Жануарлардың қан айналым жүйесі

Тақырып бойынша 11 материал табылды

Жануарлардың қан айналым жүйесі

Материал туралы қысқаша түсінік
Сабақта толық құрылым сақталған. Сабақ әдіс тәсілдер арқылы жеткізіліп, жағдаяттық мәтін қолданылған. Тапсырмалар дескрипторлар арқылы жеткізілген.
Материалдың қысқаша нұсқасы

Қысқамерзімді жоспар


Бөлім:

Заттардың тасымалдануы

Педагогтің аты-жөні:


Күні:


Сыныбы: 7

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Жануарлардағы қанайналым мүшелері: буылтық құрттар, ұлулар, буынаяқтылар және омыртқалылар

Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

7.1.3.5 жануарларда заттар тасымалына қатысатын мүшелерді танып білу

Сабақтың мақсаты:

Барлық оқушылар үшін: Тұйық және ашық қанайналым жүйесін сипаттайды.

Көпшілік оқушылар үшін: Омыртқасыздер мен омырқалылардың қан айналым жүйесін ажыратады.

Кейбір оқушылар үшін: Қан айналым жүйесінің маңызын түсінеді.


Сабақтың барысы:

Сабақ кезеңі/Уақыты

Педагогтің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Қызығушылықты ояту




3 мин.

Ұйымдастыру

Сәлемдесу, оқушыларды түгелдеу.


Қима қағаздарды оқушыларға тарқатып беру арқылы топтарға бөліну. Қима қағаздарда төмендегі сөздер болады.

Рисунок 32671129 Бірлік

Әділдік

Тәртіп


Топтарға бұлай бөлудің мақсаты: оқушылардың бойында ынтымақтастық, тәртіпке бағыну, жауапкершілік дағдыларының дамуына ықпал ету.

Бағалау: Құндылыққа бағдарланған білім беруді енгізу мақсатында қазақтың ою-өрнектерін пайдалану арқылы бағалау жүргізіледі.

  • Ұлттық өрнектер арқылы эстетикалық тәрбиені қалыптастырумен қатар, балаға ұлттық сананы, ата дәстүрді, адамгершілік құндылықтарды сіңіру көзделеді.


Үй тапсырмасы: Quizizz бағдарламасын пайдаланып, үй тапсырмасы тест сұрақтары арқылы сұралады. Жоғары нәтежие көрсеткен оқушылар бағаланады.


Оқушыларға қима қағаздағы сөздер арқылы топтарға бөлінеді.


Бірлік: ынтымақтастықты дамыту: Оқушылардың бір-бірімен тиімді қарым-қатынас орнатып, ортақ мақсатқа жетуге бағытталуын ынталандыру.

Әділдік: шыншылдық және теңдік принциптерін үйрету: Оқушыларға әрбір адам мен олардың пікірлері тең дәрежеде бағаланатынын түсіндіру.

Тәртіп: жауапкершілікті арттыру: Оқушылардың өз міндеттерін орындауда жауапкершілікті сезінуін дамыту.



Оқушыларға бағалау барысы түсіндіріледі.








Оқушылар ұялы телефондарын пайдалана отырып, тест сұрақтарына жауап береді.




























Мұғалімнің кері байланысы.

  • Жарайсың

  • Жақсы

  • Кім толықтырады?











1-қосымша

Слайд-1









Слайд -2


Жаңа сабаққа

кіріспе


7 мин

Жаңа тақырыпты ашу


Shape1 Shape2


  • Суретте қандай жануарлар берілген?

  • Жануарлардың бір-бірінен айырмашылығы неде?

  • Жануарлардың ішкі құрылысында айырмашылықтары бар ма?



Оқушылар интерактивті тақтада көрсетілген суреттерге қарап, сұрақтарға жауап беру арқылы жаңа сабақтың тақырыбын ашып, мақсатын айқындайды.



Мұғалімнің кері байланысы.

  • Жарайсың

  • Жақсы

  • Кім толықтырады?



.



Слайд-2




.

Сабақтың ортасы

Мағынаны ашу.


10 мин.







Мұғалім түсіндірмесі

1-тапсырма

Жеке жұмыс. Learningapps.org платформасы арқылы тұйық және ашық қанайналым жүйелеріне сәйкес сөздер мен сқйлемдерді сәйкестендіру.


Ашық қанайналым жүйесі:

  • Жүректің болуы міндетті емес

  • Қантамырлар бойымен ағып, мүшелер арасында кеңістікке төгіледі

  • Буынаяқтылар мен ұлуларға тән

Тұйық қанайналым жүйесі

  • Жүректің болуы міндетті

  • Қантамырлар бойымен ағады

  • Буылтық құрттарға тән

  • Омыртқалыларға тән







Оқушылар тақтада көрсетілген сөздерді кітап мәтінінен пайдалана отырып тауып, дұрыс сәйкестендіру үдерісін жүргізеді.







Тапсырма дескрипторы:

- Тұйық және ашық қанайналым жүйесін бір-бірінен ажыратады.

-Тұйық және ашық қанайналым жүйесін сипаттайд.





.




Слайд-7






20 мин

2-тапсырма.

"Кешенді үйрену" (Integrated Learning) әдісі.

  • Кешенді көзқарас: Оқушылар омыртқасыздардың қанайналым мүшелерінің ерекшеліктерін зерттеп, қанайналым процесін терең түсінеді.

  • Шығармашылық: Оқушылар қанайналым мүшелерінің байланысын кестені толтыру арқылы шығармашылық қабілеттерін дамытады.

Топтық жұмыс. Оқушылар топта жұмыс істей отырып, пікір алмасады және әр түрлі көзқарастарды тыңдайды

І топ. Буылтық құрттардың қанайналым жүйесі

ІІ топ. Шаяндардың қанайналым жүйесі

ІІІ топ. Өрмекшілердің қанайналым жүйесі



ЕҚБ-Көру-кеңістіктік ақпаратты қайта өңдеудегі қиындықтар (Қағаз бeтінде бaғдаpланудағы, жаңа жолдaн жазу, жазу барысында жазу тәртібін сақтаудағы қиындықтар) тапсыpмaны ауызша талдау кезеңінде түсінеді.


3-тапсырма

Жұптық жұмыс. «Жағдаяттық оқыту» әдісі. Оқушыларға нақты өмірде кездесетін жағдаяттарды (мәтіндер) ұсыну.

  • Шынайы өмірмен байланыс:оқушылар нақты өмірлік жағдайларға негізделген мәселелерді шешуге мүмкіндік алады, бұл олардың білімін тәжірибеде қолдануға ықпал етеді.

  • Сыни ойлауды дамыту:оқушылар жағдайларды талдау, бағалау және шешім қабылдау арқылы сыни ойлау дағдыларын дамытады.

  • Проблемаларды шешу қабілетін дамыту:оқушылар проблемаларды шешуге, шығармашылықпен ойлауға, және шешімдер ұсынуға үйренеді, бұл өмірдегі маңызды дағдылар.



Әр топ өздеріне берілген кестені кітап мәтінін пайдалана отырып толтырып, ортада таныстырады.
























Оқушылардан жағдаяттық мәтіндерді оқып, сұрақтарға жауап береді.



Тапсырма дескрипторы:

-Қанайналым жүйесін сипаттайды.

-Омыртқасыздардың қанайналым жүйесін ажыратады.






















Тапсырма дескрипторы:

-Омыртқалылардың қанайналым жүйесін сипаттайды.

-Қанайналым жүйесінің маңызын түсінеді.




Слайд-8


1-қосымша











Слайд-9

2-қосымша


Сабақтың соңы

Ой толғаныс.

Рефлексия

5 мин.


Оқушылардың жаңа сабаққа қатысу белсенділігін ескере отырып бағалау.


Кері байланыс.

Жасыл шам-жақсы түсіндім

Сары шам-әле де білімім толықтыруды қажет етеді.

Қызыл шам -түсінбеген сұрақтарым көп.

Оқушылар мидың бейнесіне бүгінгі сабақты қалай түсінгеніне кері байланыс беру үшін, шамдардың ішіне қанатша жасап, мида берілген сандарды белгілейді.

1-10 баллдық жүйе бойынша оқушылардың сабаққа қатысу белсенділігі бойынша бағаланады.


Слайд-12





Саралау. Сіз қандай тәсілмен көбірек қолдау көрсетпексіз? Сіз қабілетті оқушылардың алдына қандай тапсырмалар қоясыз?

Бағалау. Сіз оқушылардың материалды игеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлап отырсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасын сақтау


"Кешенді үйрену" (Integrated Learning) әдісін пайдалану барысында оқушылар мәтінмен жұмыс жасауға қолдау көрсетіп, тақырыпты оңай меңгеруге мүмкіндік жасайман.

Қабілетті оқушыларға қосымша өмірмен байланысты сұрақтар қою арқылы білімдерін кеңейтуге ықпал жасаймын.

Құндылыққа бағдарланған білім беруді енгізу мақсатында қазақтың ою-өрнектерін пайдалану арқылы бағалау жүргізіледі.

1-10 баллдық жүйе бойынша бағаланады.

Денсаулық сақтау технологиялары.

Сабақта белсенді жұмыс түрлерін қолданамын.

Осы сабақта қауіпсіздік техникасы ережелерінің тармақтары орындалады.

Жалпы бағалау

Сабақтың қандай екі аспектісі жақсы өтті? Оқыту туралы да, сабақ беру туралы да ойланыңыз.

1:

2:

Сабақты жақсартуға не жәрдемдесер еді? Оқытутуралы да, сабақ беру туралы да ойланыңыз.

1:

2:

Сабақ кезінде, сынып немесе жекелеген оқушылардың жетістіктері/қиыншылықтары туралы мен нені. анықтадым? Келесіс. абақтарда неге назар. Аудару керек?

1:

2:














1-қосымша


1-топ


Буылтық құрт

Қанайналық жүйесі

Жүрегі

Қантамырлары









2-топ


Шаян

Қанайналық жүйесі

Жүрегі

Қантамырлары












3-топ


Өрмекші

Қанайналық жүйесі

Жүрегі

Қантамырлары






















2-қосымша



Жағдаяттық мәтін 1: Көлдегі ластану

Шалғай ауыл маңындағы көлде көптеген балықтар тіршілік етеді, оның жағалауында бақалар мекендейді. Бір күні көлге жақын орналасқан өндіріс орны қалдықтарын көлге төкті. Осыдан кейін судың құрамындағы оттегі азайып, балықтар жаппай қырылды. Бірақ бақалар тірі қалды және құрлықта көбірек уақыт өткізе бастады.

Сұрақтар:

  1. Балықтардың қанайналым жүйесі олардың оттегі деңгейінің төмендеуіне сезімталдығының себебі неде?

  2. Егер көлді тазарту басталса, қай түр бірінші болып қалпына келуі мүмкін, неге?






Жағдаяттық мәтін 2: Шөлдегі қоныс аудару

Шөлді аймақта ұзақ құрғақшылық басталды, бұл жергілікті жорғалаушылардың өміріне әсер етті. Олар күндіз көлеңкеге тығылып, түнде азық іздеуге шықты. Сонымен қатар, бұл аймақты мекендейтін құстар ұзақ қашықтықтарға ұшып, су мен азық іздеуге мәжбүр болды.

Сұрақтар:

  1. Жорғалаушылардың қанайналым жүйесі оларға құрғақшылық жағдайында қалай көмектеседі?

  2. Құстардың қос қанайналым жүйесі ұзақ ұшуға қандай артықшылық береді?










3-қосымша


Қанайналым мүшелері жануарлардығы тасымал


  1. Қандай жануарлардың қантамырлар жүйесі түйық жүйеге жатады?
    A) Омыртқалылар
    B) Омыртқасыздар
    C) Жәндіктер
    D) Шаянтәрізділер
    Жауап: A) Омыртқалылар

  2. Шұбалшаңның жүрегінің рөлін қандай құрылым атқарады?
    A) Құрсақ тамыр
    B) Көлденең тамырлар
    C) Арқа тамыр
    D) 5 буылтық тамыр
    Жауап: D) 5 буылтық тамыр

  3. Буынаяқтылардың қантамырлар жүйесі қандай жүйеге жатады?
    A) Ашық
    B) Тұйық
    C) Аралас
    D) Қосымша
    Жауап: A) Ашық

  4. Қандай жануарлардың жүрегі үш қуысты?
    A) Балықтар
    B) Қосмекенділер
    C) Бауырымен жорғалаушылар
    D) Құстар
    Жауап: B) Қосмекенділер

  5. Балықтардың қан айналым шеңбері қанша?
    A) Бір
    B) Екі
    C) Үш
    D) Төрт
    Жауап: A) Бір

  6. Қандай омыртқалылардың жүрегі төрт қуысты?
    A) Қосмекенділер
    B) Балықтар
    C) Құстар мен сүтқоректілер
    D) Бауырымен жорғалаушылар
    Жауап: C) Құстар мен сүтқоректілер

  7. Омыртқалы жануарларда кіші қан айналым шеңбері қай мүшеден өтеді?
    A) Жүрек
    B) Өкпе
    C) Асқазан
    D) Бауыр
    Жауап: B) Өкпе

  8. Қандай жәндіктердің жүрегі түтікше тәрізді?
    A) Шұбалшаңдар
    B) Жәндіктер
    C) Бунақденелілер
    D) Өрмекшітәрізділер
    Жауап: C) Бунақденелілер

  9. Шұбалшаңның қанының түсі не себептен қызыл?
    A) Оттек тасымалдаушы темір қосылысы бар
    B) Құрамында су көп
    C) Арнайы пигменттер бар
    D) Қаны жоқ
    Жауап: A) Оттек тасымалдаушы темір қосылысы бар

  10. Үлулардың жүрегі қандай бөлімдерден тұрады?
    A) Бір жүрекше, бір қарынша
    B) Үш жүрекше
    C) Төрт жүрекше
    D) Екі қарынша
    Жауап: A) Бір жүрекше, бір қарынша

  11. Қандай омыртқалыларда жүрек үш қуысты, бірақ қарыншаларында перде болады?
    A) Қосмекенділер
    B) Бауырымен жорғалаушылар
    C) Құстар
    D) Сүтқоректілер
    Жауап: B) Бауырымен жорғалаушылар

  12. Жәндіктердің қаны не тасымалдайды?
    A) Оттек
    B) Тек қоректік заттар
    C) Су
    D) Қоректік заттар мен оттек
    Жауап: B) Тек қоректік заттар

  13. Омыртқалылардың қан айналым жүйесіндегі үлкен шеңбер қайдан басталады?
    A) Асқазан
    B) Жүрек
    C) Өкпе
    D) Бауыр
    Жауап: B) Жүрек

  14. Қосмекенділердің қан айналым шеңбері қанша болады?
    A) Бір
    B) Екі
    C) Үш
    D) Төрт
    Жауап: B) Екі

  15. Қандай омыртқалылардың жүрегі екі қуысты?
    A) Балықтар
    B) Қосмекенділер
    C) Бауырымен жорғалаушылар
    D) Сүтқоректілер
    Жауап: A) Балықтар



















Оқушылар үшін кері байланыс:

Shape3 Shape4

Оқушының аты:

.....................................................

Кері байланыс:

Оқушының аты:

.....................................................

Кері байланыс:


































1. Балықтардың қанайналым жүйесі олардың оттегі деңгейінің төмендеуіне сезімталдығының себебі неде?

Балықтардың қанайналым жүйесі жабық және бір шеңберлі, яғни олардың жүрегі бір қарынша мен бір жүрекшеден тұрады. Қан алдымен желбезектерге барып, оттегімен қанығып, содан кейін дене мүшелеріне тарайды. Бұл жүйе судың оттегі деңгейіне тікелей тәуелді. Егер суда еріген оттегі азайса, желбезектер арқылы оттегіні жеткілікті мөлшерде сіңіру қиынға соғады, бұл гипоксияға (оттегінің жетіспеушілігіне) әкеледі. Сондықтан балықтар оттегі деңгейінің төмендеуіне өте сезімтал.


2. Егер көлді тазарту басталса, қай түр бірінші болып қалпына келуі мүмкін, неге?

Көлді тазарту басталғаннан кейін қосмекенділер бірінші болып қалпына келуі мүмкін. Олардың екі түрлі тыныс алу жүйесі бар: желбезек, өкпе және тері арқылы тыныс алады. Егер судың сапасы жақсарып, оттегі деңгейі біртіндеп қалпына келсе, қосмекенділер су мен құрлықта тіршілік ете алатындықтан, бейімделуі жылдамырақ болады. Олар оттегі тапшылығы кезінде құрлықта өмір сүре алады, ал су ортасы қалпына келгенде қайтадан суда көбейе бастайды.

Балықтарға қарағанда, қосмекенділердің өмір сүру ортасына бейімділігі жоғары болғандықтан, қалпына келу процесі тез жүреді.




1. Жорғалаушылардың қанайналым жүйесі оларға құрғақшылық жағдайында қалай көмектеседі?

Жорғалаушылардың қанайналым жүйесі дербес өкпемен байланысты, бұл оларға суды аз мөлшерде тұтыну арқылы тіршілік етуге мүмкіндік береді. Олардың жүрегі үш камералы (көпшілігінде), қарынша жартылай бөлінген, бұл қан айналымын тиімдірек етеді. Мұндай жүйе оттегінің жеткілікті деңгейде болуын және энергияны үнемді пайдалануды қамтамасыз етеді.

Құрғақшылықта су мен энергияны сақтаудың маңызы зор. Жорғалаушылардың метаболизмінің баяулығы олардың суды үнемді пайдалануға және ұзақ уақыт сусыз тіршілік етуге мүмкіндік береді. Сонымен қатар, олар дене температурасын қоршаған ортаға бейімдеу арқылы қосымша энергия шығынын азайтады.


2. Құстардың қос қанайналым жүйесі ұзақ ұшуға қандай артықшылық береді?

Құстардың қос қанайналым жүйесі төрт камералы жүрекке негізделген, бұл оттегіге бай және оттегісіз қанды толықтай бөлуге мүмкіндік береді. Осы жүйе қанның ағзаларға максималды оттегі жеткізуін қамтамасыз етеді.

Ұшу кезінде құстарға көп энергия қажет, сондықтан олардың жоғары тиімді қанайналым жүйесі қан айналымының жылдамдығын арттырып, бұлшықеттерге үздіксіз оттегі жеткізеді. Сонымен қатар, құстардың арнайы тыныс алу жүйесі (ауамен екі рет алмасу механизмі) өкпе мен қан арқылы оттегіні жоғары деңгейде сіңіруді қамтамасыз етеді, бұл ұзақ және үздіксіз ұшу үшін үлкен артықшылық береді.





Содержимое 3 Содержимое 3 Содержимое 3




Содержимое 3 Содержимое 3 Содержимое 3



Рисунок 5 Рисунок 5 Рисунок 5

Рисунок 5 Рисунок 5 Рисунок 5










Рисунок 7 Рисунок 7 Рисунок 7 Рисунок 7 Рисунок 7 Рисунок 7

Жүктеу
bolisu
Бөлісу
ЖИ арқылы жасау
Файл форматы:
docx
13.12.2024
201
Жүктеу
ЖИ арқылы жасау
Бұл материалды қолданушы жариялаған. Ustaz Tilegi ақпаратты жеткізуші ғана болып табылады. Жарияланған материалдың мазмұны мен авторлық құқық толықтай автордың жауапкершілігінде. Егер материал авторлық құқықты бұзады немесе сайттан алынуы тиіс деп есептесеңіз,
шағым қалдыра аласыз
Қазақстандағы ең үлкен материалдар базасынан іздеу
Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде керек материалды іздеп, жүктеп алып сабағыңызға қолдана аласыз
Материал жариялап, аттестацияға 100% жарамды сертификатты тегін алыңыз!
Ustaz tilegi журналы министірліктің тізіміне енген. Qr коды мен тіркеу номері беріледі. Материал жариялаған соң сертификат тегін бірден беріледі.
Оқу-ағарту министірлігінің ресми жауабы
Сайтқа 5 материал жариялап, тегін АЛҒЫС ХАТ алыңыз!
Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін дамытуға қосқан жеке үлесі үшін және де Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық материалыңызбен бөлісіп, белсенді болғаныңыз үшін алғыс білдіреміз!
Сайтқа 25 материал жариялап, тегін ҚҰРМЕТ ГРОМАТАСЫН алыңыз!
Тәуелсіз Қазақстанның білім беру жүйесін дамытуға және білім беру сапасын арттыру мақсатында Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жариялағаны үшін марапатталасыз!
Министірлікпен келісілген курстар тізімі