ЖАСАНДЫ ИНТЕЛЛЕКТ МҰҒАЛІМДІ АЛМАСТЫРА АЛА МА?

XXI ғасыр жаңа технологиялардың кең қанат жайған ғасыры. Әлемнің бір орынында тұрмай жаһандануы көптеген жаңалықтар мен өзгерістер енгізді. Сондай жаңалықтардың бірегейі - жасанды интеллект. Медицина, ХҚК, тіпті күнделікті өмірде қолданатын сервистеріміз дамыған технологияның жемісіне айналды.

Білім беру саласы да осы өзгерістерден құр қалмай, көптеген жаңашылдықтарды қабылдауда. Қажетті курстар мен сабақтарды ұйымдастыру, оқушыларға жеке кеңістік құру, берілетін тапсырмалар мен деректерді өңдеу, бағалау секілді мүмкіндіктер көбейіп келеді. Тіпті сабақты ЖИ көмегімен өткізсе, оқушылардың ынтасы артып, білім алуға қызығушылығы оянатындай. Осы тұста менің көкейіме “ЖИ мұғалімді алмастыра ала ма?” деген сауал келеді.

Әрине, жасанды интеллекттің артықшылықтары мол. Ол оқу үдерісін жеңілдетуге, оқушының өзіне керек дүниені тез саралай алуына көмек көрсетеді. Сонымен бірге ол деректерді лезде талдай отырып, әр оқушының оқу үлгерімін бақылай алады, әрқайсысына жеке тапсырмалар мен білім беру жоспарын құрастыра алады. Мысалы, бір оқушы математиканы үйреніп жатса, жасанды интеллект оның деңгейіне сай тапсырмалар беріп, қабілетін дамытуға ықпал етеді. Тура солай баланың ынтасы жаратылыстануға болса, әртүрлі функциялары арқылы қызықтырып оның қабілетін одан сайын ашуға көмек береді. Бұдан бөлек, ЖИ әр уақытта қолжетімді. Оқушы тәулік бойы, кез келген уақытта білім ала алады. Дегенмен ЖИ мұғалімнің орынын толық ауыстыра алмайды деп есептеймін. Өздігімше үш түрлі себебін келтірейін.

Бірінші. Мұғалімнің ең басты міндеті – оқушының тәрбиесін, адамгершілік қасиеттерін қалыптастыруға ықпал ету. Баланың алған білімді ізгілік жолына жұмсауы ең маңызды бөлік. Оған мұғалім мен оқушы арасында болатын эмоциялы қарым-қатынас ғана көмек көрсете алады. Жасанды интеллект қанша жақсы дамығанымен, қанша оқытуды жеңілдеткенімен адамның жүрегімен сезіну, оқушының күйзелістері мен қиындықтарын түсіну, оған моральды қолдау көрсету сияқты маңызды қасиеттерді иелене алмайды.

Екінші. Мұғалім- ақылшы, шабыт беруші. Ол оқушыларға өзі таңдаған ісіне деген сүйіспеншілікті, құндылықтарды дарытады. Олардың өмірде жақсы адам, жақсы мaман болуы үшін өмірлік тәжірибесі, даналығы, кейде тіпті қателіктері aрқылы да oқушыларға үлкен сабақ бeреді. ЖИ мұндай рухани қолдау көрсете алмайды, өйткені ол тек алдын ала бағдарлама негізінде жұмыс істейтін «ҚҰРАЛ» ғана.

Үшінші. Қарым- қатынас жасау. ЖИ оқушыға білім беріп ғана қояды, ал оны бөлісу, өз керегіне жарату сынды нәрсені үйрете алмайды. Қоғаммен тығыз байланыста болуды үйрене алмайды. Мұғалім арқылы ғана бала сыныптастарымен тығыз қарым-қатынас орнатып, қоғамдағы орнын табуға үйренеді. Өз ойын ашық білдіріп, еркін ойлауды үйренеді. ЖИ бұл рөлді де толыққанды атқара алмайды.

Өз ойымды қорытындылай келе, жасанды интеллект мұғалімнің көмекшісі ретінде ғана білім беру үдерісін жақсартуға септігін тигізуі мүмкін деген тұжырым жасадым . Ол мұғалімнің орнын еш баса алмайды, себебі білім беру – тек ақпарат беру емес, мұғалімнің жан дүниесі, адамгершілігі арқылы оқушылардың тұлға болып қалыптасуына ықпал ету.