Тірі ағзаның қасиеті

Сипаттама

1) Тітіркену

А) Тұқымның өнуі, жапырақтардың біртіндеп жазылуы, бүршіктердің, гүлдердің біртіндеп ашылуы, жарыққа қарай бағытталуы (күнбағыс, бөлме өсімдігінің жарық көп түсетін жағының ерекше өсуі, т.б.) мұртшалары арқылы қасындағысы екінші бір өсімдікке шырмалуы

2) Көбею

В) Қоршаған ортаның физикалық немесе химиялық өзгерістеріне, яғни тітіркендіргіштерге әсер етуі

3) Зат алмасу

С) Жоғары сатыдағы ағзаларды былай қойғанда көзге көрінбейтін микроағзалар ұрпақ қалдыру үшін екіге бөліну арқылы өте қарқынды көбейеді. Өсімдіктерде көбеюдің үш түрлі жолы бар: жынысты, жыныссыз, өспе мүшелері арқылы көбею.

4) Қозғалыс

D) Ағзаның айналадағы ортамен қарым-қатынас жасауы, оның нәтижесінде, біріншіден ағза өз тіршілігіне қажетті заттар алады

Бағалау критерийі

Тапсырма

№

Дескриптор

Балл

Білім алушы

Өлі табиғаттағы

үдерістерді анықтайды

1

тау түзілу себептерін атайды;

1

тау түзілу үрдісін сипаттайды;

1

2

анықтама бойынша дұрыс жауапты анықтайды

1

3

ауа райының негізін қалыптастыратын компоненттерді анықтайды

1

4

табиғи қауіті құбылыстарды сипаттайды

1

Тірі ағзаларға ортақ

қасиеттерді анықтайды

5

тітіркенуді сипаттамасымен сәйкестендіреді;

1

көбеюді сипаттамасымен сәйкестендіреді;

1

зат алмасуды сипаттамасымен сәйкестендіреді;

1

қозғалысты сипаттамасымен сәйкестендіреді;

1

Фотосинтез үдерісіне

қажетті жағдайларды анықтайды

6

жаралыстану диктанты бойынша қажет сөздердің астын сызады

3

Барлығы

12

Тірі ағзаның қасиеті

Сипаттама

1) Тітіркену

А) ағзада өз бетінше зат алмасуды жүргізе алатын тірі ағзаның ең кіші бірлігі

2) Өсу

В) ағзаның тағам арқылы қажетті энергияны және затты қабылдауы

3) Қоректену

С) Тіршілігі барысында өзінің көлемін, пішінін өзгертуі.

4) Жасушадан құралады

D) Сыртқы әсерді қабылдайды және оған жауап қайтарады

Бағалау критерийі

Тапсырма

№

Дескриптор

Балл

Білім алушы

Өлі табиғаттағы

үдерістерді анықтайды

1

тау үгілу себептерін атайды;

1

тау үгілу үрдісін сипаттайды;

1

2

анықтама бойынша дұрыс жауапты анықтайды

1

3

ауа райының негізін қалыптастыратын компоненттерді анықтайды

1

4

табиғи қауіпті құбылыстарды сипаттайды

1

Тірі ағзаларға ортақ

қасиеттерді анықтайды

5

тітіркенуді сипаттамасымен сәйкестендіреді;

1

көбеюді сипаттамасымен сәйкестендіреді;

1

зат алмасуды сипаттамасымен сәйкестендіреді;

1

қозғалысты сипаттамасымен сәйкестендіреді;

1

Фотосинтез үдерісіне

қажетті жағдайларды анықтайды

6

жаралыстану диктанты бойынша қажет сөздердің астын сызады

3

Барлығы

12