Білім беру ұйымының атауы

Пәні:

Биология

Бөлім:

Координация және реттелу

Педагогтің аты-жөні:

Күні:

Сынып:

Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Жүйке жүйесінің құрам бөліктері. Жүйке жүйесінің қызметі. Нейронның құрылысы: денесі, дендриттер, аксон. Нейронның қызметтері.

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаты:

7.1.7.2 жүйке жүйесінің қызметін және құрылымдық компоненттерін атау;

Сабақтың мақсаты:

1. Жүйке жүйесінің құрам бөліктерін сипаттау

2. Жүйке жүйесінің қызметін және құрылымдық компоненттерін атау

Құндылықтар:

Құндылық: жасампаздық және жаңашылдық;Құзыреттілік: шығармашылық

Құндылық: еңбекқорлық және кәсіби біліктілік,Құзыреттілік: инновациялық ойлау

1-апта дәйексөзі:

Жасампаздық – бәрімізге өнеге

Сабақ кезеңі/

уақыты

Педагогтің

іс-әрекеті

Білім алушының іс-әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

5 минут

І.Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу. Түгендеу

Психологиялық ахуал қалыптастыру.

«Жүректен жүрекке» тренингі арқылы оқушылар бір біріне тілектер білдіреді.

.Үй тапсырмасы «Едукаплей» әдісі арқылы сұралады.

Мұғаліммен амандасады, шағын топтар бір-біріне бүгінгі сабаққа сәттілік тіліп,тілек айтады.

«Мадақтау» әдісі

1-10 балл аралығында формативті бағалау

Интербелсенді тақта

Ұжымдық жұмыс

«Ой ашар » әдісі.

«Шұғыл хабар!» рөлдік ойын

– Бір оқушы «Нейрон», екеуі «Дендрит», біреуі «Аксон», ал қалғандары «Қол мен ми» болсын.
– Мұғалім «Ыстық шайға қолың тиді!» деп хабар береді.
– «Қол» сигналды «Дендритке», ол «Нейронға», «Аксонға» жіберіп, «Миға» жеткізеді.
– Ми жауап береді: «Қолды тарт!»
– Оқушылар осы процесті орындап, жүйке жүйесінің жұмысын түсінеді.

Жаңа сабақтың тақырыбы мен мақсаты айқындалады.

«Киноtime» әдісі арқылы бейнематериал көрсетіледі.

Оқушылар өз ойларын ортаға салады, оқушылар жауаптары арқылы жаңа тақырыпқа көшу.

Оқушылар жаңа сабақтың тақырыбы мен мақсатын анықтайды.

«Мадақтау» әдісі

АКТ

https://www.youtube.com/watch?v=Kt7sfpojFX8

бейнематериал

Сабақтың ортасы

25 минут

( Топтық жұмыс) Тапсырма 1 Әдіс: Скаффолдинг әдісі арқылы тапсырма

Топтық жұмыс тапсырмалары:

1-топ: Жүйке жүйесінің және жүйке ұлпаларының құрылысы мен қызметі
Міндеті:
– Жүйке жүйесінің құрылымын атау (орталық және шеткі жүйке жүйесі).
– Жүйке ұлпаларының негізгі түрлерін сипаттау (нейрондар мен нейроглия).
– Олардың қызметтерін түсіндіру.

Тапсырма:
Берілген кестені толтырыңыз:

2-топ: Нейрондардың құрылысы
Міндеті:
– Нейрон құрылымын анықтау (дене, дендриттер, аксон).
– Әр бөліктің қызметін сипаттау.
– Нейрон түрлерін түсіндіру (сезімтал, қозғаушы, аралық).

Тапсырма:
«Жоғалған сызба» – берілген нейрон сызбасындағы бос орындарды толтырыңыз.

Нейронның негізгі бөліктері:
1. ? – Нейронның орталық бөлігі, ақпаратты өңдейді.
2. ? – Қысқа өсінділер, ақпарат қабылдайды.
3. ? – Ұзын өсінді, ақпаратты әрі қарай жеткізеді.
4. ? – Басқа нейрондармен байланыс орнататын соңғы бөлігі.

Қорытынды сұрақ: Егер аксон зақымдалса, не болады?

3-топ: Жүйке ұлпасының тіршілік әрекеттерінің ерекшеліктері
Міндеті:
– Жүйке ұлпасының қызмет ерекшеліктерін анықтау.
– Нейрондардың қозғыштық және өткізгіштік қасиеттерін түсіндіру.
– Нейрондар арасындағы байланысты сипаттау (синапс, медиаторлар).

Тапсырма:
«Тест тапсыру» – төмендегі сұрақтарға жауап беріңіз:

1Жүйке ұлпасының басты ерекшеліктері қандай?
a) Тек тірек қызметін атқарады
b) Қозғыштық және өткізгіштік қасиеттері бар
c) Қоректік заттарды тасымалдайды

2Синапс дегеніміз не?
a) Нейрон денесінің сыртқы қабаты
b) Нейрондар арасындағы байланыс орны
c) Қан жасушаларының байланысы

3Нейрондардың қозғыштық қасиеті нені білдіреді?
a) Электр сигналдарын қабылдап, өткізе алу қабілеті
b) Қоректік заттарды тасымалдау
c) Тек орталық жүйке жүйесінде орналасу

Қорытынды сұрақ: Неліктен ми жарақаты кейбір жүйке қызметтерінің бұзылуына әкеледі?

(Жұптық жұмыс )

Тапсырма 2– «Суреттер құпиясы». Берілген суреттен нейронның құрылысын анықтайды.

Жеке жұмыс Тапсырма 3 Пиза тапсырма Мәнмәтін

"Жүйке патшалығындағы достық"

Ерте, ерте, ертеде, алыс-алыс жердегі Жүйке патшалығында ақылды және еңбекқор тұрғындар өмір сүріпті. Бұл патшалықтың ең маңызды тұлғасы Нейрон ханзада еді. Ол барлық хабарламаларды қабылдап, өңдеп, дұрыс жерге жеткізіп отыратын дана әрі шапшаң билеуші болатын. Бір күні Нейрон ханзада өз патшалығын аралап жүріп, оның сенімді көмекшілері қалай еңбек етіп жатқанын бақылайды. Дендриттер – патшалықтың тыңшыларындай еді. Олар айналадағы барлық маңызды ақпаратты жинап, Нейрон ханзадаға жеткізетін. "Бізсіз ханзада ештеңені ести алмас еді," – деп мақтанатын олар. Ал Аксон – Нейрон ханзаданың ең сенімді хабаршысы болатын. Ол патшалықтың шекараларына дейін хабарларды найзағайдай жылдам жеткізетін. "Мен болмасам, бұйрықтар дер кезінде орындалмайды," – дейтін ол. Нейроглия – патшалықтың ең жанашыр қорғаушылары еді. Олар жолдарды тазалап, барлық тұрғындарға қорек пен қауіпсіздік қамтамасыз ететін. "Біз болмасақ, патшалық әлсіз болар еді," – деп өз істерімен мақтанатын. Бір күні қара бұлттар жиналып, патшалыққа қауіп төне бастады. Ханзада Нейрон бірден өз достарына бұйрық берді:
Дендриттер – айналадағы өзгерістерді жылдам анықтады.
Аксон – бұйрықты найзағайдай таратып, барлық тұрғындарға жеткізді.
Нейроглия – қорғаныс қабатын құрып, патшалықты аман сақтады. Осылайша, Жүйке патшалығы достық пен бірліктің арқасында қауіптен аман қалды. Сол күннен бастап барлығы жүйелі түрде жұмыс істеп, бір-бірін құрметтеуді жалғастырды.

Қорытынды:

Бұл ертегіден біз жүйке ұлпасының әрбір бөлігі маңызды рөл атқаратынын түсінеміз. Дендрит – ақпарат қабылдаушы, аксон – хабар таратушы, нейрон – негізгі басқарушы, ал нейроглия – қорғаушы қызметін атқарады. Егер олардың бірі болмаса, жүйке жүйесі өз жұмысын толық орындай алмайды. Достық пен бірлік – үлкен жетістіктердің негізі!

ПИЗА ТАПСЫРМАСЫ

1. Бір жауапты тест:

Сұрақ: Ертегіде Нейрон ханзаданың ең сенімді көмекшісі кім болды?

A) Дендриттер
B) Аксон
C) Нейроглия
D) Ми

Дұрыс жауап: B) Аксон

2. Сәйкестік тесті:

Төмендегі құрылымдар мен олардың қызметтерін сәйкестендіріңіз.

Дұрыс жауаптар:
1 → a
2 → b
3 → c
4 → d

3. Ашық сұрақ:

Сұрақ: Егер ертегідегі Нейроглия болмаса, патшалықта қандай қиындықтар туындауы мүмкін еді?

Дұрыс жауап үлгісі:
Егер Нейроглия болмаса, патшалықта қорғаныс жүйесі әлсіреп, Нейрон ханзада мен оның көмекшілері тез шаршар еді. Сондай-ақ, жолдар тазаланбай, хабар алмасу қиындайтын еді. Бұл жүйке жүйесінің жұмысына теріс әсерін тигізер еді.

4. Дұрыс/Бұрыс тапсырмасы:

Төмендегі тұжырымдардың дұрыстығын анықтаңыз.

1. Дендриттер ақпаратты өңдеп, шешім қабылдайды. (Бұрыс )

2. Нейрон – жүйке ұлпасының негізгі құрылымдық бірлігі. (Дұрыс)

3. Аксон – ақпаратты қабылдайды, ал дендриттер оны таратады. (Бұрыс )

4. Нейроглия жасушалары жүйке жүйесін қорғап, қоректендіреді. (Дұрыс )

Оқушылар оқулықтағы мәтінді оқиды. Өзара талдау жүргізеді.

Оқушылар тапсырманы орындайды.

Тапсырма орындау мақсатынды ұялы телефон қолданады.

Оқушылар нейронның құрылымдық компоненттерін атай отырып, қызметін сипаттайды.

Оқушылар берілген тапсырмаларды орындайды.

Оқушылар сұрақтарға толық жауап жазады.

Дескриптор

Білім алушылар:

Жүйке жүйесінің және жүйке ұлпаларының құрылысы мен қызметін түсіндіреді 2б

Нейрондардың құрылысын түсіндіреді 2б

Жүйке ұлпасының тіршілік әрекеттерінің ерекшеліктерін түсіндіреді 2б

Дескриптор:

Білім алушылар:

-нейронның қызметін сипаттайды.

Дескриптор:

Білім алушылар:

- нейронның құрылысын анықтайды;

Нейрон ханзаданың ең сенімді көмекшісін анықтайды 1б

Нейрон мен оның құрам бөліктерінің қызметін дұрыс сәйкестендіреді.3б

Нейроглия болмаса, патшалықта қандай қиындықтар туындауы мүмкін екендігін түсіндіреді 2б

Дұрыс/Бұрыс тұжырымдарды анықтайды 2б

Оқулық

АКТ, Нейронның құрылысы

АКТ

Нейрон суреті

Сабақтың соңы

Ой толғаныс.

Рефлексия

5 мин.

Кері байланыс:

«3/2/1 әдісі»:

1. Мен білетін үш нәрсе ...

2. Мені таңқалдырған екі нәрсе ...

3. Болашақта тереңірек қарастыратын бір нәрсе....

Оқушылар олардың тақырып бойынша білімдерін түйіндейтін бір сөйлем жазады.

Тақырып бойынша не білетінін, не білгісі келетінін, не білгенін жазады

Оқушылардың жауаптары «бас бармақ» әдісі арқылы бағаланады

Рефлексия парағы