Түркістан облысы, Шардара қаласы

№2 Жамбыл Жабаев атындағы бастауыш мектебі

Информатика пәнінің мұғалімі:

Жұмәділлә Никара Мәлікайдарқызы

Жасанды интеллект: Қазіргі заманғы технологиялар революциясы

Жасанды интеллект (ЖИ) – компьютерлер мен машиналардың адамның ақыл-ойына тән әрекеттерді, мысалы, ойлау, шешім қабылдау, үлгілерді тану, тілдерді түсіну және үйрену қабілеттерін меңгеруге бағытталған технология. Бүгінде бұл сала ғылыми-зерттеу институттары мен технологиялық компаниялардың басты назарында және күнделікті өміріміздің ажырамас бөлігіне айналуда.

Жасанды интеллекттің негізгі түрлері

1. Тар шеңберлі ЖИ (Weak AI)

Бұл – нақты бір тапсырманы орындауға арналған жүйелер. Мысалы, виртуалды көмекшілер (Siri, Alexa), мәтінді аудару қызметтері және бейне тану жүйелері.

2. Жалпы ЖИ (General AI)

Бұл адамның ақыл-ой қабілеттеріне теңестірілген, әртүрлі салаларда жұмыс істей алатын жүйелер. Бұл кезеңде жасанды интеллект әзірге толық дамымаған.

3. Супер ЖИ (Super AI)

Бұл теориялық тұжырымдама, яғни жасанды интеллект адамнан асып түсіп, ғылыми, технологиялық және әлеуметтік салаларда жаңа мүмкіндіктер ашады деп есептеледі.

ЖИ-дің қолданылу салалары

Медицина: Диагноз қою, жаңа дәрілерді әзірлеу, пациенттердің жағдайын қадағалау.

Көлік: Өзін-өзі басқаратын көліктер, жол қозғалысын басқару.

Білім беру: Жеке оқыту жүйелері, онлайн оқыту платформалары.

Экономика: Қаржылық талдау, инвестицияларды болжау, тәуекелдерді басқару.

Күнделікті өмір: Смарт-үйлер, виртуалды көмекшілер, интернеттегі іздеу жүйелері.

Жасанды интеллекттің артықшылықтары мен қауіптері

Артықшылықтары:

• Уақытты үнемдейді және тиімділікті арттырады.

• Күрделі мәселелерді жылдам шешеді.

• Қателік ықтималдығын азайтады.

Қауіптері:

• Жұмыссыздық деңгейінің өсуі.

• Жеке деректердің құпиялылығының бұзылуы.

• Қауіпсіздік пен бақылаудың болмауынан туындайтын тәуекелдер.

ЖИ-дің болашағы

Жасанды интеллект технологиясы қарқынды дамып келеді. Ғалымдар мен инженерлер ЖИ-ді адам өмірін жақсарту үшін пайдалану жолдарын іздестіруде. Бірақ оның этикалық және құқықтық мәселелерін шешу маңызды міндеттердің бірі болып табылады.

Жасанды интеллект – бұл адамзаттың болашағын айқындайтын негізгі құралдардың бірі. Оның әлеуетін дұрыс пайдалану бізге үлкен мүмкіндіктер ашады және жаңа дәуірге жол салады.

Жасанды интеллекттің (ЖИ) адамзатқа тигізуі мүмкін зиянды әсерлері әртүрлі жағдайларға байланысты болуы мүмкін. Төменде ЖИ-дің адамға зиян тигізуі мүмкін негізгі аспектілері көрсетілген:

1. Жұмыс орындарын қысқарту

Көптеген салаларда ЖИ еңбек процесін автоматтандырады, бұл адам еңбегін азайтуға әкелуі мүмкін. Кейбір мамандықтар жойылып, адамдардың жұмыссыз қалуына әкелуі ықтимал.

2. Дербес деректердің қауіпсіздігі

ЖИ пайдаланатын жүйелер үлкен көлемдегі жеке мәліметтерді өңдейді. Егер бұл ақпарат дұрыс қорғалмаса немесе теріс мақсатта пайдаланылса, адамдардың құпиялылығы бұзылуы мүмкін.

3. Бақылау және манипуляция

ЖИ технологиялары арқылы адамдарды бақылау, мәліметтер жинау, немесе қоғамдық пікірді манипуляциялау мүмкін. Мысалы, жалған ақпарат тарату немесе адамдарды алдау үшін жасалған фейк контент.

4. Қате шешімдер және тәуекелдер

ЖИ жүйелері кейде қате деректерді талдай отырып, қате шешімдер қабылдауы мүмкін. Бұл медицина, қаржы немесе көлік сияқты маңызды салаларда ауыр зардаптарға әкелуі мүмкін.

5. Этикалық мәселелер

ЖИ-ды басқару немесе пайдалануда этикалық нормаларға қайшы келетін жағдайлар туындауы мүмкін. Мысалы, әскери мақсатта ЖИ-ды қару ретінде қолдану.

6. Тәуелділік және бақылаудың жоғалуы

ЖИ-ге тым көп сенім артса, адамдар оны бақылауды жоғалтуы мүмкін. Бұл ЖИ жүйелерінің тәуелсіз түрде жұмыс істеп, алдын ала болжанбаған әрекеттер жасауы мүмкін деген қауіп тудырады.

Қалай қауыпті болдырмауға болады?

Заңнамалық реттеу: ЖИ технологияларын қолдануға нақты ережелер мен шектеулер енгізу.

Этика және ашықтық: ЖИ жүйелерінің дамуы мен қолданылуында этикалық қағидаттарды сақтау.

Білім және дайындық: Адамдарды жаңа технологияларға бейімдеу үшін білім беру және қайта даярлау.

ЖИ-дың зиянына қарамастан, оны дұрыс және жауапкершілікпен қолдану арқылы көптеген пайдасын көруге болады.