Білім беру ұйымының атауы

Бөлім:

8.1А Жасушалық биология

Педагогтің Т.А. Ә

Күні:

Сынып:

Сабақтың тақырыбы:

Жасуша – тірі ағзалардың құрылымдық негізгі өлшем бірлігі. Прокариот және эукариот жасушалардың құрылысы

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

8.4.2.2 эукариот және прокариот жасушалардың құрылысын салыстыру

Сабақтың мақсаты

Прокариот пен эукариот жасушалардың құрылымдарын сипаттап, екі жасуша типінің құрылымын салыстырады.

Құндылықтар

«Тәуелсіздік және отаншылдық»

Сабақтың кезеңі/ уақыт

Педагогтің іс - әрекеті

Оқушының іс - әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

0-10 мин

1.Ұйымдастыру кезеңі:

Сәлемдесу, оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.

? Ой қозғау (миға шабуыл):

? Сұрақтар (ауызша талқылауға):

➡ Бұл сұрақтар оқушылардың шығармашылық, сыни және логикалық ойлауын дамытады.

ЖИ бейнесін ұсынады

Мұғалім түсіндірме жүргізеді

Оқушылар сабаққа дайындалады.

Егер жасуша болмаса, тіршілік бола ма?

Көзбен көре алмайтын кішкентай бөлшек қалайша ағзаны басқара алады?

Сенің денеңде миллиардтаған жасуша бар. Олар бір-бірімен қалай "ұғысады" деп ойлайсың?

Бейнеден, мұғалім түсіндімесінен болжамды жауаптарын салыстырады

Жақсы!

Жарайсыңдар

Дескриптор:

ҚБ Әрбір дұрыс жауап- «1» балл.

https://docs.google.com/presentation/d/1I30u8PHahJfLbD9p46vq8AZLeIBmJXnu/edit?usp=sharing&ouid=111470522685352304097&rtpof=true&sd=true

Биология оқулығы,

ЖИ бейнесі

https://youtu.be/E2iht15uFVs

Мұғалім түсіндірме слаид

Сабақтың ортасы

10-15 мин

? Қызықты тапсырма: "Егер..."

Т апсырма 1.
? Сыныппен бірге "Егер жасуша органоиді жұмысын тоқтатса..." ойынын ойнаңыз.

Оқушылар төмендегі сұрақтарға жауап береді:

Егер митохондрия жұмысын тоқтатса – не болады?

Егер ядро болмаса – ағза қалай өзгереді?

Егер лизосомалар бұзылса – жасуша қалай әрекет етеді?

Дескрипторлар:
– Оқушы органоидтің биологиялық маңызын түсінеді.
– Функция бұзылуының салдарын болжайды.

Барлығы -2балл

Сабақтың ортасы

15-30мин

2. QR-викторина

– Органоидтің суреті сілтемеде беріледі
– Оқушы QR-кодты сканерлеп, сол органоид туралы мәлімет оқиды
– Кейін жұппен бөлісіп, сипаттайды.

3. «Тақтаға шық та, жапсыр!»

– Тақтада екі түрлі жасуша суреті ілулі.
– Оқушыға органоид атауы жазылған карточка беріледі.
– Ол оны дұрыс орнына жапсыруы керек.

– QR-кодты сканерлейді
– Органоид туралы қысқаша мәлімет оқиды
– Жұбымен бөлісіп, өз сөзімен сипаттайды

– Органоид атауы жазылған карточканы алады
– Тақтадағы жасуша суретінен тиісті орынды анықтайды
– Карточканы дұрыс орынға жапсырады

Дескриптор:
✅ Органоид атауын дұрыс атайды
✅ Қызметін түсіндіреді
✅ Ақпаратты түсініп, жұппен бөліседі

Барлығы -2балл

QR –кодта https://learningapps.org/view25676095

https://learningapps.org/view15800063

https://learningapps.org/view14982277

https://wordwall.net/pt/resource/77574104

Құндылыққа негізделгген тапсырма

5мин

Қазақстан тәуелсіз ел ретінде ғылым мен білімге ерекше мән береді. Елде заманауи биотехнология орталықтары жұмыс істейді. Бұл зертханаларда ғалымдар прокариот жасушаларын (бактерияларды) пайдаланып, адам денсаулығына қажет маңызды заттар (инсулин, антибиотиктер) өндіреді.

4 Сұрақ:

Сіздің ойыңызша, тәуелсіз мемлекеттің өз биотехнологиясын дамытуы не үшін маңызды?

Жасуша деңгейіндегі ашуларды отандық ғалымдар жүзеге асыруы елдің болашағына қалай әсер етеді?

Жақсы!

Жарайсыңдар

Ұтымды жауап

35-42мин

Функционалдық сауттылыққа негізделген тапсырма

5. ? Өмірлік жағдаят

Жағдаят:
Айзере мен Әли жазғы демалыста ауылдағы әжесіне қонаққа барды. Олар бақшадан піскен қызанақ, қияр, сәбіздерді жинап, әр жемістің сыртқы түрін, жұмсақтығын, иісін байқап көрді. Айзере:
– Қызанақтың іші неге жұмсақ? Қияр мен сәбіз қаттылау сияқты, – деді.
Әлі:
– Әрқайсысының жасушасы әртүрлі болуы мүмкін, – деп, мұғалімі айтқан «жасуша» туралы ақпаратты еске түсірді.

Тапсырма 1.
? Мәтінді оқып, жасуша органоидтерін және олардың қызметін төмендегі кестеге сжазыңыз.

? Жабық сұрақтар (иә/жоқ)

Қызанақ пен қиярдың жұмсақ және қатты болуы жасуша құрылысына байланысты.
☐ Иә  ☐ Жоқ

Жасуша қабырғасы барлық ағзада бірдей тығыз болады.
☐ Иә  ☐ Жоқ

Вакуоль өсімдік жасушасында ылғал мен ерітінділерді сақтайды.
☐ Иә  ☐ Жоқ

Жемістің сыртқы айырмашылығы оның жасушалар санына емес, түсіне байланысты.
☐ Иә  ☐ Жоқ

Жасуша – тек микроскоп арқылы көрінетін құрылым.
☐ Иә  ☐ Жоқ

✍️ Ашық сұрақтар

Қызанақ пен сәбіздің айырмашылығы олардың жасушалық құрылысына қалай байланысты болуы мүмкін?
Жауабыңыз: ....................................................................................

Егер өсімдік жасушасында вакуоль болмаса, қандай өзгерістер болар еді деп ойлайсың?
Жауабыңыз: ....................................................................................

Прокариот пен эукариот жасушаларындағы айырмашылықтарды нақты бір мысалмен түсіндір.
Жауабыңыз: ....................................................................................

Дескрипторлар:

1. Кестемен жұмыс:
– Жасуша органоидтерінің атауы мен қызметін дұрыс жазады-2балл

2. Жабық сұрақтар:
– Мәтін мазмұнына сәйкес дұрыс жауап таңдайды
– Жасуша құрылысы мен қызметін ажырата алады-2балл

3. Ашық сұрақтар:
– Өз ойын нақты, түсінікті жазады
– Жасушалық құрылым мен қызметті өмірлік мысалмен байланыстырады

Барлығы 2балл

Сабақтың соңы

42-45мин

Кері байлансы

? «Жасуша стикері» әдісі

Мақсаты:
– Жеке ой айтуға мүмкіндік беру
– Көрнекілік арқылы есте сақтау
– Сабақ мазмұнын визуалды еске түсіру

Үй тапсырмасы: Оқулық соңындағы тапсырмалар

Әр оқушы өз ойын жасуша пішініндегі стикерге (дөңгелек, сопақ қағаз) жазады:
– Не білдім?
– Не қызық болды?
– Қандай сұрақ туындады?

Мысал:

? «Эукариот жасушасының ішінде ядро барын енді түсіндім!»
? «Прокариот жасушасы өте қарапайым екен.»

ҚБ, «Қошеметтеу»әдісі

Оқушыларды сабақ соңында бағалау парақтарына қарай отырып жинаған баллдары бойынша бағалау

Оргонелла

Қызметі

Ядро

...

Рибосома

...

Митохондрия

...

Лизосома

...

Вакуоль

...

Оргонелла

Қызметі

Ядро

Жасуша қызметін басқарады, тұқымқуалау ақпаратын (ДНҚ) сақтайды.

Рибосома

Ақуыз синтезін жүзеге асырады.

Митохондрия

Энергия өндіреді (АТФ түзіледі), жасушаның «энергетикалық станциясы».

Лизосома

Қалдық заттарды ыдыратады, артық органоидтерді жояды.

Вакуоль

Су, еріген заттар мен қор заттарын сақтайды, жасуша қысымын реттейді.