Жер бедерінің қалыптасуы

Сабақтың тақырыбы:

§9 Жер бедерінің қалыптасу және таралу заңдылықтары. Жер бедерінің жіктелуі. Материктер мен мұхиттардың ірі орографиялық объектілері

Оқу мақсаттары:

8.3.1.1- жер бедерінің қалыптасу және таралу заңдылықтарын зерттейді

8.3.1.2- жер бедері түрлерін жіктейді

8.3.1.3- жер бедері түрлерін жоспар бойынша сипаттайды

8.3.1.4 -материктер мен мұхиттарда орналасқан ұқсас орографиялық бірліктерді салыстырады

Оқытудың мақсаттары:

Барлық оқушылардың қолынан келеді: жер бедерінің қалыптасуы мен таралуының негізгі заңдылықтарын сипаттай алады.

Көпшілік оқушылардың қолынан келеді: жер бедерінің негізгі түрлерін, олардың материктер мен мұхиттар бойынша орналасуы туралы түсіндіре алады.

Кейбір оқушылардың қолынан келеді: материктер мен мұхиттардың ірі орографиялық элементтерімен жұмыс істей алады.

Жоғары деңгейде қалыптасатын дағдылар

• Әр материк пен мұхитта орналасқан бір – біріне ұқсас орографиялық бірліктерді салыстырып, оларды картадан анықтай алу біліктілігі ортады;

• Ақпарат көздері, оқулық, географиялық және ғылыми әдебиеттермен, географиялық карта, сызбанұсқа, АКТ құралдарымен жұмыс істеу біліктіліктері дамиды.

Бағалау критерийлері:

• Оқу мақсаттарын біліп,түсінуі;

• Тиімді кері байланыс орнату;

• Үйрену үдерісіне белсенді түрде қатысуы;

• Бағалау критерийлерін біліп, түсінуі;

• Өз жұмыстарын талдау ( рефлексия ) мүмкіндігі мен құзыреттіліктерінің болуы.

Тілдік мақсаттар:

• Ауызша және жазбаша сөйлеу нормаларын сақтай отырып, өз ойларын жинақы және логикалық сабақтастықта жеткізе алады;

• Бейнеақпараттар негізінде сұрақтарға толық жауап бере алады;

• Литосфераға қатысты географиялық терминдердің дұрыс айтылуын және жазылуын біліп, үш тілдегі аудармасымен жұмыс істей алатын болады.

Терминология

Экзогендік, эндогендік, антиклиналь, синклиналь, момноклиналь, тау түзілуі, тербелмелі қозғалыстар, үгілу, химиялық үгілу, бедленд, морена, карст құбылысы.

Құндылықтарға баулу

«Мәңгілік Ел» жалпыұлттық идеясының құндылықтарының ішінен, Қазақстанды патриотизм және азаматтық жауапкершілік, құрмет, ынтымақтастық, еңбек пен шығармашылық, ашықтық және өмір бойы оқып – үйрену.

Күтілетін нәтижелер

• Жер бедерінің қалыптасуы және таралу заңдылықтарын біледі;

• Жер бедері түрлерін жіктеп, оларды биіктіктері, қалыптасуы бойынша жіктеуді үйренеді;

• Әр материк пен мұхитта орналасқан бір – біріне ұқсас орографиялық бірліктерді салыстырып, олардың географиялық орнын таба алады.

Пәнаралық байланыс:

математика, информатика, химия, физика, экология

Қажетті құралдар мен ресурстар

Географиялық карта, атлас карталары, анықтамалықтар, сызбанұсқалар, кестелер, ноутбук, ғаламтор сайттары, плакат, түрлі түсті бояулар.

Сабақта қолданылатын технологиялар

Сыни тұрғыда ойлау, топтық, жұптық жұмыс, дарынды және талантты балалармен жұмыс, білім алудағы жаңа тәсілдер, АКТ элементтерін қолдану, бағалау.

Алдыңғы білім

Тақырыптық карталарды сипаттайтын қосымша элементтерді (профиль, диаграмма, график, кесте) құрастыруды үйрену

Жоспар

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған жаттығу түрлері

Дереккөздер, ресурстар

Сабақтың басы

( 5 минут )

1.Ұйымдастыру кезеңі 1.Сәлемдесу, оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру, оқушылардың сабаққа дайындығына назар аудару.

Топқа бөлу 

Оқушыларды жер бедері бойынша топқа бөлінеді.Ол үшін ақ қағазға таулар,жазықтар,үстірттер аттары жазылады.Оқушылар жер бедерін ажырата отырып бөлінеді.

Батыс Сібір

1 топ Таулар

Гималай

2 топ Жазықтар

3 топ Үстірттер

Үстірт

Қағаздың екінші жағы шартты белгілері бойынша түрлі түсті болады.Оқушылардың шартты белгілерді ажырата алуын да анықтауға болады.Бұл оқушыларға қосымша көмек

Өткен тақырыпты қайталау

1.карталар сипаттарына қарай қалай жіктеледі?

2. Картаның басты элементтеріне не жатады?

3. Пайдалану жолына қарай карталар қалай жіктеледі?

4. Тақырыптық картаның қандай басты қасиеттерін білесіңдер?

5. Тақырыптық карталарда қандай белгілер жүйесі қолданылады?

6. Сызықтық белгілер дегеніміз не?

7. Изосызықтардың қандай түрлері бар?

8. Картодиаграмма дегеніміз не?

9. Картадағы жазулардың басты қызметі неде?

10. ГАЖ мәліметтері қалай жинақталады?

11. ГАЖ мәліметтерін жинақтаумен кімдер айналысады?

12. Географиялық карта көмегімен қандай мәліметтер алуға болады?

Мұғаліммен амандасу, сабақта жоқ оқушыны белгілеу.

Суреттер

Карталар

Оқушылар берілген сұрақтарға жауап береді

Сабақтың ортасы

( 30 минут )

Тақырыпқа шығу үшін «Миға шабуыл» Литосфералық тақталардың ығысуы туралы бейнеролик көрсете отырып

Литосфералық ығысуының себебі неде?

Жeр бедерінің барлық пішіндерінің қалыптасуына қандай күштер әсер етеді

Кaрта,суреттер бойынша қозғалмалы облыстаpда қандай жер бедері қалыптасуы мүмкін екенін анықтаңдар ?

Оқушылар сұрақтарға жауап бере отырып, топпен  өз ойларын бөліседі.Топ жауап береді Топ жауабын бағалау «Шапалақ» Бір рет шапалақ «қанағаттанарлық» Екі рет шапалақ «жақсы», Үш рет шапалақ «өте жақсы».

Топтық жұмыс.

1 – топ. Суреттерге қарап отырып тау жасалу үдерісін түсіндіріңдер және мысалдар келтіріңдер.

1. 

2. 

3. 

4

2 – топ. Суретке қарап литосфера тақталардың қозғалуын түсіндірңдер және мысал келтіріңдер.

3 – топ. Жер қыртысының құрылымдық элементтерін атаңдар.

Жұптық жұмыс. «Ойлан және сәйкестікті тап» A) Тeктoникaлық және физикалық каpтаны пaйдалана отырып материктер бойынша таралған гeoсинклиналь аймақтарына және платформаларға (ойпат, плита) сәйкес жер бедері түрлерін анықтап жазыңыз: 1-жұп. Африка; 2жұп Аустралия;3жұп Оңтүстік Америка 4жұп. Солтүстік Америка. 5жұп. Еуразия. 6жұп. Азия.

Жеке жұмыс. «Мюньхayзеннің қатесі» тәсілі (әрбір оқушы сол деректердің қатесін жөндейді)

• Жер қыртысының енсіз тектоникалық қозғалмалы бөліктерін платформа деп атаймыз

• Субдукция –екі құрлықтың тақталарының соғысуы

• Жер бедерінің оқшау көтеріліп тұрған бөлігіжазық деп аталады

• Тау дегеніміз -қос қабатты құрылымы бар платформа аймағы

• Спрединг -құрлықтық және мұхиттық тақталардың соғылысуы

• Жер қыртысының ауқымды,аз қозғалатын негұрлым тұрақты бөлігі геосинклиналь деп аталады

• Платформа іргетасының бөлігі тектоникалық қозғалыстың әсерінен платформа тысының деңгейіне дейін борпылдақ шөгінділерден жоғары көтерілген құрылымы тақта деп аталады

• Жарықтар арқылы аққан магма есебінен мұхит түбінің өсуі коллизиядеп аталады

• Жер бетінің аз тілімделген тегіс немесе белесті кең алқабы қалқан деп атайды

Қосымша тапсырма «Пoлиглoт» тәсілі арқылы оқушы бірінші тапсырмада берілген терминдерді үш тілде айтады.

Геосинклиналь-геосинклиналь – geosyncline субдукция-субдукция-subdbction

Таулар -горы- mountains

Спрединг-спрединг-spreading коллизия-коллизия-confIict Платформа –платформа – platform

қалқан-щит-shield

тақта- плита-flag

Жазықтар-равнины –plains

Үлестірмелер, суреттер, оқулық

Атлас, дәптер.

Оқулық

Сабақтың соңы

( 5 минут )

Рефлексия. «Бeс саусақ» әдісі бойынша оқyшылармен кері байланыс жүргізeмін.

Бүгінгі сабақта ең құнды мәселе қандай болады?

Мен топта кімге көмек бердім?

Мен бүгін қандай білім мен тәжірибе алдым?

Сабақ маған ұнады ма?

Мен сабақта өзімді қалайша сезіндім?Оқушылар пікірін айтады

Үйге тапсырма: §9 Жер бедерінің қалыптасу және таралу заңдылықтары. Жер бедерінің жіктелуі. Материктер мен мұхиттардың ірі орографиялық объектілері – тақырыпты оқу.

Бес саусақ.

Саралау – Сіз оқушыларға қандай тәсілмен көмектесесіз? Сіз басқаларға қарағанда қабілетті оқушыларға қандай тапсырмалар жоспарлап отырсыз?

Бағалау – сіз оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Пәнаралық байланыстар.

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы.

Ақпараттық – коммуникациялық технологияларды қолдану.

Барлық оқушылардың қолынан келеді: жер бедерінің қалыптасуы мен таралуының негізгі заңдылықтарын сипаттай алады.

Көпшілік оқушылардың қолынан келеді: жер бедерінің негізгі түрлерін, олардың материктер мен мұхиттар бойынша орналасуы туралы түсіндіре алады.

Кейбір оқушылардың қолынан келеді: материктер мен мұхиттардың ірі орографиялық элементтерімен жұмыс істей алады.

• өзара тексеру.

• Өзін - өзі тексеру.

• Жетістік критерийлері

Сабақ барысында оқушылардың зейіндерін бір ортаға шоғырландыру үшін жаттығу жасайды.

Партада орналасуын, техника лық қауіпсіздігін, АКТ қолдану уақытын қадағалаймын

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?

Бұл тарауды сабақ туралы рефлексия жасау үшін пайдаланыңыз. Сол бағандағы өзіңіз маңызды деп санайтын сұрақтарға жауап беріңіз.

Қорытынды бағалау:

Сабақта ең жақсы өткен екі нәрсе (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақтың бұдан да жақсы өтуіне не оң ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?