«Жаңа ұжымға бейімделу»

жас мамандармен тренинг

Мақсаты - топтық үйлесімділікті дамыту, қолайлы психологиялық ахуал құру, тұлғааралық қарым-қатынас дағдыларын дамыту және өзіне деген сенімділікті арттыру арқылы бейімделу үдерісін жеделдету.

Міндеті:

- Тез және оңтайлы эмоционалды байланыс орнатуға үйрету;

- Педагогтар тобында ынтымақтастық атмосферасын құру, өзіне деген сенімділікті, адамдарға деген сенімділікті қалыптастыру, ұжымдық шешімдер қабылдау;

- Жас мұғалімдерге бір-бірін және мектептің дәстүрлерін жақсы білуге мүмкіндік беру.

Қажетті материалдар: жас мамандарға арналған сауалнама, қатысушылар саны бойынша А4 қағаз парақтары, түрлі-түсті қарындаштар, кері байланыс парағы, ағаштың қағаздан қиынды бөліктері.

Тренинг ережесі:

Біздің бүгінгі жұмысымыз кейбір ережелерді қамтиды, атап айтқанда:

* сенімді қарым-қатынас стилі;

* болып жатқан шараларға белсенді қатысу;

* "мұнда және қазір" қағидаты бойынша байланыс;

* сөйлеушіге құрмет.

1. Танысу және сергіту жаттығуы. «Сағат тілі».

 1.Амандасу. әр қатысушы атын атап, өз хоббиын айтады. Соңында сағат суреті таратылып берін, «Сағат тілі» жаттығуы ойнатылады.

1. 2. қол беріп амандасу

4. күлімсіреңіз

5. 6 қол бұлғаңыз

8. Жылы сөз айтыңыз

10. Басыңызды иіңіз

11-12 шапалақтап қошемет көрсетіңіз.

Кіріспе сөз. "Барлық адамдар бір-бірінен ерекшеленеді. Олар айналасындағыларды қабылдауымен, айналасында болып жатқан оқиғаларға деген көзқарасымен ерекшеленеді. Әр түрлі адамдардың жаңа өмірлік жағдайларға, оларды қоршап тұрған қызметкерлердің ұжымына бейімделу қабілеті әртүрлі. Бір адамға жаңа ұжымда, жаңа жұмыста өзін сенімді сезіну үшін аз уақыт қажет болса, ал екінші адамға, керісінше, ұзақ уақыт қажет етеді. Бірақ, қалай болғанда да, мектепке алғаш рет келген барлық мұғалімдер проблемаларға тап болады және өмірдің жаңа жағдайларына бейімделу үшін бейімделу кезеңі қажет. Кейбір жас мамандар мектепке бейімделу кезеңін қиын, стресстік деп сипаттайды. Басқалары, керісінше, жаңа жағдайларға бейімделу өте оңай болғанын атап өтті. Сіз біздің командаға алғаш кірген кезде сізде қалай болғанын еске түсіруге тырысайық. Сіз сезінген сезімдерді қайтаруға тырысыңыз, өз тәжірибеңізді еске түсіріңіз. Осыдан кейін қазір не өзгергенін ойлаңыз. Сіз өзіңізді бейімделдім деп айта аласыз ба, сіздің жұмысыңызға деген көзқарасыңыз, не болып жатқанын қабылдауыңыз өзгерді ме".

Психолог бұл туралы кезекпен сөйлеуді ұсынады. Сөйлесе отырып, келесі сұрақтарға назар аударамыз:

* Мен осы ұжымға бірінші рет келгенде не нәрсеге назар аудардым?

* Бұл кезде мен қандай сезімдерді бастан өткердім?

* Мен мұның бәрі туралы не ойладым?

* Менің алғашқы идеяларым қазір қалай өзгерді?

Сонымен, қызметкердің әлеуметтік-психологиялық бейімделуі - бұл маманды жаңа еңбек ұжымына қосу процесі.

2. «Жас маманға арналған сауалнама».

3. «Сіз қандай қызметшісіз?» проективті тесті

Суретте жылқының силуэті бейнеленген. Сіздің міндетіңіз – осы суретті аяқтау, оның сырт келбетін бейнелеу арқылы және оның жанына қажет фонды салу. Атқа жағымды, жайлы жағдай жасаңыз. Бұл тесте жылқы – бұл өзіңізсіз. Бұл түсінікті де, өйткені көп жұмыс істейтін адамдарды жұмысшы жылқышылар деп те атайды. Сіздің жылқының сырт келбетін қалай бейнелегеніңізден, сіздің қандай қызметкер екеніңізді көруге болады.

Егер сіз жылқының сырт келбетіне басты назар аударсаңыз, /тұяғын, жалын және құйрығын салсаңыз/онда сіз тынбай еңбектене білесізбірақ жұмысыңызға аздаған жүйелілік қажет.

Егер сіз жылқының бет-әлпетіне назар аударсаңыз /көзін, тұмысығын, аузын, кекілін, т.б. салсаңыз/ онда сізде жұмысқа дегенромантикалық қатынасбасым, иллюзиялар мен үміттерге толы.

Егер сіз жылқының әрбір қылын салсаңыз, ұсақ-түйек нәрсеге көп уақыт жұмсасаңыз, бұл сіздің тер төгуді қажет ететін еңбектерді атқаруды ұнаттатындығыңызды білдіреді. Барлық нәрсені дер кезінде орындайсыз.

Егер сіз жылқыны шөпке немесе алаңға қойсаңыз, бұл сіздің жақсы жағдай жасалған жерже жұмыс жасағыңыз келетіндігіңіздің белгісі. Сіз шектеу қоятын жұмыстарды ұнатпайсыз, тәуелсіз болғанды қалайсыз.

Егер сіз жылқыға жүген салсаңыз, немес қамыт кигізсеңіз, онда сізге қысыммен жұмыс істеген ұнамайды. Өздігіңізден шығармашылықпен жұмыс істегенді ұнатасыз.

Егер сіз жылқының алдына суы бар тегеш немесе жем қойсаңыз, онда бұл сіздің жұмыс істеуіңіз үшін жақсы жағдайдың жасалуын қажет ететіндігіңіздің белгісі. Сіз сұлулық пен тазалықты ұнатасыз.

Егер сіз жылқыға салт атты адамның суретін салсаңыз, жалғыз жұмыс жасағанды ұнатпайсыз. Көпшілсіз, біреумен бірігіп жұмыс істегенді ұнатасыз.

4. «Қонақ үй» жаттығуы.

Мұғалімдерге келесі жағдай ұсынылады. Қонақ үйде үш бос бөлме бар. Әкімшіге нұсқау берілді - оларға мұғалімдерді орналастыру. Алайда нақты ақпарат анық емес: ол жынысын да, жасын да, қай пәннің мұғалімі екенін де, олардың келу мақсаттарын да білмейді. Терезесінің жанына ол "тек мұғалімдерге арналған орындар" деген белгі қойды.

Сонымен бірге, ол бүгін қонақ үйге келушілердің көп ағынын тапты, бірақ орын жоқ, ол бас тартуға мәжбүр. Әкімші орын алғысы келетін адамдар әртүрлі амалдарға жүгініп, өздерін мұғалім ретінде көрсетуге тырысатынын біледі. Ол байқағыш болуы керек.

Топтан бір адам әкімші болады. Басқалары келушілер өздерін мұғалім ретінде көрсетеді (олардың арасында психолог тағайындаған үш нақты мұғалім бар). Планшетті көріп, барлығы өздерін мұғалімдер ретінде көрсете бастайды. Әкімші өз қалауы бойынша үш адамды орналастыруы керек.

Тапсырманы орындағаннан кейін топ мұғалімді бағалауда не маңызды болғанын талдайды. Бұған қандай белгілер ықпал етті? Рөлді орындауда ең сенімді кім болды? Бұл бейнені бейнелейтін мұғалімдер нені басшылыққа алды? Бұл тапсырма мұғалімнің бейнесін рефлексивті бағалауды дамытуға бағытталған.

5. «Еңбек ағашы» ой толғау.

Барысы: Мұғалімдерге 3-түрлі қағаз қиындылары таратылып беріледі. Сол қағазға өз ойларын жазып, әр қайсысын өз орнына іледі.

1. Бұталарға- Мұғалім қандай болу керек?

2. Жапырақтарға- Мұғалімнің түпкі мақсат, мұраты

3. Гүлдерге- Мұғалімнің еңбегінің нәтижесі

4. Жемістеріне- Шәкірт қандай болу керек? деген мақсатпен ілінуі керек. Мұғалімдер «Еңбек ағашын» құрастырып шықты. Сіздердің еңбектеріңіздің жемісі осы деп назарларын тақтаға аудардық. Қатысушыларға алғыс сөз айтылады.

6. «Мен мықтымын-Мен әлсізбін» жаттығуы.

Мақсаты: топ мүшелеріне сенімді мінез-құлықты сенімсізден ажыратуға көмектесу, өзіне деген сенімділікті дамыту.

Барысы: қатысушылар жұпқа бөлініп, әрқайсысы бір-біріне қарама-қарсы тұрады. Жұптағы бірінші қатысушы қолын алға созады. Жұптағы екінші қатысушы серіктесінің қолын жоғарыдан басу арқылы түсіруге тырысады. Жұптың бірінші мүшесі "Мен мықтымын" деп дауыстап және батыл сөйлей отырып, қолын ұстауға тырысуы керек. Енді біз де қайталаймыз, бірақ жұптағы қатысушы "мен әлсізбін" дейді, оны тиісті интонациямен тыныш және көңілсіз айтады. Жұптар орын алмасады.

Сұрақтар:

1. Қолыңызды ұстау Сізге қай кезде оңай болды: бірінші немесе екінші жағдайда?

2. Неліктен сіз қалай ойлайсыз?

3. Бұл жаттығуды орындау кезінде сізде қандай сезімдер болды?

4. Сіз айтқан "мен күштімін", "мен әлсізмін" тіркестері тапсырманы орындауға қандай әсер етті?

7. «Қарындаштар» ойыны.

Ойынның мақсаты: жаттығуды орындау кезінде қатысушылардан бірлескен әрекеттерді нақты үйлестіру және серіктесінің қимылдарын сезіну талап етіледі.

Қатысушылар шеңбер бойымен тұрады, олардың жанында тұрғандар қарындаштарды немесе қаламдарды сұқ саусақтарының ұшымен ұстауы керек. Көршілер арасындағы қашықтық 50-60 см. Топ қарындаштарын жібермей синхронды түрде келесі тапсырмаларды орындайды.

1.Қолды жоғары көтеру, түсіру, бастапқы қалыпқа оралу.

2. Қолды алға созу, кері алу.

3. Алға қадам жасау; екі қадам артқа; алға қадам (шеңберді тарылту және кеңейту).

4.Алға, артқа еңкею, түзелу.

5.Отыру, тұру.

Жаттығуды қиындатып, түрлендіруге болады:

Бір уақытта екі қозғалыс жасаңыз (мысалы, алға қадам басып, қолыңызды көтеріңіз).

Сұқ саусақтардың орнына сақина немесе кішкентай саусақтарды пайдаланыңыз.

Қолдарыңызды екі жаққа ұстамаңыз, бірақ оларды кеудеңіздің алдында айқастырыңыз (сол қолыңызбен серіктестің қарындашын оң жақта, оң қолыңызбен - сол жақта серіктесті ұстаңыз).

Жаттығуды көзіңізді жұмып орындаңыз.

8. Кері байланыс.

Кері байланыс.

Қатысушыларға ақ параққа күннің, бұлттың, жаңбырдың, жасыл шөптер бейнеленген парақ таратылады. Тренингтен алған әсерін, бір-біріне тілектерін сол берілген суреттердің біреуіне жазады.

Талдау:

Күннің суреті – тренингке қатысушының толық қанағаттанғаны, көңілденгені.

Бұлттың суреті – алған әсері төмен.

Жаңбырдың суреті – ешқандай әсер алмаған.

Жасыл шөптер – көңілді, жақсы әсер алғаны.

Жүргізуші: Міне, біздің бүгінгі кездесуіміз аяқталды бірақ, жолымыз біткен жоқ. Біз сіздермен әрдайымда қозғалыстамыз. Кез - келген мақсатқа жеткенде біздің алдымыздан жаңалықтар шығады, жаңалықтың шегі жоқ. Эпиграф: «Біз қартайғандықтан ойын ойнауды тоқтатып тұрған жоқпыз, ойын ойнамағандықтан қартаямыз». Мен сіздерге шығармашылық табыс тілеймін!