Ақмола облысы білім басқармасының

Шортанды ауданы бойынша

білім беру бөлімінің жанындағы

Шортанды кентінің «Ақбота» балабақшасы»

мемлекеттік коммуналдық қазыналық кәсіпорны

Мергенбаева Акбатес Жумабаевна

әдіскер

Инновациялық жоба

Жасанды интеллекттің сиқыры: «Балабақшадағы Жаңа жылдық ертегісі»

Мақсаты: Мектепке дейінгі жастағы балалардың танымдық қызығушылығын жасанды интеллект технологияларын білім беру процесіне енгізу арқылы дамыту.
Міндеттері:

1. «Жасанды интеллект», «нейрондық желілер», «дауыстық көмекші» ұғымдарымен мектепке дейінгі жастағы балаларды таныстыру, олардың қалай жұмыс істейтінін және не үшін қажет екенін түсіндіру.

2. Жобаны жүзеге асыру үшін қажетті техникалық құралдар мен материалдарды дайындау.

3. Қойылған мәселені шешу жолдарын іздеу кезінде танымдық белсенділікті, логикалық ойлауды және шығармашылық ойлауды дамыту.

4. Жобаны жүзеге асыру барысында ата-аналарға арналған «Мектеп жасына дейінгі баланың білімінде жасанды интеллектті қолдану» атты жадынамалар мен буклеттер әзірленеді.

Күтілетін нәтижелер:

- Балаларда шығармашылық қиял, еркін ойлау, суретпен, дыбыспен, сөзбен жұмыс істеу машықтары дамиды;

- Тәрбиеші ЖИ құралдарын тиімді пайдалана біледі (мысалы: DALL·E, ChatGPT, Gemini,Character AI т.б.);

- Ата-аналар цифрлық құралдарды шығармашылық мақсатта қолдануды үйренеді.

Жобаға қатысушылар:

Мектепке дейінгі топ (4–6 жас), тәрбиеші, ата-аналар, әдіскер.

Өзектілігі

Нейротехнология мен жасанды интеллект өмірдің барлық салаларында, соның ішінде білім беруде белсенді қолданылуда. Әлемдегі адамдар оқу процесінің сапасын арттыру және қажетті кәсіби дағдыларды тиімді игеру үшін заманауи технологияларды пайдаланады. Балабақшада нейротехнологияны қолдану балаларға ойын түрінде адамның мүмкіндіктерімен және роботтарды басқару мысалында нысандарды басқару қабілетімен танысуға мүмкіндік береді.

«Жасанды интеллекттің сиқыры: балабақшадағы жаңа жылдық ертегі» инновациялық жобасы – бұл мектепке дейінгі жастағы білім алушыларды жасанды интеллект ғылыми саласымен және адамның интеллектуалдық функцияларын орындай немесе имитациялай алатын интеллектуалды жүйелерді құру технологияларымен таныстыратын алғашқы қадам.

Білім беру процесінде жасанды интеллектті қолдану педагогикалық қызметті қайта құруға мүмкіндік береді: мектепке дейінгі балалармен қалыпты сабақтардан бас тартып, ересектердің көмегімен немесе өз бетінше ұйымдастырылған танымдық ойын қызметіне көшуге болады.

Жобаның негізгі идеясы, жаңашылдығы

Бұл жобаның артықшылықтары:

Жоба мектеп жасына дейінгі балаларға технологияның не екенін, оның қайда және қалай қолданылатынын бастапқы түсінігін қалыптастыруға бағытталған. Жасанды интеллекттің адам мен қоғамға ұсынатын мүмкіндіктеріне және оның даму бағыттарына назар аудару маңызды.

Мектеп жасына дейінгі балаларды қазіргі білім беру ортасына бейімдеу.

Танымдық-зерттеу қызметі процесінде зияткерлік қабілеттерді дамыту.

Жобаның жаңашылдығы – баланың басты кейіпкер бола алатын жасанды интеллект туралы білім беретін инновациялық технологияларды қолдануда.

Балабақшадан бастап балаларды жасанды интеллектпен таныстыру, баланың бірегей тұлғасын қалыптастыру мен дамытуды қамтамасыз ету үшін қажет.

Ұйымдастырушылық нысандар – ересектер мен балалардың бірлескен қызметі (өнімді, ойын, танымдық-зерттеу, көркем әдебиет оқу), сондай-ақ педагогтің балалармен бірлескен серіктестік қызметін бастау кезінде қолданатын тақырыптық мазмұны.

Ересектер мен балалардың бірлескен серіктестік қызметінің маңызды ерекшелігі – оның еркін дербес қызметке ашықтығы.

Жасанды интеллекттің сиқыры: «Балабақшадағы жаңа жылдық ертегі» жобасын жүзеге асыру нысандары әртүрлі және әрбір қатысушыға бағытталған. Олар балалармен тікелей білім беру қызметінде, режимдік сәттерде бірлескен қызметте және өз бетінше қызмет етуде қамтиды.

Қысқа мерзімді жоба бір апта ішінде жүзеге асыруға арналған.

Негізгі қызмет түрлері: білім беру, зерттеу, бос уақытты өткізу. Барлық қызмет баланың шығармашылық әлеуетін және қабілеттерін ынталандыруға, білім беру салаларын интеграциялауға және оның үздіксіз білім алуға дайындығын қамтамасыз етуге бағытталған.

Ата-аналармен жасанды интеллект мәселелері бойынша педагогикалық мәдениетті арттыру мақсатында буклет түрінде іс-шаралар жоспарымен таныстыру арқылы ағарту жұмыстары жүргізіледі.

«Жасанды интеллекттің сиқыры: балабақшадағы Жаңа жылдық ертегі» жобасының іс-шара жоспары

1-күн. Кейіпкермен кездесу: Балалар іс-шараның басты кейіпкерлерімен – нейрожелілермен және жасанды интеллектпен танысады. (Нейрожелілер мен жасанды интеллект туралы қысқаша және түсінікті тілде айтылады).

2-күн. Интерактивті тапсырмалар: Балалар нейрожелілер мен жасанды интеллектке байланысты тапсырмаларды орындайды. Нейроредактор арқылы контекст беріледі:

«5 жастағы балаларға арналған Жаңа жылдық ертегі ойлап тап, онда басты кейіпкерлер болады...» (2-3 бала кейіпкерлерді атайды). Егер балалар жауап беруде қиналса, бірнеше нұсқа ұсынылады (балалар, Аяз ата, қоян, аю, түлкі), контекстке енгізіледі.

Содан кейін іс-әрекет қайда өтетінін енгіземіз (балалар нұсқаларды ұсынады). Орман, шыршаның жанында, орман шетінде, қалада, үйде.

Әрі қарай кейіпкерлер не істейтінін ойлап табу керек (балалар айтады). Мысалы, көңіл көтеру, ән айту, айналып билеу, қардан адам жасау, аққала соғу.

Контекст құрылғаннан кейін нейрожеліге сұрау жібереміз және ертегі дайын болады. Ертегі мәтінін дауыстық көмекшіге жүктейміз. Дауыстық көмекші балаларға ертегіні оқиды. 15 минут. Рефлексия.

3-күн. Ойын-сауық және ойындар: Балалар іс-шара тақырыбына байланысты ойындар мен ойын-сауықтарға қатысады. Ойынды дауыстық көмекші жүргізеді! 20 минут.

4-ші күн. Жаңа жыл туралы жұмбақтар.

Тәрбиеші балалармен бірге "Жаңа жыл туралы жұмбақтар" интерактивін 15 минут өткізеді. Алдын ала орындалған үй тапсырмасы (бұл күннің алдында балаларға тапсырма беріп, ата-аналарына хабарлау керек). Тақырыбы: "Жасанды интеллект" (сіз оны қалай елестетесіз?). Жұмбақтар суреттерді қарау.

Жұмбақтар:

Ағаштарға, тротуарларға, үйлерге қар жауды. Барлығын суықтан ақ мамық... (қыс) жабады.
Ол – үлпілдек, күмістей, тікелей аспаннан ұмтылды. Ақ матамен жауып, жерді жылытады... (қар).
Шыршаның жанында змеика болып айналады түрлі-түсті хоровод — жарқын мереке басталады, ол аталады... (Жаңа жыл).
Кім шыршаның астына планшет те, паровоз да қояды? Кім тілектерді орындайды? Қайырымды ата... (Аяз ата).
Бас киімнің орнына – шелек, мұрынның орнына – сәбіз. Ол бәрін көңілді етуге үйренген, барлығы қардан... (аққала).
Қандай мереке бізге келеді, шыршаны жарқыратып безендіреді, балаларға сыйлықтар береді? Әркім оны қатты күтеді. Бұл мереке... (Жаңа жыл).
(Дауыстық көмекшіге сұраныс беру арқылы жұмбақтар құру.)

5-ші күн. Шырша ойыншығын жасаймыз.

Педагог ілмегі бар кубиктердің дайын үлгілерін, нейросетьпен жасалған суреттерді әкеледі. Балалар кубикке суреттерді жапсырып, өз шырша ойыншығын үйіне алып кетеді және оны шыршаға іледі.

Қорытынды: "Жасанды интеллект не істей алады" викторина ойыны.

Ойындар ойлап табу.
Ертегі немесе әңгіме ойлап табу.
Кез келген ән, музыка қосу.
Кез келген тақырыпта диалог жүргізу.
Қызықтыратын сұраққа жауап табу.
Ойыннан кейін балалар іс-шара тақырыбына байланысты сыйлықтар алады.

Қажетті техникалық құралдар мен материалдар:

Компьютер, интернетке қосылған телефон.
Іс-шарада қолданылатын нейрожелілер мен жасанды интеллект.
Балаларға арналған таратылатын материалдар (тапсырма карточкалары, суреттер).

Жобаның тиімділігін бағалау:

Іс-шарадан кейін балалар мен ата-аналар арасында сауалнама жүргізіліп, олардың іс-шара туралы пікірлері анықталады. Іс-шараның балалар үшін қаншалықты қызықты және пайдалы болғаны туралы пікірлер жиналады.

Қорытынды:

Балалардың танымдық белсенділігі арттырылады;
"жасанды интеллект", "нейрожелілер", "дауыстық көмекші" туралы білімдері байытылады және жүйеленеді;
Қолдану тәжірибесі жинақталады.

Пайдаланылған әдебиеттер:

Интернет-ресурстар

Білім берудегі жасанды интеллект: перспективалар мен қолдану мысалдары
https://media.foxford.ru/articles/neyroseti-v-obrazovanii

Суреттерді өңдеуге арналған сервистер:

Сызба бойынша сурет салу сервисі – https://www.autodraw.com/

Фотосуреттерді/суреттерді бояу – https://colorize.cc/

Фонды жою – https://pixlr.com/ru/remove-background/

Фотоны өзгерту – https://remini.ai/

Жоқ адамдарды, жануарларды және заттарды жасау – https://thispersondoesnotexist.com/