Жылқы - жеті қазынаның бірі

Жылқы – жеті қазынаның бірі

Эссе

Қазақ халқы үшін жылқы – ерекше мәнге ие жануар. Ол тек қана шаруашылық құралы емес, ұлттық болмыстың, мәдениет пен рухани мұраның ажырамас бөлігі. Қазақтар үшін жылқы еркіндіктің, батырлықтың, байлықтың символы ретінде саналады. Жеті қазынаның бірі саналатын жылқыны халқымыз «ердің қанаты» деп бекер айтпаған. Бұл эсседе жылқының қазақ мәдениетіндегі рөлі мен маңызын қарастырамыз.

Жылқының тарихи маңызы

Тарихқа көз жүгіртсек, қазақ жерінде жылқы ежелден бері қолға үйретілген. Әлемдегі алғашқы жылқыны қолға үйрету деректері Қазақстанның аумағындағы Ботай мәдениетіне тиесілі. Бұл дерек жылқының қазақ жеріндегі рөлі өте тереңде жатқанын көрсетеді. Жылқы көшпелі өмір салтын ұстанған қазақтардың сенімді серігі болды. Аттың арқасында кең байтақ далада еркін көшіп-қонып, елін-жерін қорғап, алыс сапарларға шықты.

Жылқы – батырлық пен ерліктің символы

Қазақ батырлары үшін тұлпарлар – тек көлік қана емес, жорықтағы сенімді серік әрі шайқастарда жеңістің кепілі болды. «Қобыланды батыр», «Алпамыс батыр» сынды жырларда батырдың тұлпарының ерекше сипатталуы тегін емес. Жылқы батырлықтың, қайсарлықтың белгісі ретінде қазақтың ауыз әдебиетінде, жыр-дастандары мен аңыздарында кең орын алады.

Жылқының қазақ тұрмысындағы орны

Қазақ халқы жылқыны күнделікті тұрмыста да аса жоғары бағалаған. Жылқы еті мен қымызы ұлттық тағамдардың төрінен орын алды. Қымыздың емдік қасиеттері жайлы көптеген деректер бар. Сонымен қатар, бәйге, көкпар сияқты ұлттық ойындар жылқысыз өтпейтін шаралар болып табылады. Жылқының қазақтың өмір салтындағы орны әрқашан маңызды болып қала береді.

Жылқы – рухани құндылық

Жылқы қазақтың рухани өмірінде де үлкен рөл атқарады. Ол тек қана көлік немесе азық көзі емес, ол халықтың жан дүниесін байытатын, еркіндікті сезіндіретін рухани серік. Атқа міну арқылы қазақтар даланың кеңдігін, азаттығын сезініп, өздерін табиғаттың бір бөлігі ретінде қабылдайды.

Қорытынды

Жылқы – қазақ халқы үшін жеті қазынаның бірі ғана емес, ұлттық рухтың, еркіндіктің, мәдениеттің көрінісі. Ол біздің ата-бабаларымыздың өмірінде, мәдениетінде және тарихында ерекше орын алады. Бүгінгі күні де жылқыға деген құрмет, сүйіспеншілік сақталып отыр. Сондықтан, жылқы қазақтың жанына жақын, мәңгілік құндылықтардың бірі болып қала береді