Бөлім:

6-бөлім: Су – тіршілік көзі. Есімдік, оның мағыналық түрлері

Педагогтің тегі, аты, әкесінің аты:

Шаимкулова Аида Жанибекқызы

Күні:

23.01.2025 ж.

Сынып: 6 А

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Жер-судың аты – тарихтың хаты

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

6.1.5.1 - тыңдалған мəтін мазмұны бойынша жалпы жəне нақты сұрақтарға жауап беру, мəтіндегі ақпаратты шынайы өмірмен байланыстыру

6.4.4.1 - сөйлемдегі есімдіктің қызметін түсіну, есімдікті зат есім, сын есімнің орнына қолдану

Сабақтың мақсаты

Тыңдалған мəтін мазмұны бойынша жалпы жəне нақты сұрақтарға жауап беріп, мəтіндегі ақпаратты шынайы өмірмен байланыстыра алады. Сөйлемдегі есімдіктің қызметін түсініп, есімдікті зат есім, сын есімнің орнына қолдана алады.

Құндылықтарға баулу

Ұлттық мүдде құндылығы: қазақ тілінің қолдану аясын кеңейту, қоғам игілігі үшін қызмет ету.

Ар-ұят құндылығы: адал еңбекті құрметтеу, сөзіне берік, ісіне адал болу, шешім қабылдай білу және жауапкершілікті сезіну.

Талап құндылығы: Салауатты өмір салтын ұстану. Білуге, жаңаны тануға құштарлық, сыни және креативті ойлау, дұрыс қарым-қатынас орната білу.

Сабақтың кезеңі/ уақыт

Педагогтің әрекеті

Білім алушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың

басталуы

15 минут

Сабақтың ортасы

7 минут

15 минут

Оқушылармен сәлемдесу, түгендеу. Үй тапсырмасын «Колесо» әдісі арқылы сұрау.

«Ұяшық» әдісі арқылы өтілген тілдік бағдарлар бойынша сұрақтарға жауап беру.

«Бөтелке» әдісі арқылы сабақтың тақырыбын ашу, психологиялық ахуал туғызу.

Сабақтың тақырыбы мен оқу мақсатымен таныстыру

Ойтүрткі

«Тамшылар» әдісі арқылы жаңа сабаққа қатысты ой қозғау сұрақтарына жауап беріп, өз ойларымен бөлісу.

1. Сен өз туған жеріңдегі өзен атауларын білесің бе?

2. Сырдария өзені жайлы не білесіз?

3. Жер-су атаулары туралы өлеңді білесің?

Т ыңдалым

2-тапсырма.

Тыңдалым бойынша берілген мәтінге байланысты «Қар» әдісі арқылы сұрақтарға жауап беру.

Айтылым

Суретке қарап, сұрақтарға жауап беру. Құндылықты анықтау.

Тілдік бағдар.

Есім сөздерінің орнына жүріп, олардың белгісіздігін білдіретін есімдіктерді белгісіздік есімдігі деп атайды. Белгісіздік есімдігіне біреу, кейбіреу, бірдеме, әркім, әрне, әлдекім, әлдене, қайсыбір, кейбір, қайсыбіреу, әрбір, бірнеше, әлденеше, біраз, әрқалай, әлдеқашан және т.б. сөздер жатады.

Белгісіздік есімдігі

Белгісіздік есімдіктері көптеледі: Біреулер келе жатыр.

Жалпылау есімдігі

Есім сөздерінің орнына жүріп, жалпылау, жинақтау мағыналарын беретін есімдіктің түрі жалпылау есімдігі деп аталады. Оларға: бәрі, барлық, барша, бүкіл (бүтін, бүткіл), күллі, тегіс деген сөздер жатады. Жалпылау есімдігі зат есімнің алдында келіп, қанша? деген сұраққа жауап береді. Бәрі, барлық, барша сөздері тәуелдік жалғауының ІІІ жағында септеліп, орнына қарай сөйлемнің барлық мүшелерінің қызметінде қолданыла береді. Мысалы: бәрі, бәрінің, бәріне, бәрін, бәрінде, бәрінен, бәрімен.

Септеледі: Әркіммен бір соқтығысты.

Сын есімнің орнына қолданылады: Кейбір адамдар құс етін жемейді. Әр халықтың өз тарихы бар.

4-тапсырма. Топтық жұмыс.

Бәрі, барлық, барша, бүкіл, күллі деген жалпылау есімдіктерін қолданып, өзен-көлдерге қатысты ертегі құрап жаз.

Колесо әдісі арқылы оқушылардың аттары шығады, қай оқушының аты көрсетілсе сол оқушы үй тапсырмасын айтады.

Оқушыларға ұяшықтар тақтада көрсетіледі. Көрсетілген сандарды таңдау арқылы сұрақтарға жауап береді.

Бөтелкеде тақырып жазылады, оқушылар тақырыпты анықтайды.

Орындықтың артына оқушыларға сұрақтармен тамшылар үлестіріледі. Оқушылар тамшылардың ішінен берілген сұрақтарға жауап береді.

Мәтінді тыңдайды.

Сұрақтарға жауап береді:

1.Мәтінге ат қой. Не себепті олай атадыңыз?

2.Балқияның әкесі қандай адам деп ойлайсыз?

3.Қазіргі Балқаш көлі туралы тағы қандай аңыздар білесіздер?

Оқушылар суретке қарап, сұрақтарға жауап береді және құндылықты анықтайды.

Бөлмеде кім бар?

1.Бұл заттардың барлығы осы бөлмеде неге тұр?

2.Кейбір заттар неге олай орналасқан?

3.Әлдебіреулер оны шашып кеткен бе?

4.Бөлмеде бүлініп қалған заттар бар ма?

Белгісіздік және жалпылау есімдігіне қатысты тілдік бағдар алады.

Бәрі, барлық, барша, бүкіл, күллі деген жалпылау есімдіктерін қолданып, өзен-көлдерге қатысты ертегі құрап жазады.

А уызша мадақтау арқылы бағалау

Тамаша! Керемет!

Жарайсың!

Керемет!

Жарайсың! Тамаша!

Дескриптор

Білім алушы

-мәтінге қатысты сұрақтарға жауап береді;

- мәтіннің негізгі ойын анықтайды.

Дескриптор

Білім алушы

-жалпылау есімдіктерін қолданады,

-өзен-көлдерге қатысты ертегі құрастырады.

Оқулық

Қазақ тілі

«Атамұра» баспасы

2018 ж

Бөтелке, және қағаздар

Тамшы қағаздарды беру

http://bmtv.kz/kz/photo/item/14701-aua-rajy-turaly-khaly-bolzhamdar

Қар лақтыру арқылы сұрақтарға жауап беру.

Сабақтың

ортасы

5 минут

Сабақтың соңы

5 минут

5-тапсырма.Топпен жұмыс

Берілген мәтіннен белгісіздік есімдігі мен жалпылау есімдігін табу

Рефлексия

«Білім тамшылары» әдісі. Сабақты қорытындылау мақсатында оқушыларға тамшылар таратылады.

Жазылым.

Берілген мәтіннен жалпылау, белгісіздік есімдіктерін анықтайды.

Оқушылар бүгінгі сабақтың мақсаты, тақырыбы бойынша өз ойын тамшыларға жазу арқылы сабаққа қорытынды жасайды.

Дескриптор: Жалпы – 1 балл.

Белгісіздік, жалпылау есімдіктерін анықтау.

«Градусник» әдісі арқылы оқушылар өздерінің сабаққа қатысуларын 1-10 дейінгі баллдық жүйе бойынша мұғалімге айтады.