Материалдар / Жарық шығару құбылыстары.

Жарық шығару құбылыстары.

Материал туралы қысқаша түсінік
Жарық шығару құбылыстары.
Авторы:
Автор материалды ақылы түрде жариялады. Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ
16 Қараша 2018
1972
0 рет жүктелген
770 ₸
Бүгін алсаңыз
+39 бонус
беріледі
Бұл не?
Бүгін алсаңыз +39 бонус беріледі Бұл не?
Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады
logo

Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады

Пәні:МузыкаСынып 4 ӘУақыты:Кабинет:106Мұғалім: Амирова Г.У. сабақ 4
Сабақтың атауыӘн өнерін паш еткен Манарбек Ержанов
Мақсаты. Манарбек Ержановтың шығармашылығымен танысу. Қазақ операсының негізгі жанрларымен танысу.



Күтілетін нәтижеТақырыпты түсініп оқуына орай ойын толық жеткізуге ,ауыз-екі сөйлеуге, тілдік қорлары дамыйды
КөрнекілігіМузыка оқулығының әдістемесі
Топқа бөлуГеометриялық фигуралар арқылы топтарға бөлу
Ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру«Мейірімділік» тренингі.- оқушылар «мейірімділік» сөзі туралы өз ойларын айтады- сурет саладыөз ойларын ортаға қорғайды
Сабақтың барысыМұғалімнің іс-әрекетіОқушының іс-әрекеті
Үй тапсырмасын сұрауҚызығушылықты оятуКөктем мезгілі Power Point таныстырылымы арқылы сабақты түсіндіруҚызығушылықты ояту(10 мин) Диалогқа түсу /сыныпқа сұрақ қою/Оқулықтағы жаттығуларды топтарда бөліп орындау


1-топ 1-тапсырма жұппен орындау2-топ 2-тапсырманы орындау3-топ 3-тапсырманы орындауржанов Манарбек (1901-1966) - әнші, актер, композитор. Қазақстанның халық артисі. Ол Ақан сері, Біржан сал (және басқалары) сияқты композиторлар - әншілердің композиторлық-әншілік мектебін лайықты тұрақты жалғастырушы болып табылады. Ол белгілі әнші және домбырашы. Күсенбайды өзінің тікелей ұстазы ретінде санайды. Ержановтың көп қырлы таланты оның әндерінен анық байқалады. Ол 150-ден аса ән мен күй шығарды. Халық арасында оның “Жарыс”, “Аманкелді туралы өлеңі”, “Қойшы әні” және тағы басқа шығармалары жақсы танымал.

Ержановтың шығармашылық мұрасының маңызды бөлігін оның домбыраға арналған күйлері құрайды. Бұлар “Би күйі”, “Аққу”, “Жетісу” және т. б. Ержанов сондай-ақ, артистік өнерімен де айрықшаланады. Оның артистігі мен әншілігі “Қыз - Жібек” (Шеге), “Жалбыр”(Елемес), “Ер Тарғын” (Сахан) және т. б. опералардағы партияларды шеберлікпен орындауынан көрінеді. Ержановтың өмірін соңғы жылдары Жамбыл атындағы Мемлекеттік филормониясында белсенді концерттік қызметімен ерекшеленеді.

Манарбектің қазақтың ән мәдениетіндегі орны өзгеше, ол халқымыздың топжарған абыройлы асқақ әншісі бола білген жан. Манарбектің атымен оның күмістей таза ашық та жарқын «жарқылдаған» жауҺар дауысы, орындаушылық шеберлігі, әншілігі күні бүгінге дейін халқының қайнар бұлақ қасиетті қазынасына айналып отырғанына біздер куәгерміз.

Табиғаттың шынайы тұнбасындай әндер мен күйлердің иесі опера театрының маңдай алды ән саңлағының туғанына жүз жылдық торқалы тойы 2002 жылы аталып өтті. Манарбек Ержанов Қарағанды облысы Қарабұлақ деген жерде Қарқаралы маңында дүниеге келді. Атақты Қарқаралы … қазақ мәдениетінің ән мен күйінің пайғамбарлары «үйірімен үш тоғызы» Әміре мен Жүсіпбек, Естай мен Қали, Қосымжанды берген құнарлы топырақта Манарбектің тууы тегіннен тегін еместі. Әншінің ата-анасы да табиғатынан тума талантты жандар болатын. Әкесі қол өнерінің асқан шебері темірден түйме түйетін ісмер-ұста әрі майталман күйші-домбырашы болса, шешесі әнді жақсы салған. Манарбекті өнерге баулыған ұстазы атақты дала музыканты Күсенбай ғажап күйші, әнші еді. Болашақ арқа ән дәстүрінің майталман шебері Манарбек үшін ұлттық өнеріміздің аңызы болған Әміре Қашаубаевтың өнері биік бедел үлгі-өнеге болды. Әнші жастайынан-ақ Сары арқаның әншілік мектебінің қыры мен сырын бар құпыясын жетік меңгеріп Біржан салдың, Ақан серінің, Жарылғапбердінің, Естай мен Жаяу Мұсаның, Шашубайдың әндерін тамылжыта шырқады. Оның табиғаттың тұнбасындай таза да ашық жарқын саңқылдаған тембрлі бояуы күшті дауысындағы ақмартулы көркемдік қасиеттің болуы қазақ ән жауһарларын орндағанда құлпырып жанып кететін сиқырлы күйі болатын. Манарбек Ержанов Қазақ драма театрының (1928 ж.), Қазақ музыкалық театры (1934 ж.) – болашақ опера-балет театрының (1937 ж.) алғашқы әртісі болып ұлттық өнеріміздің алғашқы жұлдызды шоғыры Күләш пен Қанабек Байсейітовтер, Құрманбек Жандарбеков, Әміре Қашаубаев, Иса Байзақов, Елубай Өмірзақов, Серғали Әбжанов, Үрия Тұрдықұлова, Ғарифолла Құрманғалиевтермен бірге тұңғыштар тобында сахнаға шықты. Ғарифолла Құрманғалиев екеуі бірсыпыра ұлттық операларда рольдерді кезектесіп, бөлісіп ойнады. Біріне- бірі ұқсамайтын қос саңлақ ұлттық операларымыз: «Қыз Жібекте» Шеге, «Жалбырда» Елемес, «Ер Тарғында» Сақан, «Абайда» Әзім, «Біржан-Сарада» Естай бейнелерін сомдады. Бұл рольдерді ойнауға Ғарифолла мен Манарбектің бүгін қайсысы шығар екен деген ынтызарлық әркез халықты қызықтырып елегізіп отыратын. Манарбек пен Ғарифолла арасында бірінші құрамда қайсысы ойнайтыны үнемі қиындықтар тудыратын. Екеуі де шебер, біріне-бірі сай, тең түсіп жататын. 1936 жылы қазақ өнерінің Мәскеуде өткен Декадасына баратын бірінші тобында Манарбек те, Ғарифолла да болды. «Манарбек өнеріндегі шоқтығы биік орынды оның өз шығармалары алады. Әнші-композитор 1942 жылы Қазақ КСР-ы композиторлар Одағының алғашқы мүшелерінің бірі болып қабылданды. Арқаның ән дәстүрінің ай мүйізді ақ серке әншісі өз туындыларында халқымыздың ән дәстүрін ерекше шабыттана дамытып жаңаша түрлендіріп өрістетуге мол үлесін қосты. Манарбек таланты тудырған әндер мен күйлер жаңарған дәуірдің жаңаша кескін-келбетін, жарқын кезең лебін жаңа күйімен өзіндік сипатымен жырлап, ұлттық музыка өнеріміздің дәстүрлі мінез-құлқын жоғалтпай дамытып жалғастырды. Оған «Паровозы», «Қуанамын», «Жасасын», «Шопан әні» және басқа да әндері жатады. Бұлар күні бүгінге дейін ел арасында кең таралған сүйіп айтылатын гауһар әндер. Оның аспаптық шығармаларға арналған «Би күйі», «Шалқар көлі», «Өрнек», «Көңіл күйлері» ұлттық шертпе күй дәстүріндегі өзіндік жеке дара сыр-сипаттарымен кескін келбеті жарқын да жайдары қызықты, айрықша өз қолтаңбасы айқын, бірін-бірі қайталамайтын сазы, күйі, әуені мол сырлы шығармалар. Кейінгі жылдары (1953-1960) Манарбек негізінен композиторлық және концерттік жұмыстармен көбірек шұғылданды. Гастрольдік сапармен республиканың барлық жерін аралап ән салды. Бұл жылдары әнші шығармашылығы жемісті, ырысты болды. Ол өндіріп жұмыс істеді. Әншінің халықтық дәстүрдегі елге кең таралған көп айтылатын шығармалары жаңа заман, жаңа дәуірді жырлаған әндері осы кездің еншісіне тиген болатын. М.Ержановтың кеңестік қазақ музыка мәдениетіне қосқан үлесін үкімет жоғары бағалады. Оған Қазақ КСР-ң Халық әртісі құрметті атағы берілді, Қызыл жұлдыз және «Құрмет белгісі» ордендерімен, үкіметтің мақтау қағаздарымен марапатталды. Алайда оған берілген ең зор да үлкен атақ – ел құрметі, халқының махаббатымен зор сүйіспеншілігі, ұлы дарын заңғар әншіге деген ыстық ықласы оның әншілік азаматтық қасиетін асқақтата, сәулелендіре, арттыра түсері сөзсіз.
Мағынаны тану

Ой толғаныс Қазақ операларының ең биік шоқтығы болып есептелетін Е.Брусиловскийдің «Қыз Жібек»,А.Жұбанов пен Л.Хамидидің «Абай» және М.Төлебаевтың «Біржан-Сара» опералары.1936 жылы Мәскеуде өткен қазақ әдебиеті мен мәдениеттің онкүндігінде тұнғыш рет қазақтың «Қыз Жібек» операсы үлкен табыспен өтеді. «Қыз Жібек» операсының либреттосын Ғабит Мүсірепов,музыкасы Евгений Брусиловский жазған. Қазақ операсында Е.Брусиловский, А.Жұбанов, Л.Хамиди сынды әйгілі композиторлар қазақтың терме,желдірме және толғау сынды сөз өнеріндегі жанрларды кеңінен қолданды. Ал қазақтың дәстүрлі түрсыс-салттық жыры «Жар-жар» әнін операға орынды пайдаланады.Қазақтың үйлену салтына байланысты туған «Жар-жар» әнін қор ұжымы орындаған.Мұндай қор ұжымын «Қыз Жібек» операсында қолданады.Үйлену салтына байланысты операдағы сахыналық қойылымдар басқа да дәстүрлі тойбастар,беташар,сыңсу,қоштасу әндерімен де толыға түседі.Бұл дәстүрлі әндерді «Абай»мен «Біржан-Сара» операларынан кездестіре аламыз.

БББ кестесі

БағалауБағалау парақшаларымен жұмыс
Үйге тапсырма«Үй тапсырмасын білу, түртіп алуКүнделіктеріне жазады




Ресми байқаулар тізімі
Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!
Осы аптаның ең үздік материалдары
Педагогтардың біліктілігін арттыру курстары
Аттестацияда (ПББ) 100% келетін
тақырыптармен дайындаймыз
Аттестацияда (ПББ) келетін тақырыптар бойынша жасалған тесттермен дайындалып, бізбен бірге тестілеуден оңай өтесіз
Өткен жылы бізбен дайындалған ұстаздар 50/50 жинап рекорд жасады
Толығырақ