ЖАСАНДЫ ИНТЕЛЛЕКТТІҢ БІЛІМ САЛАСЫНДАҒЫ РӨЛІ

Кіріспе
Қазіргі таңда адамзат қоғамы сандық технологиялар дәуірінде өмір сүруде. Сол технологиялық серпілістің ең басты жетістігі – жасанды интеллект (ЖИ). Ол адамның ойлау, талдау және шешім қабылдау қабілетін еліктей отырып, түрлі салада өз орнын табуда. Бүгінгі күні жасанды интеллекттің ықпалы әсіресе білім беру жүйесінде айқын сезіледі. Бұл технология мұғалім мен оқушы арасындағы қарым-қатынасты жаңа деңгейге көтеріп, оқу үдерісін тиімді, заманауи және жеке тұлғаға бағытталған сипатқа ие етуде.

Негізгі бөлім

1. Жасанды интеллекттің білім беру жүйесіне енуі
Жасанды интеллект бүгінде білім саласында кеңінен қолданылып келеді. Мысалы, әлемнің дамыған елдерінде ЖИ негізінде жұмыс істейтін платформалар оқушылардың оқу деңгейін автоматты түрде талдап, жеке оқу бағдарламаларын ұсынады. Мұндай жүйелер әр оқушының қабілетін, қарқынын және қызығушылығын ескере отырып, білімді даралап беруге мүмкіндік жасайды.
Жасанды интеллект:
- Оқушылардың білімін автоматты түрде тексеріп, бағалау жүргізе алады;
- Оқу материалдарын талдап, жеңілдетіп түсіндіру мүмкіндігін береді;
- Мұғалімге сараланған тапсырмалар мен ұсыныстар ұсынады;
- Оқушылардың әлсіз тұстарын анықтап, жеке көмек көрсету жолдарын табады.
2. Мұғалімге арналған көмекші құрал ретіндегі рөлі
ЖИ ешқашан мұғалімді алмастыра алмайды, бірақ оның ең сенімді көмекшісіне айнала алады. Себебі жасанды интеллект рутинді жұмыстарды (бағалау, тест құрастыру, есеп беру, деректерді талдау т.б.) өз мойнына алады да, мұғалімге шығармашылықпен жұмыс істеуге, оқушылармен жеке қарым-қатынас орнатуға көбірек уақыт береді. Мысалы:
- ЖИ көмегімен мұғалім оқу бағдарламасын бейімдеп, интерактивті сабақтар жасай алады;
- Онлайн платформалар арқылы оқушылардың оқу барысын нақты бақылап отырады;
- Ақылды көмекшілер (мысалы, ChatGPT секілді жүйелер) сабақ жоспарлау мен әдістемелік материал дайындауда тиімді құрал бола алады.
3. Оқушының қызығушылығын арттырудағы маңызы
Жасанды интеллект оқу үдерісін қызықты әрі өмірмен байланысты етеді. Оқушылар тек дайын ақпаратты алмайды, керісінше, өздері ізденіп, зерттеп, нәтижесін талдай алады. Бұл олардың сыни ойлау, шығармашылық және логикалық қабілеттерін дамытады.Мысалы, ЖИ негізіндегі:
- Виртуалды зертханалар – тәжірибе жасауға мүмкіндік береді;
- Оқу ойындары – білімді ойын түрінде меңгертеді;
- Сөйлеуді тану жүйелері – тіл үйретуде ерекше тиімділік танытады.
4. Этикалық және жауапты қолдану мәселелері
Білім саласында ЖИ-ді қолдануда басты назарда болуы тиіс мәселе – адамдық құндылықтар мен этикалық нормаларды сақтау. Мұғалім мен оқушы тек ЖИ ұсынған ақпаратқа соқыр сеніммен қарамай, оны сараптап, жауапты түрде пайдалануы қажет. Жасанды интеллект – құрал ғана, ал білім мен тәрбие берудің негізгі өзегі – адам, яғни мұғалім болып қала береді.

Қорытынды
Қорыта айтқанда, жасанды интеллект – білім беру саласының болашағын айқындайтын қуатты технологиялық күш. Ол оқыту сапасын арттырып, оқу үдерісін даралап, мұғалім еңбегін жеңілдетеді. Алайда ЖИ тек техникалық мүмкіндік емес, оны адамгершілік, мәдени және тәрбиелік тұрғыда ұтымды қолдану – қазіргі педагогтардың басты міндеті. Болашақ білім жүйесі — адам мен жасанды интеллекттің өзара серіктестігіне негізделген жаңа парадигма.