№ орта мектеп мемлекеттік мекемесі

Бастауыш сынып оқушыларының танымдық және интеллектуалдық дағдыларын дамытатын шығармашылық жұмыстар

Құрастырған:

Бұл әдістемелік құралда бастауыш сыныпта оқушыларға білім беріп жүрген тәжірибелі ұстаздардың сабақ берудегі әдіс-тәсілдері мен пайдаланылатын технологиялары туралы өзіндік тәжірибелері мен сабақ үлгілері берілген. Сабақтарда жаңа педагогикалық технологияларды пайдалана отырып,жеткен нәтижелері көрсетілген. Сонымен бірге , оқыту барысында оқушылардың қабілетіне ,бейімділігіне қарай оқыта отырып, дарынды оқушылармен жұмысты дұрыс жолға қоя білген. Олармен жүргізілген әртүрлі бағыттағы логикалық жаттығулар мен тест түрлері көрсетілген. Істелінген жұмыстардың нақты қорытындылары ,жетістіктері сараланып берілген.

Сол себепті , мұғалімнің іс-тәжірибесімен жазылған әдістемелік нұсқау бастауыш сынып мұғалімдеріне ,олардың кәсіби шеберлігін шыңдауына көмек көрсететін әдістемелік құрал болып табылады.

КІРІСПЕ

Қазіргі уақытта Қазақстанда білім берудің өзіндік ұлттық ұлгісі қалыптасуда. Бұл процесс білім парадигмасының өзгеруімен қатар жүреді. Білім берудегі ескі мазмұнның орнына жаңасы келуде. Я.А. Коменскийдің , И.Гербардтың дәстүрлі обьект-субьектілі педагогикасының орнын басқасы басты, ол балаға оқу қызметінің субьектісі ретінде , өзін-өзі өзектілендіруге , өзін танытуға және өзін-өзі жүзеге асыруға ұмтылатын дамушы тұлға ретінде бағытталған. Мұндай жағдайда педагогикалық процестің мағызды құрамы оқу ісіндегі субьектілер –оқытушы мен оқушының тұлғалық –бағытталған өзара әрекеті .

Жаңа білім парадигмасы бірінші орынға баланың білімін, білігі мен дағдысын емес, оның тұлғасын , білім алу арқылы дамуын қойып отыр. Қазіргі уақытта педагогика ғылымының бір ерекшелігі –баланың тұлғалық дамуына бағытталған жаңа оқыту технологияларын шығаруға ұмтылуы.

Білім беру жүйесі жаңаша көзқараспен ,іскерлікпен ,ақпараттарды қабылдау мен өңдеу қабілеттілігін дамытуды, білім беру мәселелерін шығармашылдықпен шешуді, білім бағдарламаларын дербес өзгешеліктермен толықтыруды ұсынады.

Педагогикалық дамуда оқытушы мен оқушының қарым-қатынасының барысы ең басты негіз болып табылуда.

Жеке тұлғаны имандылыққа тәрбиелеу,адамгершілік қасиетін қалыптастыруға ерекше көңіл бөлінуде.

- педагогикалық технологияларды жетілдіруде ғылымның ролі артты;

- педагогика –психология тұрғысында білім беру технологияларын жетілдірудегі негізгі тенденцияның сипаттары.

-білім алуда есте сақтау қызметінде ақыл-ой даму қызметіне көшу.

- таза құрамдық ,сандық білімнен жүйелі құрылымды ақыл-ой әрекетіне көшу;

- «орташа» білімі бар оқушымен салыстыра отырып, топтық және жекелеп оқыту бағдарламасына көшу;

-білім беруде сыртқы себептерден ішкі адамгершілік – ерікке көшу.

Оқу мен тәрбиенің тиімді тәсілдері ,әдістерін іздестіруде мұғалімнің өз тәжірибесін өзі реттеп, жинақтау ісі әрі қиын, әрі күрделі мәселелердің бірі.Бұл мәселені ойдағыдай реттеп, практикада дәлелдеу-тікелей мұғалімнің өзіне байланысты. Алдымен мұғалім оқыту мен тәрбие әдістеріне байланысты басты мәселелерді таңдап алып, олардың тиімділігін сабақтың немесе тәрбие жұмысының барысында бақылап, терең зерттеуі керек. Зерттеу материалдарына талдау жасап,қорытындысына үнемі жинақтап отыру, оқушылардың күнделікті алған білімдерін өзара салыстыруға, содан қорытынды жасауға тиімді. Осының нәтижесінде мұғалім өз жұмысындағы жетістіктер мен кемшіліктерді көре бастайды. Сөйтіп оларды жоюдың тиімді жолдарын қарастыра бастайды. Мұғалімнің өз тәжірибесін өзі зерттеп, жинақтап жазып шығуы оңай жұмыс емес. Оған ең кемінде екі, үш жылдай мерзім керек.

Дәстүрлі оқулықтардағы жеңіл-желпі тапсырмалар орнына, баланың тапқырлығын, зерделілігін дамытатын шығармашылық тапсырмаларды орындау үлкен нәтиже береді. Қиындығы бар тапсырмаларды орындау,баланың ақыл-ойын арттырып,шығармашылығын шыңдайды. Оқыту барысында қарапайым бақылаулар ,зерттеулер жасау арқылы өмір заңдылықтарына көздерін жеткізеді,қорытынды жасауға дағдыланады.

Дайын үлгі бойынша білім алуға үйренген баланың шығармашылық қабілеттері шектеліп, табиғи мүмкіндіктері жойылады. Ал, әр сабақ сайын ізденуге үйренген бала, кез келген проблеманы тез шешуге үйренеді.

Сабақ ұйымдастыру барысында проблемалық оқытудың кейбір тиімді стратегияларын қолдануға болады.

Проблемалық оқыту дегеніміз – мұғалімнің басшылығымен келелі жағдайлар туғызу және оны оқушылардың шешу жолындағы өзіндік қызметінің нәтижесінде шығармашылығын , кәсіптік білімін, дағдысын, іскерлігін, ойлау қабілетін жетілдіруді туғызу. Проблемалап оқытудың қазіргі ілімінде екі проблемалық жағдайлары бар: психологиялық және педагогикалық.

Біріншісі оқушылардың қызметіне байланысты, екіншісі –оқыту барысын ұйымдастыру.

Педагогикалық –проблемалық жағдай белсенділік қимылымен мұғалімнің сұрақтары және де басқа таным ортасымен үйлеседі. Оқыту барысындағы кезеңдерде проблемалық жағдайлар құрылуы мүмкін: түсіндіруде, бекітуде, бақылауда.

Мұғалім проблемалық жағдай туғыза отырып, оқушыларды оны шешуге бағыттап шешімін табуды ұйымдастырады. Сонымен, оқушыда жаңа білім пайда болады, жаңа әрекет тәсілдерін меңгереді. Проблемалық оқытуды басқарудың қиындығы бар. ол проблемалық жағдай-жеке жұмыс.Мұғалімнен жекелеп ыңғайлауды талап етеді.

Проблемалық жағдайларды туғызу әдістемелік тәсілдері:

-мұғалім оқушыларды қарсы әрекетке жақындатады және оны шешу жолдарын табуды ұсынады;

-қарсы әрекетті іскерлік қызметіне қарай итереді;

-бір сұрақтың өзін бірнеше түрлермен береді;

-құбылыстарды жан-жақты жолдармен көрсетеді;

-әр жағдайларда салыстыруға, жинақтауға қорытындылауға, деректерді салыстыруға талаптандырады;

-нақты сұрақтар қояды;

-зерттеулер жүргізеді;

-жеткілікті не болмаса жеткіліксіз мәліметтер, нақтылы емес сұрақтар, қарсы әрекеттік мәліметтер, қатесі бар тапсырмалар:Проблемалық жағдайлар туғызу үшін;

-ең маңыздысы тапсырмаларды таңдай білу;

-оқулықтар және әдістемелік құралдармен жұмыс істеу;

-мұғалімнің шеберлігі және жеке көзқарасы керек;

Мұғалім оқушыларға тапсырманы таңдауда (жүйлеуде, құрастыруда) олардың жас ерекшеліктеріне көңіл бөлулері керек, сонымен қатар авторлардың әдістемелік нұсқауларымен танысып, тапсырмаларды жинақтау, талдау, іріктеу жұмыстарын жүргізіп отыру керек.

Өз тәжірибемде қолданып жүрген оқушыларға берілетін тапсырмаларды әріптестеріме ұсынамын.

Сұрақтарға жауап бер

\карточкасы бойынша жеке жұмыс жүргізуге болады\

Күндіз жарық, ал түнде?
Құстар өлең айтады, ал ит?
Машина жүреді, ал ұшақ?
Мысықта жүн бар, ал үйректе?
Балық жүзеді, ал жылан?
Бүркіт ұшады, ал балық?
Құс ұя салады, ал суретші?
Шопан қой бағады, ал егінші?
Көктемде жаңбыр жауады, ал қыста?
Ақын өлең жазады, ал әнші?
Жылқы кісінейді, ал түйе?
Шіркей шағады, ал бүрге?
Ешкі лақтайды, ал бірқазан?
Адамда қол бар, ал құста?
Жылқыда қыл бар, ал қойда?
Жылқыда өт болмайды, ал жыланда?

Қазақ тілі

Оқушыларға ұсынылатын тапсырмалардың түрлері.\Айзенктің әдістемесі бойынша\

Мақсаты:Оқушылардың логикалық ойлау қабілеттерін дамыту, пәнге қызығушылығын арттыру.

Оқушыларға қағазға жазылған тапсырма ретінде жеке тапсырма немесе топпен жұмыс істеуде қолданған тиімді.Осындай тапсырмаларды түрлендіріп беріп,кейін өздеріне құрастыртуға болады.

1.Бірінші сөздің соңы,екінші сөздің басы болатын сөзді тауып қой.

ЖАНАР(…)ЕШКІ

2.Артық сөзді алып таста:

ҚЫМЫС

СЫРАБ

ЛЕККОЙ

РЫҚСАҚ

3.Түсіп қалған сөзді тауып қой:

ҰҒРАП(АҒАШ)АШҚАШ

ҰРПАҚ(…)ТАҢБА

4.Бірінші сөздің соңы,екінші сөздің басы болатын сөз тауып қой:

ТА(...)ТАШЫ

5.Жақшаның сыртында тұрған сөзбен бір мағына беретін сөз тауып қой:

ҚҰПИЯ(…)БОЯУ

Тапсырманың жауаптары:

Тапсырмалардың реті	Қойылатын сөз
1.	ТАУ
2	КӨЙЛЕК
3	АРБА
4	Х,Б
5	БАҚ
6	СЫР

ІІ жұмыстың түрі

Жоғарыдағы және төмендегі тор көзде берілген ұғымдардың өзара логикалық байланысын тауып, бос тор көздерді толтыру.

1.

қазақ	шешен	орыс
5	5	?

Жауабы: Бос тор көзде 4 – саны болу керек, себебі <қазақ>, <шешен> сөздерінде 5 – әріп, <орыс> сөзінде – 4 әріп.

2.

кітап	қалам	сызғыш
0	ж	?

Жауабы «C» әрпі себебі, кітапты оқиды – «о», қаламмен жазады – «ж»

3.

тырналар	қасқыр	өсімдіктер
к	ж	?

Жауабы «К»-әрпі себебі , тырналар –көпше, қасқыр жекеше ,өсімдіктер – көпше.

4.

емен	қайың	итмұрын
а	а	?

Жауабы : «Б» -әрпі, себебі , емен –ағаш, қайың ағаш, итмұрын –бұта.

5.

87	53	60
с	б	?

Жауабы : «А» -әрпі, өйткені 87 – 8 - «С» -бірінші саны. 53-5-«Е»-бірінші саны. 60-6-«А» - бірінші саны.

6.

шортан	бүркіт	түлкі
б	к	?

Жауабы: «А» -әрпі өйткені , шортан –балық , бүркіт –құс, түлкі-аң.

7.

дала	қол	қара
а	о	?

Жауабы: «А» әрпі себебі , дала –екінші әрпі- «А» -дауысты дыбыс, қол екінші –әріп, -«О» -дауысты дыбыс, қара-екінші әрпі-«А» -дауысты дыбыс.

8.

әйнек	сағат	сурет
ә	а	?

Жауабы: «Р»әрпі, өйткені әйнек – «Ә» -бірінші әріп, сағат –«А»-екінші әріп, сурет -«Р» үшінші әріп.

Математика

Оқушыларға қосымша ұсынылатын тапсырмалардың түрлері

Мақсаты:Оқушылардың математикалық логикалық ойлау қабілетін дамыту.

Оқушыларға қағазға жазылған тапсырмалар беріледі.Тапсырманы жеке немесе топпен жүргізуге болады.

Нұсқау:Сандар қатарындағы логикалық байланысқа көңіл бөл.Қатардың соңындағы екі бос тор көзге керекті сандарды жаз.

1.

2	4	6	8	10	12
3	4	5	6	7	8
5	10	15	20	25	30
8	7	6	5	4	3

Жауабы:(1-14;16);(2-9;10);(3-35;40);(4-2;1)

2.

9	9	7	7	5	5
3	6	9	12	15	18
8	2	6	2	4	2
8	9	12	13	16	17

Жауабы:(1-3;3);(2-21;24);(3-2;2);(4-18;19)

3.

10	19	20
ж	т	?

Жауабы: «Ж»-әрпі себебі,10 жұп сан,19-тақ сан,20-жұп сан

4.

15	30	40
4	7	?

Жауабы: «9» саны себебі 15:5+1=4;30:5+1=7;40:5+1=9

Жаңа сабақты бекітуде,тарау материалдарын қайталауда топпен жұмыс жүргізіледі.Топтап оқыту әдісі дегеніміз оқытуды жұбымен қарым-қатынас жолдары арқылы орындап,оқушылар бірін-бірі үйретеді.

Әдістеме ерекшеліктері

Барлық оқу материалдарын оқушы үшін,содан кейін мұғалім үшін,жүйелі істелінеді.

Ұйымдастыру: -анықтық,реттілік жоқ; -барлығы сөйлейді; -бір-бірімен қарым-қатынаста; -жұмыс орнын ауыстырады;

Дидактикалық: -оқушылар оқытады; -әр түрлі қарқын мен деректер; -толық өз бетінше жұмыс; -оқыту негізі ынтымақтастықта;

Дамыту: -оқытудың өзіндік ерекшелігі; -сөйлеуге,ой жүгіртуге үйренеді;

Тәрбиелік: -әркім өзі үшін және басқаға жұмыс істейді -ұжымдық қарым-қатынас

Оқу процесінде әрбір оқушының қисынды ойлау қабілетін,ауызша және жазбаша тілін,қабілеттіліктерін,танымдық қызметке қызығушылығын дамытуға бағыттап,жағдай туғызу керек.Жағдай туғызу дегеніміз:оқушылардың психологиялық қауіпсіздігін,психологиялық өзара сыйымдылығын,жағымды психологиялық ортаны қамтамасыз ету;

Оқушылармен жұмыс істеу барысында С.Б.Белованың зерттеулерін қолдандым.

Топпен оқытуда оқушыларды үш түрлі субъектіге бөлемін.

1-сұқбаттасуға тек формальді түрде қатысушылар

2-өз ұстанымын қорғауға ұмтылуы басым оқушылар

3-шын мәнінде сұхбаттаса алатын оқушылар тобы,олар өз жауаптарын қайта қарап ,оны байыта түсуге ұмтылады.

Бұл үш түрлі субъектілерді реттестіру топпен жұмыс жасауда ескерілуге тиісті басты жағдай.Оқушылар бірлесе жұмыс істеу барысында осы үш түрлі субъектілер өзара бірлесе жұмыс жасауын ұйымдастыру керек.

Өйткені өзара қатынасу,сөйлесу адам тұлғасын дамытудың маңызды факторы болып табылады,сондықтан оқу қызметін өзара қатынас жасату арқылы ұйымдастыру оны тек жандандырып қана қоймайды,оқушы тұлғасын дамытуға елеулі ықпал етеді.

Оқу процесін жандандыру құралдарының ішінде ойын,ойын арқылы оқыту ерекше орын алады.Оқу ойын-бұл оқуды ойын арқылы ұйымдастыру.Топпен жұмыс істеуде ойын технологияларын әсіресе,М.М.Жанпейісованың модульдік оқыту технологиясы әдістемесінде берілген ойын-тапсырмаларын түрлендіріп қолданамын.

Мысалы: «Айналмалы сынық», «Қарлы кесек», «Брейн-ринг», «Қазымыр оқушы», «Шеңбер бойымен әңгімелесу», «Ең-бастысы»,
«Мән-мағына», «Мәтін бөліктері»,т.с.с.

Топтық жұмыс формасын ұйымдастыруда топтық бағалау,бірін-бірі бағалау әдісін қолдануға болады.Өзін-өзі және бірін-бірі тексерген кезде кейде оқушылар тапсырманың орындалуының дұрыс немесе бұрыстығын бағалай алмай қалатын жағдайлары болады,сондықтан дұрыс жауабы бар.Парақтар даярлап әкеліп,өзін-өзі немесе бірін-бірі тексеруі кезінде оқушыларға немесе топ жүргізілушілеріне таратып беру керек.Сонымен қатар,әр оқушыға,немесе топ жүргізушісіне бағалау парақтарын беру керек.Оқушылар бір көргеннен бағалау парағын өздері қағазға жазып,жасап алады.Мұғалімге қосымша жұмыс туғызбайды.Тек тапсырма берген кезде бағалау парағына орындалатын тапсырмалардың түрлерін жазып жатпай сигналды белгілерді тақтаға қыстырып қойса,оқушылар уақыт алып, көп сөз жазбайды.

Мысалы:

----оқушының аты жазылады

-------------------------------------

р\н	Анықталатын білім	Баға	Жіберілген қате	Қосымша тапсырма

Анықталатын білім-!? Аралас келген амалдар-(+*)

Жіберілген қате-\\\ Ауызша есептеу-А

Қосымша тапсырма-0 Мәселе есеп-??

Көбейту кестесі-: Өрнектің мәнін табу-()

Тіл сабақтарында мәтінмен жұмыс істеу

Дұрыс мазмұндауды үйрен

Мәтіндегі сөз қайталанбайды

Жоспардан ауытқыма

Мәтін құрылымын ауыстырма

Мәтін мазмұнын мазмұндағанда етістіктіктің шақтарын дұрыс пайдалан.

Қысқаша мазмұндауға дайындал

Мәтіннің тақырыбы,авторы

Мәтіннің кейіпкерлері

Мәтіннің оқиғасы

Мәтіннің идеялық мазмұны

Мәтін атының қойылуы

Мәтіннің бөлімдері

Дәлелде

Біріншіден______________________

Екіншіден_______________________

Үшіншіден______________________

Мәтінді бөлімдерге бөл,жоспар құру

1.Оқы

2.Азат жолға көңіл бөл

3.Жүйеле

4.Бөлімге бөл,ат қой

5.Оқиғаның мазмұны бойынша жоспар құра

Мәтінмен жұмыс істеуге,талдауға арналған кластер

Автор туралы мәлімет

Монолог диалог

Мәтін оқиғасы

Танысқан мәтіннің кейіпкерлері

Оқиға болған жыл мезгілі

Қанатты сөздер

салыстыру

теңеу

Мәтіннің аты

Кейіпкерге мінездеме

Кейіпкердің аты-жөні	Мінезі	Жеткен жетістігі

Жолдасыңның жауабын тексер

Жолдасыңның жауабын зейін қойып тыңда

Мазмұнын жүйелі мазмұндауында,талдауына көңіл бөл

Жолдасыңның өз жауабын мысалдар келтіре отырып,дәлелдеу дағдысын айқында

Оқушының тақырып бойынша ереже қорыта білуін,сауаттылығын анықта.

Мысалдармен байланыстыра білу икемділігін бақылау

Жіберген қателерін түзе,қажет болса толықтыру енгіз

Жолдасыңның жауабына нақты баға бер

Оқушылардың шапшаң оқу дағдысын жетілдіру

1 кесте

Іштен оқу арқылы біртіндеп дауыс екпінін көтеріп,қайта дауыс екпінін бәсеңдетіп барып,іштен оқу.

2 кесте

Жоғары дауыс екпінімен оқуды бастап кілт тоқтау арқылы бастапқы дауыс екпінін сәл бәсеңдетіп оқу.

3 кесте

Іштен оқып,жоғары дауыс екпініне қосып,баяу арқылы бастапқы қалыпқа түсу.

4 кесте

Іштен оқып,бірден жоғары дауыс екпінімен оқу.

Мазмұндама және мазмұндама жазуға дайындық

2-сынып

Қызғаншық

Ауызыңды тістеген сүйегі бар Мойнақ көпірден өтіп келе жатты.Ол суға еңкейіп қарап келе жатты.Судағы өз көлеңкесін көрді.

Мойнақ су бетіндегі өзінің көлеңкесі екенін білмеді.Сүйек тістеген басқа күшік екен деп қалды.Ол енді сол сүйекке қызықты.Аузындағысын суға тастап жіберді.Сүйек суға түсіп кетті.Мойнақ оны ала алмады.Өйткені сүйек су түбіне кетті.

1-тапсырма Мәтін бойынша сөйлемді толықтыр

Ауызында тістеген------ бар----- көпірден өтіп---------------------- еңкейіп қарап еді.Судағы---- ------ көрді.Мойнақ су---- өзінің----- екенін-----.----- тістеген---- ------ екен деп------- .Ол енді сол--------- ------- -------- .Аузындағысын--------- тастап-------- .Сүйек-------- түсіп-------. Мойнақ оны----- ------.--------сүйек------- түбіне---------.

2-тапсырма. Мәтін мазмұны бойынша жоспар құрастыр.

3-тапсырма. Ит тұқымдасына жататын аңдардың аттарын жаз.

4-тапсырма. Мойнақ қандай күшік? Ызақор, жүйрік, аңқау, қызғаншақ, ашқарақ қорқақ

5-тапсырма. Себебін анықтап, мінездеме жаз.

Ұшқыш кілем

Адамдар ертеде әуеде ұшып жүруді көп аңсаған. Сондықтан олар ұшқыш кілем туралы ертегіні ойлап шығарды. Алыс сапарларға жылдам барсақ деп ойлады.

Қазіргі кезде адамдардың ойлары, армандары орындалды. Ұшқыш кілем болмағанымен, ұшақтар бар. Оған ұшқан құс та жете алмайды. Сол ұшақтармен кез-келген жерге жетуге болады. Тіпті айға да барып келуге болады.

1-тапсырма. Мәтіндегі сөйлемдермен толықтыр.

----- ерте ---- ұшып ----- -------- аңсаған. Сондықтан олар ------- -------- ---- ----- ------

ойлап шығарды. -------- сапарларға -------- барсақ деп ---------.

Қазіргі кезде ------- ----- , -------- орындалды. --------- ------- болмағанымен, --------- . Оған ------- ---- та жете ------- . Сол ұшақтармен кез-келген ------- ---- жетуге ------ . Тіпті ------ да ----- ---- ------ -------- ------- .

2-тапсырма . Мәтін бойынша бойынша жоспар құрастыр.

Серке мен түлкі

Серке шөлдеп, су ішкісі келіпті. Су жағалып жүріп, суатқа кезігіпті. Суат тік жарлау екен. Серке төмен түсіп су ішеді. Ашқарақтанып суды өте көп ішеді. Қарны қампиып кетеді. Қайтайын деп ойлайды. Қарны тым үлкен болғандықтан, өрге шыға алмайды. Маңырап тұрған даусын естіп, қасына түлкі келеді. Түлкі оған ақымақтығын, сақалы ұзын болса да, ақылының қысқа екенін айтады. Қанша шөлдесе де, қайта шығу керектігін ойламағанын бетіне басып, жөніне кетеді.

1-тапсырма.Мәтін бойынша сөйлемді толықтыр.

------- ------- ------ ішкісі келіпті.---------- жағалап -------, суатқа кезігіпті.-----тіік жарлау----- ----- ----- түсіп су------.Ашқарақтанып------ өте------ -----.------ ------ етеді.Қайтайын деп------.Қарны тым----------- ------ өрге ------ -------.Маңырап тұрған------- -------,қасына-------- ------. Түлкі оған -------,сақалы------- болса да ------ ------- екенін--------.Қанша------де,қайта шығу керектігін----- ------ -------,жөніне-------.

2-тапсырма.Мәтін мазмұны бойынша жоспар құрастыр.

3-тапсырма.Сызбамен көрсет.

Түлкі серке

Ашқарақ қой Маңыраған ешкі

Серке түлкі

Серке серке

Ақылшы адам Сақалды түлкі

Түлкі қой

Әжетайым

Шашымды өріп тараған,

Қабағыма қараған,

Үлкен,кіші демейді,

Сыйлайды оны бар адам.

Құрт пен майын жинаған,

Балаларға сыйлаған,

Бұл әжемнің өмірі,

Таусылмайтын жыр маған.

1-тапсырма.Өлең жолдарын қара сөзге айналдырып жаз.

Білім беру ұйымының атауы
Пәні:	Ана тілі
Бөлім:	Дыбыс және әріп
Педагогтің аты-жөні:
Күні:
Сынып:
Сабақтың тақырыбы:	№16 сабақ. Жуан және жіңішке жұп дауыстылар. Отан
Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаты:	1.2.1.2 оқу түрлерін (буындап оқу, тұтас оқу, мәнерлеп оқу, түсініп оқу) қолдану 1.2.8.2. дауысты дыбыстардың жуан және жіңішке жұп дауысты болып бөлінетінін түсіну;
Сабақтың мақсаты	Отан өлеңін тұтас оқиды, мәнерлеп, түсініп оқиды Жуан және жіңішке жұп дауыстыларды танып алады, ажыратуды үйренеді
Сабақтың барысы
Сабақтың кезеңі// уақыты	Педагогтің әрекеті	Оқушының әрекеті	Бағалау	Ресурстар
Сабақ тың басы 5 минут Өткенді пысықтау 5 минут Сабақ тың ортасы 20 минут Сергіту сәті 5 минут Сабақтың соңы 5 минут	Амандасу Ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру. «Менің көңіл күйім» Өткенді пысықтау «Сиқырлы әріптер» әдісі Әріптерге байланысты жуан және жіңішке айтылатын сөздер айту. Ара,елтаңба, үкі, отбасы Жаңа тақырып Оқу мақсатымен таныстыру Таныстырылым Бүркіт Ысқақов – ақын. 1924 жылы Қарағанды облысының Нұра ауданына қарасты Көкмөлдір деген жерде туған. Ол жастайынан қиялшыл,арманшыл болған екен. Тыңдалым. Оқылым «Отан» өлеңін ЖИ арқылы тыңдату Өлеңді тыңдап болған соң, оқушыларға өлеңді оқыту. Оқушылармен бірге мазмұнына талдау жасалады. Нұсқау:Сөздікпен жұмыс жүргізіледі Өлке – аймақ, өңір. Ақын Отанды кімге теңейді? Неліктен Отанды тарих, тіл, жер, жыр дейді? ФС тапсырмасы Отансыз адам өмір сүре алады ма? Отансыз адам өмір сүре алмайды. Сондықтан ата-бабамыз «Отансыз адам – ормансыз бұлбұл» деп бекер айтпаған. Отан сөзін топтастыру Отан туралы теңеу сөздерді айтып, топтастыру. Отбасы, ел, дос,жер,ауыл,өлке. ЕБҚ Үзік сызықтарды оюды бастырып жаз. Ж дыбысына байланысты заттарды ата. Сергіту сәті «Өнерлі он саусақ» Әуенді жаттығу 3-жаттығу «Күн шуағы» ойыны Сөздерді оқып салыстыру, күн шуақтарын сәйкестендіру. Сөз мағынасын өзгертіп тұрған дыбыстарды ата. Ал-әл, ыс-іс ұн-үн сан-сән тыс-тіс тұс-түс Олардың дыбысталуына назар аудар. Сөздердің мағынасын қалай түсінгеніңді айт. Ережемен жұмыс жүргізіледі А – ә, о – ө, ұ – ү, ы – і – жуан және жіңішке жұп дауыстылар. Көркем жазу Ж ж дыбысы Жарыс жарыс жарыс Жазылым Жұп дауыстыларды дәптерге жазады Ал-әл, ыс-іс ұн-үн сан-сән тыс-тіс тұс-түс Топтық жұмыс 1-топ: Ұйқасын тауып, сәйкестендір және жаз 4-жаттығу Төрге оны төсеп, Қабырғаға ілем Оның аты-кілем Ағып жатыр бұлақ, Жағасында құрақ. 2-топ: Бос орындарға ұ ү әріптернің сәйкесін қойып жаз 3-топ: Жуан және жіңішке айтылатын. Сөздерді сәйкестендір «Киіз үй » әдісі Оқушылардан бүгінгі сабақ туралы кері байланыс аламын. Сабақ түсінікті болса жасыл оюды сары киіз үйге жабыстырады, сұрағым бар, қиындықтар туғызсса, қызыл оюді қызыл киіз үйге жабыстырады.	Амандасады Көңіл күйлерін бейнелейді Суреттің атауын айтады Автормен танысады Өлеңді мәнерлеп оқиды Үзік сызықтарды бастырып сызады, әріпті бастырып жазады. Қазақтың ұлттық өнері ою-өрнек Сөздерді сәйкестен-діріп салыстырады. Ж ж жарыс Дәптермен жұмыс Өлеңнің ұйқасын табады Жуан және жіңішке айтылатын сөздерді сәйкестендіреді Бүгінгі сабақ туралы ойларын айтады	Оқушыларды мақтап,мадақтап отыру Дескриптор: Сурет атауын атап, дыбыстарды ажыратады. Дескриптор: Өлеңді мәнерлеп оқи алады Мазмұнына талдау жасайды Отан сөзіне топтастыру жасайды Дескриптор: Сөздерді салыс-тырып оқиды. Сөз мағынасын өзгертіп тұрған дыбыстарды атайды Дескриптор: Шығармашылық тапсырма орындайды Берілген өлеңнің ұйқасын табады. Тиісті әріптерді қояды. Сөздерді сәйкестендіреді Бос орындарға ұ ү әріптернің сәйкесін қояды. Жуан және жіңішке айтылатын сөздерді сәйкестендіреді. «Киіз үй» әдісі	Суреттер Көңіл күй парақшалары Қима суреттер, әріптер Таныстыры лым Оқулық Оқулық, дәптер тақта Жұмыс дәптері Тақта Кері байланыс тақтасы

Білім беру ұйымының атауы
Пәні:		Дүниетану
Бөлім:		Салт-дәстүр және ауыз әдебиеті.
Педагогтің аты-жөні:
Күні:
Сынып:
Сабақтың тақырыбы:		№21 сабақ. Тәуелсіз Қазақстан
Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаты:		1.3.5.2 – тәуелсіз мемлекеттің негізгі белгілері туралы әңгімелеу
Сабақтың мақсаты		Тәуелсіз мемлекеттің белгілерін біледі,Тәуелсіз Қазақстан туралы коллаж жасауды үйренеді
Сабақтың барысы
Сабақтың кезеңі// уақыты	Педагогтің әрекеті		Оқушының әрекеті		Бағалау	Ресурстар
Сабақ тың басы 5 минут Өткенді пысықтау 5 минут Сабақ тың ортасы 20 минут Сергіту сәті 2 минут Қосымша тапсырма 3минут Сабақтың соңы 5 минут	Психологиялық ахуал қалыптастыру Өткенді пысықтау «Кофе таяқшалары» әдісі «Саяхат» бөлімін пысықтау сұрақтарына жауап береді Жаңа тақырып «Болжам жасау» тәсілі. Ұлан-байтақ жері бар, Пайдалы қазба кені бар, Тәуелсіз ел – Қазақстан Көркіне көркі жарасқан. Тәуелсіз азат елім, Туып, өскен байтақ жерім. Мәңгі жайнап тұра берер Қазақстаным менің! Бүгін сабақта не туралы айтатынымызды түсінген шығарсыңдар? Бүгін біз «Тәуелсіз Қазақстан» тақырыбын қарастырамыз. 2-тапсырма «Цифрлар сөйлейді» әдісі Тәуелсіз Қазақстан туралы цифрлық мәліметтер айтады 1991ж.16 желтоқсан-тәуелсіз мемлекет болды 1992ж.4 маусым-мемлекеттік рәміздері бекітілді 1993ж. 15 қараша-ұлттық ваютамыз-теңге болып бекітілді 1995ж. 30тамыз-Ата заңымыз қабылданды ЕБҚ Қазақстан Республикасының рәміздерін жаз ЕҚБ Қазақстанның жетістіктерін ата. (Астана қаласының тұрғызылуы, заводтар салынуы.....) Сергіту сәті. Біз қазір бірге тұрамыз. (тұру) Аздап демаламыз. (созылу) Оңға-солға бұрылыңдар. (оңға- солға бұрылу) Төмен-төмен иіліңдер. (иілу) Қолды жоғары, қолды жанымызға (қолдармен қозғалыс). 3-тапсырма «Кластер» әдісі Суреттер мен мәліметтерден кластер құрастыр Параққа суреттерді жабыстырып, қасына мәліметтерді жазады 4-тапсырма «Мақал жина» тәсілі. Ел іші – (алтын бесік). Өз елің – (алтын бесік). Отан – (оттанда ыстық). Отансыз адам, (ормансыз бұлбұл). Егемен елдің (еңсесі биік) Жері байдың (елі бай). ҚЖ: «Коллаж» әдісі Қазақстан туралы өздері салған суреттерді өз қиялдарымен әсемдеп жапсырады Плакатқа суреттерден коллаж жасайды Қорытынды: Менің Отаным-Қазақстан. Ол өте әдемі, дамыған мемлекет. Кері байланыс		Психология лық тренинг өткізеді Өткенді пысықтайды Өлеңді тыңдайды Тақырыпты болжайды Мәліметтерді мұғалімнің көмегімен толықтырып отырады Жеке жұмыстар жасайды Жаттығу жасайды Кластер құрастырады Мақалдың жалғасын табады Коллаж жасайды Кері байланыс жасайды		Көңіл күйлерін сұрау Дескриптор: Өтілген тақырыптарды меңгерген Алған білімдерін қолдана алады Дескриптор: Тақырыпты болжай алады «Тәуелсіз Қазақстан» тақырыбына ойларын айтады ДескриптоР: Тәуелсіз Қазақстан туралы цифрлық мәліметтер айтады Мәліметтерді есте сақтайды Керемет! Сен мықтысың! Дескриптор: Қазақстан туралы кластер құрастырады Білетін мәліметтерін қолдана алады Дескриптор: Отан туралы мақалдарды біледі Оларды оқып, жалғасын табады ДескриптоР: Қазақстан туралы суреттерді өз қиялдарымен әсемдеп жапсырады Өтілген тақырыптан қорытынды жасайды «Жұлдыздар шеруі» әдісі	Қимылдар Таяқша сияқты оралған сұрақтар парақшала ры Қазақстан туралы суреттер Суреттер Оқулық Қимыл-қозғалыс Плакат Оқулық Коллаж Кері байланыс тақтасы

ТАНЫМДЫҚ СҰРАҚТАР

І . Жыл мезгілдері

1. 1 жылда неше ай бар?

2. 1 жылда неше маусым бар?

3. Көктем айларын ата

4. Жаз айларын ата

5. Қыс айларын ата

6. 1 аптада неше күн бар?

7. 1 айда неше күн, неше апта бар?

8. Мұсылман халқы жаңа жылды қай айда тойлайды?

9. Ең қысқа ай , қай ай?

10. Қай мезгілде құстар жылы жаққа ұшады?

11. Жылдың қай мезгілінде жыл құстары ұшып келе бастайды?

12. Маусымдық өзгерістерге нелер жатады?

13. Жазда ауа райы негізінен қандай болады?

14. Күздегі ауа-райының ерекшелігі қандай?

15.Қыс мезгіліне тән белгілер қандай?

16. Көктемгі ауа –райы көбінесе қандай болады?

17.Қай мезгілде жан-жануарлар ұйықыға кетеді?

18.Жауын жауатынын қандай құбылыстан білесің?

19. Өткінші жауын дегеніміз не?

20. Ақ жауын деп қандай жауынды айтады?

21. Ақ жауын жылдың қай мезгілінде көп жауады?

22. Алтын күз деп қай кезді айтады?

23. Қоңыр күз деп күздің қай кезін айтады?

ІІ.Төрт түлік

1.Нар дегеніміз не?

2. Аруана дегеніміз не?

3. Үлек деп нені айтады?

4. Арғымақ деген не?

5. Сәйгүлік деп қандай жануарды айтады?

6. Жорғаны қалай түсінесің?

7.Өгіз деп нені айтады?

8. Саулық деген қандай мал?

9. Серке деп нені айтады?

10.Үйір деген не?

11. Келе деген қандай мал?

12. Табын деп нені айтады?

13. Отар деген не?

14. Малдардың кеселі жайлы не білесің?

15. Малға байланысты қандай мақал білесің?

16.Неше жұмбақ білесің?

17. Неше жаңылтпаш білесің?

18.Қандай тыйым сөздер білесің?

19. Жылқы иесі кім?

20. Ешкі иесі кім?

21.Сиыр иесі кім?

22. Қой иесі кім?

23. Түйе иесі кім?

24. Қой малынан қандай өнім алынады?

25. Жылқы малынан қандай өнім алынады?

26. Сиыр малынан қандай өнім алынады?

27. Ешкі малынан қандай өнім алынады?

28.Түйе малынан қандай өнім алынады?

29. Түйенің төлін қалай атайды?

30. Жылқының төлін қалай атайды?

31.Сиырдың төлін қалай атайды?

32. Түйе қалай дыбыстайды?

33. Жылқы қалай дыбыстайды?

34. Қой қалай дыбыстайды?

35. Ешкі қалай дыбыстайды?

36. Сиыр қалай дыбыстайды?

37. Көген деп нені айтады?

ІІІ. Менің Отаным - Қазақстан

1.Біз қай мемлекетте тұрамыз?

2. Ұлтымыз қай ел?

3.Елордамыз қай қала?

4. Нышандарға нелер жатады?

5.Гимннің авторы кімдер?

6. Елтаңбаның авторы кім?

7.Тудың авторы кім?

8..Президентіміз кім?

9.Қазақстанның қай өңірінде мұнай өндіріледі?

10. Қай жерінде көмір өндіріледі?

11. Қазақстанда қандай таулар бар?

12. Қазақстанда қандай өзен,көлдер бар?

13. Қазақстанның қай өңірінде тұз өндіріледі?

14. Қазақстан қай елдермен шекаралас?

15. Қазақстанның қандай қалаларын білесің?

16. Тұңғыш қазақ ғарышкері кім?

17. Ғарышқа тағы кім ұшты?

18. Қазақтың Кеңес Одағы кезіндегі батыр қыздар кімдер?

19. Желтоқсан оқиғасы қай кезде болды?

20. Республика күні қай кезде тойланады?

21. Ата заңымыз –Конституция қай күні қабылданды?

22. Еліміз егенмендік алғанына неше жыл болды?

23. Қазақстанда қанша облыс орталығы бар?

24. Біз қай облыста тұрамыз?

25. Қазақстан қай шет мемлекеттермен шекаралас?

26. Қазақстанда қанша ұлт өкілдері тұрады?

27. Қазақтардың саны қанша?

28. Қазақстанның қай өңірінде астық жақсы шығады?

29.Қазақстанда қандай үлкен қорықтар бар?

30. Қазақстан жер көлемі бойынша дүние жүзінде нешінші орын алады?

Сабақта оқушыларға берілетін тапсырмаларды олардың таңдауына қарай деңгейлеп беріледі. Деңгейлік тапсырмалар Ж.Қараевтың технологиясы бойынша алынады.

Деңгейлік тапсырмаларды орындатуға көздеген мақсатым :

-біріншіден, сабақта өтілетін жаңа тақырыпты оқушылардың өздіктерінен пайымдап шығаруларына жағдай жасау;

- екіншіден , логикалық ойлау қабілеттерін дамыту;

-үшіншіден, шығармашылық жұмыс жасауға дағдыландырып, ой-өрістерін тереңдету.

Әр оқушыға арналған бұл деңгейлік тапсырма әріптестеріме көмегін тигізеді деп ойлаймын.

Деңгейлік тапсырмалар

І деңгей

Бұл қандай сөздер?

о

ы

д

қ

ұ

ы

Ай аттарын екі қатар етіп жаз

- 1-қатарға дауыстыдан басталатын

-2-қатарға дауыссыздан басталатын

Қайсысы көп екен?

ІІ деңгей

1.Ойлан,тап!

Көк жолақтағы тор көздерге қажетті әріптерді жазып, кері оқығанда да өзгермейтін сөзді тап.

2. Тиісті әріпті қойып жаз!

*Қ көбеле....

*Ғ ора....

*К жұрна...

*Г көйле....

ІІІ деңгей

1.Кім тапқыр?

Екі дауыссыз дыбыс қатар келген сөздерді тауып жаз.

Кк сш

ққ зш

тт ст

2.Берілген сөздер сөздерге мағынасы жағынан

қатысты жаз.

Көктем................ оқулық...................................

Мереке................. қала.........................................

Орман................... егіс..........................................

І деңгей

1.Түбір сөздерге қосымшалардың тиістісін жалға.

Би,ән,қала -лық, -ғыш, -ші

Орын, біл, кітап -дық, -хана, -гіш

3. Қатесін түзе!

Күз түсті, тырмалар жылы жаққа ұшты.

Марат мектептен келіп жем алды.

Анасы берген тарақты

Тойғанынша жеп алды

II деңгей

1.Өлеңді оқы.Дауыссыздарды топтап жаз.

Кітаптар бейне жапырақ

Жырлайтын сырын өмірдің,

Оқисың кейде жатып ап,

Көтеріп күйін көңілдің.

Қатаң:--------------------------------------------

Ұяң:----------------------------------------------

Үнді:---------------------------------------------

III деңгей

1.Қандай сөйлем жазылған?

А	қ	а	ы	п	м
л	ы	з	ұ	а	е
ғ	ұ	ы	м	қ	т
а	с	ң	ы	ұ	т
ш	т	д	т	р	е

2.Ребусты шеш.

, с,, ю

1.Суреттегі заттардың атын жаз.

Менің----------------Сенің----------------Оның----------------

3.Сөйлем соңындағы тыныс белгілердің қатесін түзе.

Әйгерім гүлді суарды?

Алақай, әжем келе жатыр.

Сен нешенші сыныпта оқисың!

II деңгей

1.Тиісті жалғауларын тауып жаз.

Оқушылар мектеп маңы... гүлдендірді.

Үйірме жұмысы 2-сынып бөлмесі...өткізіледі.

Көп көрген...сұра.

2.Сөз құрамына талда,жұрнақтарын тап.

Шын еңбекшіл-өрмекші,

Өрмекші шын-өрнекші.

III деңгей

1.Түбір сөздерді қосымшалы сөздерге айналдыр.

Үлгі:сый-сыйлық, сыйла, сыйлы

Oрын-

Oқу-

Өнер-

2.Берілген дыбыстардан басталатын тек қана зат есім жаз.

С

I деңгей

1.Сөздердің ішінен зат есімдерді теріп жаз.

Жаңа,сегіз,кеме,көрпе,жүгірді

Қызыл,жұмысшылар,ұшақ.

----------------------------------------------------------------------------------------------------

2.Екі түбірден құралған кісі,жер-су аттарын білдіретін сөзі бар үш сөйлем құрап жаз.

-------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------

II деңгей

1.Көпше түрге айналдыр.

Кітап,қолғап,шана,тау,қозы.

------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------

2.Үзіндіден қандай сұрағына жауап беретін сөздерді тап.

Сәулесі суда дірілдеп.

Ауылдың маңы терең сай,

Тасыған өзен гүрілілдеп

III деңгей

1.Зат есімдерді тауып астын сыз.

Ата-…, бала-…,

Әке-…, ұл-…,

...... тозбайтын тон,

...... таусылмайтын кен.

I деңгей

1. Берілген сөздерге етістіктер тіркестер:

Жел.... Қоңырау....

Найзағай..... Қой......

2.Көркем жазу

* өлеңді сауатты көшіріп жазу

* етістіктердің астын сызу

Елік

Қыстаудан жуықта

Көрдік біз елікті.

Қарны ашып суықта,

Табынға келіпті.

Елікке аш,арық,

Жем беріп, су беріп,

Қамқорлық жасадық.

ІІ деңгей

1.Бірнеше етістік ойла. Сол сөздерді қатыстырып сөйлем құра.

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2.Етістіктерді күрделі етістікке айналдыр.

Дара Күрделі

Сызды ______________________

Құйды ______________________

Оқыды ______________________

Биледі _______________________

ІІІ деңгей

1.Зат есім бе, етістік пе?

Төмендегі сөйлемдердің асты сызылған сөздер қай сөз табына жататынын ажырат.

• Жайдары жаз айы басталды.

• Сөредегі кітапты орнына қой.

• Ақырын жүріп анық бас

Еңбегің кетпес далаға.....

2.Бірден онға дейін сан есімдердің тең жартысы бір буынды сөздер, оларды топтап жаз.

___________________ _____________________

___________________ _____________________

___________________ _____________________

І деңгей

1. Көп нүктенің орнына тиісті сын есімдерді жаз.

... теңіз, ...киім, ...сүт, ...мал.

2. Бір сын есімге көп зат есім.

Қ ызық жақсы

ІІ деңгей

1.Қарсы мағыналы сөздер тап.

Ақ- жуан-

Ащы- ірі-

2.Үлгі бойынша сөз тіркесін жаса.

Зат есім + етістік ______________________

Сан есім + зат есім _____________________

Сын есім + зат есім ____________________

Сан есім + етістік ______________________

ІІІ деңгей

1. Жұмбақты шеш. Әр жұмбақты екі сөз жазылмай қалған, қалып қойған сөздің орнына нүкте қойылған. Сөздегі әріп саны қанша болса, нүкте де сонша.

. . . аяқты, . . . ізді,

Адам мініп жүргізді.

. . . кітаптың парағы

Күнде азайып барады.

2. Сын есімдерге зат есімдерді тіркестір.

Өңерпаз (күн)

Әдепсіз (бұлақ)

Таза (адал)

Ашық (бала)

Сөйлем, сөз, дыбыс, әріп.

І деңгей

1. Қай әріптің орны алмасып тұр, астын сыз.

Апа-ата күн-түн қар-жар

Жабық-қабық жел-сел мал-бал

2. Заттардың атын жаз

• Әр сөзде неше дыбыс, неше әріп барын анықта.

ІІ деңгей

1. Қай әріпті жоғалттым ?

О

А

Ғ

Л

Б

Л

М

2. Әр сөйлемді бас әріптен бастап жаз.

Жадырап көктем келді көгалда бәйшешек гүлдеді балалар асыр салып ойнап жүр көктем қандай көңілді.

АНА ТІЛІ

2-СЫНЫП (Әр тарау тақырыптары бойынша)

1. Аңыз әңгіменің кейіпкерлері кімдер?

А) Жақсылық пен жамандық

Ә) Бала Жиренше пен Әз Жәнібек

Б) Қожанасыр мен Алдар көсе

2. Домбырасымен әмір сарайына барып, елді таң қалдырған кім?

А) Әл-Фараби

Ә) Тазша бала

Б) Төле би

3. – баз бала әкесінен өтіп туады,

-баз бала әкесіне жетіп туады,

-баз бала кері кетіп туады. – бұл шешендік сөзді кім айтқан?

А) Әйтеке би

Ә) Қазыбек би

Б) Төле би

4. Тұзақ құрып күнін көретін шал туралы қай шығармада айтылған?

А) Ұр тоқпақ

Ә) Байлық пен ақыл

Б) Жақсылық пен жамандық

5. “Жақсылық пен жамандық” ертегісіндегі жануарларды көрсет

А) қасқыр, аю, түлкі

Ә) арыстан, қасқыр, түлкі

Б) арыстан, аю, түлкі

6. Арғымақтың құйрығы

Сатса-жібек, кессе-қыл!

Жақсы жігіт белгісі

Түзде-мырза, үйде-құл. – өай мәтіннен алынған?

А) Ананың арқасы

Ә) Жақсы жігіт белгісі

Б) Кедейлік неден?

7. Ханның тосыннан қойған сұрақтарына тапқырлықпен жауап берген кім?

А) Тазша бала

Ә) Бала жиренше

Б) Әл Фараби

8. Оқиғасы шындық ертегіге жататын шығарманы тап

А) жақсылық пен жамандық

Ә) байлық пен ақыл

Б) ұр тоқпақ

9. “Асыл тасты жүзік, сәнді киім, қымбат тастармен әшекейленген белдік” деген жолдар қандай шығарманы есіңе түсіреді?

А) байлық пен ақыл

Ә) жігіттің жақсысы

Б) ананың арқасы

10. Мақал-мәтелдерді жалғастыр

Білікті бірді жығады, _______

Әдептілік белгісі_________

Жақсыдан үйрен,________

Ата көрген оқ жонар,________

Көзің ауырса, қолыңды қой, _________

11. “Атын ұяң-Отан қымбат,

Құт-берекең-атың қымбат”-кімнің айтқаны

А) Бала Жиренше

Ә) Әйтеке Би

Б) Қазыбек Би

12. Жігіттің жампозы ел қориды,

Жігіттің жаманы жер қориды – кімдерге айтылған шешендік сөз?

А) жоңғарларға

Ә) жерге таласқан даушыларға

Б) жоқ іздеген адамға

13. “Ер бір өледі, қорқақ мың өледі”-бұл не?

А) мақал

Ә) мәтел

Б) жұмбақ

Адам болам десеңіз

1. Жақсы қасиеттер мен жаман қылықтар туралы қай шығармада айтылған?

А) А.Құнанбаев “Ғылым таппай мақтанба”

Ә) Ш.Мұртаза “Бөрте мен Зөре”

Б) Ә.Асылбеков “Түлкі мен тиын”

2. Ананың балаға деген қамқорлығы қай шығармада айтылған?

А) Ж.Смақов Апаның тілін алса егер

Ә) Ы.Алтынсарин Бұл кім?

Б) Ф.Оңғарсынова Әже

3. Қолға үйретіліп, қамқорлық көрсетілген жануарлар туралы қай шығармада айтылған?

А) Ш.Мұртаза “Бөрте мен Зөре”

Ә) С.Бердіқұлов “Тұйғын”

Б) Б.Соқпақбаев “Бурыл ат”

4. “Қайраты бар кісінің-берекесі бар ісінің” деп қай шығармада айтылады?

А) Б.Соқпақбаев “Бурыл ат”

Ә) С. Бердіқұлов “Тұйғын”

Б) Е.Өтетілеуов “Қайрат”

5. Қайсарлық мінез танытқан бала туралы шығарманы тап

А) Е.Өтететілеуов (Қайрат)

Ә) С.Бердіқұлов (Тұйғын)

Б) М.Иманжанов (Кітап)

6.Ұлттық ойынның желісіне құрылған шығарманы тап:

А) Б.Соқпақбаев (Бурыл ат)

Ә) С.Бердіқұлов (Тұйғын)

Б) Д.Исабеков (Өкініш)

7. Мақтаншақтық жаман әдет туралы қай шығармада айтылған?

А) О.Әубәкіров (Сүт қалай ұйықтады ?)

Ә) Ж.Кәрбозин (Жиырма тиын)

Б) Ш.Смаханұлы (Тәкаппар)

8. Төлдерді қалай шақырады ? – сызбамен көрсет

қошақан шөре-шөре

бұзауқан көс-көс

лақ аухау-аухау

бота пұшайт-пұшайт

9. (Басыңа іс түссе, жақсы көмек етеді,жаман күліп кетеді) қай шығармаға байланысты айтылған ?

А) Ж.Кәрбозин (жиырма тиын)

Ә) Д.Исабеков (Ащы бал)

Б) М.Дулатов (Ешкімге жауыздық қылма)

10. (Ұрлық. Ұрлық түбі - қорлық) қай шығарманың негізгі ойын ашады ?

А) Е.Ерботин (Даңғой)

Ә) Д.Исабеков (Ащы бала)

Б) Д.Исабеков (Өкініш)

11. «Абай жолы» романын жазған жазушы

А) А.Құнанбаев

Ә) А.Байтұрсынов

Б) М.Әуезов

12.Ұрлық пен адал астың не екенін білмейтін асыранды жыртқыш туралы айтылған шығарма:

А) М.Мағауин «Шаңқа»

Ә) М.Әуезов «Көксерек»

Б) Ш.Мұртаза «Бөрте мен Зере»

13. «Даңғой», «Тәкаппар» мысалдарында қандай қасиет сыналған?

А) өтірік

Ә) мақтаншақтық

Б) жалқаулық

14. «Секіре ме нетеді,Таутекеден өтеді» дейтін жолдарын қай өлеңнен оқығаныңды тап:

А) «Ботақан»

Ә) «Лағым»

Б) «Бұзауқан»

15.Мәтін кейіпкерлерін сызбамен сәйкестіндіріп көрсет:

Құрмаш Бөрте мен Зере

Тіленші Қанат

Асқар бай

Нұржан Көксерек

Алтай Бурыл ат

Ораз Шаңқа

Мағжан Сайран

Еңбек түбі-береке

1.-Қалайша енді осыншама байлыққа ие бола тұрып жарлымын дейсің?

Қай мәтеннен алынған үзінді?

А) М.Қабанбай «Бәрібір өкінбеймін»

Ә) Н.Бөкейханов «Ақылды көмекші»

Б) М.Дулатов «Байлық»

2. «Кім еңбек етсе,сол-тоқ»қай шығарманың негізгі ойын ашады?

А) А.Тоқмағанбетов «Бидай мен Қаңбақ»

Ә) С.Көбеев «Еңбекпен ел көгерер»

Б) «Марқа қозыны неге қырқады?»

3.Мамандық иелері туралы қай шығармада айтылған:

А) Ж.Смақов «Айтшы әжетай»

Ә) Н.Бөкейханов «Ақылды көмекші»

Б) М.Қабанбай «Бәрібір өкінбеймін»

4. «Тіккен кезде топ етіп,Қона қалар дөңге кеп»деген жолдар қай өлеңнен алынған?

А) Н.Айытов «Шаңырақ»

Ә) Н.Айытов «Киіз үй»

Б) Н.Айытов «Кереге»

5. «Дақылдар әні»шығарманың қай түріне жатады?

А) Ертегі

Ә) Өлең

Б) Мысал

Өнегелі өмір

1.Сабалақ деген кім?

А) Әбілмансұр

Ә) Төле би

Б) Шоқан

2.Батырлардың ерлігін жырлаған кім?

А) Әйтеке би

Ә) Бұхар жырау

Б) А.Құнанбаев

3.Қанжығалы батыр кім?

А) Наурызбай

Ә) Райымбек

Б) Бөгенбай

4.Шөл далада су көзін ашқан батыр кім?

А) Райымбек

Ә) Қабанбай

Б) Бөгенбай

5.Ғ.Қайырбеков «Алғашқы қоңырау» өлені кімге арналған?

А) А.Байтұрсынов

Ә) Ы.Алтынсарин

Б) М.Дулатов

6.Бала Абайға «Қозы Көрпеш-Баян сұлу» жырын жырлап берген кім?

А) әжесі

Ә) Байкөкше жыршы

Б) Барлас

7.Мүсінші бала кім

А) Шоқан

Ә) Мысық

Б) Жақып

8.Құрманғазы туралы қай шығармада айтылған?

А) Ә.Кекілбай «Күйші»

Ә) С.Сейфуллин «Біржан»

Б) Ж.Рсалдин «Өнерпаз»

9. «-Сан топта,сан жүйрікпен жарысқанда,Келмеген қапталына ешкім жақын.»- кім туралы айтылған?

А) Бала тұрар

Ә) Қажымұқан

Б) Біржан

10.Қоңыр қозы-ол кім?

А) Абай

Ә) Мұхатр

Б) Тұрар

11.-Жанарыңда ой нұры тұнып тұр екен.Еліңнің үмітін ақтармысың! Шіркін,оқудың соңына түсермісің.Бақытың ашылсын,балам-деді.

Қай мәтіннен алынған үзінді?

А) Т.Жұртай «Қоңыр қозы»

Ә) Ш.Мұртаза «Бала Тұрар»

Б) Т.Жұртай «Бала Мұхтар мен Абай»

12.Ауыл арасында «балуан бала», «батыл бала» атанған кім?

А) Қажымұқан

Ә) Балуан Шолақ

Б )Мысық

13.Қажымұқан Мұңайтпасов туралы қай шығармадан оқыдың?

А) Ж.Рсалдин «Өнерпаз»

Ә) Қ.Әбдіқадыров «Алып бала»

Б).С.Мұқанов «Батылдық»

14.Ахмет Жұбанов-ол кім?

А) жазушы

Ә) суретші

Б) сазгер

15. «-Өзінше бір сырлы да сиқырлы әлемге кездескендай.Зор өнермен табысқандай күйде...Сан ғасырлық суреттердің қатарына қойшы бала Әбілханның да қолтаңбасы түсіп жатты.»осы үзінділерді қай шығармадан оқыдың?

А) Б.Момышұлы «Ұшқан ұя»

Ә) Ә.Бөриев «Балғын суретші»

Б) Ә.Кекілбай «Күйші»

16.Қолында пулеметі «Максим» оның,Бойында күш- жігері тасқын оның.- кім туралы жазылған?

А) Әлия Молдағұлова

Ә) Мәншүк Мәметова

Б) Ләззат Асанова

17.Тұңғыш қазақ ғарышкері кім?

А) Т.Әубәкіров

Ә) Т.Мусабаев

Б) Ю.Гагарин

18.Қай жылы ең алғаш қазақ азаматы ғарышқа ұшты?

А)1990 қазан айы

Ә)1991 қазан айы

Б)1993 қазан айы

19.Желтоқсан оқиғасында ерлік көрсеткен қазақ қызы?

А) М.Мәметова

Ә) Ә.Молдағұлова

Б) Л.Асанова

20.Кейіпкерлерді сызба бойынша сәйкестіндір

Шоқан Құрманғазы

Тұрар Мысық

Шал Балбөпе

Абай қасқыр

Нұрмағанбет Мұхтар

Мұқан Атамырза

Ахмет өгіз

Тест №4

1…Мың жылқыны суарған,Төскейден аққан бұлағым,-қай шығармадан алынған үзінді.кімге арналған?

А) Ақжолтай Ағыбай батыр

Ә) Қазақ қалмақтың тыныштығы болсын Қабанбай батыр

Б) Алмас қылышты ардагер Бөгенбай батыр

2.13 жасында атқа қонған батыр кім?

А) Бөгенбай батыр

Ә) Сырым батыр

Б) Ағыбай батыр

3.Исатайдың жан серігі кім болған?

А) Жақия

Ә) Махамбет

Б) Амангелді

4.Н.Байғанин қай батырға арнап өлең жазған?

А) Амангелді батыр

Ә) Қабанбай батыр

Б) Бөгенбай батыр

5.Тас еденді камера.Іші суық,ызғар,-қай мәтіннен алынған үзінді,басты кейіпкері кім?

А) «Амангелді» Амангелді

Ә) «Азаттық жолында» Тоқан Бокин

Б) «Мәңгі жасар өмір» Сәкен Сейфуллин

6.Кедейдің ауыр тұрмысы қай шығармада бейнеленген?

А) «Кедей» С.Торайғыров

Ә) «Мәңгі жасар өмір» Т.Кәкішов

Б) «Азаттық жолында» З.Шашкин

7.1941 жылы қандай оқиға болды?

А) Азамат соғысы

Ә) Ұлтазаттық соғыс

Б) Дүниежүзілік

8.М.Ғабдуллин кім туралы жазған?

А) Рақымжан Қошқарбаев

Ә) Бауыржан Момышұлы

Б) Махмет Қайырбаев

9.Рейхстагқа ту тіккен кім?

А) Григорий Булатов

Ә) Рақымжан Қошқарбаев

Б) Қайрат Рұсқұлбеков

10.Желтоқсан құрбаны болған кім?

А) Қайрат Рысқұлбеков

Ә) Махмет Қайырбеков

Б) Бауыржан Момышұлы

11.Зис-3маркалы зеңбіректің иесі кім болған?

А) Бауыржан Момышұлы

Ә) Махмет Қайырбеков

Б) Рақымжан Қошқарбаев

12.Желтоқсан оқиғасына қатысқандар:

А) Қабанбай,Бөгенбай,Наурызбай батырлар

Ә) Б.Момышұлы,Р.Қошқарбаев

Б) Е.Сыпатаев,Л.Асанова,С.Мұхамеджанова

Математика жеке жұмыс істеуге арналған үлестірме карточкалар

2-сынып

Карточка № 1 1. Мына сандарды жаз 0,7,4,9,5,80,60,30,40,100,10 2.Енді бір таңбалы сандарды өсу ретімен жаз 3. Екі таңбалы сандарды кему ретімен жаз	Карточка № 2 1.Мәні 10 тең болатын қосындыларды жаз 2. Есептің шартын құр, шығар 3. Дулат 10 дәптер, ал Самат одан 3 дәптер кем сатып алды. Самат неше дәптер сатып алды?
Карточка № 3 1.Сандарды жаз 11,19,20,36,54,65,72,86 2.Осы сандардың ішінен ең үлкен және ең кіші санды теріп жаз 3.Мысалдарды орында 80+0 8+1 80-10 8-8 8+0 80+10 8-0 80-80	Карточка № 4 1. Салыстыр 3онд 3онд.*5бірл 5онд.7бірл*6онд.0бірл 4онд.8бір* 48бірл 1дм*10см 2.Ондықтарының саны 1-ге тең болатын барлық екі таңбалы сандарды жаз
Карточка № 5 1. Біржанның 5 оқулығы бар еді. Мұғалім оған тағы 3 оқулық берді. Біржанның оқулығы енді нешеу болды? 2. Ондықтары 3 тең болатын барлық екі таңбалы сандарды жаз.	Карточка № 6 1. Самат 7 дәптер, ал Дулат одан 3 дәптер артық сатып алды. Дулат неше дәптер сатып алды? 2. Ондықтары 2 тең болатын барлық екі таңбалы сандарды жаз.
Карточка № 7 1.Апасы 3кг, ал ағасы 5кг жүзім жинады. Апасы мен ағасы барлығы неше килограмм жүзім жинады? 2.5және а сандарын пайдаланып, әр түрлі айырмалар мен қосындылар жаз	Карточка № 8 1. Апасы 10 кг қант сатып алып еді, оның 6 кг жүзімнен шырын қайнатуға жұмсады, неше килограмм қат қалды? 2. Ұзындығы 9 см және 4 см екі кесінді сыз. Осы кесінділердің қосындысына тең кесінді сыз. Осы кесінділердің айырмасына тең кесінді сыз.
Карточка № 9 1. Есеп құрастыр және шығар Болғаны-70кг Сатылғаны-30кг Қалғаны-? 2. Осы есепке кері есеп құра.	Карточка № 10 1. Есеп құрастыр және шығар Қымыз-40л Шұбат-20л Барлығы-? 2. Осы есепке кері есеп құрастыр
Карточка № 11 1. Салыстыр 99*100 19м*10см 87*90 8дм* 79см 65*56 9дм* 60см 2. Ондықтары 4-ке тең барлық екі таңбалы сандарды жаз	Карточка № 12 1. Салыстыр 39 93 52 23 100 100 2. Ондықтары 5-ке тең барлық екі таңбалы сандарды жаз
Карточка № 13 1. Сандарды цифрлармен жаз он бір,жиырма бір, отыз бір, қырық бір, елі бір, алпыс бір, жетпіс бір, сексен бір, тоқсан бір 2. Теңдеуді шеш Х+2=6 x-3=5	Карточка № 14 1. Есеп құрастыр және шеш 2. Теңдеуді шеш Х+2=10 3+x=7
Карточка № 15 1. Сұрақтарға жауап бер Бір жылда неше айы бар? Әр айда неше күн бар? Аптада неше күн бар? Бір жылда неше күн бар? Бір тәулікте неше сағат бар? 2. Теңдеуді шеш Х+9=10 10-x=8	Карточка № 16 1. Өрнекті жаз және оның мәнін тап. 4 пен 3-тің қосындысынан 2-ні азайт. 40 пен 30-дың қосындысынан 20-ны азайт 8-ге 7 мен 6-ның айырмасын қос 80-ге 70 пен 60-тың айырмасын қос 2. Теңдеуді шеш Х-8=2 x-1=9
Карточка № 17 1. Шығар Дана бірнеше қызыл шар және 9 көк шар алды. Сонда Данада барлығы 19 шар болды. Дана неше қызыл шар алды? 2. 68 бен 72-нің арасындағы сандарды кему ретімен жаз, салыстыр.	Карточка № 18 1. Шығар Асханаға 14 кг алма және 5 кг алмұрт сатып алынды. Барлығы неше кг жеміс сатып алынды? 2. 79 бен 83-тің арасындағы сандарды өсі ретімен жаз.
Карточка № 19 1. Қойылмай кеткен жақшаларды қой 10+5-4=11 6+4-2=8 10+7-1=16 9-3+2=4 60+40-20=80 2. Теңдеуді шеш Х+9=18 а-7=38	Карточка № 20 1. Шығар Салықшылар мектептегі жөндеу жұмыстары үшін 18 кг ақ сыр әкелген еді. Олар алдымен 6 кг, сонан соң тағы сонша кг сыр жұмсады. Неше кг сыр қалды? 2. 9 санына қатысты барлық мүмкін болатын ондықтарды жаз.
Карточка № 21 1. Қосындылардың мәндерін тап 26+34 20+30 18+14 75+15 2. Қабырғалары 3см, 4см, 5см болатын үшбұрыштың периметрін тап	Карточка № 22 1. Баған түрінде есепте 63+21 96-14 100-72 98+13 2. Қабырғасының ұзындығы 3см шаршының периметрін тап.

1-сынып оқушыларының білім деңгейін бақылау картасы

№	Оқушының аты-жөні	Туған жылы	Мектепалды дайындығы		Оқу және сөйлеу әдістерінің дамуы		Математикалық дайындығы
			өткен	өтпеген

Танымдылық қабілеттері

1. Байқағыштығы

2. Зейіні

3. Қысқа мерзімді ес

4. Естуі

5. Көруі

6. Мағыналық

7. Ұзақ мерзімді ес

8. Ойлау жылдамдығы

9. Әрекеттің ішкі жоспары

10. Салыстыруы

11. Елеулі белгілерді анықтауы

12. Жалпылау

13. Қиял және кеңістіктің елестеуі

Ө те жақсы
ж ақсы
қ анағат
	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10