ЖОҒАРЫ ДӘРЕЖЕЛІ САНДАРДЫҢ НӘТИЖЕСІН
АНЫҚТАУДА, СОҢҒЫ ЦИФРДЫҢ АТҚАРАТЫН РӨЛІ
Шакарбеккызы
А.
Жаратылыстану ғылымдарының
магистрі,
математика пәнінің
мұғалімі.
“АйСаф жеке қыздар
мектебі”ЖШС
Дәрежемен берілген сандардың
нәтижесінің соңы қандай цифрмен аяқталатындығын анықтау үшін
төмендгі ережелерді білу жеткілікті.
Аталымыш ережелерге тоқталмас
бұрын, өмірде, математикада, жалпы ғылым-білім саласында қолданылып
жүрген шексіз көп сандар тобының небәрі 0 және 1-9
(1,2,3,4,5,6,7,8,9) ға дейінгі 10 цифрдан құралатындығын анықтап
алуымыз қажет.
Соңғы бес жыл көлемінде ЖОО
түсіушуі талапкерлердің ҰБТ тапсыру барысында, математикалық
сауаттылық пәнінің міндетті пән болып қалыптасқаны көпшілікке
белгілі.
Оқушының логикалық ой
жүгіртуін талап ететін, бұл пәннің түп негізі математика деп
айтылғанымен, мектеп оқулықтарында өтілетін тақырыптарға байланысты
кездесетін сұрақтар мен есептер өте аз, көбінесе мектеп
бағдарламасында қамтылмаған, оқушылардың өз бетінше мектептен тыс,
оқу орталықтарында дайындалатын сұрақтары мен есептері
кездеседі.
Бұл ғылыми жұмыста, жоғарыда
аталған мәселелердің қатарынан орын алған тақырыпты мысалға ала
отырып, оны шешу жолдарын қарастыратын
боламыз.
Есептеуге жеңіл болу ұшін
әуелі, 0 және 1-9 (1,2,3,4,5,6,7,8,9) ға дейінгі 10 цифрдың
дәрежелері қандай цифрмен аяқталатындығын көрсететін төмендегі
кестемен берілген ережелерге назар
аударайық.
|
Дәрежелі
сан
|
11
|
12
|
13
|
14
|
15
|
16
|
17
|
18
|
19
|
|
Соңғы
цифр
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
|
Қайталанатын
цифрлар
|
1
|
|
Дәрежелі
сан
|
21
|
22
|
23
|
24
|
25
|
26
|
27
|
28
|
29
|
|
Соңғы
цифр
|
2
|
4
|
8
|
16
|
32
|
64
|
128
|
256
|
512
|
|
Қайталанатын
цифрлар
|
2
4
8
6
|
|
Дәрежелі
сан
|
31
|
32
|
33
|
34
|
35
|
36
|
37
|
38
|
39
|
|
Соңғы
цифр
|
3
|
9
|
27
|
81
|
243
|
729
|
2187
|
6561
|
19683
|
|
Қайталанатын
цифрлар
|
3
9
7
1
|
|
Дәрежелі
сан
|
41
|
42
|
43
|
44
|
45
|
46
|
47
|
48
|
49
|
|
Соңғы
цифр
|
4
|
16
|
64
|
256
|
1024
|
4096
|
16384
|
65536
|
1048536
|
|
Қайталанатын
цифрлар
|
4
6
|
|
Дәрежелі
сан
|
51
|
52
|
53
|
54
|
55
|
56
|
57
|
58
|
59
|
|
Соңғы
цифр
|
5
|
25
|
125
|
625
|
3125
|
...5
|
....5
|
....5
|
......5
|
|
Қайталанатын
цифрлар
|
5
|
|
Дәрежелі
сан
|
61
|
62
|
63
|
64
|
65
|
66
|
67
|
68
|
69
|
|
Соңғы
цифр
|
6
|
36
|
216
|
03 Қаңтар 2023
326
