Жасанды интеллект - жаңа дәуір талабы

«Жасанды интеллект – жаңа дәуір талабы»

Жакманова Шынар Слямхановна

Информатика пәнінің мұғалімі

«Қоңыр орта мектебі МЖДШО бар» КММ

Бүгінгі таңда әлем қарқынды өзгеріс үстінде. Ғылым мен техниканың дамуы адамзат өмірінің барлық салаларын түбегейлі өзгертіп жатыр. Осындай үлкен өзгерістердің ортасында тұрған басты құбылыстардың бірі — жасанды интеллект (artificial intelligence — AI). Ол тек өндіріс пен технология саласында ғана емес, білім беру жүйесінде де жаңа дәуірдің бастаушысы болып отыр. Жасанды интеллекттің көмегімен оқыту жүйесі өзгеше сипат алып, мұғалім мен оқушының рөлі, оқу мазмұны мен әдістері де жаңаша бағытқа бет бұруда.

Жасанды интеллект дегеніміз не?

Жасанды интеллект — бұл адамның ойлау, үйрену, шешім қабылдау қабілеттерін модельдейтін компьютерлік жүйелер. Олар үлкен көлемдегі ақпаратты жылдам өңдей алады, логикалық шешімдер шығарады, кей жағдайларда шығармашылыққа да бейім. Білім беру саласында бұл технология:

• жеке оқыту бағдарламаларын құруға;

• оқушының үлгерімін сараптауға;

• мұғалім еңбегін жеңілдетуге;

• оқу үдерісін тиімді басқаруға мүмкіндік береді.

Білім беру саласындағы қолдану мүмкіндіктері

1. Дербестендірілген оқыту

Жасанды интеллект әрбір оқушының білім деңгейі мен үйрену қарқынына қарай жеке оқыту бағытын ұсына алады. Мұндай тәсіл оқушыны жекелеп қолдауға, әлсіз тұстарын анықтауға мүмкіндік береді.

2. Автоматтандырылған бағалау

Тест, эссе немесе басқа тапсырмаларды тексеруге арналған AI жүйелері мұғалім уақытын үнемдеп, бағалаудағы адам қателігін азайтады.

3. Білімді сараптау және болжау

AI оқушының оқу үлгерімін, қатысу белсенділігін, тапсырма орындауын талдай отырып, оның болашақтағы нәтижесін болжай алады. Бұл жүйе ерте кезеңде үлгерімі төмен оқушыларға көмек көрсетуге мүмкіндік береді.

4. Интеллектуалды көмекшілер

Дауыстық көмекшілер мен чат-боттар арқылы оқушылар сұрақ қойып, жедел жауап ала алады. Олар үй тапсырмасын орындауға, жаңа тақырыпты түсінуге көмектеседі.

5. Мұғалімдерге арналған құралдар

AI мұғалімдерге сабақ жоспарын құруда, оқу материалдарын таңдауда, оқу нәтижелерін талдауда қолдау көрсетеді. Сонымен қатар, цифрлық құралдар мұғалімнің әдістемелік жұмысын оңтайландырады.

Жасанды интеллекттің артықшылықтары мен мүмкіндіктері

• Уақыт үнемдейді — мұғалімнің күнделікті жүктемесін азайтады (мысалы, тексеру, жоспарлау).

• Оқушыға бағытталған оқыту — әр оқушыға жеке әдіс ұсыну арқылы білім сапасын арттырады.

• Интерактивтілік пен қызығушылық — визуалды және бейімделген контент оқуға деген ынтаны күшейтеді.

• Жүйелі деректерге негізделген шешімдер — мектеп пен мұғалім жұмысын объективті түрде бағалауға мүмкіндік береді.

Қиындықтар мен тәуекелдер

Әрбір жаңа технология секілді, жасанды интеллектті қолдану да белгілі бір тәуекелдермен қатар жүреді:

• Жеке деректер қауіпсіздігі — оқушы мен мұғалім мәліметтері қорғалуы тиіс.

• Адам мен машина арасындағы тепе-теңдік — мұғалімнің орны толығымен технологиямен алмастырылмауы керек.

• Технологиялық теңсіздік — шалғай немесе ресурсы аз мектептерде AI жүйелеріне қолжетімділік шектеулі болуы мүмкін.

• Мұғалімдердің даярлығы — көп жағдайда мұғалімдердің жаңа технологияларды қолдану дағдылары жеткіліксіз.

Қорыта келе, Жасанды интеллект – бұл тек технология емес, білім берудің болашағы. Оның көмегімен оқытудың сапасы артып, білім алушылардың қажеттіліктері ескерілген жеке бағдарлама жүзеге асады. Дегенмен, AI құралдарын ақылмен, педагогикалық мақсатқа сай қолдану — басты міндет. Ең бастысы — технологияны білімнің құралына айналдырып, адам факторын сақтап қалу.

Білім беру саласы үшін жасанды интеллект — жаңа мүмкіндіктер кезеңі. Ол дәстүрлі білім беру жүйесін толықтырып, заман талабына сай сапалы әрі икемді оқыту моделін қалыптастыруға жол ашады. Сондықтан да жасанды интеллект жаңа дәуірдің талабы ғана емес, қажеттілігіне айналды.