктерін салыстыруға негізделген процесс. Егер балаға оның белгілі бір деңгейге жеткендігін айтса, онда бұл оған үздік нәтижеге жету үшін не істеу керектігін түсінуге көмектеспейді, бұл ретте егер баламен бірге оның жұмысында мұндай бағалауға не әкелгенін және бағалау өлшемдерін түсіндіруге талдау жасаса, онда бұл балаға өзінің нәтижесін жақсарту үшін кейін не істеу керектігін түсінуге мүмкіндік береді.

Елбасымыз Н.Ә.Назарбаев «Дамыған, бәсекеге қабілетті мемлекет болу үшін, біз жоғары білімді ұлт болуымыз керек» дей келе, өскелең ұрпақтың функционалдық сауаттылығына аса назар аударуды талап етіп отыр. К.Ушинский: «Мұғалім - өзінің білімін  үздіксіз көтеріп отырғанда ғана мұғалім, ал оқуды, ізденуді тоқтатқанда, оның мұғалімдігі де жойылады», - деген екен. Бүгінгі күн - білім беру мазмұнына, оқушы мен педагог тұлғасына және қызметіне деген көзқарастардың түбегейлі өзгеріске бет бұрып отырған кезең. Бұл жөнінде Н.Назарбаев өз сөзінде: «Біз қазір «білім-ғылым-инновация» атты үштік үстемдік құратын жоғары индустриялық әлемге қарай бағыт алып барамыз», - деген еді. Қазақстанның әлемдік үрдістерге кіруі, дамыған елдердің стандарттарына деген ұмтылысы білім беру жүйесінің жаңа сапалық деңгейге өту қажеттілігін арттыруда. Біліктілікті арттыру жүйесінде мұғалімдердің функционалдық сауаттылығы – қазіргі білім беру­дегі жаңа және нақты жағдайға икемделу дегенді білдіреді.

Білім мазмұнын жаңғырту – сапалы білім, жарқын болашаққа негізделген.

Жаңартылған білім беру мазмұны бойынша білім сапасын мониторинг жасау білім алушылардың білім сапаларын арттыруға, жетілдіруге және салыстыра отырып, талдауға, білім алушылардың білімдеріндегі нақты олқылықтарды, кемшіліктерді анықтап және оларды жою шараларын ұйымдастыруға жетелейді.

Мониторинг дегеніміз не?

• Білім беру процестерін жетілдірудің жетекші бағыттарының бірі, қазіргі кезеңде, мектеп қауымдастығының барлық мүдделі қатысушыларын жұмылдыра отырып, білім беру сапасын дамыту және бақылау мониторингі арқылы мектепті басқару жүйесін жасақтау болып табылады.

• Мониторинг – диагностика жүргізуге және болжамдалған нәтижелерге сәйкес мектептің оңтайлы қызмет етуін қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін, мектепті көп деңгейлі басқарудың маңызды жүйелерінің бірі.

Мониторинг бізге не береді?

• Мониторингтің көмегімен біз белгілі бағыттарды бақылай аламыз және іс жағдайының қиындықтарын тұжырымдаймыз, қалаған және шыққан нәтижелер арасындағы айырмашылықтар себебін түсінеміз, алға қойған мақсаттарға жету үшін не істеу керектігін ұғынамыз.

Мониторинг жүргізудің мақсаты:

• Білім сапасын бақылау/көтеру;

• Критериалды бағалау жүйесін енгізудегі қиындықтарды айқындау;

• Білім стандартының орындалуын қадағалау;

• Оқытудың жаңа әдіс - тәсілдерінің тиімділігін бағалау;

• Өз педагогикалық іс-әрекетін ұштауына мұғалімдерді ынталандыру.

5-сыныптардың 1-тоқсан қорытындысын бастауыштағы жыл соңындағы білім көрсеткіштерімен салыстыру

Сыныбы	«5»		«4»		«3»		«2»		Үлгерімі		Сапасы		Айырмасы	Пән мұғалімі
	4	5	4	5	4	5	4	5	4	5	4	5
5 А	7	3	7	8	12	15			100	100	52	43	-9
5Б	5	4	6	6	15	15			100	100	42	40	-2
5 В	6	1	10	12	10	14			100	100	62	48	-14
5 Г	8	7	9	9	9	8			100	100	68	57	-11
5 Д	6	4	9	8	10	14			100	100	60	46	-14
5 Е	7	8	8	8	10	12			100	100	60	57	-3
5 Ж	2	1	10	7	11	19			100	100	52	29	-23
5 З	1	2	8	7	15	18			100	100	38	34	-4
Барлығы	42	30	67	55	92	115			100	100	54	Жүктеу ЖИ арқылы жасау ЖИ арқылы жасау Бөлісу 1 - айлық Материал тарифі -96% жеңілдік 00 05 00 ҚМЖ Ашық сабақ Тәрбие сағаты Презентация БЖБ, ТЖБ тесттер Көрнекіліктер Балабақшаға арнарлған құжаттар Мақала, Эссе Дидактикалық ойындар және тағы басқа 400 000 материал Барлық 400 000 материалдарды шексіз жүктеу мүмкіндігіне ие боласыз 1 990 ₸ 49 000₸ 1 айға қосылу Таңдау Материалға шағымдану Бұл материал сайт қолданушысы жариялаған. Материалдың ішінде жазылған барлық ақпаратқа жауапкершілікті жариялаған қолданушы жауап береді. Ұстаз тілегі тек ақпаратты таратуға қолдау көрсетеді. Егер материал сіздің авторлық құқығыңызды бұзған болса немесе басқа да себептермен сайттан өшіру керек деп ойласаңыз осында жазыңыз Жариялаған: Темірғалиева Манар Бидахметқызы 13 Ақпан 2021 654 Шағым жылдам қаралу үшін барынша толық ақпарат жіберіңіз Шағымды қалдыру Жаңартылған білім беру мазмұны бойынша білім сапасын мониторинг жасау (іс-тәжірибесінен) Тақырып бойынша 11 материал табылды Жаңартылған білім беру мазмұны бойынша білім сапасын мониторинг жасау (іс-тәжірибесінен) Материал туралы қысқаша түсінік Мектепішілік бақылау жүргізу бойынша іс-тәжірибемнен Материалды жүктеу Материалдың қысқаша нұсқасы Жаңартылған білім беру мазмұны бойынша білім сапасын мониторинг жасау (іс-тәжірибесінен) Алматы қаласы №156 жалпы білім беретін мектеп директорының оқу-тәрбие істері жөніндегі орынбасары Темірғалиева Манар Бидахметқызы Критериалды бағалау жүйесін енгізу нәтижелерін қадағалау жолдарымен бөлісу мақсатын жүзеге асыруға байланысты Алматы қаласындағы Алатау аданының №156 ЖББ мектебінің тәжірибесін ұсынып отырмын. Мектеп іргетасы 1932 жылы қаланған. Қазіргі таңда мектепте 250-ден астам білікті де білімді ұстаздар қауымы 3700-ге жуық оқушыға 3 тілде (қазақ, орыс және ұйғыр тілдерінде) білім беруде. Мектепте оқушылардың сапалы білім алып, саналы тәрбиеленуіне барлық жағдайлар жасалған. «Жас ұрпақ – мемлекетіміздің мығым тірегі» деген сөзінен көрініп тұрғандай, Елбасымыздың болашаққа арналған бағдарламаларын жүзеге асыру қолға алынған. Мемлекетіміздің білім беру үдерісіне енген жаңартылған білім беру бағдарламасы - заман талабына сай келешек ұрпақтың сұранысын қанағаттандыратын тың бағдарлама. Білім берудің негізгі мақсаты - білім мазмұнының жаңаруымен қатар, оқытудың әдіс-тәсілдері мен әртүрлі құралдарын қолданудың тиімділігін арттыруды талап етеді. Нұрсұлтан Назарбаевтың «Қазақстан жолы – 2050: бір мақсат, бір мүдде, бір болашақ» жолдауында белгіленген «Орта білім жүйесінде жалпы білім беретін мектептерді Назарбаев зияткерлік мектептеріндегі оқыту деңгейіне жеткізу керек, мектеп түлектері қазақ, орыс және ағылшын тілдерін білуге тиіс, оларды оқыту нәтижесі сындарлы ойлау, өзіндік ізденіс пен ақпаратты терең талдау машығын игеру болуға тиіс» деген міндетін орындауда мұғалімдердің біліктілігі қашан да бірінші орынға шығады. Ғылым мен техниканың күн санап өсуіне байланысты педагогика ғылымының теориясы мен оқыту үрдісі де түбегейлі өзгерістерге ұшырауда. Соған орай оқытудың парадигмасы өзгерді. Білім берудің мазмұны жаңарып, жаңаша көзқарас пайда болуда. Мектеп әкімшілігі мен пән мұғалімдері жаңа бағдарлама бойынша тынымсыз еңбек етуде. Жаңартылған білім мазмұнын оқу үрдісіне енгізуде мектеп әкімшілігі, мұғалімдер, ата-аналар болып бірлесе жұмыс атқаруда. Кез келген ата-ананың көкейінде «Бұл бізге не береді?» деген сауалдың болуы заңды. Қолданыстағы білім мазмұнымен салыстырып көретін болсақ, мәселен, қолданыстағы білім «Мектепте нені оқытады?» деген сұрақ аясында болып, баланың теориялық біліміне, яғни, бала біледі және түсінеді дегенге бағытталған. Ал қазіргі жаңартылған білім мазмұны «Мектепте не үшін оқу керек?» деген сұрақ аясында болып, білім мазмұны күтілетін нәтижеге және баланың бойындағы түрлі дағдыларды қалыптастыруға бағытталады. Бұл бағдарламаның дәстүрлі бағдарламадан ерекшелігі - пәндер бойынша ортақ тақырыптардың болуы. Жаңадан енгізілген пәндер қатарында ағылшын тілі, жаратылыстану және ақпараттық технология сынды заманауи қажеттіліктерге байланысты жүргізілетін пәндер бар. Жаратылыстану пәнінде (химия, физика және биология пәндері), дүниетану пәнінде (география, тарих, қоғамтану) алғашқы ұғымдары қалыптастырылады. Жекелеген пәндерде үш тілділік мақсатын жүзеге асыруда тақырыпқа қажетті тірек сөздердің қазақ, орыс, ағылшын тілдерінде сабақта қолданылуы жүзеге асады. Оқу мақсаттарының белгіленіп беріліп, сол мақсаттар бойынша оқушылардың оқу жетістігін «жетті», «талпынды» деп бағалау жүргізіледі. Оқушылар арасында өзара түсіністік және ұжымдық қарым-қатынасты орнатып, оқушылардың сенімсіздіктерін жойып, мүмкіндіктерін арттыруға жол ашатын критериалды бағалау болып табылады. Критерийлер – оқытудың міндеттерін жүзеге асыратын өлшемдер, атап айтқанда, оқушылар жұмыс барысында орындайтын іс-әрекеттер тізбесі. Критериалдық бағалау– білімнің мақсаты мен мазмұнына сәйкес келетін, оқушылардың оқу-танымдық біліктілігін қалыптастыруға себепші болатын, айқын анықталған, ұжыммен шығарылған, білім процесінің барлық қатысушыларына алдын ала белгілі критерийлермен оқушылардың оқу жетістіктерін салыстыруға негізделген процесс. Егер балаға оның белгілі бір деңгейге жеткендігін айтса, онда бұл оған үздік нәтижеге жету үшін не істеу керектігін түсінуге көмектеспейді, бұл ретте егер баламен бірге оның жұмысында мұндай бағалауға не әкелгенін және бағалау өлшемдерін түсіндіруге талдау жасаса, онда бұл балаға өзінің нәтижесін жақсарту үшін кейін не істеу керектігін түсінуге мүмкіндік береді. Елбасымыз Н.Ә.Назарбаев «Дамыған, бәсекеге қабілетті мемлекет болу үшін, біз жоғары білімді ұлт болуымыз керек» дей келе, өскелең ұрпақтың функционалдық сауаттылығына аса назар аударуды талап етіп отыр. К.Ушинский: «Мұғалім - өзінің білімін  үздіксіз көтеріп отырғанда ғана мұғалім, ал оқуды, ізденуді тоқтатқанда, оның мұғалімдігі де жойылады», - деген екен. Бүгінгі күн - білім беру мазмұнына, оқушы мен педагог тұлғасына және қызметіне деген көзқарастардың түбегейлі өзгеріске бет бұрып отырған кезең. Бұл жөнінде Н.Назарбаев өз сөзінде: «Біз қазір «білім-ғылым-инновация» атты үштік үстемдік құратын жоғары индустриялық әлемге қарай бағыт алып барамыз», - деген еді. Қазақстанның әлемдік үрдістерге кіруі, дамыған елдердің стандарттарына деген ұмтылысы білім беру жүйесінің жаңа сапалық деңгейге өту қажеттілігін арттыруда. Біліктілікті арттыру жүйесінде мұғалімдердің функционалдық сауаттылығы – қазіргі білім беру­дегі жаңа және нақты жағдайға икемделу дегенді білдіреді. Білім мазмұнын жаңғырту – сапалы білім, жарқын болашаққа негізделген. Жаңартылған білім беру мазмұны бойынша білім сапасын мониторинг жасау білім алушылардың білім сапаларын арттыруға, жетілдіруге және салыстыра отырып, талдауға, білім алушылардың білімдеріндегі нақты олқылықтарды, кемшіліктерді анықтап және оларды жою шараларын ұйымдастыруға жетелейді. Мониторинг дегеніміз не? Білім беру процестерін жетілдірудің жетекші бағыттарының бірі, қазіргі кезеңде, мектеп қауымдастығының барлық мүдделі қатысушыларын жұмылдыра отырып, білім беру сапасын дамыту және бақылау мониторингі арқылы мектепті басқару жүйесін жасақтау болып табылады. Мониторинг – диагностика жүргізуге және болжамдалған нәтижелерге сәйкес мектептің оңтайлы қызмет етуін қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін, мектепті көп деңгейлі басқарудың маңызды жүйелерінің бірі. Мониторинг бізге не береді? Мониторингтің көмегімен біз белгілі бағыттарды бақылай аламыз және іс жағдайының қиындықтарын тұжырымдаймыз, қалаған және шыққан нәтижелер арасындағы айырмашылықтар себебін түсінеміз, алға қойған мақсаттарға жету үшін не істеу керектігін ұғынамыз. Мониторинг жүргізудің мақсаты: Білім сапасын бақылау/көтеру; Критериалды бағалау жүйесін енгізудегі қиындықтарды айқындау; Білім стандартының орындалуын қадағалау; Оқытудың жаңа әдіс - тәсілдерінің тиімділігін бағалау; Өз педагогикалық іс-әрекетін ұштауына мұғалімдерді ынталандыру. 5-сыныптардың 1-тоқсан қорытындысын бастауыштағы жыл соңындағы білім көрсеткіштерімен салыстыру Сыныбы «5» «4» «3» «2» Үлгерімі Сапасы Айырмасы Пән мұғалімі 4 5 4 5 4 5 4 5 4 5 4 5 5 А 7 3 7 8 12 15 100 100 52 43 -9 5Б 5 4 6 6 15 15 100 100 42 40 -2 5 В 6 1 10 12 10 14 100 100 62 48 -14 5 Г 8 7 9 9 9 8 100 100 68 57 -11 5 Д 6 4 9 8 10 14 100 100 60 46 -14 5 Е 7 8 8 8 10 12 100 100 60 57 -3 5 Ж 2 1 10 7 11 19 100 100 52 29 -23 5 З 1 2 8 7 15 18 100 100 38 34 -4 Барлығы 42 30 67 55 92 115 100 100 54 Материалды жүктеу Жүктеу Сақтау Бөлісу ЖИ арқылы жасау Файл форматы: docx Завучтарға Барлық материалдар Басқа 13.02.2021 654 Жүктеу Сақтау ЖИ арқылы жасау Жариялаған: Темірғалиева Манар Бидахметқызы Бұл материалды қолданушы жариялаған. Ustaz Tilegi ақпаратты жеткізуші ғана болып табылады. Жарияланған материалдың мазмұны мен авторлық құқық толықтай автордың жауапкершілігінде. Егер материал авторлық құқықты бұзады немесе сайттан алынуы тиіс деп есептесеңіз, шағым қалдыра аласыз Қазақстандағы ең үлкен материалдар базасынан іздеу Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде керек материалды іздеп, жүктеп алып сабағыңызға қолдана аласыз Іздеу Материал жариялап, аттестацияға 100% жарамды сертификатты тегін алыңыз! Ustaz tilegi журналы министірліктің тізіміне енген. Qr коды мен тіркеу номері беріледі. Материал жариялаған соң сертификат тегін бірден беріледі. Толығырақ Оқу-ағарту министірлігінің ресми жауабы Сайтқа 5 материал жариялап, тегін АЛҒЫС ХАТ алыңыз! Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін дамытуға қосқан жеке үлесі үшін және де Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық материалыңызбен бөлісіп, белсенді болғаныңыз үшін алғыс білдіреміз! Жариялау Сайтқа 25 материал жариялап, тегін ҚҰРМЕТ ГРОМАТАСЫН алыңыз! Тәуелсіз Қазақстанның білім беру жүйесін дамытуға және білім беру сапасын арттыру мақсатында Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жариялағаны үшін марапатталасыз! Жариялау Министірлікпен келісілген курстар тізімі Химия пәні бойынша педагогтің пәндік және кәсіби құзыреттілігін дамыту 80/108 сағат Толығырақ Тарих пәні бойынша педагогтің пәндік және кәсіби құзыреттілігін дамыту 80/108 сағат Толығырақ Биология пәні бойынша педагогтің пәндік және кәсіби құзыреттілігін дамыту 80/108 сағат Толығырақ Ағылшын тілі пәні бойынша педагогтің пәндік және кәсіби құзыреттілігін дамыту 80/108 сағат Толығырақ География пәні бойынша педагогтің пәндік және кәсіби құзыреттілігін дамыту 80/108 сағат Толығырақ Информатика пәні бойынша педагогтің пәндік және кәсіби құзыреттілігін дамыту 80/108 сағат Толығырақ Мектепке дейінгі білім беру бойынша педагогтің пәндік және кәсіби құзыреттілігін дамыту 80/108 сағат Толығырақ «Қазақ тілі» жəне «Қазақ əдебиеті» бойынша педагогтің пәндік және кәсіби құзыреттілігін дамыту 80/108 сағат Толығырақ Дене шынықтыру пәні бойынша педагогтің пәндік және кәсіби құзыреттілігін дамыту 80/108 сағат Толығырақ Білім алушылардың білім сапасын арттыру мақсатында сабақта цифрлық технологияларды қолдану 80/108 сағат Толығырақ Инклюзивті білім беру жүйесінде ерекше білім беру қажеттілігі бар білім алушыға психологиялық-педагогикалық қолдау көрсету бойынша педагогтердің кәсіби және пәндік құзыреттіліктерін дамыту 80/108 сағат Толығырақ